زن یا شوهر می‌توانند بر اساس شرایط مندرج در قانون به صورت غیابی طلاق بگیرند. طلاق غیابی بر حسب این که خوانده در دادگاه حضور پیدا نکرده و یا این که لایحه دفاعیه مکتوب نیز ارائه نشده باشد، صورت می‌گیرد.
غیابی بودن حکم طلاق به اختیار خواهان دعوا انجام نمی‌شود، بلکه به دلیل این که خوانده به هیچ طریق ممکن در فرآیند رسیدگی، اعلام حضور نکرده است، دادگاه حکم طلاق به صورت غیابی صادر می‌کند.
این که رای طلاق به صورت غیابی صادر می‌شود، از جهات مختلف برای طرف مقابل دعوا، معایبی خواهد داشت. خوانده در دادگاه طلاق حضور پیدا نکرده و در این صورت امکان دفاع از حق و حقوق قانونی خود را ندارد و به تبع آن قاضی طبق حکم قانونی، رای طلاق را غیابی صادر می‌کند.
خصوصا در دعاوی طلاق که خواهان، شوهر بوده، صدور حکم غیابی طلاق منجر به تضییع حقوق زوجه شده و چه بسا امکان مطالبه حقوق قانونی خود را نخواهد داشت.
البته در قانون، راه‌های مختلفی برای اعتراض به حکم غیابی طلاق صادر شده است و در هر صورت خوانده دعوا می‌تواند از طریق واخواهی و سایر راه‌های قانونی، در این زمینه اعتراض نماید.
دادگاه بعد از آن که حکم طلاق غیابی را صادر نمود، در صورتی که این حکم منجر به صدور گواهی عدم امکان سازش شود، خواهان می‌تواند برای ثبت طلاق به دفترخانه مراجعه نماید. در شرایطی نیز امکان ابطال طلاق غیابی وجود دارد.
ابطال طلاق غیابی بر اساس شرایط مختلفی صورت می‌گیرد و طی آن طلاق ثبت شده از درجه اعتبار ساقط می‌شود. در واقع اگر طلاق غیابی مانند سایر احکام طلاق که به صورت حضوری صادر می‌شود، شرایط لازم برای صحت صیغه طلاق را نداشته باشد، این نوع طلاق، باطل است.
برای ابطال طلاق غیابی لازم است که یکی از شرایط مورد نیاز از قبیل عدم خواندن خطبه طلاق در حضور شاهد و یا عدم قصد طلاق دهنده برای ثبت طلاق وجود داشته باشد.
البته که جنون طلاق دهنده از دیگر شرایط ابطال طلاق غیابی به شمار می‌رود. در این مقاله قصد داریم که ابتدا شرایط لازم برای آن که طلاق غیابی، باطل شود را بررسی نموده و سپس به نحوه ابطال طلاق غیابی و سایر موضوعات مرتبط در این زمینه بپردازیم.
البته برای دریافت مشاوره حقوقی با مشاوره حقوقی تلفنی و حضوری فوری ابطال طلاق غیابی می‌توانید با وکلای دادگستری متخصص در امور طلاق در ارتباط باشید.
درباره طلاق غیابی
صدور حکم طلاق از دو حالت کلی حضوری و یا غیابی، خارج نیست. اغلب احکام دعاوی حقوقی به صورت حضوری صادر می‌شود که در مواردی نیز امکان صدور این احکام به شیوه غیابی وجود دارد. از موضوع طلاق غیابی گاها مفاهیم نادرستی برداشت می‌شود که با مفاهیم حقوقی اعتبار ندارد.
در واقع زمانی که بحث طلاق غیابی مطرح می‌شود، عموما اینگونه تصور می‌شود که زن یا شوهر بدون اطلاع به هم و به شکل غیابی از هم طلاق می‌گیرند.
عدم اطلاع دادن زوجین به هم برای طرح یک طرفه دعوا طلاق در دادگاه گاهی رخ می‌دهد اما این که حکم دادگاه، غیابی صادر شود، بسته به اختیار زوج یا زوجه نیست و وجود یک سری شرایط، سبب می‌شود تا دادگاه اقدام به صدور رای غیابی طلاق نماید.
در طلاق غیابی، خواهان دعوا می‌تواند بدون آن که همسر خود را از طلاق گرفتن مطلع کند، به صورت غیابی طلاق بگیرد اما زمانی که حکم دادگاه در این زمینه صادر می‌شود، خوانده دعوا امکان اعتراض به رای صادره را خواهد داشت.
