در ازدواج مسلمان با غیر مسلمان موضوع دین و مذهب دو طرف همواره مورد بحث قرار گرفته و باید مشخص شود که زن و مرد که با هم قصد نکاح دارند، دین آن‌ها چه می‌باشد.
در کشور ما، بیشتر ازدواج‌هایی که انجام می‌شود، بین افرادی با مذهب تشییع صورت گرفته و در واقع زن و مرد مسلمان با هم عقد می‌کنند. البته ازدواج بین مسلمان و غیر مسلمان نیز تحت شرایطی خاص قابل انجام بوده که البته تنها عقد موقت ملاک عمل می‌باشد.
در شرع و فقه اسلام این موضوع پذیرفتنی نیست که مسلمانی با فردی که دین غیر اسلام داشته ازدواج کند. در واقع ازدواج بین مسلمان و کافر تحت هیچ شرایطی نمی‌تواند صورت گیرد که اگر به هر صورت، ثبت این عقد انجام شد، از لحاظ شرعی عقد ازدواج باطل است.
در این صورت مرد یا زنی که می‌خواهد ازدواج کند، باید در وهله اول، دین و مذهب طرف مقابل خود را مورد بررسی قرار دهد و در این صورت اگر او غیر مسلمان باشد، امکان برقراری این عقد وجود ندارد.
در رابطه با عقد نکاح، قانون و شرع موانعی را در نظر گرفته‌اند و در این صورت تا زمانی که مانع موجود رفع نشود، امکان ازدواج میسر نیست. برخی از موانع ازدواج دائمی بوده و برخی دیگر، موقت است.
نکاح بین مرد با مرد زن به طور دائم مشکل شرعی داشته ولی عق نکاح با دختر همسر در صورت عدم نزدیکی بین زن و شوهر می‌تواند انجام شود. در ابن صورت بین عقد مسلمان و غیرمسلمان، موانعی نیز وجود دارد و شرعا نمی‌توان یک زن مسلمان را به عقد مرد غیر مسلمان در آورد.
زن و مردی که تمایل به ازدواج دارند، جدای از این که باید عقد ازدواج آن‌ها دارای شرایط قانونی باشد تا صحیح واقع شود، باید مذهب آن‌ها با هم مقایسه شده و در صورتی مطابقت دین زن و مرد، امکان عقد نکاح بین آن‌ها است.
شرعا و قانونا، زنی که دین او اسلام است، حق نکاح با مردی که دین او اسلام نبوده را ندارد و ازدواج زن مسلمان و مرد غیر مسلمان نباید انجام شود. در بحث عقد نکاح بین مسلمان و غیر مسلمان، تابعیت و فرهنگ آن‌ها مورد توجه قرار نمی‌گیرد.
در واقع اگر زن ایرانی با مرد خارجی تمایل به عقد نکاح داشته باشد، به منظور شرعی بودن این عقد باید هر دوی آن‌ها مسلمان باشند. البته که مرد مسلمان تنها در شرایطی خاص این امکان را دارد تا با زن غیر مسلمان عقد ازدواج کند که در این مقاله، تمامی شرایط و مقررات ازدواج بین مسلمان با غیر مسلمان بررسی می‌شود.
درباره ازدواج مسلمان با غیر مسلمان
مرد و زنی که دین آن‌ها واحد است، مطابق با دینشان انعقاد عقد نکاح صورت می‌گیرد و زمانی که زوجین مسلمان می‌خواهند با هم ازدواج کنند، احکام شرعی برای عقد ازدواج جاری می‌شود.
مرد مسلمان و زن مسلمان از لحاظ دین آن‌ها، مانعی برای ازدواج نیست ولی مانع ازدواج زمانی مطرح می‌شود که یک غیر مسلمان بخواهد با مسلمان نکاح داشته باشد.
