در این مقاله قصد دارم شما را با مسیری که باید برای ابطال شناسنامه طی کنید، آشنا کنم.
با مطالعه این مقاله شما در وهله نخست می‌توانید دلایل قانونی که اجازه ابطال شناسنامه را می‌دهد، بشناسید و سپس برای انجام این فرآیند گام بردارید.
برای دریافت اطلاعات دقیق و تکمیلی با من در ادامه این مقاله همراه باشید.
آشنایی با مفهوم ابطال شناسنامه
در ابتدا با چیستی ابطال شناسنامه، تاریخچه استفاده از شناسنامه و ویژگی‌های قانونی شناسنامه می‌پردازم.
ابطال شناسنامه چیست؟
ابطال شناسنامه در قانون ایران به معنی لغو و باطل کردن شناسنامه‌ای است که به دلایل خاصی به صورت قانونی دیگر معتبر شناخته نمی‌شود. این اقدام به طور معمول توسط مراجع قضایی یا ثبت احوال و در موارد خاصی انجام می‌شود.
در صورت بروز خطا در ثبت مشخصات، مانند اشتباه در ثبت تاریخ تولد، نام، نام خانوادگی، یا سایر مشخصات، می‌توان درخواست ابطال شناسنامه و صدور شناسنامه جدید با اطلاعات صحیح را ارائه کرد.
همچنین در مواردی که افراد تغییر جنسیت می‌دهند، پس از تایید مراجع قانونی و پزشکی، شناسنامه‌ی جدیدی با جنسیت و مشخصات جدید برای شخص صادر و شناسنامه‌ی قبلی باطل می‌گردد.
اگر مشخص شود که فردی دو یا چند شناسنامه دارد، یا شناسنامه‌ای با اطلاعات جعلی برای او صادر شده، ثبت احوال به دستور مراجع قانونی شناسنامه‌های اضافی یا جعلی را باطل می‌کند.
پس از فوت شخص نیز شناسنامه او باید باطل شود تا از استفاده نادرست از آن جلوگیری شود و این عمل توسط اداره‌ی ثبت احوال و با ارائه‌ی گواهی فوت انجام می‌شود. افرادی که تابعیت ایرانی خود را لغو می‌کنند یا هویت ایرانی آنان به دلایلی نامعتبر شناخته شده، شناسنامه‌شان باطل می‌شود.
برای درخواست ابطال شناسنامه معمولا نیاز به ارائه مدارکی مانند دادنامه مربوط، رأی مراجع قانونی و مراجعه به اداره ثبت احوال یا دادگاه‌ها است. این درخواست به دلیل حساسیت شناسنامه و اهمیت آن به دقت توسط مراجع مربوط بررسی و اجرا می‌شود.
تاریخچه استفاده از شناسنامه
استفاده از شناسنامه در ایران به دوران حکومت قاجار و اوایل دوره پهلوی بازمی‌گردد. در این زمان، با رشد شهرنشینی و لزوم شناسایی افراد برای انجام امور اداری و قانونی، نیاز به ثبت اطلاعات هویتی شهروندان احساس شد.
نخستین شناسنامه‌ها در سال ۱۳۰۴ خورشیدی در دوره رضاشاه پهلوی صادر شد. این اقدام با تاسیس اداره ثبت احوال در همان سال، به صورت رسمی و سازمان‌یافته شکل گرفت. در ابتدا، شناسنامه تنها برای ثبت اطلاعات اولیه مانند نام، نام پدر، تاریخ و محل تولد بود، اما به مرور زمان، ثبت اطلاعات بیشتری مانند ازدواج، طلاق، تغییر نام، و تغییر محل سکونت نیز به آن اضافه شد.
در دهه‌های بعد، به ویژه پس از انقلاب اسلامی، فرآیند صدور شناسنامه به صورت دقیق‌تر و با کنترل‌های امنیتی بیشتر دنبال شد و اطلاعات به‌روزرسانی شده‌تری از افراد در آن درج گردید.
شناسنامه و ویژگی قانونی آن
در قانون ثبت احوال ایران، شناسنامه یک سند رسمی و قانونی است که توسط اداره ثبت احوال برای هر فرد ایرانی صادر می‌شود و هویت فرد را به‌طور قانونی تایید می‌کند. این سند شامل اطلاعاتی همچون نام، نام خانوادگی، نام پدر و مادر، تاریخ و محل تولد و کد ملی فرد است و از نظر قانونی، مدرک اصلی هویت و شناسایی فرد در کشور محسوب می‌شود.
