حق طلاق علی رغم این که در قانون به شوهر داده شده است اما از طریق اعطای وکالت بلاعزل امکان دادن حق طلاق به زن وجود دارد. بحث ابطال حق طلاق نیز در اینجا مطرح خواهد شد.
شوهر که خود دارای حق طلاق است، می‌تواند به همسر خود وکالت برای طلاق بدهد که هر زمان تمایل داشت، بتواند درخواست طلاق به دادگاه داده و خود را مطلقه سازد. دادن حق طلاق از طرف شوهر به زن مانع قانونی ندارد و این موضوع بر اساس اختیار زوج انجام می‌شود.
برخورداری زوجه از حق طلاق سبب می‌شود تا هر زمان که تمایل داشت، با ارائه دادخواست طلاق، از شوهر جدا شود.
طلاق به واسطه وکالت در طلاق یکی از شیوه‌های رایج طلاق گرفتن زنان به شمار می‌رود که البته این موضوع منوط به این است که زوجه از همسر خود، وکالت نامه محضری داشته باشد.
با توجه به این که طلاق از طرف زن مستلزم شرایط خاصی است و بایستی زوجه برای طلاق، دلایل موجه داشته باشد، در غیر این صورت طلاق گرفتن زن با مشکلاتی همراه می‌شود.
دادن حق طلاق می‌تواند به عنوان شرط ضمن عقد بوده و یا به شیوه تنظیم وکالت نامه محضری باشد. اما در رویه قضایی، برای دادگاه در پرونده طلاق که خواهان مدعی داشتن حق طلاق است، ارائه وکالت نامه رسمی طلاق الزامی است.
حتی اگر حق طلاق در عقدنامه به عنوان یکی از شروط ضمن عقد عنوان شده باشد، لازم است که زوجه از همسر خود وکالت نامه رسمی طلاق داشته باشد.
با توجه به این که شوهر حق طلاق را به زوجه می‌دهد، اما گاها ممکن است که بخواهد چنین حقی را باطل کند. در حالت کلی، وکالت نامه طلاقی که شوهر به همسر خود می‌دهد، زمانی اعتبار دارد که تنظیم آن به صورت بلاعزل صورت گرفته باشد.
در این صورت بحث ابطال حق طلاق مطرح می‌شود و شوهر می‌تواند تحت شرایطی برای باطل کردن حق طلاق به زن، اقدامات لازم را انجام دهد.
به طور کلی ابطال حق طلاق زمانی انجام می‌شود که شوهر به عنوان موکل که به زوجه به عنوان وکیل در طلاق، وکالت ضمن عقد نکاح نداده باشد. در واقع با توجه به این که وکالت نامه در ضمن یک عقد لازم اعطا نشده است، زوج می‌تواند برای ابطال آن اقدام کند.
به علاوه این که ابطال حق طلاق در صورتی که تنظیم وکالت نامه طلاق به صورت بلاعزل انجام نشده باشد، برای شوهر امکان پذیر است. در ادامه به بررسی کامل این موضوع از دیدگاه وکیل طلاق می پردازیم.
ابطال حق طلاق چیست؟
طلاق حقی است که قانونگذار به مرد داده است تا بتواند با استفاده از این حق، بدون آن که نیاز به راضی کردن همسر باشد و صرفا با پرداخت کردن کلیه حقوق مالی زن، طلاق بگیرد.
با توجه به این که زنان حق طلاق ندارند، اما می‌توانند در شرایطی اقدام به ارائه درخواست طلاق کنند. در واقع از آن جهت که زن از حق طلاق برخوردار نیست، اما بر اساس موارد مذکور در قانون و راه‌های پیش بینی شده، می‌تواند درخواست طلاق داشته باشد.
اساسا مشاوره حقوقی طلاق می گوید که شرایط طلاق گرفتن مرد نسبت به زن به دلیل برخورداری از حق طلاق راحت تر است اما شوهر می‌تواند این حق طلاق را به زوجه بدهد.