از آن جهت که بسیاری از زن و شوهرها، از مقررات و شرایط شرعی ازدواج آگاهی ندارند، فی البداهه برای عقد نکاح اقدام نموده اما غافل از این که ممکن است ازدواج آن‌ها باطل باشد. در این صورت ازدواج مسلمان با غیر مسلمان شرایط به خصوصی دارد که لازم است زوجین از مقررات آن به خوبی مطلع باشند.
محدودیت مذهب و دین برای ازدواج بین دو مسلمان وجود ندارد ولی ازدواجی که در آن یکی از طرفین، مسلمان نباشد، مانع وجود دارد که تقریبا در تمامی موارد، مانع نکاح بین غیر مسلمان و مسلمان دائمی است و بدین صورت که حق ازدواج برای آن‌ها چه در شرع و چه در قانون سلب شده است.
مرد یا زنی که مشرک بوده و اعتقادی به دین اسلام ندارد، نمی‌تواند با طرفی ازدواج کند که کلا دین او متفاوت با دین اسلام می‌باشد. هر مذهب و دینی، آیین و تشریفات خاصی برای ازدواج بیان کرده‌اند و در این صورت نمی‌توان مقرراتی که در فقه اسلام برای ازدواج گفته شده است را شرایط ازدواج در آیین مسیحیت در یک راستا قرار داد.
از آن جهت که شاهد آن هستیم که زن و مرد مسلمان تمایل به ازدواج با فردی دارند که دین او اسلام نبوده و از احکام این عقد مطلع نیستند، در ادامه به بررسی احکام شرعی و قانونی نکاح مسلمان و غیر مسلمان پرداخته و همچنین امکان ازدواج موقت مرد مسلمان و زن غیر مسلمان اهل کتاب را بررسی خواهیم کرد.
آیا ازدواج مسلمان با غیر مسلمان امکان پذیر است؟
همانطور که بسیاری امور افراد مسلمان بر اساس احکام شرعی انجام می‌شود، ازدواج آن‌ها نیز باید مطابقت با قواعد شرعی اسلامی داشته باشد. به جهت که مقررات مربوط به نکاح از قواعد شرعی گرفته شده است، عقد نکاح بین مسلمانان نیز باید به تبعیت از این شرایط باشد.
در این خصوص وکیل تلفنی ما می‌گوید که ازدواج بین افرادی که یکی از آن‌ها مسلمان نباشد، شرعا و قانونا امکان پذیر نیست. فردی که از لحاظ شرع، کافر بوده و اعتقادی به دین اسلام ندارد، نمی‌تواند با یک مسلمان ازدواج کند. تضاد بین مذهب زن و مرد سبب بروز بسیاری از مشکلات در زندگی آن‌ها می‌شود.
یکی از زوجین مسلمان و دیگری کافر باشد، تحت هیچ شرایط نمی‌توان عقد ازدواج بین آن‌ها را ممکن در نظر گرفت. کافر و مسلمان دو موضوع در تضاد هم در مسائل شرعی هستند و نمی‌توان آن‌ها در تمامی مسائل حتی عقد ازدواج در یک سو قرار داد.
گاها زن و مردی نسبت به هم علاقه شدیدی پیدا کرده و در صدد آن هستند که ازدواج کنند، ولی غافل از این که به دلیل تفاوت در دین و مذهب آن‌ها نمی‌توانند برای عقد ازدواج اقدام کنند.
این که مشاهده می‌شود زن و مرد مسلمان و غیر مسلمان، ازدواج می‌کنند، جز در مواردی بسیار محدود و خاص، عقدشان شرعا باطل بوده و نمی‌توانند نسبت به هم محرم شوند. در این صورت حتی اگر نزدیکی با هم کرده باشند، عمل آن‌ها برخلاف موازین شریعت اسلام بوده و چه بسا رفتارشان مرتکب مجازات شود.
