تدوین و اجرای قوانین جزایی با هدف پیشگیری و بازدارندگی از ارتکاب جرم و همچنین مجازات مرتکبین جرم انجام می‌گیرد. در واقع هدف اصلی مجازات در جرایم تعزیری و غیر آن، اصلاح و تربیت است.
نیاز جامعه به نظم و امنیت ایجاب می‌کند تا قواعد و مقرراتی بر روابط مختلفی که مابین آن‌ها جریان دارد، حاکم باشد.
کسانی که از این قوانین تخطی نموده و موجبات سلب آرامش و امنیت را برای سایر افراد جامعه فراهم می‌کنند و باعث ایجاد خسارات مالی، روحی و جانی می‌شوند، مورد تنبیه قرار می‌گیرند.
قانون مجازات جمهوری اسلامی ایران با بهره‌گیری از قوانین حقوقی و فقهی تدوین گردیده و به تعریف انواع جرایم، شرایط وقوع بزه، دلایل اثبات هر جرم و تعیین مجازات برای هر کدام از آن‌ها پرداخته است. حبس تعزیری یکی از رایج‌ترین مجازات‌هایی است که توسط قضات صادر می‌شود.
در این مقاله از وکیل بنیاد وکلا به حبس تعزیری و جرایمی که مستوجب حبس تعزیری هستند، می‌پردازیم، اما پیش از ورود به این موضوع، برخی از مفاهیم کلیدی در این حوزه را نیز بررسی خواهیم کرد.
انواع جرایم
آنچه که به عنوان تعریف جرم در قانون مجازات اسلامی آمده است، بدین شرح می‌باشد: «به هر رفتاری اعم از فعل یا ترک فعل که در قانون برای آن مجازات تعیین شده است، جرم می‌گویند».
در این قانون، انواع جرم به پنچ گروه اصلی تقسیم شده است:
جرم عمدی
در تعریف جرم عمدی آمده است: «هرگاه مرتکب با انجام کاری قصد ایراد جنایت بر فرد و افرادی معین یا فرد و افرادی نامعین از یک جمع را داشته باشد و در عمل نیز جنایت مقصود واقع شود؛ خواه کار ارتکابی نوعا موجب وقوع آن جنایت یا نظیر آن بشود، خواه نشود». بنابراین جرم عمدی حالتی است که فرد هم قصد فعل و هم قصد نتیجه حاصل از آن را دارد.
جرم غیرعمدی
در این حالت فرد قصد انجام فعل را دارد؛ اما نتیجۀ حاصل از آن کار مدنظر وی نبوده است. جرم غیرعمد می تواند مشمول شبه عمد یا خطای محض باشد. تحقق جرائم غیرعمدی منوط به احراز تقصیر مرتکب است.
جرم شبه عمد
هرگاه مرتکب نسبت به مجنی علیه قصد انجام فعلی را داشته اما قصد جنایت واقع شده را نداشته باشد؛ همچنین نتوان آن‌ها را از مصادیق جنایات عمدی به شمار آورد.
خطای محض
خطای محض، جنایتی است که در آن مرتکب نه قصد جنایت بر مجنی علیه را دارد و نه قصد انجام فعل واقع شده بر او را، اما نتیجه منجر به وقوع جنایت می گردد؛ به طور مثال تیری به قصد شکار رها می‌شود و به فردی برخورد نماید.
جرایم مادی صرف
این گروه از جرایم به محض ارتکاب، سوءنیت در آن‌ها مفروض و مشخص است؛ از قبیل صدور چک پرداخت نشدنی و تخلفات راهنمایی و رانندگی.
انواع مجازات
در قانون مجازات اسلامی با توجه به نوع جرم ارتکابی، مجازات‌های مختلفی در نظر گرفته شده است.
به طور کلی مجازات‌ها شامل موارد زیر هستند:
حدود
مجازاتی هستند که موجب، نوع، میزان و کیفیت اجرای آن‌ها در شرع مشخص شده است. از مصادیق حد می‌توان به شلاق، حبس ابد، اعدام، سنگسار و تبعید اشاره کرد.