حق طلاق در واقع وکالت در طلاقی است از طرف شوهر که به زن اعطا شده و بر این اساس، زوجه می‌توان به وکالت از شوهر درخواست طلاق کند.
ارائه درخواست طلاق بسته به این که وکالت طلاق به صورت مطلق یا مشروط تنظیم شده، متفاوت است. در وکالت مطلق طلاق، زوجه به راحتی و بدون آن که شرایطی وجود داشته باشد، امکان مطلقه کردن خود را دارد. اما در وکالت مشروط، یکی از شروط دوازده‌گانه عقدنامه یا هر شرط دیگری قید می‌شود و برای این که زوجه بتواند برای طلاق اقدام کند، بایستی شرط مزبور، محقق گردد.
در بسیاری از مواقع که شوهر به زن، وکالت در طلاق می‌دهد، در ازای اعطای حق طلاق از زوجه می خواهد که مهریه خود را ببخشد و یا این که کار دیگری را انجام دهد. در مواقعی نیز دادن حق طلاق در ازای این که زوجه موافقت کند که حق حضانت فرزندان به شوهر داده شود.
اما علی رغم این که شوهر طبق اختیار خود به زن، حق طلاق می‌دهد اما در مواردی ممکن است این حق باطل شود. ابطال حق طلاق به دلیل نارضایتی شوهر از این که به همسر خود وکالت در طلاق داده صورت می‌گیرد.
در واقع شوهر اگر به زن وکالت طلاق بدهد ولی بعد از گذشت مدت زمانی از انجام این کار، منصرف شود، در صورت وجود شرایط قانونی، امکان ابطال حق طلاق را خواهد داشت.
در صورت ارائه وکالت بلاعزل طلاق، ابطال وکالت نامه با محدودیت‌هایی همراه خواهد بود و در هر صورت در بخش بعدی شرایط لازم برای ابطال حق طلاق را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
آیا می‌توان حق طلاق اعطا شده به زن را باطل کرد؟
در بسیاری از مواقع پیش آمده است که شوهر، وکالت در طلاق به همسر خود داده است اما از اقدام خود پشیمان شده و قصد دارد که وکالت نامه را باطل کند. در این صورت همواره برای او سوال پیش می‌آید که آیا می‌تواند حق طلاق اعطا شده به زن را باطل نمود یا این که دیگر امکان ابطال چنین حقی را ندارد؟
آقایانی که به هر جهت، وکالت در طلاق به همسر خود داده باشند، باید به این موضوع توجه کنند که باطل کردن چنین حقی به راحتی انجام نمی‌شود و دارای محدودیت‌های خاصی است.
با توجه به این که باطل کردن حق طلاق دارای شرایط یکسان در همه حالت های وکالت در طلاق نیست و چه بسا در صورت اعطای وکالت بلاعزل طلاق به زوجه، شوهر برای باطل کردن این حق شرایط دشواری خواهد داشت.
در این صورت باید گفت که قبل از اعطای حق طلاق به زن حتما تمام تمرکز خود را در این زمینه داشته و با آمادگی کامل برای دادن وکالت نامه طلاق اقدام کند.
در این صورت شوهر که به زن، حق طلاق داده است و بعد از ارائه وکالت نامه تمایل به گرفتن وکالت طلاق از همسر خود را داشته باشد، این سوال برای او مطرح می‌شود که آیا امکان ابطال حق طلاق وجود دارد یا خیر؟ پاسخ به این سوال بستگی به نوع وکالت نامه تنظیم شده دارد.
در واقع می‌توان گفت که در مواردی، شوهر می‌تواند حق طلاق اعطا شده به زوجه را باطل نماید و در شرایط دیگر امکان باطل کردن وکالت در طلاق اعطایی به زوجه را ندارد.