ازدواج مسلمان با غیر مسلمان عملا امکان پذیر نیست مگر این که ازدواج بین مرد مسلمان و زن غیر مسلمانی که اهل کتاب مطرح باشد، این ازدواج از نوع موقت صحیح نیست. در واقع می‌توان گفت که نکاح غیر مسلمان با مسلمان، در حالت کلی نمی‌تواند انجام شود و به تبع آن زن و مردی که یکی مسلمان و دیگری مسلمان است، باید از انجام عقد ازدواج با هم خودداری نمایند.
چرا ازدواج مسلمان با غیر مسلمان ممنوع است؟
در ابتدای امر باید اشاره داشت که شریعت اسلام از این که عقد نکاح مسلمانان با غیر مسلمان را ممنوع و محدود کرده است، اهداف مختلفی دارد و این اهداف در راستای مصلحت طرفین می‌باشد. یقینا احکامی که برای ازدواج در شرع اسلام بیان شده با احکام دیگر ادیان تفاوت دارد.
شرع و حتی قانون که ازدواج زن مسلمان و مرد غیر مسلمان را اکیدا ممنوع کرده است، این هدف را دنبال می‌کند که ازدواج و به تبع آن تشکیل خانواده بین افرادی که دارای دین متفاوت هستند، می‌تواند اثرات منفی بر زندگی فرزند زن و مرد داشته باشد.
با توجه به این که هدف از ازدواج، استمرار بقای نسل بوده، این امکان وجود دارد که در ازدواج بین مرد غیر مسلمان و زن مسلمان، فرزندان به دین پدر خود گرایش داشته باشند و در این صورت تابع تفکرات شوهر غیر مسلمان شوند.
جدای از این که طبق علم روانشناسی، افکار و ذهنیت شوهر می‌تواند تاثیر مستقیم در عقاید زن داشته باشد و از این حیث مرد غیر مسلمان، همسر مسلمان خود را وادار به خارج شدن از دین اسلام و در نهایت کافر شدن کند.
در هر صورت احکام ادیان در مورد مسائل مختلف از جمله ازدواج یکسان نیست و زن و مردی که از لحاظ دین، تطابق ندارند، همین موضوع می‌تواند ادامه زندگی آن‌ها را با مشکلاتی مواجه نماید.
به همین جهت است که قانون مدنی و شرع محدودیت‌هایی را برای ازدواج زنان در نظر گرفته است تا امنیت بانوان در بسیاری از موضوعات حفظ شود. بنابراین حفظ مصلحت زن و مرد و همچنین جلوگیری از وقوع طلاق بین آن‌ها از جمله اهداف مهمی است که برای ممنوعیت نکاح مسلمانان با غیر مسلمان در نظر گرفته شده است.
ازدواج زن مسلمان و مرد غیر مسلمان چه حکمی دارد؟
ازدواج زن مسلمان با مرد غیر مسلمان این مفهوم را دارد که زن با مردی قرار است که ازدواج کند که دین او اسلام نبوده و از لحاظ فقهی، کافر و یا مشرک بوده و به هیچ عنوان معتقد به شریعت اسلام نیست.
در هر صورت پاسخ به سوال مزبور باید از لحاظ شرعی و قانونی بررسی شود. در قانون مدنی، در رابطه با عقد ازدواج مقرراتی را بیان کرده که در مورد ازدواج زن مسلمان و مرد غیر مسلمان نیز توضیحاتی را ارائه کرده است. در ماده ۱۰۵۹ قانون مدنی، به صراحت گفته شده است که ازدواج بین مسلمه و مرد مسلمان ممنوع است.
در واقع حکم قانونی نکاح بین زن مسلمان و مردی که مذهب او اسلام نمی‌باشد، باطل است و تحت هیچ شرایطی نباید این عقد صورت گیرد. در صدور احکام قضایی، رویه به این صورت است که ابتدا مقررات قانونی اعمال شده و در صورت سکوت قانون باید به شرع اسلام رجوع نمود.