ویژگی قانونی شناسنامه این است که سندی قطعی و معتبر در مراجع قانونی، اداری و عمومی به شمار می‌آید و برای انجام بسیاری از امور، از جمله ثبت‌نام در مدارس، اخذ گواهی‌نامه رانندگی، افتتاح حساب بانکی و انجام معاملات رسمی ضروری است. شناسنامه همچنین به دلیل درج مشخصات هویتی به‌عنوان مدرکی برای اثبات تابعیت ایرانی شخص عمل می‌کند.
از دیگر ویژگی‌های قانونی شناسنامه، قابلیت به‌روزرسانی و اصلاح اطلاعات است. برای مثال، تغییر نام، تغییر نام خانوادگی و همچنین ثبت وقایعی مانند ازدواج، طلاق و فوت در آن قید می‌شود.
موارد ابطال شناسنامه
در این بخش مهمترین مواردی که باعث ابطال شناسنامه می‌شود مانند فوت، تغییر تابعیت و داشتن شناسنامه اضافی را بررسی می‌کنم.
فوت فرد
ابطال شناسنامه فرد متوفی از نظر قانونی الزامی و به دلیل جلوگیری از سوءاستفاده‌های احتمالی اهمیت زیادی دارد. شناسنامه، به‌عنوان مدرک رسمی هویت، شامل اطلاعاتی مانند تولد، ازدواج، طلاق و مرگ است و تنها فرد صاحب شناسنامه مجاز به استفاده از آن است. با فوت شخص، شناسنامه‌اش فاقد اعتبار شده و باید باطل شود تا از استفاده غیرمجاز توسط دیگران جلوگیری گردد.
در ماده ۲۲ قانون ثبت احوال، بر اهمیت ابطال شناسنامه متوفی تاکید شده است. این اقدام علاوه بر پیشگیری از سوءاستفاده، برای امور قانونی و حقوقی از جمله انحصار وراثت و تقسیم ارث ضروری است. استفاده از شناسنامه باطل‌نشده فرد متوفی جرم محسوب می‌شود و می‌تواند منجر به مجازات قضایی گردد.
افرادی که مجاز به اعلام وفات هستند عبارتند از نزدیک‌ترین خویشاوند یا هر فردی که هنگام فوت حاضر بوده، مأموران انتظامی، متصدیان گورستان‌ها و مقامات قضایی یا نظامی. زمان قانونی برای ثبت فوت و ابطال شناسنامه ده روز است، و در این مدت باید وفات به اداره ثبت احوال اطلاع داده شود.
دریافت تابعیت دوم
طبق اصل ۴۱ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، تابعیت حق هر فرد است و دولت نمی‌تواند تابعیت افراد را سلب کند مگر با درخواست خود فرد. بنابراین، افراد حق دارند تابعیت خود را ترک کنند، البته این اقدام با رعایت شرایط و مراحل قانونی امکان‌پذیر است.
بر اساس ماده ۹۸۸ قانون مدنی، افرادی که قصد ترک تابعیت ایران دارند باید حداقل ۲۵ سال سن داشته باشند، مجوز هیأت وزرا را دریافت کنند، خدمت نظام وظیفه را به پایان رسانده باشند، دارایی‌های غیرمنقول خود را ظرف یک سال انتقال دهند و ظرف سه ماه از ایران خارج شوند.
پس از ترک تابعیت، شناسنامه اولیه فرد باطل شده و در اداره ثبت احوال ثبت می‌شود. در بیشتر موارد، این ابطال با اعلام وزارت امور خارجه انجام می‌گیرد و نیاز به حکم دادگاه ندارد، مگر در موارد خاصی که به دادگاه ارجاع داده شود و خروج از تابعیت فرد تایید گردد.
دارا بودن چندین شناسنامه
گاهی افراد به دلایلی مانند گم شدن شناسنامه به اداره ثبت احوال مراجعه و درخواست صدور شناسنامه المثنی می‌کنند. در این فرآیند، پس از بررسی مدارک و احراز هویت، شناسنامه جدیدی با همان مشخصات ثبت شده قبلی صادر می‌شود.
