یکی از جرایمی که در طول همه ادوار تاریخ رایج بوده است، جرم سرقت و یا دزدی است. این جرم بسیار گسترده است، انواع ارکان مختلفی دارد، و طبق قانون مجازاتی برای آن در نظر گرفته شده است. افراد زیادی در جامعه، ممکن است به هر طریقی با جرم سرقت روبه‌رو شوند، در واقع ممکن است شاهد اتفاق این جرم برای خود و یا دیگری در راستای اثبات دزدی باشند.
همانطور که گفته شد، سرقت در حیطه وسیعی اتفاق می‌افتاد و ممکن است سرقت از هر کس، هر چیز یا هر مکانی باشد، برای مثال می‌توان به سرقت و دزدیدن هر وسیله کوچک یا بزرگی، اعم از طلا، خوراکی، پوشاک، طلا، جواهرات و پول و غیره، از هرمکانی مانند مغازه، خانه، بانک، خیابان و غیره اشاره کرد. سرقت همچنین می‌تواند از مکان دولتی نیز باشد.
نکته مهم در رابطه با این جرم این است که بزرگ و یا کوچک بودن مال مورد سرقت تاثیری روی وقوع جرم نداشته و در هر صورت این جرم اتفاق افتاده است و در واقع شدت مجازات است که متفاوت می‌باشد.
همانطور که گفته شد جرم سرقت انواع و ارکان مختلفی دارد و ممکن است که به هر شکلی اتفاق افتد. اما باید بدانید که نکته مهم در رابطه با جرم سرقت این است که در بسیاری از موارد، شخصی که مالش مورد سرقت قرار گرفته یا همان شخص مال باخته، ممکن است مدارک کافی برای ارائه به دادگاه و اثبات جرم سرقت نداشته باشد و موفق به حل پرونده خود نشود.
بنابراین در این موارد، ابتدا باید به این سوال مهم پاسخ داد که آیا اثبات جرم سرقت یا دزدی بدون داشتن مدرک امکان پذیر است یا خیر؟ یا به عبارت دیگر در این موارد آیا اثبات جرم سرقت یا دزدی بدون داشتن دلیل امکان پذیر است یا خیر؟
در پاسخ به سوالات مطرح شده، باید گفت که بسیاری از مراجع انتظامی مانند کلانتری‌ها در برخی موارد امکان دارد که به شاکی برای اثبات جرم سرقت کمک می‌کنند، یکی از این کمک‌ها انگشت نگاری است. اما چرایی مهم بودن این سوال و پاسخ به آن این است که، اگر فردی به فرد دیگری اتهام دزدی بزند و مدارک کافی برای اثبات جرم نداشته باشد و متهم تبرئه شود، می‌تواند اعاده حیثیت کند.
بنابراین برای اثبات جرم سرقت و دزدی بدون دلیل و مدارک، باید بسیار مراقب بود. حال طبق موارد گفته شده قصد داریم در این مقاله به بررسی این جرم و نحوه امکان اثبات این جرم بدون مدرک و دلیل بپردازیم.
برای کسب اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره حقوقی، به صورت تلفنی، آنلاین و حضوری می‌توانید با بنیاد وکلا در ارتباط باشید.
تعریف جرم سرقت یا دزدی
جرم دزدی یا سرقت، به اختلاس یا گرفتن مال شخص دیگری یا به بیان دیگر مال متعلق به غیر، بدون موافقت یا رضایت شخص گفته می‌شود. این جرم در ماده ۲۶۵ قانون مجازات اسلامی تعریف شده است و یکی از جرائم شایع و رایج در همه جای دنیا است.
شدت مجازات متهم بسته به ارزش و نوع مال مورد سرقت متفاوت است. همانطور که گفته شد، سارق ممکن است چیزهای کوچکی مانند کیف پول، وسایل الکترونیکی و غیره را دزدیده باشد یا مال ارزشمندی مانند طلا، جواهرات، پول و یا اسناد و مدارک مهم را دزدیده باشد.
در هر صورت، طبق قانون برای این عمل مجرمانه و غیر قانونی است، و برای آن مجازات در نظر گرفته شده است و قوانین مختلفی برای آن آورده شده است. دزدی انواع و ارکان مختلفی دارد، که برای تحقق این جرم باید ارکان جرم محقق شوند.
مدرک و سند برای اثبات سرقت یا دزدی
طبق تعریف آورده شده متوجه شدیم که براساس قنون مجازات اسلامی، دزدی یا سرقت جرم است و برای این جرم مکانند هر جرم دیگری مجازاتی در نظر گرفته شده است. در این بخش قصد داریم به بررسی اثبات سرقت یا دزدی بدون دلیل بپردازیم.