نکته مهم این است که شرایط انجام مجازات حدی در شریعت احصاء شده است؛ به این معنی که به طور دقیق تعیین گردیده که فرد در صورت ارتکاب یک رفتار خاص با چه نوع مجازات حدی مواجه خواهد شد و نمی توان به جز برای آنچه که مشخص شده، این مجازات‌ها را اعمال نمود.
برخی جرایم مستوجب حد عبارتند از:
- زنا
- قذف
- شراب‌خواری
- ارتداد
- دزدی
- محاربه
قصاص
قصاص مجازات اصلی جنایاتی است که به صورت عمدی بر نفس، اعضا و منافع شخص یا اشخاص دیگر وارد می‌شود. در مجازات قصاص، شخصی که مورد آسیب عمدی قرار گرفته، همان آسیبی را که متحمل گردیده بر شخص مجرم وارد می‌کند.
جرم قتل به عنوان مهم‌ترین جرمی که مجازات آن قصاص است، شناخته می‌شود. ضرب و جرح و نقص عضو از دیگر جرایم مستوجب قصاص هستند.
دیات
دیه مالی است که توسط شرع برای جنایت‌های غیرعمدی بر نفس، اعضا و منافع یا جنایات عمدی که مجازات آن‌ها قصاص نیست، مشخص گردیده است.
آسیب رساندن به اندام‌ها و حواس پنجگانه از جرایم مستوجب دیه می‌باشند.
جرایم تعزیری یا تعزیرات
هر مجازاتی که در هیچکدام از موارد فوق الذکر نگنجد، مجازات تعزیری است. تعیین مجازات‌های تعزیری بر حسب مورع، نوع و میزان آن بر عهده قانونگذار می‌باشد.
مجازات‌های تعزیری عبارتند از:
- حبس
- جزای نقدی
- شلاق
نکته مهم اینکه میزان مجازات تعزیری به هیچ عنوان نباید از میزان مجازات‌های حدی بیشتر باشد.
حبس تعزیری چیست؟
حبس تعزیری به عنوان مهم‌ترین و شایع‌ترین نوع مجازات تعزیری در محاکم کاربرد دارد. البته رویه حقوقی بر این منوال است که قاضی در صدور حکم حبس تعزیری یا سایر مجازات‌ها علاوه بر نوع جرم صورت گرفته و میزان شدت و تاثیر آن، به حال شخصی مجرم، داشتن یا نداشتن سوءپیشینه وی و مواردی از این قبیل نیز توجه می‌نماید.
زندان چیست؟
تعریف زندان در آیین‌نامه اجرایی سازمان زندان‌ها و اقدامات تامینی و تربیتی کشور بدین شرح آمده است: «زندان محلی است که در آن محکومانی که حکم آنان قطعی شده است با معرفی مقامات قضایی صلاحیتدار قضایی و قانونی برای مدت معین یا به طور دائم به منظور تحمل کیفر با هدف حرفه آموزی، بازپروری و بازسارگاری نگهداری می‌شوند».
تفاوت زندان با بازداشتگاه در این است که بازداشتگاه، محل نگهداری متهمانی است که با قرار کتبی مقام‌های صلاحیتدار قضایی تا اتخاذ تصمیم نهایی به آنجا معرفی می‌شوند.
حبس تعزیری در شروع به جرم
در جلسات مشاوره حقوقی تلفنی سوالی مطرح می‌شود مبنی بر اینکه آیا شخص با شروع به انجام یک جرم، مرتکب جرم شده و مستحق مجازات است؟ طبق قانون مجازات اسلامی: «هرکس قصد ارتکاب جرمی کرده و شروع به اجرای آن نماید، لکن به واسطه عامل خارج از اراده او قصدش معلق بماند، مجازات خواهد شد.»
بنابراین آنچه که مجرم را از ادامه فعالیت مجرمانه‌اش محروم می‌کند، وجود یک عامل خارج از اراده اوست.