با این حال، اگر شناسنامه اصلی پس از صدور المثنی پیدا شود، فرد به دو شناسنامه دسترسی خواهد داشت. در این شرایط، قانونا فرد باید بلافاصله برای ابطال شناسنامه اضافی اقدام کند و آن را به مراکز مربوط تحویل دهد.
نگهداری و استفاده از شناسنامه اضافی برخلاف مقررات قانونی است و به دلیل امکان سوءاستفاده و مسائل امنیتی، جرم محسوب می‌شود. بر اساس قوانین، هر شخص تنها مجاز به داشتن و استفاده از یک شناسنامه است و داشتن شناسنامه‌های متعدد می‌تواند به پیگرد قانونی و پیامدهای حقوقی منجر شود.
چگونگی باطل کردن شناسنامه
در این مبحث چگونگی باطل کردن شناسنامه‌ها با توجه به نوع آنها را ذکر می‌کنم:
ابطال شناسنامه متوفی
بر اساس قانون ثبت احوال مصوب سال ۱۳۵۵، فوت هر فرد مانند تولد او باید به ادارات ثبت احوال اعلام و در سوابق ثبت شود. اعلام فوت باید طی ۱۰ روز از تاریخ مرگ انجام شود و روز فوت و تعطیلات رسمی که بعد از آخرین روز هستند در این مهلت ۱۰ روزه به حساب نمی‌آیند.
پس از اعلام فوت، ثبت احوال گواهی فوت صادر می‌کند که در آن اطلاعاتی مانند نام، نام خانوادگی، شماره شناسنامه و علت مرگ ثبت می‌شود. همچنین شناسنامه فرد فوت‌شده باطل شده و مهر باطل‌شدگی بر روی آن درج می‌گردد.
وظیفه اعلام فوت و انجام مراحل ابطال شناسنامه متوفی بر عهده نزدیک‌ترین خویشاوند متوفی که در زمان مرگ حضور داشته، متصدی یا صاحب مکانی که مرگ در آنجا رخ داده، فرد حاضر در لحظه مرگ، یا ماموران انتظامی است.
افراد متقاضی گواهی فوت می‌توانند از طریق سامانه اینترنتی درخواست گواهی فوت ثبت احوال به آدرس death.sabteahval.ir به صورت غیرحضوری گواهی فوت را دریافت کرده و بخشی از مراحل ابطال شناسنامه را طی کنند.
اما برای ابطال کامل شناسنامه متوفی، مراجعه حضوری به یکی از ادارات ثبت احوال لازم است. برای این کار، شناسنامه متوفی، گواهی پزشک یا بیمارستان و تاییدیه گورستان باید ارائه شود و دو شاهد به‌عنوان گواه حضور داشته باشند.
در صورت کامل بودن مدارک، گواهی فوت همان روز صادر می‌شود. در صورت نداشتن شناسنامه متوفی، باید مدرکی برای شناسایی هویت او ارائه شود تا بتوان گواهی فوت صادر کرد.
ابطال شناسنامه برای تابعیت
در برخی شرایط خاص، ممکن است برای ابطال شناسنامه نیازی به حکم مستقیم از دادگاه نباشد. به‌طور معمول، زمانی که فرد به دلایلی نظیر ترک تابعیت یا اخراج از تابعیت ایرانی از کشور خارج می‌شود، وزارت امور خارجه می‌تواند به‌طور رسمی اعلام کند که شناسنامه فرد باطل شده است.
این روند معمولا زمانی اجرا می‌شود که مدارک و مستندات معتبر برای اثبات ترک تابعیت یا شرایط مشابه وجود داشته باشد و نیازی به رسیدگی قضایی نباشد. در چنین مواردی، شناسنامه فرد به‌صورت خودکار و با اعلام وزارت امور خارجه معدوم و ابطال می‌شود.
با این حال، در برخی موارد پیچیده‌تر یا زمانی که مستندات کافی برای ابطال شناسنامه وجود نداشته باشد، موضوع به دادگاه ارجاع می‌شود. در این صورت، دادگاه موظف است پس از بررسی دقیق مستندات و دلایل ارائه شده، تصمیم‌گیری کند.
