علل موجهه جرم عواملی هستند که در صورت تحقق، عملی را که به حکم قانون جرم تلقی شده است، از وصف مجرمانه بودن خارج می سازند.
علل موجهه جرم ناظر به شرایط و عوامل خارجی ارتکاب جرم است، اما عللی چون نقصان های جسمی و روانی مرتکب جرم را که جنبه شخصی دارند، عوامل رافع مسئولیت کیفری می نامند؛ مانند صغر سن، اجبار و اکراه.
مصادیق علل موجهه جرم
مشروعیت ارتکاب جرم به حکم قانون
کیفیاتی که وجود آنها مستقیما و به حکم قانون باعث توجیه جرم در شرایط خاص می گردد؛ دقت نمایید که هرکدام از این شرایط دارای مسائل و تبصره‌های ریز و درشتی است که لازم است درباره آنها از متخصصین وکیل آنلاین یا تلفنی مشورت بگیرید.
این شرایط عبارتند از:
- الف) جهت اجرای قانون اهم؛ در مواردی افراد عادی یا مامورین در حین انجام وظایف خود، قانونی را نسبت به قوانین دیگر مهم تر تشخیص داده و مبادرت به اقدامی می کنند که طبق قانون آن اقدام جرم است.
در این صورت ارتکاب عمل آنان جرم محسوب نمی شود.
- ب) جهت حفظ منافع فرد یا جامعه؛ مانند اشخاصی که طبق قانون و به مناسبت شغل و حرفه خود (مانند پزشک) محرم اسرار مردم می شوند و مجاز به افشاء اسرار مردم نیستند.
در مواردی به جهت حفظ مصالح عمومی (مثل گزارش مبتلایان به ایدز به مقامات صلاحیت دار) و به حکم قانون موظف به افشای سر ارباب رجوع خود خواهند شد. برای دریافت مشاوره حقوقی تلفنی همین حالا رزرو وقت نمایید.
مشروعیت ارتکاب جرم به امر آمر قانونی
در برخی از موارد انجام عملی که در شرایط عادی جرم محسوب می شود، به دستور مقام صلاحیت داری که با احراز شرایط ذیل است، مشروع و موجه شناخته می شود:
- الف) قانونی بودن امر آمر صلاحیت دار
- ب) صدور دستور از ناحیه مقام صلاحیت دار
- ج) الزام مامور به اجرای دستور قانونی مقام صلاحیت دار
دفاع مشروع
هرگاه کسی که به ناحق مورد حمله قرار گرفته است برای دفع خطر مرتکب جرم شود، با وجود شرایط ذیل عمل مزبور مشروع و موجه تلقی شده و قابل مجازات نیست:
شرایط تعرض
- الف) قابل دفع نبودن تعرض، بدون ارتکاب جرم
- ب) غیر قانونی و غیر عادلانه بودن تعرض
- ج) فعلیت و قریب الوقوع بودن تعرض
- د) عمدی بودن تعرض
شرایط دفاع
- الف) ضرورت دفاع
- ب) تناسب دفاع با تعرض
- ج) توانایی مدافع در دفع تعرض
- د) توسل به قوای نظامی میسر نباشد.
اضطرار
اضطرار حالت شخصی است که خطر شدیدی، جان یا مال او یا دیگری را تهدید می کند، از این رو برای دفع خطر ناگزیر است دست به کاری بزند که در شرایط عادی جرم یا گناه است.
شرایط قانونی حالت اضطرار:
- الف) وجود خطر شدید
- ب) ضرورت ارتکاب جرم
- ج) تناسب خطر با جرم ارتکابی
- د) عدم مداخله عمدی مرتکب در ایجاد خطر
هر چند که این جرم ارتکابی دارای مسئولیت کیفری و مجازات نیست ولی مسئولیت مدنی حاصل از ضرر به دیگری به قوت خود باقی است. برای همین هم مشاوره حقوقی مطالبه ضرر و زیان به شما کمک خواهد نمود.
رضایت مجنی علیه
در مواردی خود مجنی علیه راضی می شود که دیگری او را مضروب یا مجروح یا به قتل برساند.
هر چند رضایت وی تاثیری در سلب مسئولیت کیفری مرتکب جرم ندارد، ولی در مواردی که موجب از بین رفتن یکی از ارکان متشکل جرم گردد، می تواند رضایت وی از علل موجهه جرم محسوب شود.
همانند این که تجاوز به عنف با رضایت شخص باشد.
برای استناد و احراز علل موجه ارتکاب جرم می‌توانید از کمک وکیل متخصص کمک بگیرید.
