جرایم اینترنتی: همه چیز در مورد جرایم اینترنتی و مجازات آن

در این مقاله به معرفی جرایم اینترنتی، مجازات و چگونگی شکایت از آن‌ها می‌پردازم.

با مطالعه این مقاله شما می‌توانید شرایط قانونی هر یک از جرایم اینترنتی را تشخیص دهید و اگر قربانی آن هستید به درستی از آن شکایت کنید.

برای دریافت اطلاعات دقیق با من در این راهنمای جامع همراه باشید.

آشنایی با مفاهیم پایه جرایم اینترنتی

در این بخش قصد دارم شما را با تاریخچه جرایم اینترنتی و تصویب قانون مجازات مربوط به این جرائم در ایران و آمار آن آشنا کنم.

جرایم اینترنتی چیست؟

جرایم اینترنتی یا جرایم سایبری به جرایمی اطلاق می‌شود که در فضای آنلاین و از طریق استفاده از اینترنت و فناوری‌های دیجیتال انجام می‌شود.

این نوع جرایم به‌ طور عمده از طریق دستگاه‌های رایانه‌ای، شبکه‌های اینترنتی، و برنامه‌های مختلف آنلاین صورت می‌گیرد. این جرایم می‌توانند بر افراد، سازمان‌ها، دولت‌ها، یا کسب‌ و کارها تأثیر بگذارند و دامنه وسیعی از تخلفات را در بر می‌گیرند.

تاریخچه پدید آمدن جرائم اینترنتی

تاریخچه جرایم اینترنتی در ایران، همانند سایر نقاط جهان، به دوران اولیه گسترش اینترنت بازمی‌گردد. در اواسط دهه ۱۳۷۰ اینترنت به تدریج وارد ایران شد و مورد استفاده قرار گرفت. در این دوره، هنوز جرائم اینترنتی به شکل گسترده و سازمان‌یافته‌ای در ایران وجود نداشت.

با گسترش اینترنت و افزایش کاربران، مواردی از هک وب‌سایت‌ها، انتشار ویروس‌ها و سرقت اطلاعات شخصی شروع به ظهور کردند.

در سال ۱۳۸۹ پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات (فتا) با هدف مقابله با جرائم اینترنتی تأسیس شد. این نهاد به سرعت فعالیت‌های خود را در زمینه شناسایی و مقابله با جرائم سایبری گسترش داد.

در سال ۱۳۸۸، مجلس شورای اسلامی قانونی را با هدف مشخص کردن جرایم مرتبط با استفاده نادرست از سامانه‌های رایانه‌ای و مخابراتی تصویب کرد.

در تاریخ ۲۷ آبان ۱۳۸۷، کلیات این لایحه با ۱۷۶ رأی موافق، ۳ رأی مخالف و ۲ رأی ممتنع به تصویب رسید. پس از اعمال اصلاحاتی که شورای نگهبان مطرح کرده بود، این قانون در ۷ تیر ۱۳۸۸ توسط شورای نگهبان تأیید و در ۱۰ تیر همان سال توسط رئیس‌جمهور ابلاغ شد.

این قانون شامل ۵ بخش و ۵۵ ماده است و برای مرتکبان جرایم رایانه‌ای مجازات‌هایی نظیر حبس، جریمه نقدی یا هر دو را تعیین کرده است.

این قانون شامل سه بخش است که هر بخش به فصل‌های مختلفی تقسیم می‌شود و به جرایم و آیین دادرسی رایانه‌ای و مرجع صالح برای رسیدگی به این جرم می‌پردازد.

آمار جرائم اینترنتی

در سال ۱۳۸۵، تعداد ۷۹ پرونده مربوط به جرایم رایانه‌ای در سیستم آگاهی کشور ثبت شد. این رقم در سال ۱۳۸۶ به ۹۸ پرونده، در سال ۱۳۸۷ به ۱۲۸ پرونده و در نیمه اول سال ۱۳۸۸ به ۱۱۱ پرونده افزایش یافت که نشان‌دهنده روند افزایشی این نوع جرایم است.

با این حال، بسیاری از جرایم رایانه‌ای به دلایل مختلف به مرحله تشکیل پرونده نمی‌رسند. با توجه به رشد استفاده از رایانه در زندگی روزمره و امور اجتماعی در ایران، افزایش تعداد جرایم رایانه‌ای نسبتا کم بوده است.

