در این مقاله قصد دارم شما را با دعاوی ثبت احوال از صفر تا صد آشنا کنم.
با مطالعه این مقاله شما با مواردی مانند انواع دعاوی، شرایط طرح دعوا، چگونگی ثبت دعوا، مرجع صالح رسیدگی و سایر موضوعات مهم از فرآیند طرح انواع دعاوی ثبت احوال از نقطه شروع تا گرفتن رای مقتضی آشنا خواهید شد.
پس در این مقاله با من همراه شوید تا اطلاعات جامعی درباره هر یک از این دعاوی به دست بیاورید.
آشنایی با سازمان ثبت احوال
در این بخش اطلاعاتی درباره تاریخچه به وجود آمدن سازمان ثبت احوال و وظایف آن را مطالعه خواهیم کرد.
تاریخچه ثبت احوال
تشکیل سیستم‌های ثبت احوال به شکل منسجم و یکپارچه در جهان به قرن نوزدهم میلادی بازمی‌گردد. در ایران، همراه با فرآیند نوسازی و مدرنیزاسیون، نیاز به شناسایی شهروندان برای تشکیل ارتشی منظم و جمع‌آوری مالیات، منجر به تدوین برنامه‌ای برای تأسیس سازمان ثبت احوال شد.
پیش از سال ۱۲۹۵ هجری شمسی، ثبت رویدادهای حیاتی مانند تولد و مرگ بر اساس باورهای مذهبی و سنت‌های محلی انجام می‌شد. معمولا نام و تاریخ تولد نوزادان را در پشت جلد کتاب‌های مقدس مانند قرآن می‌نوشتند و تنها نشانه‌ای از فوت افراد، نام و تاریخ وفاتشان بود که روی سنگ قبر حک می‌شد.
با پیشرفت دانش و فرهنگ و توسعه روزافزون شهرها و روستاها و افزایش جمعیت، نیاز به یک سازمان و سیستم رسمی برای ثبت این رویدادها بیش از پیش احساس می‌شد.
به مرور زمان، ایده ایجاد سازمانی برای ثبت تولد و مرگ و همچنین صدور شناسنامه برای شهروندان کشور شکل گرفت. در سال ۱۲۹۷ هجری شمسی، سندی شامل ۴۱ ماده توسط هیئت وزیران به تصویب رسید و اداره‌ای به نام «اداره سجل احوال» در وزارت داخله وقت تاسیس شد.
با راه‌اندازی این اداره، نخستین شناسنامه به شماره ۱ در بخش ۲ تهران به نام فاطمه ایرانی در تاریخ ۱۶ آذر ۱۲۹۷ هجری شمسی صادر شد.
در پی این دوره، نخستین قانون ثبت احوال شامل ۳۵ ماده در خرداد ۱۳۰۴ هجری شمسی توسط مجلس شورای ملی وقت به تصویب رسید. این قانون مقرر می‌داشت که تمامی اتباع ایرانی، چه در داخل و چه در خارج از کشور، باید شناسنامه داشته باشند.
سه سال بعد، در سال ۱۳۰۷ هجری شمسی، قانون جدید ثبت احوال با ۱۶ ماده به تصویب رسید، که جایگزین قانون پیشین شد.
بر اساس این قانون، جمع‌آوری آمارهای مختلف نیز به وظایف اداره سجل احوال افزوده شد، و به همین دلیل نام این اداره به «اداره احصائیه و سجل احوال» تغییر یافت.
از آن زمان، با توجه به تغییرات و تحولات زمانی در کشور و نیاز به همگامی قوانین با خواسته‌های جامعه، قانون ثبت احوال چندین بار بازنگری، اصلاح و تغییر یافت. در اردیبهشت ۱۳۱۹، قانونی جامع‌تر با ۵۵ ماده به تصویب رسید و آیین‌نامه مربوط به آن نیز در همان سال با ۱۳۱ ماده تنظیم شد.
این قانون به دلیل جامعیت خود، نزدیک به ۳۶ سال بدون تغییر باقی ماند.