ارکان شروع به جرم عبارتند از:
- فرد مرتکب باید قصد مجرمانه قبلی داشته باشد؛ بنابراین در جرایم غیرعمدی و جرایم ناشی از تخلفات نظامات دولتی، شروع به جرم منتفی است.
- فرد باید رفتاری را مرتکب شود که ارتباط مستقیم با ارتکاب جرم دارد.
- فرد با قصد و اراده خود عمل را متوقف نکند؛ بلکه یک مانع خارجی مانع از ادامه عمل مجرمانه شود.
انواع حبس تعزیری و درجات مجازات‌های تعزیری
همانگونه که ذکر شد، کلیه جرایمی که شامل مصادیق جرایم حدی نباشد، مشمول حبس تعزیری یا سایر مجازات‌های تعزیری خواهد شد. قانونگذار برای جرایم تعزیری، چند درجه مختلف را با توجه به شدت جرم ارتکابی در نظر گرفته است.
مطابق ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی، هشت درجه برای مجازات‌های تعزیری وجود دارد. درجات مجازات تعزیری عبارتند از:
مجازات تعزیری درجه یک
- حبس تعزیری بیش از بیست و پنج سال
- جزای نقدی بیش از یک میلیارد ریال
- مصادره کل اموال
- انحلال شخص حقوقی
مجازات تعزیری درجه دو
- حبس تعزیری بیش از پانزده تا بیست و پنج سال
- جزای نقدی بیش از پانصد و پنجاه میلیون ریال
مجازات تعزیری درجه سه
- حبس بیش از ده تا پانزده سال
- جزای نقدی بیش از سیصد و شصت میلیون ریال تا پانصد و پنجاه میلیون ریال
مجازات تعزیری درجه چهار
- حبس بیش از پنج تا ده سال
- جزای نقدی بیش از صد و هشتاد میلیون ریال تا سیصد و شصت میلیون ریال
مجازات تعزیری درجه پنج
- حبس بیش از دو تا پنج سال
- جزای نقدی بیش از هشتاد میلیون ریال تا صد و هشتاد میلیون ریال
- محرومیت از حقوق اجتماعی بیش از پنج تا پانزده سال
- ممنوعیت دائم یا چند فعالیت شغلی یا اجتماعی برای اشخاص حقوقی
- ممنوعیت دائم از دعوت عمومی برای افزایش سرمایه برای اشخاص حقوقی
مجازات تعزیری درجه شش
- حبس بیش از شش ماه تا دو سال
- جزای نقدی بیش از بیست میلیون ریال تا هشتاد میلیون ریال
- شلاق از ۳۱ تا ۷۴ ضربه و تا ۹۹ ضربه در جرایم منافی عفت
- محرومیت از حقوق اجتماعی بیش از شش ماه تا پنج سال
- انتشار حکم قطعی در رسانه ها
- ممنوعیت از یک یا چند فعالیت شغلی یا اجتماعی برای اشخاص حقوقی حداکثر تا مدت پنج سال
- ممنوعیت از صدور برخی از اسناد تجاری توسط اشخاص حقوقی حداکثر تا مدت پنج سال
مجازات تعزیری درجه هفت
- حبس از نود و یک روز تا شش ماه
- جزای نقدی بیش از ده میلیون ریال تا بیست میلیون ریال
- شلاق از یازده تا سی ضربه
- محرومیت از حقوق اجتماعی تا شش ماه
مجازات تعزیری درجه هشت
- حبس تا سه ماه
- جزای نقدی تا ده میلیون ریال
- شلاق تا ده ضربه
نکته: مجازاتی که حداقل آن منطبق بر یکی از درجات فوق و حداکثر آن منطبق با درجه بالاتر باشد، از درجه بالاتر محسوب می شود.
در صورت تعدد مجازات‌ها، مجازات شدیدتر و در صورت عدم امکان تشخیص مجازات شدیدتر، ملاک عمل، مجازات حبس خواهد بود، همچنین اگر مجازاتی با هیچ یک از بندهای هشتگانه این ماده مطابقت نداشته باشد، مجازات درجه هفت محسوب می‌شود.