طبق گزارش نیروی انتظامی، ۳۳ درصد جرایم رایانه‌ای مربوط به دسترسی غیرمجاز به سیستم‌ها و داده‌ها، ۳۰ درصد به هتک حیثیت و نشر اکاذیب، ۱۶ درصد به کلاهبرداری‌های اینترنتی، ۶ درصد به تخریب و اختلال در داده‌ها، و ۵ درصد به تکثیر غیرمجاز نرم‌افزارها اختصاص دارد. ۹۵ درصد متهمان مرد و بیشتر آن‌ها در گروه سنی ۱۸ تا ۳۵ سال هستند.

انواع جرایم اینترنتی

در این بخش انواع جرایم اینترنتی و رایانه‌ای فراگیر در کشور را معرفی می‌کنم:

۱. ایجاد مزاحمت و اذیت و آزار

ایجاد مزاحمت و اذیت و آزار در جرائم رایانه‌ای به اقداماتی اطلاق می‌شود که به‌منظور ایجاد ترس، فشار روانی یا آسیب به افراد یا گروه‌ها انجام می‌شود. این اقدامات معمولا به صورت آنلاین و با استفاده از ابزارهای دیجیتال صورت می‌گیرند.

برخی از روش‌های رایج شامل موارد زیر است:

• ارسال پیام‌های تهدیدآمیز یا توهین‌آمیز
• ایجاد حساب‌های کاربری جعلی با نام فرد مورد نظر به‌منظور ارسال پیام‌های مزاحم، انتشار اطلاعات
• نادرست یا ایجاد مشکلات.
• انتشار اطلاعات خصوصی
• هتک حیثیت و نشر اکاذیب
• انتشار تصاویر و ویدئوهای خصوصی
• تهدید به آسیب فیزیکی یا مالی

۲. سرقت اطلاعات

سرقت اطلاعات به معنای دسترسی غیرمجاز و برداشتن اطلاعات حساس، محرمانه یا ارزشمند از سیستم‌های رایانه‌ای یا شبکه‌ها بدون رضایت صاحب آن‌ها است. این اطلاعات می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• اطلاعات شخصی
• اطلاعات مالی
• اطلاعات محرمانه سازمانی
• نام‌های کاربری و رمزهای عبور برای حساب‌های آنلاین، ایمیل‌ها، شبکه‌های اجتماعی و سرویس‌های ابری.
• اطلاعات پزشکی و سلامت
• اطلاعات فنی و امنیتی

هدف از سرقت اطلاعات می‌تواند کلاهبرداری، باج گیری، جاسوسی یا انتقام شخصی و ایراد آسیب به دیگران باشد.

۳. توهین و فحاشی در فضای مجازی

توهین و فحاشی در فضای مجازی به رفتارهای نامناسب و توهین‌آمیز از طریق ابزارها و پلتفرم‌های آنلاین اطلاق می‌شود که با هدف ایجاد آسیب روانی، خشم، یا آسیب به شهرت دیگران انجام می‌شود.

ارسال پیام‌ها، ایمیل‌ها یا پیام‌های متنی که شامل الفاظ زشت، توهین‌آمیز، یا تحقیرآمیز است. یا درج نظرات، کامنت‌ها یا پاسخ‌های توهین‌آمیز در پست‌ها، عکس‌ها یا ویدئوهای افراد دیگر در شبکه‌های اجتماعی و انتشار شایعات، اخبار کذب یا اتهامات بی‌اساس به‌منظور آسیب به شهرت فرد یا گروه می‌تواند مصداق توهین و فحاشی باشد.

۴. جاسوسی

جمع‌آوری غیرقانونی و مخفیانه اطلاعات حساس و محرمانه از طریق فناوری‌های دیجیتال و شبکه‌های رایانه‌ای را جاسوسی می‌نامند. این عمل معمولا بدون اطلاع یا رضایت صاحب اطلاعات انجام می‌شود. هدف از جاسوسی رایانه‌ای دسترسی به اطلاعات محرمانه، سرقت اطلاعات برای کلاهبرداری یا تقلب، آسیب به شهرت یا امنیت فرد یا سازمان و غیره است.

۵. کلاهبرداری اینترنتی

یکی از جرائم رایانه شناخته شده که شرایط و مجازات آن در قانون عنوان شده است، برداشت اینترنتی پول از حساب دیگران است. برداشتن پول از حساب بانکی مردم به روش اینترنتی، جرم است و نحوه ارتکاب جرم در این شرایط با بهره مندی از ترفندهای مختلفی صورت می‌گیرد.

در برداشتن پول از کارت بانکی، کلاهبرداران اقدام به ربودن اطلاعات کارت نموده و در این صورت به راحتی می‌توانند اقدام به کلاهبرداری و برداشتن پول کنند.