وظایف ثبت احوال
سازمان ثبت احوال مسئولیت جمع‌آوری چهار نوع اطلاعات اصلی جمعیتی را بر عهده دارد: ثبت تولد، ثبت مرگ، ثبت ازدواج و ثبت طلاق. بر اساس مصوبه سال ۱۳۶۳ مجلس شورای اسلامی، وظایف این سازمان به شرح زیر تعریف شده است:
- ثبت تولد و صدور شناسنامه برای نوزادان
- ثبت مرگ و صدور گواهی وفات
- تعویض شناسنامه
- ثبت ازدواج و طلاق و ثبت تغییرات مربوطه
- صدور گواهی ولادت برای شهروندان خارجی
- نگهداری دفاتر ثبت کل وقایع و نام خانوادگی
- تهیه و ارائه آمارهای جمعیتی
علاوه بر این موارد، صدور کارت شناسایی ملی با شماره ملی و کد پستی ۱۰ رقمی برای افراد بالای پانزده سال نیز از دیگر وظایف این سازمان به شمار می‌رود.
دعاوی ثبت احوال
دعاوی یا پرونده‌های مربوط به سازمان ثبت احوال شامل تغییر سن، تغییر نام و نام خانوادگی، ابطال شناسنامه و غیره می‌شود که در ادامه بطور مفصل به آن‌ها خواهیم پرداخت.
۱. تغییر سن
یکی از موراد نادر تغییر سن در شناسنامه بوده که در برخی موارد ضروری می‌شود. دلایل مختلفی می‌توانند منجر به این نیاز شوند؛ از جمله اشتباهات کارکنان اداره ثبت احوال، خطا در ثبت گواهی ولادت، یا استفاده نادرست از شناسنامه یک خواهر یا برادر فوت شده.
این موارد ممکن است باعث شود سن واقعی فرد با سنی که در شناسنامه ثبت شده، تفاوت داشته باشد و این اختلاف می‌تواند به شکل سن کمتر یا بیشتر نسبت به واقعیت باشد.
با توجه به این که در حال حاضر اکثر تولدها در بیمارستان‌ها و مراکز بهداشتی انجام می‌شود، احتمال بروز چنین اشتباهاتی کاهش یافته است. اما در برخی مناطق که هنوز زایمان‌های سنتی رایج است، چنین اشتباهاتی ممکن است رخ دهد.
همچنین، اشتباهات انسانی در اداره ثبت احوال نیز همچنان ممکن است باعث اینگونه مشکلات شود.
از آنجا که شناسنامه یک سند رسمی است، قانون‌گذار برای حفظ اعتبار آن، هرگونه تغییر در محتوای آن را ممنوع کرده است.
بر اساس قانون حفظ اعتبار اسناد سجلی و جلوگیری از تزلزل آن‌ها که در سال ۱۳۶۷ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید، تغییر تاریخ تولد افراد از زمان تصویب این قانون ممنوع اعلام شده است.
اما قانون‌گذار با افزودن در تبصره‌ای به این ماده واحده، راهکاری برای اصلاح تاریخ تولد ثبت‌شده در شناسنامه ارائه کرده است که نیاز به بررسی دقیق دارد.
طبق این تبصره، در صورتی که تفاوت بین سن واقعی و سن ثبت‌شده در شناسنامه بیش از ۵ سال باشد، درخواست اصلاح تاریخ تولد به کمیسیونی ویژه به نام «کمیسیون تشخیص سن» ارجاع داده می‌شود.
این کمیسیون با بررسی مدارک و شواهد موجود، نظر خود را درباره وجود اختلاف سن اعلام میکند. در صورت تایید اختلاف، سازمان ثبت احوال مسئولیت اصلاح تاریخ تولد در شناسنامه و صدور شناسنامه جدید را بر عهده خواهد گرفت.
۲. تغییر اسم
در برخی موارد، فرد ممکن است از نام خود رضایت نداشته باشد و بخواهد نامش را تغییر دهد. هر شخص یک‌بار می‌تواند برای تغییر نام به اداره ثبت احوال مراجعه کند.
اگر اداره ثبت احوال با درخواست تغییر نام فرد موافقت نکند، او می‌تواند موضوع را از طریق دادگاه پیگیری کند.
در صورتی که نام جدید انتخاب شده در فهرست نام‌های ممنوع نباشد، مراجع قضایی به بررسی موضوع پرداخته و ممکن است اداره ثبت احوال را به انجام تغییر نام محکوم کند.
دستورالعمل جدیدی برای تغییر نام در شناسنامه تدوین و در شورای عالی ثبت احوال به تصویب رسیده است. بر اساس این دستورالعمل، سازمان ثبت احوال به طور مستقیم مسئول رسیدگی به درخواست‌های تغییر نام است و نیازی به مراجعه به مراجع قضایی نیست.
در حال حاضر، سازمان ثبت احوال کمیته‌ای به نام «کمیته نام» را راه‌اندازی کرده که وظیفه آن بررسی و رسیدگی به درخواست‌های تغییر نام افراد است.