شرایط موثر در صدور حکم تعزیری
- توجه به مواد قانونی مرتبط با جرم ارتکاب یافته
- انگیزه مرتکب جرم، گستره نقض وظیفه و نتایج زیانبار آن
- اقدامات مرتکب پس از ارتکاب جرم
- سوابق و وضعیت فردی، خانوادگی و اجتماعی مرتکب
- در نظر گرفتن تاثیر حکم تعزیری بر مرتکب و وضعیت فردی و خانوادگی وی
در چه مواردی حبس تعزیری تخفیف می‌یابد؟
جهات تخفیف مجازات‌های تعزیری شامل مواردی است که قاضی با در نظر گرفتن شرایط مختلف، مجازات اصلی را تخفیف داده و مجازات خفیف‌تری را جایگزین مجازات اصلی که شدیدتر است می‌نماید.
جهات تخفیف مجازات تعزیری عبارتند از:
- گذشت شاکی یا مدعی خصوصی
- همکاری موثر متهم در شناسایی شرکاء یا معاونان، تحصیل ادله یا کشف اموال حاصله از جرم یا به کار گرفته برای ارتکاب آن
- اوضاع و احوال خاص موثر در ارتکاب جرم، از قبیل رفتار یا گفتار تحریک آمیز بزه دیده یا وجود انگیزه شرافتمندانه در ارتکاب جرم
- اعلام متهم قبل از تعثیب یا اقرار موثر وی در حین تحقیق و رسیدگی
- ندامت، حسن سابقه و یا وضع خاص متهم از قبیل کهولت یا بیماری
- کوشش متهم به منظور تخفیف آثار جرم یا اقدام وی برای جبران زیان ناشی از آن
- خفیف بودن زیان وارده به شخص بزه دیده یا نتایج زیانبار جرم
- مداخله ضعیف شریک ی ا معاون در وقوع جرم
نحوه تخفیف یا تبدیل مجازات حبس تعزیری
شرایط تقلیل یا تبدیل مجازات حبس تعزیری در سال ۱۳۹۲ به موجب اصلاح ماده ۳۷ قانون مجازات اسلامی به تصویب رسید.
با استناد وکیل آنلاین ما مطابق این ماده در صورت وجود یک یا چند جهت از جهات تخفیف، دادگاه می‌تواند مجازات تعزیری را به نحوی که به حال متهم مناسب‌تر باشد، به شرح زیر تقلیل دهد یا تبدیل کند:
- تقلیل مجازات حبس تعزیری به میزان یک تا سه درجه در مجازات‌های درجه چهار و بالاتر
- تقلیل مجازات حبس درجه پنج و درجه شش به میزان یک تا دو درجه یا تبدیل این مجازات و مجازات حبس درجه هفت حسب مورد به جزای نقدی متناسب با همان درجه
- تبدیل مصادره کل اموال به جزای نقدی درجه یک تا چهارشنبه تقلیل انفصال داوم به انفصال موقت به میزان پنج تا پانزده سال
- تقلیل سایر مجازات‌های تعزیری به میزان یک یا دو درجه یا تبدیل آن به مجازات دیگر از همان درجه یا یک درجه پایین‌تر
تبصره: چنانچه در اجرای مقررات این ماده یا سایر مقرراتی که به موجب آن مجازات تخفیف می‌یابد، حکم به حبس کمتر از نود و یک روز صادر شود، به مجازات جایگزین مربوط تبدیل می‌شود.
کاهش مجازات حبس تعزیری در چه مواردی امکان‌پذیر است؟
مطابق قانون کاهش مجازات جرایم تعزیری که در سال ۱۳۹۲ تصویب گردید، برخی از درجات مجازات‌های تعزیری کاهش می‌یابند و قضات موظفند در صورت وجود شرایط و در نظر داشتن کلیه موارد، نسبت به کم کردن مجازات‌های تعزیری حکم صادر نمایند.