یکی از ترفندهایی که در خالی کردن حساب بانکی به کار گرفته می‌شود، انجام عمل فیشینگ است که طی آن، درگاه جعلی پرداخت اینترنتی طراحی شده و در دسترس شهروندان قرار داده می‌شود که افراد با خرید از این سایت‌های جعلی، اطلاعات کارت بانکی را در اختیار کلاهبرداران قرار می‌دهند.

در جرم برداشت اینترنتی پول از حساب، در هر صورت باید اطلاعات شخصی و محرمانه کارت، در اختیار دیگران قرار گیرند تا از طریق آن امکان ربودن پول از حساب وجود داشته باشد.

۶. حملات سایبری

حملات سایبری در جرائم رایانه‌ای به اقدامات غیرقانونی و مخرب اطلاق می‌شود که به‌منظور آسیب به سیستم‌های رایانه‌ای، شبکه‌ها یا اطلاعات از طریق فناوری‌های دیجیتال انجام می‌شود. این حملات می‌توانند به اشکال مختلفی صورت گیرند و اهداف مختلفی را دنبال کنند.

برخی از انواع رایج حملات سایبری شامل موارد زیر است:

• حمله توزیع‌ شده به رد خدمات با هدف مختل کردن عملکرد سرویس‌ها یا وب‌سایت‌ها که از طریق ارسال حجم زیادی از درخواست‌ها به سرور، باعث از کار افتادن یا کند شدن سرویس‌ها می‌شوند.
• دسترسی غیرمجاز به سیستم‌های کامپیوتری یا شبکه‌ها برای سرقت، تخریب یا تغییر اطلاعات.
• استفاده از ویروس‌ها برای آسیب زدن به سیستم‌ها، سرقت اطلاعات، یا قفل کردن فایل‌ها.
• ارسال ایمیل‌ها یا پیام‌های جعلی به‌منظور جمع‌آوری اطلاعات حساس مانند رمزهای عبور و اطلاعات مالی.
• استفاده از تکنیک‌های روانشناسی برای فریب دادن کاربران و دریافت اطلاعات محرمانه.
• استفاده از آسیب‌پذیری‌های موجود در نرم‌افزارها یا سیستم‌ها برای نفوذ و دسترسی به اطلاعات.
• حملات به‌منظور قرار گرفتن بین دو طرف ارتباط و نظارت یا تغییر اطلاعاتی که بین آن‌ها رد و بدل می‌شود.
• حملات به سیستم‌های زیرساختی مانند شبکه‌های برق، آب، یا حمل و نقل با هدف ایجاد اختلالات گسترده.

۷. سواستفاده از زنان و کودکان

سوءاستفاده از زنان و کودکان در جرائم رایانه‌ای اقداماتی است که باعث آسیب رساندن، فریب دادن، یا بهره‌برداری از این گروه‌های آسیب‌پذیر می‌شود. این نوع سوءاستفاده‌ها می‌تواند به اشکال مختلفی صورت گیرد مانند:

• ارسال یا انتشار محتوای جنسی غیرقانونی به زنان و کودکان، شامل تصاویر و ویدیوهای غیرمجاز.
• استفاده از تصاویر یا ویدیوهای جنسی برای تهدید به انتشار یا باج‌گیری از قربانیان.
• ارسال پیام‌ها، نظرات یا مطالب توهین‌آمیز در شبکه‌های اجتماعی، ایمیل‌ها یا پیام‌رسان‌ها.
• استفاده از ابزارهای جاسوسی برای نظارت بر فعالیت‌های آنلاین و شخصی زنان و کودکان، بدون اطلاع و رضایت آن‌ها.
• انتشار تصاویر یا اطلاعات خصوصی و حساس بدون رضایت، به‌ویژه در قالب تهدید یا انتقام‌جویی.
• پخش محتوای غیرقانونی شامل محتوای مستهجن یا آزاردهنده که به‌منظور کسب درآمد یا آسیب به قربانیان توزیع می‌شود.
• استفاده از تهدیدها، تحقیرها و فشارهای روانی از طریق فضای مجازی برای آسیب به روان و سلامت عاطفی قربانیان.

۸. بزهکاری اینترنتی

بزهکاری اینترنتی در جرائم رایانه‌ای طیف وسیعی از فعالیت‌های غیرقانونی را شامل می‌شود که در بستر اینترنت و فضای مجازی رخ می‌دهد. این جرائم می‌تواند شامل کلاهبرداری، دزدی، سرقت اطلاعات، اذیت و آزار و هر جرمی شود که در این فضا به وقوع می‌پیوندد.

در واقع بزهکاری اینترنتی بیشتر جرائمی که در دنیای واقعی وجود دارد را می‌تواند شامل شود.