اگر دادگاه مشخص کند که فرد تابعیت ایرانی خود را به‌طور قانونی ترک کرده یا اخراج از تابعیت صورت گرفته است، آنگاه اقدام به ابطال شناسنامه فرد خواهد کرد. در این حالت، شناسنامه‌ای که قبلا برای فرد صادر شده است دیگر به عنوان یک سند قانونی معتبر شناخته نمی‌شود و از اعتبار می‌افتد.
در تمامی این موارد، برای اینکه شناسنامه فرد باطل شود، لازم است متقاضی ابطال شناسنامه، مدارک و دلایل کافی را که به کمک مشاوره حقوقی تهیه کرده است به دادگاه یا مراجع ذی‌صلاح ارائه کند. این مدارک ممکن است شامل مستندات مربوط به ترک تابعیت، اسناد قانونی مربوط به اخراج از تابعیت، یا هر نوع گواهی معتبر دیگری باشد که نشان‌دهنده شرایط خاص فرد برای ابطال شناسنامه باشد.
پس از ارائه این مدارک و ثبت دادخواست، دادگاه به بررسی و تصمیم‌گیری در این خصوص پرداخته و در صورت احراز شرایط قانونی، اقدام به ابطال شناسنامه می‌کند.
ابطال شناسنانه اضافی
برای شروع فرآیند ابطال شناسنامه، ارائه دادخواست به دادگاه ضروری است. دادخواست سند رسمی و قانونی است که از طریق آن خواهان (فرد متقاضی) درخواست خود را به دادگاه اعلام می‌کند و اساس رسیدگی به پرونده را فراهم می‌سازد.
این سند به صورت فرم‌های از پیش طراحی‌شده در اختیار افراد قرار می‌گیرد و باید با دقت و براساس مقررات تکمیل شود.
مراحل تنظیم دادخواست ابطال شناسنامه و ارائه آن به شرح زیر است:
- تعیین مشخصات خواهان و خوانده: در بخش ابتدایی دادخواست، اطلاعات شخصی و هویتی خواهان (فردی که درخواست ابطال شناسنامه را دارد) وارد می‌شود. این اطلاعات شامل نام، نام خانوادگی، شماره ملی و نشانی است. همچنین، مشخصات خوانده (در اینجا ممکن است اداره ثبت احوال یا شخص دیگری که به موضوع مرتبط است) باید به‌صورت دقیق درج شود.
- مشخص کردن خواسته: در دادخواست، خواهان باید خواسته خود را به‌طور واضح و صریح بیان کند. در این مورد، خواسته شامل درخواست ابطال شناسنامه و دلایل مرتبط با آن است. بهای خواسته نیز باید تعیین شود، که معمولا در دعاوی غیرمالی مانند ابطال شناسنامه، از پیش مشخص می‌شود.
- ارائه مدارک و مستندات: خواهان باید تمامی مدارک مرتبط با ادعای خود را ضمیمه دادخواست کند. این مدارک ممکن است شامل شناسنامه‌های مورد نظر، اسناد هویتی دیگر و دلایلی که نشان دهنده ضرورت ابطال شناسنامه هستند، باشد. ارائه مدارک دقیق و معتبر نقش مهمی در تسریع و شفافیت روند رسیدگی دارد.
- مشخص کردن وکیل (در صورت وجود): اگر خواهان تصمیم به استفاده از خدمات وکیل داشته باشد، اطلاعات وکیل نیز باید در دادخواست ذکر شود. وکیل به نمایندگی از خواهان در جلسات دادگاه حضور خواهد داشت و مدارک را ارائه می‌کند.
- ارائه ادله و دلایل قانونی: ادله شامل مستندات، شهادت شهود یا هرگونه دلیل دیگری است که ادعای خواهان را تقویت می‌کند. این دلایل باید به طور کامل در دادخواست تشریح شوند تا دادگاه بتواند به صحت درخواست رسیدگی کند.
- بررسی دادخواست در دادگاه: پس از تکمیل و ارائه دادخواست به مرجع قضایی صالح، دادگاه بررسی اولیه‌ای روی صحت اطلاعات و مدارک انجام می‌دهد. در صورتی که دادخواست کامل باشد و دلایل ارائه شده کافی باشد، پرونده به جریان می‌افتد و روند دادرسی آغاز می‌شود.