دلایل ابطال حق طلاق
نظام حقوقی ایران در بحث طلاق تا حد زیادی از حقوق آقایان طرفداری کرده است و شرایطی را برای شوهر در نظر گرفته که با پرداخت حقوق همسر می‌تواند از او طلاق بگیرد. حال همین موضوع سبب شده تا بین حقوق زن و مرد در بحث طلاق اختلاف به وجود آید.
شوهر می‌تواند تحت شرایطی زوجه را برای داشتن حق طلاق عزل نماید ولی این عمل به سادگی انجام نشده و مشروط به شرایط گوناگون است.
همچنین دلیل دیگری که برای ابطال حق طلاق وجود دارد، آن است که وکالت در طلاق به صورت غیر مشروط یعنی مطلق تنظیم شده و شوهر بدون این که شرطی در وکالت نامه قید کند، حق طلاق را به زن داده و در این صورت ممکن است که در طول دوران زندگی با مشکل مواجه شود.
در این صورت اگر وکالت در طلاق به صورت مشروط باشد، در کمتر حالتی شاهد آن هستیم که زوج اقدام به ابطال حق طلاق کند اما در هر صورت چه وکالت طلاق مشروط و چه وکالت طلاق مطلق، امکان باطل کردن آن بر اساس شرایط ذکر شده در قانون وجود دارد.
البته شوهر برای ابطال وکالت در صورتی می‌تواند اقدام به عزل وکیل یعنی همان زوجه کند که وکالت نامه به صورت بلاعزل تنظیم نشده است. در این صورت برای ابطال حق طلاق، باید روش‌های دیگری مانند استعفای وکیل (زوجه) وجود داشته باشند.
بنابراین دلیل عمده‌ای که منجر به ابطال حق طلاق می‌شود، پشیمان شدن شوهر از این که به همسر خود برای طلاق گرفتن، وکالت داده است. زیرا در صورتی که وکالت طلاق بدون شرطی و به شکل مطلق تنظیم شده باشد، زوجه بعد از اعطای وکالت نامه در هر زمان و شرایطی این امکان را دارد تا تقاضای طلاق داشته باشد.
حالت‌های مختلف ابطال حق طلاق
در بحث ابطال حق طلاق، حالت و فرض های مختلفی وجود دارد. به طور کلی شوهر از دو طریق می‌تواند به زوجه حق طلاق بدهد:
- روش اول این است که دادن حق طلاق در ضمن عقد نکاح شرط شده و این موضوع در سند ازدواج عنوان می‌گردد.
- روش دیگر اعطای حق طلاق به زن، از طریق ارائه وکالت نامه رسمی است.
در حالتی که زوجه در زمان عقد از همسر خود وکالت در طلاق گرقته و حق طلاق به عنوان یکی از شروط عقدنامه نوشته شده باشد، ابطال حق طلاق می‌تواند بر اساس ماده ۶۷۹ قانون مدنی اعمال شود.
در این ماده عنوان شده است که موکل می‌توان هر زمان که تمایل داشت، اقدام به عزل وکیل کند مگر در صورتی که وکالت وکیل با عدم عزل در ضمن عقد لازم، شرط شده باشد.
عقد نکاح یک عقد لازم است و با توجه به این وکالت در طلاق یا حق طلاق ضمن عقد نکاح به زوجه اعطا شده است، امکان ابطال حق طلاق برای شوهر وجود ندارد و در واقع عزل وکیل از طرف موکل، امکان پذیر نیست.
در این صورت برای ابطال حق طلاق، زوجه امکان استعفا از وکالت اعطا شده را داشته و در این صورت می‌شود گفت که حق طلاق باطل می‌گردد.
حالت دیگری در اعطای وکالت در طلاق وجود داشته و آن از طریق تنظیم وکالت نامه رسمی است. شوهر طی وکالت نامه مجزا که در دفترخانه تنظیم می‌شود، حق طلاق را به زوجه می‌دهد و به به جهت آن که عقد وکالت، یک عقد جایز است، این امکان برای شوهر وجود دارد که در هر زمان برای ابطال وکالت نامه طلاق، اقدام کند.