در رابطه با مجازات در نظر گرفته شده برای جرم سرقت طبق قانون، نکته مهم و قابل توجه این است که برای اعمال مجازات بر سارق یا دزد بابت جرم دزدی یا سرقت، نمی‌توان تنها به اتهام زدن به یک شخص اکتفا کرد و صرفا با متهم کردن او را به دادگاه کشاند و محاکمه و مجازات نمود.
در ابتدا این امر باید وقوع و وجود سرقت یا دزدی را اثبات کرد تا در ادامه بتوان فردی که مد نظر هست را متهم کرد، و در نهایت بتوان سارق را مجازات نمود. اهمیت این مورد در مواردی مانند سرقت از محل کار که فرد توسط دیگران همکاران نیز شناخته شده است بسیار پررنگ است.
دلیل اهمیت این موضوع این است که مطابق علم حقوق اصولا، اصل بر بیگناهی یا به زبان دیگر برائت اشخاص می‌باشد. این امر به این معناست که در صورتی که شخصی مدعی است که شخص دیگری جرمی را مرتکب شده است، برای مثال شخصی را متهم به ارتکاب جرم سرقت یا دزدی نماید، باید با استناد به ادله کافی، اسناد و مدارکی که محکمه پسند هستند به دادگاه مراجعه کند و شکایت کند.
نکته مهم دیگر در این مورد است که در این دعاوی، قاعده البینه علی المدعی جاری می‌باشد. قاعده البینه علی المدعی به این معناست که مدعی یا شاکی باید برای اتهام خود دلیل یا بینه بیاورد و از طرف دیگر در این دعاوی اصولا بار اثبات دعوا بر دوش شاکی پرونده است.
جرم دزدی یا سرقت، با توجه به تعریف آن و ماهیت این عمل که بدون رضایت فرد است، معمولا به صورت مخفیانه و پنهانی انجام می‌شود، و از طرف دیگر سارقین مدارک وقوع جرم را از بین می‌برند و محافظه کارانه عمل می‌کنند.
با توجه به این توضیحات نتیجه می‌گیریم در بسیاری از موارد، جمع آوری مدارک و اسناد برای جرم دزدی سخت خواهد بود و به طبع اثبات جرم نیز بسیار مشکل و دشوار است.
با توجه به این توضیحات، در مورادی که تهیه مدارک و اسناد جرم مشکل است، این سوال مطرح می‌شود که اثبات جرم دزدی بدون داشتن مدرک و دلیل به چه شکل است؟
همانطور که گفته شد، اثبات جرم بدون داشتن مدرک بسیار دشوار است، به این دلیل که شاکی پرونده وقتی که شکواییه یا همان شکایت نامه خود را مطرح می‌کند، در ابتدا باید تمامی مدارک، اسناد و ادله‌ای که برای ارتکاب جرم الزامی است را جمع آوری کرده و ضمیمه شکایت نامه کند و به مراجع قضایی ارائه دهد.
از جمله اسناد و مدارک مورد نیاز برا اثبات جرم دزدی می‌توان به فیلم‌های دوربین مدار بسته، شهادت شاهدین و نتایج انگشت نگاری و غیره اشاره نمود.
حال اگر شاکی بخواهد سرقت را بدون مدرک و ادله کافی اثبات کند، در همان مراحل ابتدایی، به دلیل نبود مدرک و سند برای اثبات جرم و عدم امکان تهیه آن‌ها، ممکن است که مقامات دادسرا برای مثال بازپرس یا دادیار قرار منع تعقیب متهم را صادر کنند.
این امر به این معنی است که چون مقامات دادسرا به شواهد و مدارک شاکی برای ثابت کردن جرم نمی‌تواند استناد کند، و در همان مراحل اولیه تحقیقات متهم تبرئه شده و برای او کیفر خواست صادر نشده و به دادگاه هم معرفی نخواهد شد. در چنین مواردی ممکن است متهم تبرئه شده، اعاده حیثیت کنند و بابت افترا شکایت کند.
برای اطلاع بیشتر در رابطه با مدارک اثبات جرم دزدی و نحوه اثبات آن با وکیل تلفنی بنیاد وکلا در ارتباط باشید.
آیا امکان اثبات سرقت یا دزدی بدون داشتن دلیل و مدرک وجود دارد؟
تا به اینجا طبق قانون مجازات اسلامی جرم سرقت را تعریف کردیم و در رابطه با مدرک برای اثبات جرم سرقت توضیحاتی را خدمت شما ارائه دادیم، در ادامه مقاله قصد داریم در رابطه با اثبات جرم سرقت یا دزدی بدون وجود مدرک صحبت کنیم.
همانطور که پیشتر اشاره شد، اثبات دزدی بدون وجود ادله، مدرک و سند محکمه پسند امکان پذیر نیست. اما با این وجود در برخی از موارد شاکیان مدرک و سند کافی برای اثبات سارق بودن متهم ندارند و با وجود اطمینان از مجرم بودن متهم، نمی‌توانند جرم او را ثابت کنند و به حقوق خود نمی‌رسند.
