لطفاً اتصال اینترنت خود را بررسی کنید.
شما می‌توانید درخواست ارزیابی حقوقی خود را بطور مستقیم برای ارسال کنید و در کوتاهترین زمان ممکن از ایشان پاسخ بگیرید.
آیا قاضی می‌تواند به دلیل نداشتن وکیل از طرف خوانده و با وجود مدارک متقن و معتبر، رای به نفع خواهان پرونده که حتی یک مدرک محکمه‌پسند و ثبتی ندارد، صادر کند و علت را نداشتن وکیل از طرف خوانده اعلام کند؟ سرنوشت این رای که ۸ خوانده دارد و نظرات آنان بعضا با هم متفاوت است، یعنی دو الی سه نفر از حق خود نمی‌گذرند و بقیه می‌گذرند و با هم برای اعتراض اقدام نمی‌کنند، چیست؟ آیا باید آن دو سه نفر ضایع شوند؟ نظر شما وکلای محترم و مجرب چیست؟
بر اساس اصول حقوقی و قوانین موجود، قاضی موظف است بر اساس مدارک و شواهد موجود در پرونده تصمیم‌گیری کند و نمی‌تواند تنها به دلیل نداشتن وکیل از طرف خوانده رأی به نفع خواهان صادر کند. مدارک باید به صورت مستند و محکمه‌پسند ارائه شوند تا تصمیم‌گیری صحیح و قانونی انجام شود.
در صورتی که برخی از خواندگان اقدام به اعتراض نکنند اما دیگر خواندگان تمایل به پیگیری و اعتراض داشته باشند، این افراد می‌توانند به صورت مستقل و بر اساس حقوق قانونی خود اقدام به اعتراض و پیگیری کنند. حقوق افراد نمی‌تواند به دلیل عدم اقدام دیگران ضایع شود.
به نظر می‌رسد که در چنین مواردی، باید به قانون آیین دادرسی مدنی و حقوق مربوط به دفاع و ارائه دادخواست اعتراض توجه شود تا عدالت به خوبی رعایت گردد و حقوق هیچ یک از طرفین ضایع نشود.
با سلام. پاسخ به سوال شما نیاز به اطلاعات بیشتری از موضوع پرونده دارد. اما داشتن وکیل اجباری نیست و نداشتن وکیل دلیل محق بودن طرف مقابل نمی‌باشد. برای پاسخ دقیق‌تر به این سوال باید دادخواست و دفاعیات طرفین بررسی شود.
با سلام و درود
صرف عدم وکیل دلیلی بر پذیرش یا رد دعوی نخواهد بود
با سلام
قاضی بر اساس مدارک و مستندات از قبیل ارائه اسناد از جانب شما، گواهی شهود، نظریه کارسناس رسمی رای صادر می کند و در تجدیدنطرخواهی یک یا تعدادی از خواندگان نسبت به اعتراض رای اقدام نمایند کافی است
شایسته است از مشاوره وکلا و مشاوران بنیاد وکلا بهره مند گردید.
درود صرف عدم وکیل دلیلی بر پذیرش یا رد دعوا نخواهد بود
سلام صرف عدم وکیل دلیلی بر پذیرش یا رد دعوا نیست.
پاسخ را در سه محور می‌خوانید:
۱) «آیا نداشتن وکیل می‌تواند مبنای صدور رای علیه خوانده باشد؟»
۲) راه‌های اعتراض خواندگانی که با رای مخالف‌اند؛ مهلت و تشریفات.
۳) اثر عدم اعتراض بقیۀ خواندگان؛ آیا حق دو‑سه نفر معترض ضایع می‌شود یا نه؟
────────────────────────────
۱) الزام به داشتن وکیل؟ اصلا وجود ندارد
────────────────────────────
• اصل قانون اساسی و ماده قانون آیین دادرسی مدنی (ق.آ.د.م) حق داشتن وکیل را «اختیاری» دانسته؛ نه الزامی.
• ماده ق.آ.د.م نیز حضور شخص خوانده یا نماینده قانونی‌اش را کافی می‌داند؛ نگفته وکیل حتما باشد.
نتیجه: قاضی حق ندارد صرفا به دلیل «نداشتن وکیل» یک طرف، رای را به سود طرف دیگر صادر کند؛ چنین استدلالی تخلف انتظامی است و در مرحله تجدیدنظر نقض می‌شود (رای وحدت رویه هیات عمومی دیوان عالی کشور شــماره ۵۶۷‑۱۳۸۰/۷/۱۰).
پس اگر در رای صراحتا قید شده «چون خوانده وکیل نداشت…» یا «خواهان وکیل داشت»، این یک جهت «نقض رای» در دادگاه تجدیدنظر است.
اما دو نکته را از نظر دور نکنید:
۱) «عبارت داوری» قاضی: گاهی در حکم نوشته می‌شود «خوانده دفاع مؤثری ارائه نکرد»؛ این با «نداشتن وکیل» فرق دارد. اگر خوانده مدارک خود را ارائه نکند یا حتی ارائه کند ولی استناد روشن ننویسد، قاضی می‌تواند به نفع خواهان رای دهد؛ مشکل از کیفیت دفاع است، نه از نبود وکیل.