این که حکم طلاق به صورت غیابی صادر می‌شود، باید یکی از شرایط مندرج در ماده ۳۰۳ قانون آیین دادرسی مدنی وجود داشته باشد.
در ماده مزبور عنوان شده است که حکم دادگاه در حالت کلی، حضوری است مگر آن که یک سری شرایط وجود داشته باشد که بر اساس آن، دادگاه رای طلاق را غیابی صادر می‌کند.
عواملی که سبب صدور حکم غیابی طلاق می‌گردد، به این صورت است که خوانده دعوا، وکیل و یا نماینده قانونی او در هیچ یک از جلسات دادرسی طلاق حاضر نشوند.
همچنین جدای از این که خوانده دعوا طلاق در طول فرآیند دادرسی حاضر نمی‌شود، در صورت عدم ارائه لایحه دفاعیه مکتوب نیز دادگاه رای طلاق را غیابی صادر می‌کند. در انتهای ماده فوق الذکر نیز آمده است که اگر اخطاریه به صورت واقعی ابلاغ نشده باشد، حکم طلاق به شکل غیابی صادر می‌شود.
بنابراین می‌توان گفت که صدور رای غیابی طلاق، بنا به خواسته خواهان دعوا انجام نمی‌شود، بلکه غیبت خوانده یا وکیل او در دادگاه سبب می‌شود مرجع قضایی، حکم طلاق را غیابی صادر نماید.
برای آن که حکم طلاق به شیوه غیابی از طرف دادگاه رسیدگی کننده صادر نشود، باید شرایط قانونی احکام غیابی، وجود نداشته باشد.
با این فرض که یکی از شرایط ماده ۳۰۳ قانون آیین دادرسی مدنی وجود داشته و رای دادگاه برای دعوا طلاق نیز غیابی صادر شود، در صورتی که ثبت طلاق در محضر به صورت قانونی و طبق روال معمول آن انجام نشود، بحث ابطال طلاق غیابی مطرح شده که در ادامه موضوع باطل شدن طلاق غیابی ثبت شده را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
ابطال طلاق غیابی چیست؟
در بخش قبل، تعریفی از ابطال طلاق غیابی داشتیم و حکم دادگاه طلاق در صورت وجود شرایط محدود و خاص، به صورت غیابی صادر می‌شود.
حال در مواقعی این امکان وجود دارد که حکم غیابی طلاق، به دلیل آن که شرایط صحت صیغه طلاق رعایت نشده و یا سایر شرایط، رعایت نشده است، باطل می‌باشد.
زمانی که مراحل مربوط به طلاق، انجام شد و دادگاه نیز به این نتیجه رسید که زن و شوهر باید از هم جدا شوند، اقدام به صدور گواهی عدم امکان سازش می‌کند. با صادر شدن این گواهی، شخص متقاضی طلاق می‌تواند برای آن که صیغه طلاق را جاری کند، به دفترخانه مراجعه کند.
در طلاق‌های غیابی، طرف دیگر دعوا یا همان یکی از زوجین که منظور خوانده دعوا است، در هیچ یک از مراحل و فرآیند دادرسی حضور ندارد. در واقع خوانده در جلسات دادگاه و همچنین سایر مراحل مربوط به طلاق حضور نداشته و دادگاه نیز حکم طلاق را غیابی صادر می‌کند.
در صورتی که شرایط طلاق غیابی، وجود نداشته و یا این که ثبت شدن طلاق در محضر بر اساس ضوابط تعیین شده صورت نگیرد، طرف دیگر دعوا که درخواست طلاق علیه او اقامه شده، این امکان را دارد که برای ابطال طلاق غیابی اقدام نماید.
در واقع ابطال طلاق غیابی بدین معناست که بعد از صدور غیابی حکم طلاق، اگر ثبت محضری طلاق طبق موازین شرعی و قانونی انجام نشود، خوانده دعوا که زوج و یا زوجه می‌تواند باشد، از دادگاه تقاضای باطل کردن طلاق ثبت شده را دارد.
با توجه به این که انجام مراحل طلاق غیابی بر اساس شرایط قانونی صورت نگرفته و یا این که ثبت محضری طلاق بدون این که مقررات شرعی رعایت شود، انجام گیرد، بسته به این که شوهر یا زن، درخواست طلاق غیابی را داده است، طرف دیگر می‌تواند برای باطل کردن طلاق ثبت شده، اقدام کند.
