تشکیل شرکت سهامی خاص از جمله رایج‌ترین فعالیت‌های حوزه حقوقی شرکت‌ها می‌باشد که قواعد خاص خود را دارد.
پیش از پرداختن به مبحث نحوه تشکیل و تاسیس شرکت سهامی خاص توصیه می‌کنیم حتما با وکیل شرکت ها مشورت اولیه را نمایید.
تاسیس شرکت
تشریفات تاسیس این نوع شرکت در ماده ۲۰ لایحه آمده است:
- الف- امضای اساسنامه: در این نوع شرکت تهیه طرح اساسنامه و تصویبش ضرورتی ندارد و شرکا یا وکلای آنها، اساسنامه شرکت را امضا می‌کنند.
- ب- تعهد سرمایه: حداقل سرمایه یک میلیون ریال است که تماما تعهد میشود و دست کم ۳۵ درصد آن باید پرداخت شود. ارزیابی آورده غیرنقدی توسط کارشناس رسمی دادگستری انجام میشود. قبول تعهد با امضای اظهارنامه مشعر بر تعهد کلیه سهام صورت می‌گیرد (بند ۲ ماده ۲۰) در مواردی که شرکا از هم دورند می‌توانند از ورقه تعهد استفاده کنند.
- ج- انتخاب مدیران و بازرسان که باید به صورت کتبی قبول سمت نمایند.
ثبت شرکت در صورت عدم ثبت شرکت سهامی خاص با همان مشکلاتی به مانند عدم ثبت شرکت سهامی عام مواجه میشود و برای ثبت مدارک ذیل لازم است:
- اساسنامه با امضای سهامداران
- اظهارنامه دال بر تعهد همه سرمایه و پرداخت ۳۵ درصدآن نقدا با امضای همه سهامداران
- انتخاب مدیران و بازرسان در صورتجلسه با امضای همه سهامداران
- قبول سمت مدیریت و بازرسی
- تعیین روزنامه کثیرالانتشار برای آگهی های شرکت.
مقررات ماده ۱۹ لایحه در مورد شرکت سهامی خاص همه لازم الرعایه است؛ چون در تبصره ماده ۲۰ استثنا شده است، اما ابتدای مهلت ۶ ماهه چون اظهارنامه موضوع ماده ۶ وجود ندارد، باید ابتدای مهلت را از تاریخ تشکیل بدانیم. البته در مورد مسئولیت، مشمول ماده ۲۳ لایحه خواهند بود.
در مجموعه حقوقی بنیاد وکلا در خصوص حقوق شرکت‌ها علاوه بر مراجعه حضوری نزد متخصص امکان تماس با وکیل تلفنی نیز فراهم می‌باشد.
ضمانت اجرای عدم رعایت مقررات تشکیل شرکت
بطلان شرکت
علل بطلان شرکت یکی مربوط به عدم رعایت شرایط انعقاد قرارداد شرکت می‌باشد که به ماده ۱۹۰ قانون مدنی برمی‌گردد و دیگری مربوط به عدم رعایت مقررات لایحه سال ۱۳۴۷ در مورد تشکیل شرکت سهامی است، نظیر عدم رعایت تعداد شرکاء ۱۰۷ لایحه، عدم رعایت مقررات راجع به میزان سرمایه ماده ۵ لایحه، مواد ۳ مؤسسان ۲۰ درصد سرمایه را تعهد نکرده باشند و یا ۳۵ درصد سرمایه نقد پرداخت نشده باشد.
ماده ۶ لایحه، پذیره نویسی و تعهد مطابق مقررات صورت نگرفته باشد و سایر مواردی از این قبیل، قانونگذار میان شرایط اساسی و غیراساسی تفاوتی قائل نشده است اما اگر این موارد رفع گردند و تصحیح بشوند، اشکالی ایجاد نمی‌گردد و شرکت باطل نخواهد داشت.
مواد پیشگیری از بطلان شرکت
- اولا فقط اشخاص ذی‌نفع می‌توانند بطلان را تقاضا کنند.
- ثانیا تا قبل از صدور حکم بطلان میتوان موارد بطلان را رفع و از بطلان شرکت پیشگیری نمود.
- ثالثا دادگاه می‌تواند صدور حکم را ۶ ماه به تعویق بیاندازد تا موارد بطلان رفع شد. این بطلان عطف به ماسبق میشود و معاملات قبل از صدور حکم بطلان صحیح نیستند اما این بطلان نسبی است و مدیران و مؤسسین و بازرسان و صاحبان سهام نمی‌توانند به بطلان در مقابل اشخاص ثالث استناد کنند.
مسئولیت های ناشی از عدم تشکیل صحیح شرکت
- مسئولیت مدنی: مسئولیت ناشی از بطلان، مسئولیت تضامنی است و این مسئولیت مطابق ماده ۲۷۳ متوجه کسانی میشود که مسئول بطلان هستند. این مسئولیت مبتنی بر خطاست و اگر چند نفر خطا کرده بانشد مسئولیت آنها تضامنی خواهد بود.
- مسئولیت کیفری: بند اول ماده ۲۴۳، بند ۳ مواد ۲۴۳، ۲۴۸، ۲۴۹، مثلا در مورد ماده ۲۴۹، شخص در اعلامیه پذیره نویسی، وجود شرکتی در شرف تاسیس را مدعی شده که اصلا وجود ندارد. یا اشخاص صاحب نامی را به شرکت مرتبط کرده است.
