لطفاً اتصال اینترنت خود را بررسی کنید.
شما می‌توانید درخواست ارزیابی حقوقی خود را بطور مستقیم برای ارسال کنید و در کوتاهترین زمان ممکن از ایشان پاسخ بگیرید.
سلام
۵۰۰ گرم طلا از طلا فروشی خریدم. بابت خرید ۵۰۰ گرم طلا، مبلغ را کامل واریز کرده و به علت اطمینان به طلا فروش بدون رویت یا تحویل گرفتن طلا، آن را پیش طلا فروش امانت گذاشتم. از آنجایی که طلا را تحویل نگرفتم و آن را رویت نکردم، آیا می‌توان آن را به خود فروشنده طلا یا کس دیگری فروخت (مشکل شرعی یا قانونی ندارد)؟
ممنون
با توجه به قوانینی که در مورد خرید و فروش طلا وجود دارد، در صورتی که شما مالکیت طلا را به دست آورده و مبلغ آن را به طور کامل پرداخت کرده‌اید، می‌توانید اقدام به فروش آن نمایید.
با این حال، در صورتی که طلا را به عنوان امانت نزد طلا فروش گذاشته‌اید، باید ابتدا شرایط و توافقات امانت‌گذاری خود را بررسی کنید تا از نظر قانونی و شرعی مشکلی نداشته باشید.
مطابق با ماده ۱۰ قانون مدنی ایران، قراردادها و توافقات خصوصی معتبر هستند مگر اینکه مخالف قانون یا شرع باشند. بنابراین اگر شما با طلا فروش توافق کرده‌اید که طلا به عنوان امانت نزد او بماند، باید به این توافق پایبند باشید یا شرایط آن را تغییر دهید.
در نهایت، پیشنهاد می‌شود قبل از هرگونه اقدامی، با یک وکیل مشورت کنید تا از تمامی جوانب قانونی و شرعی مطلع شوید.
سلام وقت بخیر
📝 پاسخ را در دو بعد جدا می‌کنیم:
۱) وضعیت حقوقی (قانون مدنی ایران)
۲) ابهام شرعی (بیع طلا قبل از قبض و مقررات «صرف»)
───────────────────────
۱) از نگاه قانون مدنی و عرف حقوقی
۱‑۱. مالکیت چه زمانی منتقل شده است؟
طبق مواد ق.م. با انعقاد عقد بیع و پرداخت ثمن، «مالکیت» طلا به شما منتقل می‌شود؛ تحویل (تسلیم) فقط یک تعهد فرعی فروشنده است و شرط صحت یا انتقال مالکیت نیست. بنابراین در حقوق مدنی شما هم‌اکنون مالک ۵۰۰ گرم طلا هستید، هرچند فیزیکا آن را نگرفته‌اید.
۱‑۲. آیا می‌توانید بدون قبض، آن را دوباره بفروشید؟
بله؛ هیچ ماده‌ای در قانون مدنی یا آیین‌نامه معاملات طلا وجود ندارد که فروشنده را ملزم کند حتما طلا را لمس یا رویت کرده باشد تا حق انتقال داشته باشد.
– می‌توانید با همان طلافروش «بیع معوض» یا «فروش مجدد» تنظیم کنید (بیع صلح یا نقدی).
– یا طلا را به شخص ثالث بفروشید و در قرارداد قید کنید: «مبیع نزد آقای … به امانت است و فروشنده به خریدار حواله می‌دهد.» این حالت نوعی تحویل حکمی (قبض نمادین) است که از نظر عرف دادگاه کافی است.
۱‑۳. نکته‌های عملی و ریسکی
• تا زمانی که طلا در اختیار فروشنده است، او «امین» شماست ؛ در صورت تلف یا سرقت، به‌شرط عدم تفریط یا تعدی مسئول نیست. اگر می‌خواهید ریسک را کم کنید، رسید «امانت» یا قبض انبار بگیرید.