برای تغییر نام در شناسنامه، اسم فرد باید شرایط زیر را داشته باشد:
- اسامی نامناسب
- اسامی غیرمجاز
- اسامی نظامی یا رسمی
- اسامی تحقیرآمیز
- تضاد جنسیت
- نام‌های مستهجن
- حروف زائد
- اشتباهات املایی
- شباهت نام‌ها
- نام‌های روزهای هفته
- اختلاف نگارش
- تغییر برای تازه‌مسلمانان
- تطبیق جنسیت
تغییر نام‌های مذهبی
به طور کلی، تغییر نام‌های مذهبی معمولا با دشواری‌هایی مواجه است و در اکثر موارد، چه درخواست تغییر نام از طریق دادگاه باشد و چه از طریق اداره ثبت احوال، با این درخواست‌ها موافقت نمی‌شود.
تنها در موارد بسیار محدود، امکان تغییر نام مذهبی وجود دارد و این موضوع غالبا زمانی امکان‌پذیر است که فرد بخواهد نام مذهبی خود را به نام مذهبی دیگری تغییر دهد.
۳. تغییر نام خانوادگی
بر اساس ماده ۹۹۷ قانون مدنی، همه افراد موظف به داشتن نام خانوادگی هستند و استفاده از نام‌های خاص که توسط نظامنامه اداره ثبت احوال تعیین شده‌اند، ممنوع است. به همین دلیل، داشتن نام خانوادگی یک ضرورت قانونی است و تابع شرایط خاصی است. همچنین طبق تبصره ماده ۴۱ قانون ثبت احوال، نام خانوادگی هر فرد باید همان نام خانوادگی پدرش باشد.
برای تغییر نام خانوادگی، لازم است هم فرد متقاضی و هم نام خانوادگی فعلی او شرایط خاصی را داشته باشند که در قانون ثبت احوال مشخص شده است. تنها در صورتی که این شرایط رعایت شود، فرد می‌تواند با پیگیری مراحل قانونی، نام خانوادگی خود را تغییر دهد.
این ضوابط و شرایط در قانون ثبت احوال به‌وضوح بیان شده‌اند.
شرایط لازم برای تغییر نام خانوادگی
برای تغییر نام خانوادگی، متقاضی و نام خانوادگی فعلی باید شرایط خاصی داشته باشند. این شرایط عبارتند از:
شرایط متقاضی:
- متقاضی باید بالای ۱۸ سال باشد. اگر کمتر از ۱۸ سال دارد، باید حکم رشد داشته باشد.
- اگر پدر یا جد پدری نام خانوادگی خود را تغییر داده و می‌خواهند نام خانوادگی فرد زیر ۱۸ سال را نیز تغییر دهند، باید شناسنامه خود را ارائه دهند.
- قیم یا وصی که قصد تغییر نام خانوادگی کودک تحت سرپرستی خود را دارد، باید مدارک اثبات سمت خود را ارائه کند.
شرایط نام خانوادگی:
- نام خانوادگی نباید نامناسب باشد (مانند: بیچاره، گدا).
- نام خانوادگی نباید بیش از دو کلمه باشد (مانند: خنجری برار عزیزی).
- نام خانوادگی نباید از واژگان خارجی یا ترکیبی از آن‌ها باشد (مانند: علی‌اف، یوهانسون).
- نام خانوادگی نباید مغایر با ارزش‌های فرهنگ اسلامی باشد (مانند: بی‌دین).
- نام خانوادگی نباید شامل مناصب یا عناوین باشد (مانند: سرهنگ، خان).
- نام خانوادگی نباید اسامی محل یا نسبت‌های نامناسب باشد.
- اگر یکی از افراد خانواده محکومیت جزایی موثر داشته باشد و نام خانوادگی موجب سرافکندگی شود.
- تغییر نام خانوادگی به منظور تطابق با نام خانوادگی پدر، جد پدری، فرزند، برادر، خواهر یا عمو مجاز است.
نکته: تغییر نام خانوادگی به منظور تطابق با نام خانوادگی همسر مادر پس از فوت پدر، در صورت ازدواج رسمی مادر طبق مقررات ایران، امکان‌پذیر است.
تغییر نام خانوادگی زن به نام خانوادگی همسر
یکی از موارد رایج تغییر نام خانوادگی، تغییر نام خانوادگی زن به نام خانوادگی همسر پس از ازدواج است. برای انجام این تغییر، زن باید مراحل زیر را طی کند:
- زن باید درخواست کتبی تغییر نام خانوادگی به نام همسر را به دفتر ثبت احوال محل سکونت خود تحویل دهد.
