تامین خواسته از جمله امکانات قانونی است که در دسترس خواهان قرار گرفته است. این امکان قانونی در صورت احراز و اجرا نسبت به خوانده دارای آثار احتمالی است که در ادامه به آن می‌پردازیم.
از آن جایی که تامین خواسته جنبه مالی دارد، همواره توصیه می‌شود تا با یک وکیل متخصص دادگستری مشورت نمایید.
اثر احتمالی تامین خواسته نسبت به خوانده دعوا در دعوا
بر اساس ماده ۱۲۰ قانون آیین دادرسی مدنی اگر خواهان در مطروحه محکوم شود، خوانده می‌تواند خساراتی را که از اجرای قرار تامین خواسته به او وارد شده مطالبه کند.
به عبارت دیگر اگر دعوایی که خواهان مطرح کرده و در راستای اقامه دعوای خودش تامین آن خواسته را درخواست کرده و دادگاه هم قرار تامین خواسته را صادر کرده در این دعوا خواهان، با شکست مواجه بشود خساراتی که به خوانده دعوا بر اثر بازداشت اموال وارد شده باید به خواهان دعوا تحمیل بشود؛ به همین دلیل ماده ۱۲۰ به خوانده حق داده که ضرر و زیان ناشی از اجرای قرار تامین خواسته را مطالبه کند و دریافت کند.
مفاد تقاضا به طرف ابلاغ می‌شود تا چنانچه دفاعی داشته باشد ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ با دلایل آن راعنوان نماید.
دادگاه در وقت فوق العاده به دلایل طرفین رسیدگی و رای مقتضی صادر می‌نماید. این رای قطعی است، در صورتی كه خوانده در مهلت مقرر مطالبه خسارت ننماید، وجهی كه بابت خسارت احتمالی سپرده شده به درخواست خواهان به او مسترد می‌شود.
پس بنابراین خوانده حق دارد چنانچه خواهان در دعوای مطروحه با شکست مواجه شد، خساراتی که ناشی از اجرای قرار تامین خواسته هست را با تشریفاتی که در این ماده مقرر شده و شرایطی که در این ماده مقرر شده از خواهان دعوا مطالبه کند.
رسیدگی دادگاه درخصوص مطالبه خسارت از جانب خوانده بدون رعایت تشریفات دادرسی و بدون پرداخت هزینه دادرسی صورت خواهد گرفت.
دادگاه مفاد تقاضای مطالبه خسارت را به خواهان ابلاغ کرده و به وی اعلام می‌نماید چنانچه دفاعی دارد ظرف ۱۰ روز به دادگاه اعلام کند، سپس در وقت فو ق العاده به تقاضای خوانده و دفاعیات خواهان رسیدگی کرده و رای مقتضی صادر خواهد کرد.
رایی که دادگاه در این خصوص صادر می‌کند قطعی و توسط خواهان و خوانده غیر قابل اعتراض است.
چنانچه خوانده در مهلت ۲۰ روزه مطالبه خسارت نکند وجه سپرده شده به خود خواهان مسترد می‌گردد.
شرایط پرداخت خسارت به خوانده دعوا
قراری که اجرا نشده خساراتی را متوجه خوانده دعوا نخواهد کرد، پس بنابراین باید قرار اجرا شده باشد و در اجرای قرار مالی توقیف شده باشد.
خواهان به موجب رای قطعی محکوم به بی حقی شده و یا حقی برای او به اثبات نرسد یا به عبارتی قانونگذار حقی برای او به اثبات نرسد.
در نتیجه چه خواهان به موجب یک حکم، حکم به بی حقی او صادر بشود و یا اینکه با یکی از قرار های قاطع دعوا مثل قرار رد دعوا یا قرار عدم استماع دعوا یا ابطال درخواست در دعوای خواهان او ا شکست مواجه بشود و قرار قطعی بشود، در این صورت خوانده دعوا می‌تواند خسارات ناشی از اجرای قرار را مطالبه کند.
چنانچه خواهان پیش از اقامه دعوا، تامین خواسته را مطالبه و اجرا کرده باشد ولی در مهلت مقرر اقامه دعوا نکرده باشد، برابر ماده ۱۱۲خوانده مستحق مطالبه خسارت خواهد بود و از دادگاه بخواهد که خواهان را به پرداخت خسارت محکوم بکند.
