چنانچه زوجی از یکدیگر طلاق گرفته باشند، هریک از آنان که حضانت و نگهداری فرزند مشترک را بر عهده گرفته باشد، نمی تواند دیگری را از حق دیدار با فرزند محروم سازد و اگر این عمل صورت بپذیرد مجازات کیفری را برای خاطی به همراه خواهد داشت.
آنچه در ماده ۱۱۷۴ قانون مدنی بر شمرده ،حق ملاقات ابوین است.
اما سوال این است که بر همین اساس پدر بزرگ و مادر بزرگ نیز می توانند در زمان جدایی، غیبت و یا فوت هریک از زوجین از همین حق ملاقات استفاده نمایند؟
آیا برتری بین پدر بزرگ و مادر بزرگ و سایر اقربا وجو دارد؟ آیا به فرض این اولویت تنها پدر بزرگ پدری این اولویت را دارا خواهد بود و یا پدر بزرگ مادری نیز چنین حقی را خواهد داشت؟
اگر مسئله را از زاویه بحث قلمرو ولایت بررسی نماییم، با توجه به اینکه ولی قهری پدر و پدر بزرگ پدری می باشند و جایگاه ولایت این دو هم عرض یکدیگر است.
بنابراین پدر بزرگ پدری نیز می تواند همانند پدر اعمال ولایت نماید و نظر به اینکه تربیت، نگاهداری، اداره اموال و حقوق مالی و رعایت غبطه و صرفه و صلاح مولی علیه از شوون خاص ولی قهری است و اقتضای عمل به تکلیف شرعی و قانونی و اخلاقی ولی قهری ایجاب می کند.
در صورت فوت پدر، جد پدری ( بدون عذر شرعی و قانونی) از ملاقات مولی علیه خود چشم پوشی نکند؛ بنابراین به نظر می رسد که پدربزرگ پدری حق ملاقات با نوه خود را خواهد داشت و بر خلاف مقتضای اعمال حق و تکلیف ولایت است و هیچ دلیل شرعی و قانونی نیز بر نهی و منع جد پدری از داشتن حق ملاقات مولی علیه خود وجود ندارد.
اما به نظر عده ای دیگر منظور از کلمه ابوین مندرج در ماده ۱۱۷۴ قانون مدنی، تنها اختصاص به پدر و مادر دارد و جد پدری خارج از شمول عبارت فوق است و ایجاد یک حق تاسیسی مانند حق ملاقات نیاز به نص قانونی دارد.
این مساله در کمیسیون و نشست قضایی مطرح شده که در صورت فوت پدر چنانچه حضانت فرزند به مادر واگذار شود، اجداد پدری و مادری علی الخصوص جد پدری حق ملاقات با نوه خود را دارند و دادگاه می تواند سرپرست طفل را به فراهم کردن وسایل ملاقات، اجبار و الزام کند.
حق ملاقات جد پدری برای اعمال ولایت قهری و انجام تکالیف قانونی وی ، ضروری است و نمی توان ولی قهری را از ملاقات منع کرد مگر در صورت وجود علت قانونی.