- مدارک ازدواج، شامل سند ازدواج و شناسنامه همسر، باید به دفتر ثبت احوال ارائه شود.
- سازمان ثبت احوال پس از بررسی مدارک، در صورت تایید، حکم تغییر نام خانوادگی را صادر میکند.
- پس از صدور حکم، نام خانوادگی جدید در شناسنامه و سایر مدارک هویتی زن ثبت می‌شود.
۴. اشتباه در اسناد سجلی
اشتباه در اسناد سجلی به هرگونه خطا یا نادرستی در اطلاعات ثبت شده در اسناد هویتی مانند شناسنامه و کارت ملی اشاره دارد.
این اشتباهات ممکن است در طول فرآیند ثبت اطلاعات اولیه یا به دلیل نقص در سیستم‌های ثبت، رخ دهند.
برخی از انواع اشتباهات در اسناد سجلی شامل موارد زیر می‌شوند:
- اشتباه در ثبت نام و نام خانوادگی
- اشتباه در تاریخ تولد
- اشتباه در محل تولد
- اشتباه در مشخصات والدین
- اشتباهات املایی یا نگارشی
۵. صدور شناسنامه برای اتباع
اتباع و مهاجرانی که مدت زیادی را در ایران زندگی کرده‌اند، ممکن است بخواهند به تابعیت ایرانی درآمده و شناسنامه ایرانی دریافت کنند.
برای این منظور، باید شرایط خاصی را رعایت کرده و مدارک لازم را تهیه نمایند. آشنایی با مراحل و نحوه ثبت درخواست نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
طبق ماده ۹۷۹ قانون مدنی، شرایط اخذ تابعیت ایرانی عبارتند از:
- سن قانونی: رسیدن به سن ۱۸ سال.
- اقامت: حداقل پنج سال اقامت در ایران (برای افرادی که به امور عام‌المنفعه پرداخته‌اند یا دارای خانواده ایرانی هستند، ممکن است این شرط بدون نیاز به اقامت لازم باشد).
- خدمت نظامی: عدم فرار از خدمت نظامی.
- سوابق کیفری: عدم ارتکاب جنحه مهم یا جنایت غیر سیاسی.
- وضعیت مالی: داشتن مکنت کافی یا شغل مشخص برای تأمین معاش.
- آزمون و سوگند: قبولی در آزمون قانون اساسی و ارائه سوگند.
پس از رعایت این شرایط و تهیه مدارک مورد نیاز، متقاضیان باید هزینه‌های مربوط به تابعیت و صدور شناسنامه را پرداخت کرده و درخواست خود را در مراجع ذی‌صلاح ثبت کنند.
۶. ابطال شناسنامه
طبق قوانین ثبت احوال ایران، ابطال شناسنامه در شرایط خاصی انجام می‌شود. این شرایط شامل موارد زیر است:
- شناسنامه مکرر: اگر یک شخص به اشتباه چندین شناسنامه دریافت کرده باشد، شناسنامه‌های اضافی ابطال می‌شود.
- شناسنامه‌های موهوم: شناسنامه‌هایی که برای افراد غیر واقعی یا به دلایل جعلی صادر شده‌اند، ابطال خواهند شد.
- اشتباهات اساسی: در صورتی که شناسنامه با اطلاعات نادرست اساسی مانند نام، تاریخ تولد یا شماره شناسنامه صادر شده باشد، و این اشتباهات پس از بررسی تایید شود.
- محرومیت قانونی: در شرایطی که فرد به دلایل قانونی مانند محکومیت‌های جدی یا مسائل حقوقی، شناسنامه‌اش باید ابطال شود.
- تحصیل تابعیت از کشور دیگر: اگر فردی تابعیت کشور دیگری را دریافت کند، ممکن است شناسنامه ایرانی او به دلیل عدم تطابق با وضعیت جدید ابطال شود.
- شناسنامه‌های بیگانگان: شناسنامه‌هایی که به بیگانگان داده شده و استفاده نادرست از آن‌ها صورت گرفته است، نیز ابطال می‌شود.
این فرآیند معمولا توسط هیات‌های حل اختلاف ثبت احوال انجام می‌شود و با توجه به مقررات و آیین‌نامه‌های مربوطه صورت می‌پذیرد.