در کنار جلسات حضوری یا تلفنی با وکلا و متخصصین بنیاد وکلا، وکیل آنلاین آماده پاسخگویی ۲۴ ساعته به شما می‌باشد.
اوراق بهادار شرکت سهامی شرکت سهامی خاص
سهام
به حق شریک در شرکت سهامی، سهم و ورقه ای که بیانگر این حق است، ورقه سهم گفته میشود.
ویژگی‌های سهم
- نکته ۱- مطابق ماده ۲۵ لایحه، اوراق سهام باید متحدالشکل و چاپی، دارای شماره ترتیب و امضای لااقل دو نفر که توسط اساسنامه تعیین می‌شوند باشد، مندرجات ورقه سهم، در ماده ۲۶ آمده است.
- نکته ۲- صدور ورقه بعد از ثبت شرکت امکان‌پذیر است ماده ۲۸، در صورت صدور قبل از ثبت شرکت، هم باعث مسئولیت امضاکنندگان درمقابل اشخاص ثالث است هم مطابق ماده ۲۴۳ بند ۴، مسئولیت جزایی دارد.
در صورت ثبت شرکت و عدم آمادگی برای صدور ورقه باید به تعهدکنندگان سهام گواهینامه موقت سهم با نام تسلیم کند که باید تمام مبلغ اسمی سهم پرداخت شده باشد. نقل و انتقال این نوع گواهینامه مانند ورقه سهم با نام است.
- نکته۳- مبلغ اسمی سهم، قسمتی از سرمایه شرکت است که به موجب اساسنامه تعیین شود و نباید از ده هزار ریال بیشتر باشد، مبلغ اسمی و قیمت واقعی سهم، ارزش سهم بعد از حیات شرکت است که در اثر نوسانات بازار، ممکن است بیشتر یا کمتر از ارزشی است که در بازار بورس تعیین میشود و تابعی از عوامل روانی و تبلیغاتی است و می‌تواند با ارزش بورس باشد. ارزش قیمت واقعی سهم که بر اساس تراز نامه شرکت تعیین میشود، متفاوت باشد.
- نکته ۴- هر سهم می‌تواند به قطعات مساوی تقسیم شود و در این صورت در هنگام رای دادن هر قطعه باید یک سهم تلقی شود. البته میتوان در اساسنامه، امکان تجزیه سهم به قطعات سهم را ممنوع کرد.
- نکته ۵- در شرکتهای سهامی عام، صاحب سهم در انتقال سهم خود آزادی کامل دارد، اما در مورد سهم شرکت سهامی خاص، عده ای معتقدند که ماده ۴۱ مفهوم مخالف دارد و بنابراین، نمی‌تواند منتقل کند، مگر با اجازه مجمع عمومی که این به نظر با فلسفه شرکت سهامی در تضاد است و بنابراین، عده دیگری معتقدند که اگر در اساسنامه پیش بینی خاصی نشده باشد، آزادانه قابل نقل و انتقال است که در هر صورت اگر در اساسنامه منوط به اجازه مجمع یا اشخاص ثالث شده باشد و با انتقال سهم شریکت موافقت نشود.
در حقیقت این شریک زندانی سهمش میشود و باید تدبیری اندیشیده شود و چرا که مواد تقاضای انحلال هم در ماده ۲۰۱ تعیین شده و شامل این مورد نمی شود.
راه حل فعلی این است که شرکت، سهم را باز خرید و سرمایه را کاهش دهد و نمی تواند سهم شریک را نگه دارد، چون به منزله خرید سهم توسط خود شرکت است که ممنوعیت دارد؛ البته با رعایت ماده ۶۵ لایحه.
- نکته ۶- برای انتقال سهام اگر سهم با نام باشد باید در دفتر ثبت سهام شرکت به ثبت برسد و انتقال دهنده، وکیل یا نماینده قانونیش آن را امضا کند. اگر تمام مبلغ تادیه نشد، آدرس و امضای انتقال گیرنده هم گرفته میشود و اگر سهم بی نام باشد با قبض و اقباض صورت می‌گیرد و به منزله سند در وجه حامل است.
- نکته ۷- هر سهمی قابل انتقال است، مگر سهمی که مدیران برای تضمین خساراتی که ممکن است از تقصیراتشان منفردا یا مشترکا برشرکت وارد کنند. و این تا زمانی که مدیر مفاصا حساب دوره تصدی خود را نگرفته ادامه دارد.
- نکته ۸- شرکت نمی‌تواند سهام خودش را بخرد چون ممکن است در بورس رد و بدل کند و بیش از ارزش واقعی شان آن را جلوه دهد یا آنها را باطل و جز دارایی‌اش نگه دارد. اگر شرکت بخواهد با خرید سهام، آن را مستهلک کند. تفاوت استهلاک با کاهش سرمایه در این است که در کاهش سرمایه، اصل سرمایه به صاحبانش برگردانده میشود اما در استهلاک سهام، ارزش سهام مستهلک شده از اندوخته های اختیاری و یا سود قابل تقسیم داده میشود و اصل سرمایه پا برجاست.
برای دریافت اطلاعات تکمیلی می‌توانید از مشاوره حقوقی شرکت‌ها در بنیاد وکلا بهره‌مند شوید.