آثار قرار تامین خواسته نسبت به خواهان
عبارتند از:
- اولین اثر تامین خواسته برای خواهان ایجاد تقدم برای اوست:
حق تقدم خواهانی که در راستای مطالبه حق خود مال خوانده را بازداشت کرده است بر همه طلبکاران خوانده دعوا، بر همه افرادی که علیه خوانده اقامه دعوا کرده اند و همچنین بر همه افرادی که علیه خوانده قرار تامین خواسته مؤخر بر قرار این خواهان گرفته‌اند، اولویت دارد.
در نتیجه برای اینکه اگر در ضمن آراء متعددی این خوانده دعوا محکوم به پرداخت اموالی به خواهان های مختلف شد، آن خواهانی که در راستای طلب خودش مالی را از خوانده توقیف کرده و توقیف این مال مقدم بر حکم دیگران یا توقیف مال توسط دیگران بوده، این چنین شخصی اولویت خواهد داشت.
بعد از اینکه طلب او به میزانی که توقیف شده پرداخته شد، به طلب دیگرانی که توسط رای دادگاه یا به موجب یک سند لازم الاجرا مستحق مطالبه مال هستند رسیدگی خواهد شد و پرداخت خواهد شد، آن هم به ترتیبی که برای صدور قرار تامین خواسته وجود دارد.
بدین معنا که هر کدام که زودتر از دیگران تامین خواسته گرفته‌اند نسبت به مال توقیف شده حق الویت خواهند داشت، پس بنابراین اولین حقی که تامین خواسته برای خواهان ایجاد می‌کند اینست که برای او حق تقدم ایجاد می‌کند).
بر اساس ماده ۱۲۸ قانون آیین دادرسی مدنی: اگر مال خاصی از تاجر ورشکسته توسط یکی از طلبکاران او توقیف شده باشد، حق تقدم برای کسی است که قرار تامین خواسته گرفته و مال را توقیف کرده است.
حق تقدم در صورتی به وجود می‌آید که مال موضوع تقاضا عین معین بوده و مورد ادعای بازداشت کننده باشد (پس بنابراین اولین حقی که تامین خواسته برای خواهان ایجاد می‌کند اینست که برای او حق تقدم ایجاد می‌کند).
- دومین اثر تامین خواسته برای خواهان مصون داشتن مال از تضییع و تفریط است:
مال در یک جایی توقیف می‌شود و از دسترس خوانده دعوا خارج می‌شود و در نتیجه مال از گزند تضییع و تفریط خوانده در امان می‌ماند.
آثار قرار تامین خواسته نسبت به اشخاص ثالث
عبارتند از:
- اگر مالی در راستای اجرای قرار تامین خواسته نزد شخص ثالثی توقیف گردد، به عنوان مثال مالی از یک خوانده دعوا در اختیار شخص ثالث باشد که در راستای اجرای قرار تامین خواسته توسط دادگاه آن مال توقیف شده باشد، شخص ثالث حق ندارد آن مال را به دیگری منتقل کند یا به خوانده تحویل دهد، بلکه مکلف است مال را در همان وضعیت نگه دارد.
- چنانچه مال خوانده نزد شخص ثالثی باشد که از او طلبکار بوده یا طلبکار شده است، شخص ثالث نمی‌تواند طلب خود را از محل این مال که نزد وی است و در راستای قرار تامین خواسته توسط دادگاه توقیف شده وصول کند.
یا چنانچه وجه نقدی از خوانده نزد اشخاص ثالث باشد و او از خوانده طلبکار شود. بر اساس ماده ۲۹۹ قانون آیین دادرسی مدنی شخص ثالث نمی‌تواند ادعای تهاتر کرده و مال خوانده و دین را به خوانده نپردازد.
چون یکی از شرایط تهاتر اینست که هر دو دین آزاد باشند، اگر یکی از دو دین توقیف باشد دین توقیف شده در مقابل دین آزاد قابلیت تهاتر نخواهد داشت.
از جمله خدمات حقوقی مجموعه بنیاد وکلا، ارائه مشاوره حقوقی تخصصی در دعاوی شما می‌باشد.