ابطال طلاق غیابی چه شرایطی دارد؟
در پاسخ به این پرسش که چه شرایطی برای ابطال طلاق غیابی وجود دارد، باید گفت که اگر شرایط کلی که برای صحت صیغه طلاق وجود دارد، اگر وجود نداشته باشد، لازم است که طلاق غیابی ثبت شده، باطل گردد.
برای آن که واقعه طلاق از لحاظ قانونی و شرعی، صحیح باشد، ضروری است که شرایطی که در زمان ثبت طلاق در محضر باید اجرا شود، وجود داشته باشد.
در واقع می‌توان اینگونه بیان کرد که برای ابطال طلاق غیابی، همان شرایطی که برای باطل کردن انواع دیگر طلاق در نظر گرفته می‌شود، برای ابطال این نوع طلاق نیز مورد بررسی قرار می‌گیرد.
در قانون مدنی صراحتا گفته شده است که ثبت طلاق باید به صیغه یا خطبه طلاق بوده و همچنین جاری شدن خطبه طلاق در حضور شهود انجام شود.
علاوه بر این که خواندن صیغه طلاق که به الفاظ عربی می‌باشد، باید از طرف زن و شوهر در حضور شهود صورت گیرد، فرد طلاق دهنده باید برای این کار قصد و میل باطنی داشته و دارای صفت محجورین نباشد.
البته شرایط دیگری برای آن که طلاق، شرعا و قانونا صحیح بوده و امکان ابطال آن وجود نداشته باشد نیز وجود دارد که در این بخش تمام شرایطی که لازم است تا طلاق غیابی، ابطال گردد، مورد بررسی قرار خواهیم داد.
بنابراین می‌توان گفت که شرایط زیر برای ابطال طلاق غیابی، باید وجود داشته باشد:
عدم قصد و اختیار طلاق دهنده برای ثبت واقعه طلاق
داشتن اختیار و قصد واقعی جز شرایط اساسی صحت هر معامله و عقدی به شمار می‌رود. در این صورت فردی که برای درخواست طلاق در دادگاه و سپس ثبت واقعه طلاق در محضر اقدام نموده، بایستی برای این کار، قصد و میل باطنی داشته باشد.
در این صورت می‌توان گفت که یکی از شرایط اساسی ابطال طلاق غیابی، عدم داشتن قصد، اراده، عقل و اختیار طلاق دهنده می‌باشد.
در واقع اگر شخصی که دارای جنون است، برای ثبت طلاق غیابی اقدام کند، چنین طلاقی از اساس باطل بوده و طرف دیگر دعوا می‌تواند تقاضای باطل کردن چنین طلاقی را کند.
البته اگر درخواست طلاق غیابی و ثبت آن توسط نماینده قانونی شخص محجور صورت گرفته باشد، این کار کاملا صحیح بوده و امکان باطل کردن طلاق وجود ندارد.
عدم اجرای صحیح الفاظ صیغه طلاق
زمانی که حکم غیابی طلاق صادر شد، طبق قانون باید ثبت محضری طلاق صورت گیرد. بدین صورت که شخص طلاق دهنده بایستی با در اختیار داشتن مدارک و اسناد مورد نیاز و همچنین حکم دادگاه برای آن که واقعه طلاق را به ثبت برساند، به محضر مراجعه کند.
برای آن که طلاق به ثبت برسد، ضروری است که صیغه مخصوص برای طلاق، از طرف زن و مرد خوانده شود. صیغه طلاق، دارای الفاظی به زبان عربی است که زوجین با بیان کردن آن‌ها این موضوع را نشان می‌دهند که طلاق با اختیار آن‌ها انجام شده است.
حال اگر صیغه طلاق به درستی خوانده نشود و یا این که ثبت طلاق بدون آن که خطبه طلاق جاری شود، صورت گیرد، امکان ابطال طلاق ثبت شده با این شرایط، وجود دارد.
جاری شدن خطبه طلاق بدون حضور شاهد
از دیگر شرایط ابطال طلاق غیابی می‌توان به عدم اجرا شدن صیغه طلاق در حضور شاهد، اشاره نمود. علاوه بر این که طلاق باید به صیغه طلاق، ثبت شود، لازم است که خبطه طلاق حتما در حضوری تعدادی شاهد انجام شود.