هدف از تصویب این قانون، علاوه بر کاهش میزان مجازات به ویژه در جرایم سبک، این است که امروزه در بسیاری از جرایم مانند جرامی قابل گذشت همچون تعدد جرم، تکرار جرم و یا جایگزین حبس، تحولات قابل توجهی اتفاق افتاده است؛ در این قانون روشن شده است که در مجازات‌هایی که دارای حداقل و حداکثر مجازات هستند، قاضی به حداقل مجازات رای داده و مجازات‌های حداکثری، جنبه استثنا داشته باشند.
به طور خلاصه و به بیان کلی، مجازات‌های تعزیری بسیاری از جرایم مانند ایراد ضرب و جرح، آدم ربایی، تخریب، توهین ساده و افترا کاهش یافته است؛ بسیاری از مجازات های حبس و شلاق نیز کاهش یافته یا حذف شده است؛ همچنین برخی جرایم مانند کلاهبرداری که جزء جرایم غیرقابل گذشت بودند، چنانچه میزان مال کلاهبرداری شده کمتر از صد میلیون تومان باشد، مشمول جرایم قابل گذشت خواهند شد.
حتی در جرایم بسیار مهمی مثل جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی کشور، چنانچه مجرم همکاری موثری در کشف جرم و شناسایی سایر متهمان داشته باشد، محکمه می تواند بخشی از مجازات را تعلیق کند.
می‌توان گفت هدف اصلی از تصویب این قانون مبتنی بر این تفکر است که حبس‌های تعزیری طولانی مدت و سایر مجازات‌های سنگین، نه تنها آثار مثبتی در رفتار مجرم نخواهد داشت؛ بلکه به دلیل عدم وجود امکانات و مراقبت‌های لازم و کافی، با مشکلات بیشتری در آینده مواجه خواهیم شد.
مرور زمان در حبس تعزیری
قانون مرور زمان یکی از موضوعات مهم در نظام‌های حقوقی بسیاری از کشورهاست. در قوانین آیین دادرسی کیفری و مجازات اسلامی، مرور زمان پیش‌بینی شده که عبارت است از گذشتن مدت زمانی که به موجب قانون پس از انقضای آن مدت، امکان شکایت از شخص مجرم و پیگیرد قانونی وی وجود ندارد و دعوا شنیده نخواهد شد.
در واقع تعقیب فرد مجرم و مسئله قانونی، موقوف می‌گردد. این قانون، آمره بوده و از علل سقوط دعوای کیفری است.
نکته مهم این است که مجازات‌های تعزیری، تکمیلی، تبعی و بازدارنده شامل مرور زمان می‌شوند و مجازات حدی مشمول قاعده مرور زمان نخواهد شد.
انواع مرور زمان عبارتند از:
مرور زمان شکایت
مرور زمان شکایت بدین معنی است که فردی که جرم علیه وی صورت گرفته، نسبت به مهلت قانونی برای طرح شکایت بی توجهی نموده و بدین ترتیب و با عدم شکایت در زمان مقرر، حق شکایت از وی سلب می‌شود. مهلت شکایت از جرم، یک سال از تاریخ اطلاع از وقوع جرم است.
مرور زمان شکایت در جرایم تعزیری قابل گذشت اثر دارد.
مرور زمان تعقیب
در صورتی تعقیب حبس و جرایم تعزیری موقوف می‌شود که از تاریخ وقوع جرم تا انقضای زمان‌های زیر، تعقیب نشده یا از تاریخ آخرین اقدام تعقیبی یا تحقیقی تا انقضای این مواعد، منتهی به صدور حکم قطعی نشده باشد.