با توجه به این که قانون، مجوز نکاح با مرد غیر مسلمان برای زن مسلمان را صادر نکرده است، این موضوع در شرع نیز به آن اشاره شده و از لحاظ شرعی نیز مردی که مسلمان نیست، نمی‌تواند زن مسلمان را به عقد خود در بیاورد.
بنابراین نکاح زن مسلمان با مرد یهودی و یا مسیحی جایز نیست و چنین عقدی شرعا و قانونا محل اشکال است. حال این که حکم نکاح مرد مسلمان با زن غیر مسلمان چیست، در بخش بعدی به این موضوع خواهیم پرداخت.
حکم شرعی و قانونی ازدواج مرد مسلمان و زن غیر مسلمان
حال که زن مسلمان حق نکاح با مرد کافر را ندارد، ممکن است در مورد حکم ازدواج مرد مسلمان و زن غیر مسلمان نیز سوالاتی مطرح شود که در این بخش حکم چنین ازدواجی را نیز مورد بررسی قرار خواهیم داد.
ازدواج با افرادی که دین آن‌ها اسلام نیست، دارای احکام خاصی است و اگر یکی از طرفین در این وضعیت مسلمان باشد، نکاح آن‌ها باطل است. زنی که دین او اسلام است، نمی‌تواند با مردی که کافر بوده و با متعقد به ادیان دیگر است، عقد نکاح کند.
در مورد این که حکم نکاح مرد مسلمان با زن غیر مسلمان چیست، باید آن را از دو موضوع مجزا بررسی کنیم. در صورتی که قرار است عقد ازدواج بین مرد مسلمان و زن غیر مسلمانی که کافر است، صورت گیرد، این عقد شرعا و قانونا باطل است. کافر بودن یکی از طرفین مانع دائمی برای نکاح با فرد مسلمان ایجاد می‌کند، خواه شخص مسلمان مرد باشد یا زن.
اما لازم به ذکر است که ممنوعیت نکاح مرد مسلمان با زن غیر مسلمان از نوع اهل کتاب، به صورت دائمی و مطلق نیست و در شرایطی می‌تواند عقد مزبور انجام شود. زنی که کافر بوده و معتقد به خدا نیست، نمی‌تواند عقد ازدواج با مرد مسلمان داشته باشد. تفاوتی هم در مورد دائم یا موقت بودن عقد نکاح در این شرایط نمی‌کند.
با توجه به این که ازدواج مرد مسلمان با زن غیر مسلمانی که کافر نیست و دین او جز ادیان اهل کتاب(یعنی مسیحیت، یهودیت) است، مطلقا ممنوع نیست، نظریات مختلفی در این زمینه مطرح می‌شود. در این زمینه نظریات فقهی بیان می‌شود که مرد مسلمان می‌تواند با زن غیر مسلمان معتقد به دین اهل کتاب، تنها عقد ازدواج موقت داشته باشد.
بدین صورت که همچنان ممنوعیت برای نکاح دائم مرد مسلمان و زن غیر مسلمان وجود داشته اما عقد موقت بین آن‌ها خالی از اشکال است. در واقع ازدواج مرد مسلمان با زن اهل کتاب امکان پذیر است و حکم شرعی این عقد صحیح است.
بنابراین حکم شرعی عقد موقت مرد مسلمان با زن مسیحی یا یهودی و دیگر ادیان اهل کتاب، صحیح است. در مورد حکم قانونی عقد مرد مسلمان و زن غیر مسلمان اهل کتاب، نیز باید گفت که بر خلاف ازدواج زن مسلمان با مرد غیر مسلمان، ممنوع اعلام کرده است، حکم خاصی صادر نشده و در این شرایط با مبنای صحت یا بطلان عقد، احکام شرعی باشد.