۹. ایجاد موانع برای دسترسی

ایجاد موانع برای دسترسی به اقداماتی است که به‌منظور محدود کردن، مختل کردن یا جلوگیری از دسترسی به سیستم‌ها، داده‌ها، یا خدمات آنلاین انجام می‌شود. این موانع ممکن است به صورت عمدی و غیرقانونی ایجاد شوند.

برخی از اشکال رایج ایجاد موانع برای دسترسی عبارتند از:

• ارسال حجم زیادی از درخواست‌ها به سرور یا وب‌سایت به‌منظور ایجاد اختلال در عملکرد و جلوگیری از دسترسی کاربران به خدمات.
• نفوذ و هک کردن سیستم‌ها
• حذف یا تغییر داده‌ها به‌منظور ایجاد موانع برای دسترسی به اطلاعات ضروری یا مختل کردن عملکرد سیستم‌ها.
• جلوگیری از ورود کاربران
• تغییر تنظیمات امنیتی به‌منظور کاهش یا حذف حفاظ‌های موجود و ایجاد موانع برای دسترسی قانونی.
• استفاده از ابزارهای فنی برای محدود کردن دسترسی به وب‌سایت‌ها، پلتفرم‌های آنلاین یا خدمات خاص.

۱۰. فیشینگ

فیشینگ (Phishing) در جرائم رایانه‌ای به یک نوع حمله سایبری اطلاق می‌شود که در آن مهاجم با استفاده از روش‌های فریبکارانه تلاش می‌کند تا اطلاعات حساس و شخصی کاربران، مانند نام‌های کاربری، رمزهای عبور و اطلاعات مالی را به‌ دست آورد.

این حملات معمولا با هدف سرقت اطلاعات یا ارتکاب کلاهبرداری‌های مالی صورت می‌گیرند. برخی از روش‌های رایج فیشینگ عبارتند از:

• ارسال ایمیل‌های جعلی: مهاجم ایمیل‌هایی را به کاربران ارسال می‌کند که به نظر می‌رسد از یک منبع معتبر، مانند بانک‌ها یا شرکت‌های خدمات آنلاین، آمده‌اند. این ایمیل‌ها معمولا شامل لینک‌ها یا پیوست‌هایی هستند که کاربران را به صفحات جعلی هدایت می‌کنند تا اطلاعات شخصی را وارد کنند.
• ساخت صفحات جعلی: مهاجمین صفحات وبی را به‌صورت شبیه به وب‌سایت‌های معتبر ایجاد می‌کنند تا کاربران را به وارد کردن اطلاعات حساس خود در این صفحات فریب دهد. این صفحات ممکن است به‌طور دقیق شبیه به صفحات ورود به حساب‌های بانکی یا خدمات آنلاین باشند.
• ارسال پیامک‌های جعلی: پیامک‌هایی به کاربران ارسال می‌شود که به نظر می‌رسد از منابع معتبر هستند و از کاربران می‌خواهند که بر روی لینک‌ها کلیک کرده یا اطلاعات خود را ارسال کنند.

۱۱. نقض قوانین کپی رایت

در نقض قوانین کپی‌رایت، حقوق مالکیت معنوی آثار دیجیتال، مانند نرم‌افزارها، موسیقی، فیلم‌ها، کتاب‌ها و دیگر محتواهای خلاقانه، بدون اجازه یا مجوز قانونی نقض می‌شود. این نقض‌ها می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

• تکثیر غیرمجاز
• توزیع غیرمجاز
• فروش غیرقانونی
• استفاده از نرم‌افزارهای کرک‌شده
• پخش یا استفاده از محتواهای دانلود شده غیرقانونی
• تولید آثار مشتق شده بدون مجوز
• کپی‌برداری از کدهای نرم‌افزار

۱۲. هتک حیثیت و نشر اکاذیب

محتویات خصوصی مردم یا همان عکس و فیلم و سایر اطلاعات محرمانه در صورتی که انتشار و توزیع آن‌ها در فضای مجازی صورت گیرد، می‌تواند رفتاری مجرمانه باشد. جرم انتشار عکس یا فیلم خصوصی افراد در اینترنت مستند به ماده ۱۷ قانون جرائم رایانه و در فصل پنجم از این قانون با عنوان هتک حیثیت و نشر اکاذیب است.

مرتکب با هدف اخاذی از دارنده عکس و یا فیلم او را تهدید می‌کند که اگر به او پول ندهد و یا یک کاری را انجام ندهد، تماما این محتویات در فضای مجازی منتشر می‌شود.