۲) «بار اثبات دعوا» طبق مواد ق.آ.د.م بر عهدۀ خواهان است، ولی اگر خوانده «اصل ادعای خواهان» را قبول کند یا در مهلت قانونی دفاع نکند، خواهان بی‌نیاز از دلیل می‌شود (قاعدۀ اقرار و سکوت).
────────────────────────────
۲) راه‌های اعتراض برای هر خوانده
────────────────────────────
فرض کنیم رای قابل تجدیدنظر باشد (مثلا مالی بیش از نصاب باشد یا شباهت به دعاوی منصوص مادۀ ق.آ.د.م داشته باشد):
| مرحله | مهلت برای هر خوانده | نکته |
|-------|--------------------|------|
| واخواهی (اگر رای «غیابی» صادر شده باشد) | ۲۰ روز از ابلاغ واقعی یا قانونی | مخصوص خوانده‌ای است که در هیچ جلسه حاضر نبوده و لایحه نداده است. |
| تجدیدنظرخواهی | ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ رای بدوی (۲ ماه برای مقیم خارج) | هر خوانده مستقل می‌تواند دادخواست بدهد—حتی اگر بقیه سکوت کنند. |
| فرجام (اگر مشمول باشد) | ۲۰ روز از ابلاغ رای تجدیدنظر | اختیاری و مستقل. |
| اعادۀ دادرسی | ۲۰ روز از کشف سبب | فقط در جهات محدود (مثلا جعل، تعارض احکام، کشف دلیل جدید). |
مهم: هریک از هشت خوانده «اصیل مستقل» است. حضور یا سکوت سایرین مانع اعتراض او نمی‌شود (مادۀ ق.آ.د.م).
────────────────────────────
۳) اثر سکوت یا موافقت بقیه بر حق دو‑سه نفر معترض
────────────────────────────
سه حالت متصور است:
الف) خواسته «غیر قابل تجزیه» باشد (حق واحد و غیر قابل تفکیک؛ مثل بطلان سند واحدی که یا همه باطل است یا هیچ‌کس). در این صورت رای نسبت به همه مشترک است؛ اگر حتی یکی از محکوم‌علیهم تجدیدنظر بخواهد، رای نسبت به همۀ خواندگان به دادگاه تجدیدنظر می‌رود (قاعدۀ «تبعیت» مادۀ ق.آ.د.م).
ب) خواسته «قابل تجزیه» باشد (مثلا الزام به تسلیم سهم‌الارث هر خوانده، یا مطالبه وجه به‌نسبت). در این حالت رای نسبت به معترض در مرحله بالاتر بررسی می‌شود، ولی نسبت به غیرمعترض قطعی می‌شود . پس دو‑سه نفر معترض، فقط در حدود سهم خود موضوع رسیدگی مجدد قرار می‌گیرند؛ حقشان ضایع نمی‌شود، ولی سایرین نمی‌توانند در تجدیدنظر دخالت کنند، مگر ورود ثالث کنند.
ج) محکوم‌به «وحدت ملاک» شخصی داشته باشد (مثل تصرف عدوانی: موضوع ملک واحد است). دادگاه تجدیدنظر معمولا کل پرونده را بررسی می‌کند تا از صدور احکام متناقض جلوگیری شود؛ به همین دلیل گاهی با استناد به مادۀ ق.آ.د.م فراتر از خواسته معترض رسیدگی می‌کند.
────────────────────────────
۴) اگر قاضی واقعا «بی‌دلیل» رای داده باشد چه؟
────────────────────────────
۱. در تجدیدنظر، استناد به «کافی‌نبودن دلایل» و «نقض صریح مواد ق.آ.د.م» امکان نقض رای را فراهم می‌کند.
۲. ممکن است حتی دادگاه تجدیدنظر بدون ورود در ماهیت، رای را «نقض و اعاده» کند تا دادرسی تکرار شود
۳. در نهایت، اگر تخلف قاضی آشکار باشد، می‌توانید پس از قطعیت رای از طریق دادسرای انتظامی قضات (مادۀ قانون نظارت بر رفتار قضات) شکایت کنید.
────────────────────────────
۵) جمع‌بندی کوتاه
────────────────────────────
• نداشتن وکیل هیچ‌گاه مجوز صدور رای علیه خوانده نیست؛ قاضی باید بر اساس ادله قضاوت کند.
• هر یک از هشت خوانده، مستقل می‌تواند واخواهی یا تجدیدنظر کند؛ سکوت بقیه حق معترض را از بین نمی‌برد.
• در دعاوی غیرقابل تجزیه، اعتراض یک نفر کل حکم را به مرحلۀ بالاتر می‌برد؛ در قابل تجزیه‌ها، فقط قسمت مربوط به معترض بررسی می‌شود.
• اگر در رای صراحتا «نداشتن وکیل» علت حکم ذکر شده باشد، بهترین دستاویز برای نقض در تجدیدنظر است.
امیدوارم تکلیف روشن شده باشد. اگر نیاز به بررسی متن رای یا تنظیم دادخواست تجدیدنظر داشتید، بفرمایید تا دقیق‌تر کمک کنم.
با سلام
صرف عدم وکیل دلیلی بر پذیرش یا رد دعوا محسوب نمی گردد.