مرور زمان تعقیب شامل جرایم تعزیری قابل گذشت و غیرقابل گذست می‌باشد:
- جرایم تعزیری درجه یک تا سه؛ با انقضای پانزده سال
- جرایم تعزیری درجه چهار؛ با انقضای ده سال
- جرایم تعزیری درجه پنج؛ با انقضای هفت سال
- جرایم تعزیری در جه شش؛ با انقضای پنج سال
- جرایم تعزیری درجه هفت و هشت؛ با انقضای سه سال
در جرایم تعزیری قابل گذشت، هرگاه متضرر از جرم در مدت یک سال از تاریخ اطلاع از وقوع جرم شکایت نکند، حق شکایت کیفری او ساقط می‌شود؛ مگر اینکه تحت سلطه متهم بوده یا به دلیلی خارج از اختیار، قادر به شکایت نباشد که در این صورت مهلت مزبور از تاریخ رفع مانع محاسبه می شود.
تعقیب جرایمی همچون جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی، جرایم اقتصادی با مبلیغ بیش از یک میلیارد ریال و جرایم مواد مخدر، شامل مرور زمان تعقیب نمی‌گردد.
مرور زمان مجازات
مرور زمان اجرای حکم یا مجازات، در صورتی است که از تاریخ قطعی شدن حکم تا انقضای مهلت مقرر قانونی که برای مرور زمان لازم است، حکم اجرا نشده باشد؛ در این صورت اجرای حکم متوقف می‌گردد.
تمامی مجازات‌های تعزیری که مدت قانونی مقرر از زمان قطعی شدن آن‌ها سپری شده و حکم به هر علتی اجرا نشده باشد، دیگر قابل اجرا نخواهد بود.
مطابق ماده ۱۰۷ قانون مجازات اسلامی: «مرور زمان، اجرای احکام قطعی تعزیری را موقوف می‌کند. اگر اجرای تمام یا بقیه مجازات موکول به رفع مانعی باشد، مرور زمان از تاریخ انقضای آن مدت یا رفع مانع محاسبه می‌شود.
افزون بر این هرگاه اجرای مجازات شروع شود، اما به هر دلیل روند اجرای آن متوقف شود، تاریخ شروع مرور زمان از تاریخ قطع اجرای مجازات است».
کدام جرایم شامل مرور زمان نمی شوند؟
همانگونه که ذکر شد، مرور زمان شامل جرایم حدی، مستوجب قصاص، دیه و یا برخی جرایم خاص نمی‌شود.
مصادیق جرایمی که می‌توان در هر زمان برای پیگیری قضایی آن‌ها اقدام نمود عبارتند از:
- جرائم علیه امنیت داخلی و خارجی کشور
- جرائم اقتصادی، شامل کلاهبرداری
جرائم ذکر شده در تبصره ماده ۳۶ قانون مجازات اسلامی که عبارتند از:
- رشاء و ارتشا
- اختلاس
- اعمال نفوذ بر خلاف حق و مقررات قانونی در صورت تحصیل مال توسط مجرم یا دیگری
- مداخله وزراء، نمایندگان مجلس و کارمندان دولت در معاملات دولتی و کشوری
- تبانی در معاملات دولتی
- اخذ پورسانت در معاملات خارجی
- تعدیات ماموران دولتی نسبت به دولت
- جرائم گمرکی
- قاچاق کالا و ارز
- جرائم مالیاتی
- پولشویی
- اخلال در نظام اقتصادی کشور
- تصرف غیرقانونی در اموال عمومی یا دولتی
- جرائم موضوع قانون مجازات اسلامی مبارزه با مواد مخذر
اجرای احکام قطعی تعزیری در صورتی به واسطه مرور زمان موقوف می شود که شامل موارد زیر باشند:
- جرایم تعزیری درجه یک تا سه؛ با انقضای بیست سال
- جرایم تعزیری درجه چهار؛ ب انقضای پانزده سال
- جرایم تعزیری درجه پنچ؛ با انقضای ده سال
- جرایم تعزیری درجه شش؛ با انقضای هفت سال
- جرایم تعزیری درجه هفت و هشت؛ با انقضای پنج سال
مجازات تعزیری در موارد تعدد جرایم چیست؟
زمانی که شخص مجرم پیش از صدور حکم قطعی محکومیت خود، مبادرت به انجام جرم دیگری نماید، احکام تعدد جرم بر وی مرتب خواهد شد.