۱۳. جرائم علیه عفت و اخلاق عمومی

از دیگر جرائم رایانه‌ای می‌توان به جرم انتشار عکس و فیلم‌های مستهجن در فضای مجازی اشاره نمود. فردی که تصاویر و فیلم‌های مبتذل با محتویات برهنگی زن و مرد و انجام آمیزش جنسی دارد، در صورتی که این محتویات را در سایت و فضای مجازی منتشر کند، طبق قانون مرتکب جرم شده و مجازات او برابر ماده ۱۴ قانون جرائم رایانه است.

گاها قصد افراد از انتشار و توزیع محتویات مستهجن، تجارت و کسب درآمد است که این مورد نیز جرم بوده و مجازات ماده فوق‌الذکر اجرا می‌شود.

مجازات انتشار، توزیع، فروش و تولید محتویات غیر اخلاقی و مستهجن در فضای مجازی، حبس و جزای نقدی است که بر اساس میزان شدت جرم و موارد دیگر، قاضی می‌توان هر دو مجازات حبس و جزای نقدی را برای مرتکب در نظر بگیرد.

مجازات انواع جرائم اینترنتی

جرائم اینترنتی بسته به نوعش مجازات مختلفی می‌تواند داشته باشد که در ادامه به آن می‌پردازم:

مجازات دسترسی به اطلاعات دیگران

دسترسی غیرمجاز به داده‌ها یا سامانه‌های رایانه‌ای و مخابراتی که تحت تدابیر امنیتی حفاظت می‌شوند، جرم است. افرادی که این اقدام را انجام دهند، به حداکثر ۹۱ روز تا یک سال حبس یا پرداخت جریمه‌ای از پنج میلیون تا بیست میلیون ریال یا هر دو، مجازات می‌شوند.

مجازات شنود غیرمجاز

هر فردی که به طور غیرقانونی محتوای اطلاعات غیرعمومی در حال انتقال را از طریق سامانه‌های رایانه‌ای، مخابراتی، یا امواج الکترومغناطیسی و نوری شنود کند، مرتکب جرم شده و مجازات آن شامل حبس از شش ماه تا دو سال یا جریمه نقدی بین ده میلیون تا چهل میلیون ریال یا هر دو مجازات است.

مجازات جاسوسی رایانه‌ای

جاسوسی به معنای دسترسی، تحصیل یا شنود داده‌های سری در سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی و افشای آن‌ها است. مجازات‌ آن‌ها نیز متفاوت خواهد بود:

1. دسترسی یا شنود داده‌های سری: حبس از یک تا سه سال یا جریمه نقدی از بیست تا شصت میلیون ریال یا هر دو.
2. در دسترس قرار دادن داده‌ها به اشخاص غیرمجاز: حبس از دو تا ده سال.
3. افشای داده‌ها به نهادهای خارجی: حبس از پنج تا پانزده سال.

همچنین اگر این اتفاق به دلیل نقض تدابیر امنیتی باشد، فرد به مجازات حبس از شش ماه تا دو سال یا جریمه نقدی از ده تا چهل میلیون ریال یا هر دو محکوم خواهد شد.

سهل‌انگاری ماموران دولتی در جاسوسی منجر به مجازات حبس از نود و یک روز تا دو سال، جریمه نقدی از پنج تا چهل میلیون ریال، و انفصال از خدمت از شش ماه تا دو سال برای آنها می‌شود.

مجازات ایجاد اختلال در داده ها و سامانه‌های رایانه‌ای

حذف، تخریب، اختلال یا غیرقابل پردازش کردن داده‌های دیگران به طور غیرمجاز، منجر به حبس از شش ماه تا دو سال یا جریمه نقدی از ده تا چهل میلیون ریال یا هر دو می‌شود.

از کار انداختن یا مختل کردن سیستم‌های رایانه‌ای یا مخابراتی دیگران از طریق وارد کردن، انتقال، پخش، حذف، متوقف کردن، دستکاری یا تخریب داده‌ها یا امواج الکترومغناطیسی یا نوری، به حبس از شش ماه تا دو سال یا جریمه نقدی از ده تا چهل میلیون ریال یا هر دو مجازات منجر می‌شود.

مخفی کردن داده‌ها، تغییر گذرواژه یا رمزنگاری داده‌ها به طور غیرمجاز برای جلوگیری از دسترسی افراد مجاز، منجر به حبس از نود و یک روز تا یک سال یا جریمه نقدی از پنج تا بیست میلیون ریال یا هر دو مجازات می‌شود.

اگر انجام اعمال مذکور به قصد به خطر انداختن امنیت یا آسایش عمومی در سیستم‌های ارائه‌دهنده خدمات ضروری مانند درمان، آب، برق، گاز، مخابرات، حمل و نقل و بانکداری باشد، به حبس از سه تا ده سال منجر می‌شود.