ازدواج مسلمان و غیر مسلمان و شرایط آن
ازدواج زن و مرد مسلمان و با زن و مرد کافر جز موارد ممنوعه در حکم شرعی و قانونی محسوب می‌شود. شرایط عقد نکاح مسلمان با غیر مسلمان این است که در وهله اول، شخص کافر مسلمان شود. با توجه به این که تنها در یک مورد خاص امکان ازدواج مسلمان و غیر مسلمان وجود دارد، در حالات دیگر باید فردی که دین او اسلام نیست، مشرف به اسلام شود.
حال با فرض این که عقد نکاح بین زن یا مرد مسلمان و زن یا مرد غیر مسلمان از لحاظ شرعی صحیح است که در این صورت شرایط دیگر عقد ازدواج، کسب اجازه از دولت می‌باشد.
طبق قانون مدنی، زن ایرانی مسلمان در صورتی که بخواهد با تبعه خارجی مسلمان ازدواج کند، اجازه از دولت ضروری است و بدون اجازه کتبی از دولت، نمی‌توان این عقد را جاری کرد.
شرط برخورداری از اجازه دولت در ازدواج با تبعه خارجی، مستفاد از مواد ۱۰۶۰ و ۱۰۶۱ قانون مدنی است. در هر صورت قانونگذار بیان کرده که تا زمانی که دولت اجازه رسمی ازدواج تبعه ایرانی و خارجی را ندارد، خصوصا اگر تبعه ایرانی زن و تبعه خارجی مرد باشد، نمی‌تواند قانونا عقد ازدواج بین آن‌ها برقرار شود.
در جلسات مشاوره حقوقی آنلاین لازم به ذکر است که اگر مرد غیر مسلمان، به دین اسلام گرایش پیدا کرده باشد، برای ازدواج با زن ایرانی مسلمان بایستی گواهی تشرف به دین اسلام را در زمان ثبت عقد به مرجع مربوطه ارائه کند که این موضوع جز شرایط اساسی در نکاح با تبعه خارجی و غیر مسلمان به شمار می‌رود.
عواقب ازدواج مسلمان با غیر مسلمان
نکاح بین مسلمان و کافر در عین حال که ممنوع است، در صورت انجام این عقد، عواقبی در انتظار طرفین می‌باشد. به جهت باطل بودن عقد ازدواج با غیر مسلمان باید گفت که عقد صورت گرفته نمی‌تواند آثار حقوقی را برای طرفین به همراه داشته باشد.
در این صورت حق و حقوقی که در قانون برای زنان مانند مهریه و نفقه تعیین شده در تمامی عقد ازدواج‌های باطل از جمله ازدواج مسلمان با غیر مسلمان نیز در نظر گرفته نخواهد شد.
با توجه به وجود مشکلات و تبعات پیرامون نکاح بین افراد مسلمان و غیر مسلمان، توصیه می‌شود که از انجام چنین ازدواجی خودداری شود و مطلع بودن طرفین از ممنوعیت چنین عقدهایی، تاثیرگذار است.
لازم به ذکر است که عقد نکاح با غیر مسلمان در صورتی صحیح می‌باشد که مرد مسلمان بوده و زن غیر مسلمان از نوع اهل کتاب یعنی دین او مسیحی یا یهودیت باشد و علاوه بر این که عقد انجام شده بین طرفین باید از نوع موقت باشد.
مشاوره حقوقی پیرامون ازدواج مسلمان با غیر مسلمان
در مورد ازدواج مسلمان و غیر مسلمان گفته شد که تنها در یک حالت، عقد نکاح صحیح است که مرد مسلمان با زن غیر مسلمان اهل کتابیه، عقد موقت کند. در مابقی موارد ازدواج با غیر مسلمان، قانون و شرع انجام این عقد را مطلقا منع کرده است.
در رابطه با موضوع عقد نکاح مسلمان با غیر مسلمان چنانچه سوالات دیگری داشته و به راهنمایی بیشتر نیاز دارید، توصیه می‌شود که از سامانه بنیاد وکلا، اقدام به دریافت مشاوره حقوقی نموده و با برترین وکلا کشور در ارتباط باشید.