اگر شوهر و یا زوجه بدون اطلاع به طرف دیگر آن هم به صورت غیابی برای جاری کردن صیغه طلاق بدون حضور شهود این کار را انجام داده باشد، طرف دیگر می‌تواند مراحل لازم برای ابطال طلاق غیابی را انجام دهد.
قانونگذار صراحتا عنوان کرده است که در زمان جاری شدن صیغه طلاق، حضور حداقل دو نفر شاهد برای طلاق، ضروری است. حال امکان ابطال طلاق غیابی در صورتی که شاهدی در زمان جاری شدن صیغه طلاق وجود نداشته باشد، وجود دارد.
گفتنی است که برای آن که طلاق جاری شده از لحاظ قانونی، صحیح باشد، ضروری است که تعداد شهود حداقل دو نفر باشد. حتی می‌توان طلاق غیابی که تنها برای ثبت آن یک نفر شاهد وجود داشته باشد، تقاضای ابطال طلاق ثبت شده را داشت.
ثبت طلاق غیابی در حالت نفاس و عادت ماهیانه زن
قانونا نمی‌توان در زمانی که زوجه در وضعیت نفاس و یا عادت ماهیانه قرار دارد، برای ثبت طلاق اقدام نمود. برخلاف حامله بودن زوجه که برای به ثبت رسیدن واقعه طلاق، مانعی وجود ندارد، اما قرار داشتن زن در وضعیت عادت ماهیانه، مانع قانونی ثبت طلاق در محضر است.
در این صورت اگر بنا به هر دلیلی، طلاق غیابی در شرایط نفاس زن، ثبت گردد، این نوع طلاق باطل بوده و زوج یا زوجه می‌تواند ابطال طلاق غیابی ثبت شده را درخواست کند.
به ثبت رسیدن طلاق در زمان طهر مواقعه
در صورتی که واقعه طلاق در زمان طهر مواقعه، به ثبت برسد، امکان ابطال طلاق غیابی وجود دارد. طهر مواقعه این مفهوم را دارد که از زمانی که زوجه به واسطه اتمام نفاس و یا عادت ماهیانه، پاک محسوب می‌شود، بین زن و شوهر رابطه جنسی انجام شده باشد.
برای آن که طلاق ثبت شده، صحیح باشد، نباید بین فاصله پاکی زن از دوران پریودی تا زمانی که صیغه طلاق جاری می‌شود، رابطه زناشویی بین زوجین واقع شود. در صورتی که این شرط از صحت واقعه طلاق رعایت نشود، می‌توان برای باطل کردن طلاق غیابی، اقدام نمود.
لازم به ذکر است که اگر موضوع طلاق برای خانم‌های یائسه مطرح شده باشد، برای صحیح بودن واقعه طلاق لازم است که از مدت نزدیکی بین زوجین، بیشتر از سه ماه گذشته باشد.
در این صورت ابطال طلاق غیابی که در صورت نزدیکی بین زن و شوهر، مدت زمان کمتر از سه ماه گذشته باشد، امکان پذیر است.
ابطال طلاق غیابی از طرف زن
در صورتی که طلاق غیابی از طرف زوجه درخواست شده باشد، اگر یکی از شرایط ابطال طلاق وجود داشته باشد، شوهر می‌تواند برای باطل کردن طلاق ثبت شده به دادگاه دادخواست بدهد.
در واقع زوجه اگر برای طلاق، دلیل موجه داشته باشد، نیازی به این که شوهر را برای طلاق راضی نماید، نیست و در این صورت امکان طلاق گرفتن زن به صورت غیابی وجود دارد.
به طور مثال، زوجه در دوران عادت ماهانه بوده و در این شرایط، اقدام به ثبت نمودن طلاق می‌کند. یا این که زوجه بدون این که به دفترخانه شاهد برای جاری کردن صیغه طلاق، معرفی کند، اقدام به ثبت واقعه طلاق نموده و در صورت مطلع شدن زوج از این موضوع، می‌تواند برای آن که طلاق ثبت شده را باطل نماید، درخواست ابطال واقعه طلاق را به دادگاه بدهد.