مجازات سرقت و کلاهبرداری اینترنتی

هر فردی که به طور غیرقانونی داده‌های متعلق به دیگری را سرقت کند، اگر داده‌ها همچنان در اختیار صاحب اصلی باشد، به پرداخت جریمه نقدی از یک تا بیست میلیون ریال محکوم می‌شود. در غیر این صورت، به حبس از نود و یک روز تا یک سال یا جریمه نقدی از پنج تا بیست میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

هر فردی که به طور غیرقانونی و از طریق سیستم‌های رایانه‌ای یا مخابراتی با اعمالی نظیر وارد کردن، تغییر، حذف، ایجاد یا متوقف کردن داده‌ها، یا ایجاد اختلال در سیستم‌ها، وجه، مال، منفعت، خدمات یا امتیازات مالی برای خود یا دیگری کسب کند، علاوه بر بازگرداندن مال به صاحب اصلی، به حبس از یک تا پنج سال یا جریمه نقدی از بیست تا یکصد میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

مجازات جرائم علیه عفت و اخلاق عمومی اینترنتی

هر کس با استفاده از سیستم‌های رایانه‌ای یا مخابراتی یا حامل‌های داده، محتویات مستهجن را تولید، ارسال، منتشر، توزیع، معامله، ذخیره یا نگهداری کند، به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جریمه نقدی از پنج تا چهل میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

معاونت در ارتکاب جرم علیه عفت و اخلاق عمومی رایانه‌ای، دارای مجازات از نود و یک روز تا یک سال یا جریمه نقدی از پنج تا بیست میلیون ریال یا هر دو مجازات است. در مورد محتویات مبتذل، جریمه نقدی از دو تا پنج میلیون ریال خواهد بود.

مجازات هتک حیثیت و نشر اکاذیب رایانه‌ای

هر کس با استفاده از سیستم‌های رایانه‌ای یا مخابراتی، فیلم، صوت یا تصویر دیگری را تغییر یا تحریف کرده و آن را منتشر کند، به نحوی که موجب هتک حیثیت او شود، به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جریمه نقدی از پنج تا چهل میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم می‌شود.

نکته: اگر تغییر یا تحریف مستهجن باشد، مرتکب به حداکثر هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

مجازات سایر جرائم اینترنتی

هر کس مرتکب یکی از اعمال زیر شود، به حبس از ۹۱ روز تا یک سال یا جریمه نقدی بین پنج تا بیست میلیون ریال یا هر دو محکوم خواهد شد:

1. ساخت، توزیع، یا معامله ابزارها و نرم‌افزارهای الکترونیکی که به‌طور خاص برای جرایم رایانه‌ای طراحی شده‌اند.
2. فروش یا ارائه گذرواژه‌ها و داده‌های مورد استفاده برای دسترسی غیرمجاز به سیستم‌ها یا اطلاعات رایانه‌ای یا مخابراتی دیگران.
3. آموزش روش‌های ارتکاب جرایم رایانه‌ای، از جمله دسترسی غیرمجاز، شنود، جاسوسی، و تخریب یا اخلال در داده‌ها یا سیستم‌های الکترونیکی.

موارد تشدید مجازات‌ها

با استناد به قانون مشاوره حقوقی در موارد زیر، مرتکب به بیش از دو سوم حداکثر یک یا دو مجازات مقرر محکوم می‌داند:

1. کارمندان دولتی، اعضای شوراها، نیروهای مسلح، ماموران خدمت عمومی و اعضای نهادهای تحت نظر ولی فقیه که در حین انجام وظیفه مرتکب جرم رایانه‌ای شوند.
2. متصدیان یا متصرفان قانونی شبکه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی که به دلیل شغل خود مرتکب جرم رایانه‌ای شوند.
3. داده‌ها یا سیستم‌های رایانه‌ای یا مخابراتی متعلق به دولت یا مراکز ارائه‌دهنده خدمات عمومی باشد.
4. جرم به صورت سازمان‌یافته انجام شده باشد.
5. جرم به صورت گسترده انجام شده باشد.

در صورت تکرار جرم بیش از دو بار، دادگاه می‌تواند مرتکب را از خدمات الکترونیکی عمومی مانند اینترنت، تلفن همراه، نام دامنه‌های کشوری و بانکداری الکترونیکی محروم کند.