در این بخش از مقاله قصد داریم به بررسی این مسئله بپردازیم که اثبات سرقت بدون مدرک، سند و دلیل چگونه امکان پذیر خواهد بود. به صورت کلی، در امور کیفری از جمله ادله اثبات دعوا در محاکم قضایی می‌توان به اقرار، سوگند و قسم، شهادت شاهدین و علم قاضی اشاره کرد.
با توجه به این توضیحات، اگر شاکی برای اثبات جرم سرقت، دلیل و مدرک کافی نداشته باشد و نتواند جرم متهم را اثبات کند، با استفاده از ابزارهای خاصی می‌تواند این کار را انجام دهد.
یکی از جمله ابزارهایی که از آن می‌توان برای اثبات جرم سرقت بدون دلیل و مدرک کمک گرفت، استناد به انگشت نگاری برای سرقت در محل وقوع جرم می‌باشد. به این صورت که اگر شاکی دلیل و مدرک دیگری برای اثبات سرقت نداشته باشد، می‌تواند با اخد دستور انجام انگشت نگاری از منزل، از مقامات دادسرا و به واسطه ماموران کلانتری و مراجع انتظامی، تحت شرایط گفته شده توسط مقامات اقدام به انگشت نگاری کند.
یکی دیگر از ابزارها برای اثبات جرم سرقت بدون دلیل و مدرک، بازجویی و تحقیقات اولیه داسرا می‌باشد. به این شکل که در جرم سرقتی که اتفاق افتاده، ممکن است فردی که مالش مورد سرقت قرار گرفته نسبت به یک فرد خاصی مظنون باشد، اما برای اثبات جرم سرقت توسط فرد مظنون، سند و مدرک کافی نداشته باشد.
در این شرایط، با توجه به این که وظیفه اولیه و ابتدایی دادسرا انجام تحقیقات است، در مرحله انجام تحقیقات، شاکی می‌تواند شخص مورد نظر خود را به عنوان مظنون معرفی می‌کند و مظنون مورد بازجویی توسط مقامات دادسرا قرار می‌گیرد و یا اینکه با انجام تحقیقات کارشناسی روی فرد مظنون، اتهام وی را بررسی می‌شود.
برای مثال با نقطه زنی شماره موبایل شخص مظنون، می‌توان فهمید که فرد مظنون در محل وقوع جرم در ساعت مورد نظر حضور داشته یا نه، این مورد در رابطه با سرقت از منزل بسیار موثر و یاری رسان است.
علاوه بر دو مورد گفته شده، یکی دیگر از موارد برای اثبات جرم سرقت بدون دلیل و مدرک، انجام هرگونه تحقیقاتی که برای شناسایی سارق ضرورت دارد. در روند پرونده و با معرفی مظنون پرونده، ممکن است که مقامات دادسرا دستور انجام تحقیقاتی را به کلانتری و یا مراجع انتظامی بدهد که در راستای اثبات سرقت بدون مدرک و دلیل است و به شاکی و اثبات اتهام کمک می‌کند.
در نهایت مهم‌ترین مورد در اثبات جرم سرقت بدون مدرک و دلیل، علم قاضی است. این مورد نقش بسیار مهمی در اثبات سارق بودن مظنون، بدون شهادت شاهدین یا اقرار و ادله کافی، ایفا می‌کند. علم قاضی به این معنی است که قاضی با مدارکی به غیر از موارد ذکر شده و با توجه به قانون، به این یقین می‌رسد که مظنون پرونده، مجرم است.
در نهایت از مواردی که می‌تواند بر نتیجه اثبات سرقت بدون مدرک و همچنین ایجاد علم قاضی در برخی موارد موثر باشد، می‌توان به پیدا شدن اثر انگشت دزد در محل وقوع جرم سرقت، ارائه فیلم‌های دوربین‌های مدار بسته به دادگاه، اعتراف ضمنی متهم، تهدید به سرقت و یا دزدی، وجود خصومت شخصی بین دزد و فرد مال باخته، تحقیقات کارشناسی کلانتری و مراجع انتظامی، وجود انگیزه قبلی در سارق برای انجام جرم سرقت یا دزدی و غیره اشاره نمود.
لازم به ذکر است که با ارائه هر یک از این موارد، در مقابل متهم نیز می‌تواند با کمک وکیل و ازائه مدارک کافی بیگناهی خود را ثابت کند و تبرئه شود.
برای دریافت اطلاعات بیشتر و مشاوره حقوقی در رابطه با نحوه اثبات جرم سرقت بدون دلیل و مدرک با بنیاد وکلا در ارتباط باشید.