ابطال طلاق غیابی از طرف مرد
در حالتی که ارائه درخواست طلاق غیابی از طرف مرد باشد، در صورت شرایط باطل کردن صیغه طلاق، زوجه می‌تواند در این زمینه، درخواست طلاق زوج را باطل کند.
به دلیل آن که زوجه و وکیل یا نماینده او در جلسات طلاق حضور پیدا نکرده‌اند، دادگاه حکم طلاق را غیابی صادر نموده، حال اگر شرایط ذکر شده در بخش قبل در رابطه با ابطال طلاق غیابی وجود داشته باشد، زوجه این امکان را دارد تا طلاق ثبت شده را باطل نماید.
زوجه برای آن که بتواند اقدام به باطل کردن طلاق غیابی کند، لازم است که یک سری دلایل موجه و قانونی در این زمینه داشته باشد. دلایل موجه باطل کردن طلاق شامل مواردی چون عدم حضور شاهد در زمان جاری کردن صیغه طلاق و سایر موارد باطل کردن طلاق غیابی، می‌باشد.
ابطال طلاق غیابی و مراحل آن
به صرف این که شرایط قانونی ابطال طلاق غیابی وجود داشته باشد برای این که بتوان اقدام به باطل نمودن طلاق غیابی نمود، امکان پذیر نبوه بلکه باید در این زمینه طرف دیگر طلاق غیابی لازم است که برای باطل کردن واقعه طلاق ثبت شده، مراحلی را در این زمینه انجام دهد.
مرحله نخست ابطال طلاق غیابی، نگارش و تنظیم دادخواست با کمک وکیل پایه یک دادگستری و یا مشاور حقوقی است. بعد از آن که دادخواست ابطال طلاق، تنظیم شد، برای ثبت دادخواست به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه نمود.
البته اگر در سامانه ثنا، حساب کاربری داشته باشید، امکان ثبت دادخواست ابطال طلاق از طریق سامانه وجود دارد.
بعد از ثبت دادخواست ابطال طلاق، در نهایت با پرداخت هزینه‌های مربوطه، درخواست مربوطه جهت رسیدگی به دادگاه صالح فرستاده خواهد شد. نکته مهم برای ابطال طلاق غیابی آن است که حتما باید در قسمت دلایل و ضمائم دادخواست، به دلایل موجه و شرایط لازم برای باطل کردن طلاق اشاره نمود.
خواهان ابطال طلاق که ممکن است شوهر و یا زوجه باشد، بایستی دلایل موجه و قانونی برای این درخواست داشته باشد که در صورت احراز صحت دلایل مزبور در متن دادخواست، طلاق ثبت شده به حکم دادگاه، باطل می‌شود.
مدارک مورد نیاز جهت ابطال طلاق غیابی
لازمه ابطال طلاق غیابی، این است که مدارک لازم در طرح این دعوا ضمیمه دادخواست شده و برای آن که دادگاه اقدام به بررسی درخواست مربوطه نماید، باید مدارک زیر آماده و تهیه گردد:
- مدارک شناسایی و هویتی خواهان از قبیل کارت ملی و شناسنامه
- سند ازدواج و همچنین سند طلاق در صورت لزوم
- مدارک مرتبط با ثبت اطلاعات سامانه ثنا
- مدارکی از قبیل گواهی پزشکی قانونی و سایر مدارک ادله اثبات دعوا ابطال طلاق
بعد از آن که تمام مدارک مورد نیاز برای ابطال طلاق غیابی را آماده و تهیه کردید، این مدارک را بایستی ضمیمه دادخواست نموده و به دادگاه ارسال نمایید.
مشاوره حقوقی ابطال طلاق غیابی
تمام شرایط لازم برای ابطال طلاق غیابی در متن مقاله به آن‌ها اشاره شد و گفته شد که اگر شرایطی که برای صحت طلاق در نظر گرفته می‌شود، رعایت نشود، طرف دیگر دعوا طلاق که به علت غیبت او، حکم دادگاه به صورت غیابی صادر شده است، می‌تواند دادخواست ابطال طلاق را به دادگاه بدهد.
در هر صورت اگر در رابطه با نحوه و چگونگی ابطال طلاق غیابی، سوالات مختلفی دارید، پیشنهاد می‌شود که از مشاوره حقوقی طلاق سامانه بنیاد وکلا استفاده کنید.
مشاوره ما به انواع شیوه های حضوری و تلفنی و یا گفتگو با وکیل آنلاین صورت می پذیرد.