جرائم رایانه‌ای قابل گذشت

جرایم قابل گذشت با شکایت شاکی آغاز شده و ادامه پیگیری و تحقیقات به دنبال آن انجام می‌شود. اگر شاکی رضایت دهد، پرونده مختومه می‌شود. مثال‌هایی از این دسته شامل مزاحمت‌های تلگرامی یا اینستاگرامی است، که بر اساس ماده ۱۰۰ قانون مجازات اسلامی و تبصره‌های آن، در این دسته قرار می‌گیرند.

جرایم غیرقابل گذشت بدون نیاز به شکایت شاکی پیگیری و رسیدگی می‌شوند و رضایت شاکی تاثیری بر روند پرونده ندارد.

فرآیند شکایت از جرائم اینترنتی

شکایت از جرائم اینترنتی مستلزم رعایت نکات و مراحلی است که در ادامه بیان خواهم کرد:

چگونگی ثبت شکایت از جرائم اینترنتی

جرائم اینترنتی بسته به نوع، شدت جرم و آسیبی که به فرد وارد می‌کند، می‌تواند در شیوه ثبت شکایت تغییراتی ایجاد کند.

اگر جرم روی داده خفیف بوده یا آسیب چندانی وارد نکرده، مانند ایجاد مزاحمت با پیامک و ارسال عکس و فرد نیز مایل نیست که حتما برخورد قضایی با مجرم صورت گیرد؛ در این صورت می‌تواند با مراجعه به سایت پلیس فتا گزارشی را ارائه دهد. در این گزارش می‌توان با یک تذکر، از ادامه رفتار مجرمانه جلوگیری کرده و مجرم نیز متنبه خواهد شد.

اما اگر جرائم مالی یا حیثیتی زیادی به شخص قربانی وارد شده و او خواهان برخود قضایی با مجرم باشد. همچنین بخواهد که ضرر و زیانی و آسیب وارده جبران شود، می‌بایست به دادسرای جرائم رایانه‌ای مراجعه کرده و پرونده را در آنجا ثبت کند.

۱. ثبت شکایت آنلاین

برای ثبت شکایت در پلیس فتا، مراحل زیر را دنبال کنید:

• به وب‌سایت پلیس فتا به آدرس csirc.fata.gov.ir مراجعه کنید.
• از منوی بالای صفحه، گزینه “خدمات الکترونیکی” را انتخاب کرده و به بخش “ثبت گزارش مردمی” بروید.
• در صفحه جدید، برای ورود به سیستم، روی “ثبت نام / ورود” کلیک کنید. اگر قبلا ثبت‌نام کرده‌اید، با وارد کردن کد کاربری و رمز عبور خود وارد شوید. در غیر این صورت، روی “ثبت نام” کلیک کنید.
• فرم ثبت‌نام را با اطلاعات مورد نیاز شامل کد ملی، نام و نام خانوادگی، نام کاربری، رمز عبور، تکرار رمز عبور و شماره موبایل پر کنید.
• پس از تکمیل ثبت‌نام، یک تاییدیه به شماره موبایل شما ارسال خواهد شد. با استفاده از کد ملی و رمز عبور، می‌توانید وارد سایت شوید و شکایت خود را ثبت کنید.

در صفحه شکایت موارد مختلفی وجود دارد که می‌توانید متناسب با شکایت خود، یکی از آن‌ها را انتخاب کنید.

۲. مراجعه به دادسرا

اگر با جرایم اینترنتی مواجه شده‌اید که نیازمند برخورد قضایی است باید در اولین فرصت که متوجه جرم شدید، به دادسرای جرائم رایانه‌ای که در محل زندگی‌تان وجود دارد، مراجعه کنید. و با ثبت و تنظیم شکایت به صورت کتبی، خواهان بررسی پرونده شوید. دادسرا بعد از تشکیل پرونده، تحقیقات را آغاز کرده و بعد از تهیه مدارک لازم و دستگیری متهم، پرونده را برای بررسی و صدور رای به دادگاه ارجاع می‌دهد.

در این مرحله باید اطلاعاتی که دارید را در اختیار دادسرا قرار دهید تا با کمک آن بتوانند مجرم را دستگیر کنند.

مرجع صالح رسیدگی کننده به جرائم اینترنتی

طبق ماده ۲۹ قانون جرائم رایانه‌ای، رسیدگی به جرایم رایانه‌ای به دادگاه محل وقوع جرم اختصاص دارد. اما اگر در جرایم اینترنتی، محل دقیق وقوع جرم مشخص نباشد، تحقیقات مقدماتی باید در دادسرای محلی که جرم گزارش شده، انجام شود و سپس دادگاه مربوطه تصمیم نهایی را صادر خواهد کرد.