مرجع صالح ابطال شناسنامه
بر اساس مقررات قانون آیین دادرسی مدنی، دادگاه صالح برای رسیدگی به این دعوا، دادگاه عمومی حقوقی در محل اقامت خواهان است. بنابراین، اگر خواهان در ایران ساکن باشد، دادگاه محل اقامت او صلاحیت بررسی این پرونده را دارد. اما در شرایطی که خواهان در ایران اقامت ندارد، صلاحیت رسیدگی به دعوا با دادگاهی است که سند موردنظر در حوزه قضایی آن تنظیم شده است.
چنانچه محل اقامت خواهان و مکان تنظیم سند هر دو در خارج از ایران باشد، در آن صورت رسیدگی به این پرونده به دادگاه عمومی حقوقی تهران واگذار می‌شود.
این مقررات به دلیل آن است که در مواردی که ارتباطات خواهان با ایران محدود است، دادگاه تهران به عنوان مرجع قضایی مرکزی مسئولیت رسیدگی به چنین پرونده‌هایی را برعهده گیرد و فرآیند رسیدگی برای خواهان تسهیل شود. بدین ترتیب، دادگاه تهران نقش تعیین‌کننده‌ای در رسیدگی به دعاوی این چنینی دارد و صلاحیت آن شامل پرونده‌های ایرانیان مقیم خارج از کشور نیز می‌شود.
مدارک لازم برای ابطال شناسنامه
با توجه به اینکه دلیل ابطال شناسنامه چیست، مدارک می‌تواند متفاوت باشد که در ادامه به آن خواهم پرداخت.
برای باطل کردن شناسنامه متوفی به مدارک زیر نیاز دارید:
- ارائه شناسنامه و کارت ملی متوفی: شناسنامه و کارت ملی متوفی به عنوان اسناد اصلی هویتی او باید به اداره ثبت احوال تحویل داده شوند. این مدارک نشان دهنده اطلاعات شناسایی فرد هستند و ابطال آنها برای جلوگیری از هرگونه سوءاستفاده از هویت متوفی ضروری است.
- دریافت گواهی تایید فوت از منابع رسمی: برای تایید وقوع مرگ، گواهی فوت صادر شده توسط پزشک معالج، بیمارستان محل فوت، یا مسئولان گورستان محل دفن ضروری است. این گواهی معمولا شامل تاریخ، مکان و علت فوت است و برای اطمینان از ثبت دقیق اطلاعات فوت در سوابق ثبت احوال مورد نیاز است.
- حضور همراه با دو شاهد در صورت نبود گواهی تایید فوت: در شرایطی که امکان ارائه گواهی رسمی فوت وجود ندارد (به دلیل وقوع فوت در مکانی دورافتاده یا شرایط ویژه)، متقاضی باید با همراهی دو شاهد به اداره ثبت احوال مراجعه کند. شاهدان نیز باید مدارک شناسایی معتبر خود را ارائه داده و شهادت دهند که متوفی فوت کرده است. این روش برای تایید قانونی مرگ فرد به کار می‌رود.
- ارائه حکم قطعی فوت فرضی از دادگاه برای افراد مفقودالاثر: در مواردی که فرد به طور طولانی مفقود بوده و علیرغم جستجوها هیچ نشانه‌ای از زنده بودن وی یافت نشده است، دادگاه پس از بررسی شرایط، حکم فوت فرضی صادر می‌کند. این حکم به عنوان مدرک رسمی فوت فرضی شناخته می‌شود و ارائه آن به ثبت احوال برای ابطال شناسنامه افرادی که به طور قانونی مفقودالاثر شناخته شده‌اند، لازم است.
برای ابطال شناسنامه افراد به دلیل ترک تابعیت، بر اساس قوانین ایران، مدارک و مستندات خاصی لازم است که به اداره ثبت احوال و مراجع قضایی یا وزارت امور خارجه ارائه می‌شوند. مهمترین این مدارک عبارتند از:
- درخواست ترک تابعیت: فرم درخواست رسمی ترک تابعیت که توسط فرد متقاضی تکمیل و امضا شده باشد. این درخواست اولین قدم برای آغاز فرآیند ترک تابعیت و ابطال شناسنامه است.
