عدم رعایت قوانین و دستورات جمهوری اسلامی ایران خلاف شرع بوده و حرام است. جعل و استفاده از سند مجعول از جمله جرایمی است که در دهه های اخیر با پیشرفت فناوری در بسیاری از جوامع افزایش چشمگیری یافته است.
بیشتر موارد مشاوره‌ای که به مشاوره حقوقی ثبت احوال مراجعه می کنند در کنار دعاوی تغییر نام یا سن، مربوط به سواستفاده از اسناد هویتیشان می باشد.
مدارک هویتی و اهمیت آن
شناسنامه یکی از اسناد هویتی در ایران است که سازمان ثبت احوال کشور موظف است آن را برای هر شهروند ایرانی صادر کند. اسناد هویتی معرف رسمی شخص و دلیل ممیزه افراد از یکدیگرند و بر این اساس، مقدمه لازم بسیاری از روابط اجتماعی قلمداد می‌شوند.
از سوی دیگر تعیین دقیق جایگاه فرد در جامعه از لحاظ برخورداری از حقوق و تکالیف مستلزم این است که ویژگی‌های شخصی و منحصر به فردی که انسان‌ها را از یکدیگر متمایز می‌سازد، مشخص شود.
قوانین جزایی و به خصوص قانون «تخلفات، جرایم و مجازات‌های مربوط به اسناد سجلی و شناسنامه» موارد استفاده غیر قانونی از این سند هویتی مهم را جرم‌انگاری کرده‌اند.
سرپرست اداره ثبت احوال شهرستان قم نسبت به سوء استفاده برخی افراد از شناسنامه و کارت ملی دیگران هشدار داد و بیان کرد:
تقاضای ما از مردم این است که مراقب مدارک خود باشند چرا که برخی به وسیله این کارت‌ها بدترین سوء استفاده‌ها نظیر نقد کردن چک و ثبت ازدواج را به عمل می‌آورند.
مرادی سوء استفاده از مدارک دیگر افراد را با مجازات سختی همراه دانست و آن را در زمره دعاوی ثبت احوال برشمرد و بیان کرد: به محض اینکه چنین گزارشی به ما برسد از این افراد شکایت کرده و دادگاه برای آن ها از سه ماه تا سه سال زندان و تا مبلغ ۱۰ میلیون ریال جریمه نقدی در نظر خواهد گرفت.
با تاکید وکیل تلفنی یا حضوری عنصر قانونی جرم که ماده ۲ قانون تخلفات، جرایم و مجازات‌های مربوط به اسناد سجلی و شناسنامه عنوان شده است، مقرر می‌کند:
«اشخاص زیر به حبس از ۹۱ روز تا یک سال و یا به پرداخت جزای نقدی از ۲۰۰۰۰۰ ریال تا ۱۰۰۰۰۰۰ ریال و یا به هر دو مجازات محکوم می‌شوند:
- الف- اشخاصی که در اعلام ولادت یا وفات یا هویت بر خلاف واقع اظهاری کنند.
- ب- اشخاصی که عالما عامدا پس از رسیدن به سن ۱۸ سال تمام از شناسنامه مکرر استفاده کرده یا به دریافت شناسنامه مکرر برای خود یا مولی‌علیه و یا به دریافت شناسنامه موهوم مبادرت کنند و یا از شناسنامه دیگری خواه صاحب آن زنده یا مرده باشد به نام هویت خود استفاده کنند.
افرادی که شناسنامه خود را در اختیار استفاده‌کنندگان فوق قرار دهند، به همان مجازات محکوم می‌شوند.
- ج- ماما یا پزشکی که در مورد ولادت یا وفات گواهی خلاف واقع صادر کند.
- د- اشخاصی که در مورد ولادت یا وفات شهادت دروغ بدهند و شهادت آنان در تنظیم دفتر ثبت کل وقایع و یا وفات موثر واقع شود.
تبصره- در کلیه موارد مذکور در فوق، مرتکب در صورت تکرار به حداکثر مجازات مقرر محکوم خواهد شد.
همچنین طبق این قانون اگر اشخاصی با داشتن شناسنامه اقدام به اخذ شناسنامه المثنی کنند، به پرداخت جزای نقدی به همان میزان بالا محکوم می‌شوند.»
در ضمن مهر کردن غیر مجاز شناسنامه‌های معتبر توسط اشخاص طبق این قانون جرم محسوب می‌شود.
حکم شرعی استفاده از شناسنامه افراد متوفی
از نظر قانون همه کشورها تنها دارنده شناسنامه است که مجاز به استفاده از آن خواهد بود. و استفاده و تصرف دیگران در آن چه با اجازه صاحب آن و چه بدون آن تخلف از قانون محسوب می شود.
با مرگ صاحب شناسنامه، شناسنامه او باطل شده و هیچ گونه ارزش قانونی نخواهد داشت، بنابراین استفاده از شناسنامه دیگران مخصوصا فرد متوفی، نوعی تخلف و سرپیچی از قانون است که از نظر اسلام به هیچ وجه جایز نمی باشد و به موجب قانون تخلفات، جرایم و مجازات های مربوط به اسناد سجلی و شناسنامه ای کسی که مرتکب چنین عملی شود به حبس و یا پرداخت جریمه نقدی محکوم خواهدشد.
از طرف دیگر عدم رعایت قوانین و دستورات جمهوری اسلامی ایران خلاف شرع بوده و حرام است.
کلیه مراجع عظام نیز استفاده از اموالی که مختص به یک فرد می باشد، توسط دیگران را جایز ندانسته و تصرف در آن را موجب ضمان می دانند که فرد با انجام آن از قوانین و مقررات حکومت اسلامی تخلف نموده است، لذا استفاده از شناسنامه فرد متوفی در هر زمینه اعم از اقتصادی، اجتماعی و غیره جایز نمی باشد.
در نهایت همیشه به یاد داشته باشید که جهت پیگیری مسائل و مشکلات حقوقی و کیفری خود، حتما با وکیل ثبت احوال یا کارشناس حقوقی مشورت و همفکری نمایید. چرا که با تجربه و دانش متخصصین می توان در جهت بهتر به نتیجه رسیدن موضوع گام برداشت.
متخصصین ما به شیوه‌های حضوری و تلفنی و همچنین وکیل آنلاین آماده پاسخگویی به شما می باشند.
باسلام من موقع توقیف ماشینم چون گواهینامه نداشتم از مدارکی ک پیداکرده بودم استفاده کردم. در دادگاه مشخص شد که مدارک مال من نیست.و مجبوربه دوباره سازی پرونده به نام خودم کردم. میخواستم بپرسم که دادگاه برای رضایت یا شاکی بودن صاحب اون مدارک اقدام می‌کند یا نیازی به رضایت از صاحب مدارک ندارم
اگر شناسنامه فردی که ۱۵ سال سن دارد رو برای چند تا از دوستان ان بفرستیم (کاری با شناسنامه نشده)