نقش پلیس فتا در جرائم اینترنتی

پلیس فتا، ناظر بر فضای مجازی است. یعنی رفتارهای مجرمانه را رصد کرده و آنها را به مراجع مربوطه گزارش می‌دهد. در واقع پلیس فتا یک نهاد نظامی است نه قضایی. بنابراین نمی‌تواند برای متهم رای صادر کرده و او را ملزم به جبران خسارت نماید.

مراجعه اولیه به پلیس فتا معمولا زمانی است که باید رفتار مجرمانه را گزارش داده یا خواهان دادن تذکر به مجرم هستید. بنابراین در جرائمی مانند کلاهبرداری یا افشای اطلاعات خصوصی باید به دادسرا مراجعه کرد. در این مواقع دادسرا از پلیس فتا می‌خواهد تا تحقیقات بیشتر را انجام دهد.

مدارک مورد استناد برای شکایت از جرائم اینترنتی

برای شکایت از جرایم اینترنتی، ارائه مدارک و ادله معتبر و کامل بسیار مهم است. مدارک و ادله لازم که توسط شما یا وکیل باید جمع‌آوری شود، شامل موارد زیر می‌شود:

• مدارک شناسایی
• تهیه گزارشی دقیق از جزئیات جرم شامل تاریخ، زمان، مکان و نحوه وقوع جرم. این گزارش باید شامل توضیحات کافی درباره رفتار متهم و اثرات آن بر شاکی باشد.
• جمع‌آوری شواهد دیجیتال مانند عکس‌ها، ویدئوها، پیام‌های ایمیل، پیام‌های متنی و اسکرین‌شات‌های مربوط به جرم. این شواهد باید به وضوح نشان‌دهنده فعالیت‌های مجرمانه باشند.
• اگر ممکن است، گزارش‌های فنی از کارشناسان امنیت سایبری که تحلیل و شواهد مربوط به نفوذ یا فعالیت‌های غیرقانونی را تأیید می‌کنند را نیز تهیه کنید.
• در صورتی که گزارشی از پلیس یا مقامات دیگر وجود داشته باشد، آن را نیز باید ارائه داد.
• در صورتی که جرم اینترنتی منجر به خسارت مالی شده باشد، مستندات مالی و فاکتورها برای اثبات میزان خسارت.
• اطلاعات مربوط به آدرس‌های IP، دامنه‌ها و سرورهای مورد استفاده در ارتکاب جرم.
• در صورتی که اطلاعاتی درباره متهم وجود دارد، مانند نام، آدرس و دیگر مشخصات که می‌تواند به شناسایی متهم کمک کند.

شکایت از جرایم اینترنتی با گروه حقوقی بنیاد وکلا

آیا شما یا یکی از نزدیکان‌تان با جرائم اینترنتی مواجه هستید؟ گروه حقوقی بنیاد وکلا به عنوان معتبرترین مرکز حقوقی ایران در این زمینه تخصص و تجربه لازم را دارد تا شما را در هر مرحله از رسیدگی قانونی راهنمایی کند.

این روزها با گسترش شبکه‌های مجازی، بحث جرائم اینترنتی بیش از پیش مطرح است. روزانه افراد بی‌شماری در دام کلاهبرداران و مجرمان اینترنتی می‌افتند. قانون جرائم رایانه‌ای با هدف مجازات این نوع مجرمین تصویب شد و پلیس فتا در نقش ناظر فضای مجازی، شروع به کار کرد.

جرائم اینترنتی می‌تواند طیف وسیعی از جرائم را شامل شود که با استفاده از رایانه و در فضای مجازی رخ می‌دهد. این جرائم مجازات‌های مختلفی داشته که قانون آنها را اعمال می‌کند. زمانی که با یک جرم اینترنتی مواجه می‌شوید بسته به نوع و شدت جرم رخ داده، باید شکایت خود را در دادسرای جرائم رایانه‌ای یا سایت پلیس فتا پیگیری کنید.

خدمات ما در حوزه جرائم رایانه‌ای و اینترنتی شامل:

• تحلیل دقیق پرونده‌های مربوط به نوع جرم رخ داده توسط وکیل جرایم اینترنتی
• نمایندگی قانونی در محاکم و فرآیندهای قضایی
• راهنمایی در خصوص اقدامات پیشگیرانه و حقوقی در مواجه با جرائم اینترنتی

اگر قربانی یکی از این جرائم هستید و می‌خواهید هر چه سریع‌تر اقدامات حقوقی و کیفری لازم را انجام دهید، وارد صفحه مشاوره حقوقی جرایم اینترنتی شوید و از روش‌های مختلف مشاوره تلفنی یا آنلاین استفاده کنید.