آثار اثبات سرقت بدون وجود دلیل و مدرک
همانطور که پیشتر گفته شد و با توجه قانون و علم حقوق، در هر شکایتی اصل بر بیگناهی یا برائت افراد است، بنابراین اگر کسی بخواهد بابت جرمی از شخص دیگری شکایت کند یا بخواهد او را متهم به انجام جرمی نماید، باید ابتدا اسناد، ادله و مدارک کافی و لازم را برای اثبات این موضوع ارائه دهد.
دلیل بر تاکید این موضوع این می‌باشد که حفظ اعتبار، آبرو و حرمت دیگران امری اساسی است و از شکایت‌های واهی و بدون مدرک و صرفا از روی خصومت شخصی علیه دیگران باید خودداری کرد.
بر همین اساس، برای شکایت از فرد دیگری، در صورتی که دلیل محکمه پسندی برای اثبات جرم سرقت وجود نداشته باشد و یا همچنین از مجرم بودن فرد و ارتکاب جرم سرقت یا دزدی توسط او، اطمینان حاصل نشده است، باید از تهمت دزدی و سرقت زدن به او و همچنین شکایت از او به مراجع قضایی خودداری شود، و اگر چنین نباشد به قطع آثاری به جا خواهد گذاشت. در ادامه مقاله قصد داریم به برسی این آثار بپردازیم.
یکی از مهم‌ترین آثار اثبات سرقت یا دزدی در حالی که دلیل و مدرکی وجود نداشته باشد، و همچنین زمانی که از فرد دیگری از روی عمد و سوء نیت شکایت می‌شود، این است که بعد از این که دادگاه حکمی مبنی بر بیگناهی فرد صادر کند و او را تبرئه کند، پس از رد اتهام فرد متهم به سرقت، می‌تواند بابت افترا علیه شاکی شکایت کند و اعاده حیثیت کند.
در رابطه با اعاده حیثیت باید گفت که، این امر به این معنی است که فرد متهم شده به سرقت، از شاکی بابت از بین بردن اعتبار و حرمت و ریختن آبرویش، شکایت می‌کند. در واقع در این حالت شاکی بابت اتهام دروغین و خلاف واقع، بدون مدرک و دلیل کافی و شکایت واهی، به مجازات اعاده حیثیت محکوم خواهد شد.
بنابراین تهمت دروغین و خلاف واقع زدن به افراد دیگر و عدم توانایی در اثبات آن به علت نبود مدرک کافی، جرم است و این جرم تحت عنوان افترا شناخته می‌شود. با توجه به جرم شناخته شدن این عمل، برای آن در قانون مجازات در نظر گرفته شده و می‌توان بابت آن به مراجع قضایی شکایت کرد.
با توجه به این توضیحات، اثبات سرقت بدون وجود مدرک، اسناد و دلایل کافی در صورت رد اتهام نیز، ممکن است که مشمول جرم افترا شود و فردی که متهم به سرقت شده است، بعد از اثبات بیگناهی خود، می‌تواند از شاکی به جرم افترا شکایت کند.
جرم افترا طبق ماده ۶۹۷ قانون مجازات اسلامی به شرح زیر است:
اگر کسی توسط اوراق چاپی و یا خطی،یا همچنین توسط درج در روزنامه‌ها، و یا نطق در مجامع و یا در نهایت با هر وسیله دیگری امری را به کسی صراحتا نسبت دهد یا آن‌ها را منتشر کند در حالی که نتواند صحت و درتس این موضوع را ثابت کند، طبق قانون مرتکب جرم شده است، البته به اصتثنا مورادی که موجب حد می‌باشد. و مجرم مشمول مجازات از یک ماه تا یک سال حبس و همچنین تا ۷۴ ضربه شلاق و یا یکی از آن‌ها با توجه به جرم به وقوع پیوسته، خواهد شد.
نکته مهم دیگر در رابطه با جرم سرقت این است که، گاهی افترا و تهمت زدن به فرد دیگر بابت انجام جرم سرقت یا دزدی، به این شکل است که برای فرد متهم شده توسط شاکی، پاپوش درست شده است، برای مثال شاکی برای افترا و تهمت زدن، وسایل و ادوات جرم دزدی را در خودرو، منزل و غیره فرد دیگری قرار می‌دهد و بعد از اطمینان از وجود مدرک، اقدام به شکایت می‌کند.
در این حالت هم می‌توان در صورت اثبات بیگناهی متهم پرونده سرقت، به علت جرم پاپوش درست کردن، از شاکی شکایت نمود.
در ادامه با توجه به ضروری بودن نقش وکیل در پرونده‌های مربوط به جرم سرقت و نحوه اثبات این جرم، برای دریافت مشاوره حقوقی آنلاین و اخذ وکیل در پرونده‌های خود، با مجموعه بنیاد وکلا به صورت تلفنی، آنلاین و حضوری در ارتباط باشید.