• اگر بعدا معلوم شود عیار یا وزن طلا کمتر از مقدار قراردادی بوده، شما حق فسخ یا مطالبه ارش دارید . اگر در این فاصله طلا را به ثالث فروخته باشید، خریدار جدید هم می‌تواند همین حق را علیه شما اعمال کند؛ پس حتما شرط برائت از عیب یا گواهی عیار بگیرید.
───────────────────────
۲) نگاه فقهی / شرعی
۲‑۱. آیا معامله اول صحیح بوده است؟
در فقه شیعه، مبادله «طلا در برابر اسکناس ریالی» را برخی فقها از مصادیق «بیع صرف» (معاوضه نقدین) می‌دانند و شرط می‌کنند که قبض هر دو عوض، در مجلس عقد انجام شود («یدا بید» – شرط تقابض).
نتیجه:
الف) اگر مرجع تقلید شما این معاوضه را «صرف» بداند، تا وقتی طلا را تحویل نگرفته‌اید، معامله اول صحیح نیست و باید یا فسخ کنید یا همان لحظه قبض واقعی یا حکمی تحقق یابد.
ب) اگر مرجع شما صرف را فقط در معاوضه «طلا با طلا یا نقره» بداند، معامله اول صحیح است؛ ولی باز طبق قاعده «لاتبع ما لیس عندک» (فروش مال تحویل‌نشده)، بسیاری از فقها فروش قبل از قبض را مکروه یا محل اشکال می‌دانند؛ احتیاط در گرفتن قبض توصیه می‌شود.
۲‑۲. قبض حکمی می‌تواند مشکل را حل کند
خیلی از دفاتر استفتاء نوشته‌اند: «اگر خریدار قبض را به شکل معتبر عرفی انجام دهد—مثل تحویل رسید انبار اختصاصی، انتقال به گاوصندوق تفکیک‌شده، گواهی عیارخانه—شرط قبض حاصل است.» بنابراین می‌توانید:
• شماره شمش یا پلاک را مشخص کنید،
• گواهی وزن و عیار بگیرید،
• رسید رسمی امانت را ضمیمه نمایید.
در این صورت، هم معامله اول و هم فروش بعدی از نظر شرعی خالی از اشکال خواهد بود.
۲‑۳. فروش قبل از قبض نزد بیشتر مراجع
| مرجع | طلا ↔ اسکناس (صرف) | جواز فروش قبل از قبض |
|-------|-------------------|-----------------------|
| امام‌خمینی، خامنه‌ای | صرف نیست؛ اما احوط قبض است | مکروه/ محل اشکال؛ قبض شود |
| سیستانی | صرف است؛ قبض دو عوض شرط است | بدون قبض، باطل |
| مکارم‌شیرازی | طلا با اسکناس صرف نیست | اگر طلا مشخص و قبض حکمی باشد، جایز است |
(برای تقلید، فتوی مرجع خودتان ملاک است.)
───────────────────────
جمع‌بندی کاربردی
۱) از نظر قانون ایران: آزادید طلای «در امانت» را به همان فروشنده یا شخص ثالث بفروشید؛ مالکیت قبلا به شما منتقل شده است.
۲) از نظر شرعی:
– اگر مرجع‌تان قبض را شرط می‌داند، اول رسید یا تحویل واقعی بگیرید، سپس بفروشید.
– اگر فروشنده حاضر است، دو معامله را در یک زمان انجام دهید و قبض حکمی را در متن قرارداد ذکر کنید تا تردید رفع شود.
۳) حتما در قرارداد جدید بنویسید: «۵۰۰ گرم طلای ۱۸ عیار بابت خرید/فروش در صندوق طلافروشی … موجود و در تصرف مستقیم فروشنده به وکالت از خریدار است تا زمان تحویل یا مطالبه خریدار جدید.»
۴) برای پیشگیری از اختلاف، گواهی عیار و وزن، و رسید امانت را ضمیمه اسناد معاملاتی کنید.
با رعایت این ملاحظات، هم از منظر حقوقی و هم از دید فقهی مشکلی پیش نخواهد آمد. موفق باشید 🌹
با سلام و عرض ادب ،بعد از خرید طلا مالکیت آن با شماست و امکان فروش آنرا خواهید داشت