تفاوت تعدد جرم با تکرار جرم در این است که در تکرار جرم، فرد محکوم بابت جرم یا جرایم قبلی خود حکم قطعی محکومیت را دریافت نموده و یا دوران محکومیت خود را گذرانده و مجددا مرتکب جرم جدیدی می‌شود.
- تعدد جرم عمدی که مجازات قانونی حداقل یکی از آن‌ها بیش از یک سال حبس باشد، مانع از صدور حکم به مجازات جایگزین حبس است.
- در جرایم مستوجب تعزیر هرگاه جرایم ارتکابی بیش از سه جرم نباشد، دادگاه برای هر یک از آن جرایم حداکثر مجازات مقرر را صادر می‌کند؛ اما چنانچه جرایم ارتکابی بیش از سه جرم باشد، مشروط بر اینکه از حداکثر به اضافه نصف آن تجاوز نکند، مجازات هر یک را بیش از حداکثر مجازات مقرر قانونی تعیین می‌کند.
- در خصوص جرایم تعزیری هرگاه جرایم ارتکابی بیش از سه جرم نباشد یا بیشتر باشد یا در مواردی که هر یک از جرایم دارای حداقل و حداکثر است، مانند اینکه مجازات جرمی از سه تا ۱۰ سال باشد یا اینکه فاقد حداقل و حداکثر است مانند اینکه مجازات جرم سه سال حبس باشد، در میزان مجازات موثر است.
در هر فرض، ضابطه تعیین مجازات متفاوت خواهد بود.
- یکی از استثناهای تعدد در جرایم تعزیری، مربوط به جرایم درجه هفت و هشت است؛ به موجب قانون، تعدد جرم در جرایم تعزیری درجه هفت و هشت اعمال و اجرا نمی‌شود.
- در تعدد جرایم موجب حد و تعزیر یا جرایم موجب قصاص و تعزیر، مجازات جرایم حدی، تعزیر و قصاص با یکدیگر جمع شده و قاضی با در نظر گرفتن همه آن‌ها به صدور حکم نهایی مبادرت می‌نماید.
آثار حبس تعزیری شامل چه آثاری است؟
به موجب قانون، قاضی با توجه به شرایط کلی پرونده و ویژگی‌های متهم می‌تواند حبس تعزیری را حسب مورد با مجازات‌های دیگری جایگزین نموده یا به تعلیق یا تعویق بیاندازد.
تعلیق اجرای مجازات
چنانچه مجازات تعیین شده حبس تعزیری ۱۵ سال و یا کمتر باشد، قاضی می‌تواند بعد از صدور حکم اجرای تمام یا بخشی از حبس را برای ۱ تا ۵ سال معلق نماید.
بعد از تعلیق، مجرم آزاد گردیده و چنانچه در مدت آزادی، مرتکب جرم دیگری شود، محکومیت از سابقه کیفری او زدوده خواهد شد. این نوع حبس، حبس تعلیقی است.
تعویق صدور حکم حبس تعزیری
چنانچه میزان حبس تعزیری دو سال یا کمتر باشد، قاضی با در نظر گرفتن سایر شرایط می‌تواند اجرای حبس را از ۶ ماه تا دو سال به تعویق انداخته و در این مدت زمانی، وی را به انجام فعالیت‌هایی از جمله خدمات اجتماعی و عام المنفعه بگمارد.
در صورت همکاری مجرم طبق مقررات، امکان معافیت وی از کل مجازات اصلی وجود دارد؛ این حبس به حبس تعویقی نیز مشهور است.
مجازات‌های جایگزین
اشخاصی که در جرایم مستوجب حبس تعزیری به یک سال یا کمتر محکوم می‌شوند، امکان جایگزینی مجازات زندان با مجازات‌های دیگری از جمله جزای نقدی یا انجام خدمات عمومی و عام المنفعه وجود دارد.
برای دریافت اطلاعات بیشتر می‌توانید از مشاوره حقوقی بنیاد وکلا استفاده نمایید.