بنابراین می‌توان گفت که اگر در وکالت نامه طلاق، شرط شده باشد که امکان عزل وکیل توسط موکل وجود نداشته و یا این که وکالت نامه ضمن یک عقد لازم به زن داده شده باشد، امکان ابطال حق طلاق و یا وکالت نامه تنظیمی طلاق برای زوجه وجود ندارد.
ابطال حق طلاق چه شرایطی دارد؟
ابطال حق طلاق یا وکالت در طلاق، بسته به شرایط و نحوه تنظیم وکالت نامه دارد. در واقع نمی‌توان معیار و شرایط ثابتی را برای باطل کردن وکالت نامه طلاق در نظر گرفت.
ابطال حقوق طلاق به دلیل آن که یک عمل حقوقی به شمار می‌رود، دارای آثار حقوقی است و طبیعتا شرایطی برای باطل کردن وکالت در طلاق وجود خواهد داشت.
به همین منظور در این بخش قصد داریم که شرایط ابطال وکالت در طلاق را مورد بررسی قرار دهیم. گفتنی است که تنها در فروضی که امکان ابطال حق طلاق وجود دارد، تحقق شرایط مربوطه سبب باطل شدن حق طلاق می‌شود.
ابطال وکالت نامه طلاق بیشتر در قالب عزل وکیل یعنی زوجه از طرف شوهر صورت گرفته و همچنین یک عمل حقوقی محسوب می‌شود، ضروری است که برای صحیح بودن ابطال وکالت در طلاق، شرایط مربوط به صحت معاملات وجود داشته باشد.
در ابتدا برای آن که ابطال حق طلاق یا وکالت در طلاق، بایستی شوهر، قاصد بوده و برای این کار رضایت داشته باشد. همچنین یک موضوع کاملا مشخص یعنی همان ابطال حق طلاق وجود داشته باشد. مشروعیت جهت معامله یعنی همان ابطال وکالت طلاق نیز از دیگر شرایط صحت باطل کردن وکالت نامه طلاق است.
جدای از شرایط مربوط به صحت ابطال طلاق که شامل قصد و رضایت شوهر، معین بودن موضوع و مشروعیت جهت معامله است، برای موثر بودن ابطال وکالت طلاق و این که زوجه حق برخورداری از طلاق را نداشته باشد، باید بعد از آن که وکالت نامه از لحاظ حقوقی باطل شد، این موضوع به اطلاع زوجه برسد.
این موضوع بر اساس ماده ۶۸۰ قانون مدنی است که بیان می‌کند، کلیه اموری که وکیل، تا پیش از رسیدن خبر عزل به او، در حدود وکالت خود بنماید، نسبت به موکل نافذ است. در این صورت اگر شوهر، اقدام به باطل نمودن وکالت نامه محضری طلاق کرده باشد ولی این موضوع یعنی ابطال حق طلاق را به همسر خود اطلاع ندهد، زوجه می‌تواند از طریق وکالت نامه تقاضای طلاق داشته باشد.
همانطور که اعطای حق طلاق بر اساس وکالت نامه رسمی در دفترخانه به زن صورت می‌گیرد، شوهر برای ابطال این وکالت نامه بایستی به دفترخانه مراجعه نموده و رسما سند وکالت داده شده به زوجه برای طلاق را باطل کند. بنابراین شرایط کلی ابطال حق طلاق عبارت است از:
- عزل وکیل (زوجه) توسط موکل (شوهر) در صورت بلاعزل بودن وکالت نامه
- استعفای زوجه از وکالت در طلاق
- اعطای وکالت نامه طلاق ضمن عقد لازم مانند عقد نکاح
- اطلاع عزل زوجه از وکالت در طلاق
در صورتی که وکالت در طلاق به نحو بلاعزل تنظیم شده باشد، شوهر نمی‌تواند اقدام باطل کردن وکالت نامه کند، زیرا حق عزل وکیل برای موکل، ساقط شده است.