- تصویب هیأت وزیران: برای ترک تابعیت، موافقت هیأت وزیران به صورت رسمی الزامی است. این تاییدیه باید همراه با درخواست ترک تابعیت ارائه شود و نشان‌دهنده رضایت دولت از خروج فرد از تابعیت ایرانی است.
- گذراندن خدمت نظام وظیفه یا معافیت از آن: متقاضی باید گواهی انجام خدمت نظام وظیفه یا معافیت قانونی از خدمت سربازی را ارائه دهد. این شرط به منظور تکمیل تعهدات نظامی فرد قبل از خروج از تابعیت وضع شده است.
- انتقال اموال غیرمنقول به اتباع ایرانی: فرد متقاضی باید مدارکی ارائه دهد که نشان‌دهنده انتقال اموال غیرمنقول (مانند زمین و ملک) خود به اتباع ایرانی ظرف یک سال از تاریخ ترک تابعیت باشد. این اقدام برای جلوگیری از خروج اموال از چرخه اقتصاد کشور است.
- گذرنامه جدید و مجوز اقامت در کشور دیگر: فرد باید گذرنامه‌ای از کشور جدید یا مجوز اقامت دائمی در کشور خارجی را ارائه کند تا ثابت شود که در صورت ترک تابعیت ایرانی، بدون تابعیت نخواهد ماند.
- مراجعه به وزارت امور خارجه و ثبت احوال برای صدور گواهی ترک تابعیت: پس از دریافت مجوز ترک تابعیت، مراجعه به وزارت امور خارجه و سپس اداره ثبت احوال برای ابطال شناسنامه و صدور گواهی ترک تابعیت الزامی است.
- تاییدیه دادگاه در صورت لزوم: در برخی موارد، به تشخیص مراجع، ممکن است نیاز به ارائه حکم دادگاه برای اثبات ترک تابعیت و تایید ابطال شناسنامه باشد. پس از تکمیل این مدارک و مراحل اداری، شناسنامه فرد به دلیل ترک تابعیت، ابطال می‌شود و وی دیگر به عنوان تبعه ایران شناخته نخواهد شد.
برای ابطال شناسنامه اضافی در قانون ایران، ارائه مدارک و مستنداتی به اداره ثبت احوال الزامی است تا اثبات شود که فرد به صورت قانونی شناسنامه تکراری یا اضافی دارد. مدارک لازم در این فرآیند عبارتند از:
- اصل شناسنامه‌های موجود: هر دو یا چند شناسنامه‌ای که به نام یک فرد صادر شده‌اند، باید به اداره ثبت احوال ارائه شوند. این مدارک برای تطبیق اطلاعات و اثبات تکراری بودن شناسنامه‌ها استفاده می‌شوند.
- کارت ملی: ارائه کارت ملی فرد برای تایید هویت و بررسی ارتباط میان شناسنامه‌ها و سایر اطلاعات شناسایی.
- استشهادیه محلی: گواهی از شهود یا استشهاد محلی که تایید کند فرد دارای یک هویت است و شناسنامه‌های اضافی به اشتباه یا به دلایلی غیرقانونی صادر شده‌اند.
- درخواست رسمی ابطال شناسنامه اضافی: فرم یا درخواست کتبی از سوی فرد یا نماینده قانونی وی که به صورت رسمی خواستار ابطال شناسنامه اضافی است.
- مدارک مرتبط با دلایل صدور شناسنامه اضافی: اگر شناسنامه اضافی به دلیل مفقود شدن شناسنامه اصلی و دریافت المثنی صادر شده باشد، باید دلایل و اسناد مربوط به پیداشدن شناسنامه اصلی ارائه شوند.
- گزارش مراجع ذی‌صلاح (در صورت نیاز): گاهی ممکن است مراجع انتظامی یا قضایی گزارشی در مورد سوءاستفاده احتمالی از شناسنامه اضافی تهیه کرده باشند که این گزارش باید ارائه شود.
- تصمیم یا حکم قضایی (در صورت نیاز): در برخی موارد، ممکن است به حکم دادگاه نیاز باشد، خصوصا اگر شناسنامه اضافی به دلایل تقلب یا اشتباه قانونی صادر شده باشد.