در این صورت شوهر برای آن که بتواند حق طلاق اعطا شده به زوجه را باطل کند، باید وکالت بلاعزل به زوجه ندهد یا این که زوجه، شخصا از این که حق طلاق به او داده شده، استعفا دهد.
مراحل ابطال حق طلاق
بعد از آن که شرایط باطل شدن وکالت طلاق بررسی شد، حال لازم است که به نحوه انجام مراحل ابطال حق طلاق بپردازیم. در صورت امکان پذیر بودن شرایط ابطال حق طلاق، بهترین روش برای آن که وکالت در طلاق اعطا شده، ابطال گردد، شوهر اقدام به عزل زوجه نماید.
حال در این صورت، شوهر پس از آن که وکالت نامه محضری طلاق را باطل نمود، باید این موضوع را در اسرع وقت به زوجه اطلاع دهد.
در غیر این صورت طبق حکم قانون مدنی، یعنی اگر زوجه از این که شوهر، وکالت نامه طلاق را باطل کرده، هیچ اطلاعی نداشته باشد، طلاق گرفتن او به واسطه برخورداری از وکالت نامه، صحیح است.
مطلع کردن زوجه از این امر با ارسال اظهارنامه امکان پذیر بوده و در این صورت شوهر باید ابطال وکالت نامه طلاق را در دفاتر اسناد رسمی انجام دهد. حال در صورت بلاعزل بودن وکالت نامه برای طلاق، این امکان برای شوهر است که اقدام به تنظیم وکالت نامه جدید جهت ضم وکیل دوم برای وکیل نخست نماید.
البته این کار تنها در صورتی امکان پذیر است که در متن وکالت نامه طلاق، حق ضم و تعیین وکیل جدید یا همان وکیل دوم، از زوج ساقط نگردیده باشد.
مدارک مورد نیاز جهت ابطال حق طلاق
شرایط ابطال حق طلاق و نحوه انجام این کار در بخش‌های قبلی، مورد بررسی قرار گرفتند و شوهر می‌تواند با عزل نمودن زوجه از وکالت در طلاق در صورت بلاعزل نبودن وکالت نامه یا حق ضم وکیل به زوجه، شوهر می‌تواند اقدام به باطل کردن حق طلاق کند.
در هر صورت برای ابطال وکالت در طلاق، وجود یک سری مدارک الزامی است که این مدارک، عبارتند از:
- مدارک هویتی شوهر نظیر کارت ملی و شناسنامه
- اصل برگه وکالت نامه محضری طلاق
- ارائه مدارک هویتی وکیل دوم در وکالت طلاق در صورت ضم وکیل جدید به وکیل اول یا همان زوجه
به جز مدارک هویتی شوهر و مدارک هویتی وکیل دوم که شوهر برای باطل کردن حق طلاق اقدام به ضم وکیل جدید به وکیل نخست کرده باشد، وکالت نامه طلاق که تنظیم شده در دفترخانه است، جز مدارک مهم و اساسی در ابطال حق طلاق به شمار می‌رود.
در همین راستا در خصوص ابطال حق طلاق اگر به مشاوره حقوقی نیاز دارید، توصیه می‌شود که استفاده از خدمات سامانه بنیاد وکلا را در اولویت قرار دهید. از طریق مشاوره با وکیل تلفنی و یا حضوری سامانه می‌توانید اطلاعات بیشتری را در خصوص نحوه باطل نمودن وکالت در طلاق، کسب کنید.
مشاوره طلاق در بنیاد وکلا از طریق برقراری ارتباط برخط و آغاز گفتگو با مشاوره حقوقی آنلاین نیز میسر می باشد.