پس از ارائه مدارک فوق، اداره ثبت احوال مدارک و اطلاعات ارائه شده را بررسی می‌کند. اگر شناسنامه اضافی به صورت غیرقانونی صادر شده باشد یا کاربرد آن برخلاف قوانین باشد، ابطال می‌شود و مهر باطل شده در آن درج خواهد شد.
مجازات عدم ابطال شناسنامه
بر اساس ماده ۳ قانون تخلفات و جرائم مرتبط با امور سجلی و شناسنامه‌ای که در تاریخ ۱۰ مرداد ۱۳۷۰ توسط مجمع تشخیص مصلحت نظام تصویب شده است، هر فردی که مسئولیت قانونی ابطال شناسنامه متوفی را به عهده دارد، موظف است در اولین فرصت برای این امر به ادارات ثبت احوال مراجعه کند. در صورتی که این افراد از انجام این وظیفه سرباز زنند و به موقع اقدام نکنند، قانون‌گذار برای آنها مجازات نقدی در نظر گرفته است.
بر این اساس، میزان جریمه برای اولین تخلف بین پنجاه هزار تا سیصد هزار ریال تعیین شده است. با این حال، در صورتی که فرد تخلف خود را تکرار کند و همچنان از مراجعه به ادارات ثبت احوال برای باطل کردن شناسنامه متوفی خودداری ورزد، قانون او را به پرداخت حداکثر مبلغ جریمه مشخص‌شده در این ماده ملزم می‌کند.
با تصمیم هیأت وزیران در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۹۹، میزان جریمه نقدی این ماده با توجه به شرایط اقتصادی به روز شده و به مبلغی بین دو میلیون تا ده میلیون ریال تعدیل یافته است. این اصلاح به منظور تشدید مجازات برای تخلفات تکراری و نیز جلوگیری از بروز هرگونه سوءاستفاده از شناسنامه متوفی صورت گرفته است.
همچنین، مطابق ماده ۲ همین قانون، هر فردی که در خصوص تولد یا فوت فرد دیگری به‌طور عمدی اطلاعات خلاف واقع یا شهادت دروغ ارائه دهد، تحت پیگرد قانونی قرار گرفته و مجازات سنگینی در انتظارش خواهد بود. این مجازات شامل حبس از ۹۱ روز تا یک سال می‌شود و یا ممکن است به جای آن، فرد به پرداخت جریمه نقدی محکوم شود.
میزان این جریمه نیز با توجه به اصلاحات انجام شده، به مبلغی بین بیست میلیون تا هفتاد میلیون ریال افزایش یافته است. هدف این ماده قانونی، جلوگیری از جعل یا سوءاستفاده از اطلاعات ثبت‌احوال و تضمین صحت و اعتبار مدارک هویتی در ایران است.
پرسش‌های متداول
اگر فردی خارج از کشور فوت کند، چه باید کرد؟
اگر شناسنامه متوفی گم شود، چه اقداماتی باید صورت گیرد؟
آیا برای ابطال شناسنامه باید حتما درخواست رسمی به دادگاه داد؟
دعوی ابطال شناسنامه به طرفیت چه کسی طرح می‌گردد؟
ابطال شناسنامه با متخصصین بنیاد وکلا
آیا شما یا یکی از نزدیکان‌تان برای ابطال شناسنامه دچار مشکل یا سوال هستید؟ گروه حقوقی بنیاد وکلا به عنوان معتبرترین مرکز حقوقی ایران در این زمینه تخصص و تجربه لازم را دارد تا شما را در هر مرحله از رسیدگی قانونی راهنمایی کند.
خدمات ما در حوزه دریافت شناسنامه شامل:
- ارائه مشاوره و راهنمایی در خصوص طی کردن مراحل باطل کردن شناسنامه توسط وکیل ابطال شناسنامه
- نمایندگی قانونی در محاکم و فرآیندهای قضایی در صورت نیاز به دریافت حکم و تاییدیه دادگاه
- راهنمایی در خصوص نحوه جمع آوری مدارک لازم در صورت نداشتن یا مفقود شدن
اگر نیاز به مشاوره و کمک فوری دارید و می‌خواهید هر چه سریع‌تر برای دریافت شناسنامه دلبندتان اقدام کنید، وارد صفحه مشاوره حقوقی ابطال شناسنامه شوید و از روش‌های مختلف مشاوره آنلاین و تلفنی استفاده کنید.