شرایط طرح دعاوی در ثبت احوال
برای اینکه بتوانید دعاوی مربوط در سازمان ثبت احوال را مطرح کنید، می‌بایست شرایط خاصی را مد نظر داشته باشید که در ادامه به آن‌ها می‌پردازم.
شرط سنی ۱۸ سال
شرط سنی ۱۸ سال برای دعاوی ثبت احوال در قوانین به منظور ایجاد ظرفیت قانونی و مسئولیت‌پذیری در نظر گرفته شده است. این شرط سنی به دلایل زیر مهم است:
توانایی قانونی
طبق قوانین، افراد زیر ۱۸ سال به عنوان افراد نابالغ یا فاقد اهلیت کامل شناخته می‌شوند.
این افراد در برخی موارد قادر به اتخاذ تصمیمات حقوقی مستقل نیستند و باید توسط والدین یا قیم خود نمایندگی شوند.
بنابراین، برای پیگیری دعاوی حقوقی، از جمله دعاوی ثبت احوال، نیاز است که فرد به سن قانونی ۱۸ سال رسیده باشد تا بتواند به طور مستقل اقدام کند.
مسئولیت‌پذیری
رسیدن به سن ۱۸ سال به معنای رسیدن به بلوغ قانونی است که فرد را به‌طور کامل مسئول تصمیمات و اقدام‌های خود میکند. این سن، فرد را به درک بهتر و انجام مسئولانه‌تر امور حقوقی و ثبت احوال می‌رساند.
قدرت تصمیم‌گیری
افراد بالغ با رسیدن به سن قانونی ۱۸ سال، توانایی بیشتری در درک و اجرای فرآیندهای قانونی دارند. این قدرت تصمیم‌گیری و درک به فرد کمک میکند تا بهتر بتواند مسائل مرتبط با ثبت احوال و دعاوی حقوقی را مدیریت کند.
مدیریت امور حقوقی
دعاوی ثبت احوال، مانند تغییر نام، ابطال شناسنامه، یا مسائل مشابه، نیازمند توجه دقیق و مدیریت مستندات و مدارک است. افراد بالغ بهتر می‌توانند این فرآیندها را دنبال کرده و به‌درستی مدارک مورد نیاز را ارائه دهند.
بنابراین، شرط سنی ۱۸ سال در دعاوی ثبت احوال به منظور تضمین اینکه فرد قادر به انجام اقدامات حقوقی به‌طور مستقل و با مسئولیت کامل است، تعیین شده است.
چگونگی ثبت دعوی ثبت احوال
ثبت دعوی برای دادخواست‌های ثبت احوال به‌طور کلی شامل مراحل زیر است:
۱. آماده‌سازی مدارک و مستندات
- مدارک هویتی: شامل اصل و کپی شناسنامه، کارت ملی و مدارک هویتی دیگر.
- مدارک مربوط به دعوی: بسته به نوع دادخواست (مانند تغییر نام، ابطال شناسنامه، تصحیح اطلاعات) مدارک مرتبط مانند گواهی‌نامه‌ها، حکم دادگاه، صورت‌جلسات و مستندات لازم.
- فرم دادخواست: دریافت و تکمیل فرم تنظیم دادخواست از دفاتر خدمات قضایی یا از وب‌سایت‌های رسمی.
۲. تکمیل فرم دادخواست
- اطلاعات شخصی: شامل نام و نام خانوادگی، شماره شناسنامه، آدرس و مشخصات تماس.
- جزئیات دعوی: توضیح دقیق موضوع دادخواست، مانند درخواست تغییر نام خانوادگی، تصحیح اطلاعات شناسنامه یا ابطال شناسنامه.
- دلایل و مستندات: ذکر دلایل و ارائه مستندات مربوط به دعوی.
۳. تسلیم دادخواست
مراجعه به دفاتر خدمات قضایی: تحویل فرم دادخواست تکمیل‌شده و مدارک به دفاتر خدمات قضایی یا دادگاه مربوطه.
پرداخت هزینه‌های دادرسی: پرداخت هزینه‌های مربوط به ثبت دادخواست و دریافت رسید پرداخت.
۴. دریافت رسید
پس از تحویل دادخواست، رسیدی به‌عنوان مدرک تسلیم دادخواست دریافت کنید و آن را نزد خود نگه‌دارید.
۵. پیگیری وضعیت دادخواست
پس از ثبت دادخواست، پیگیری وضعیت پرونده از طریق سیستم‌های پیگیری آنلاین دادگاه یا تماس با دفتر خدمات قضایی.
۶. جلسات دادرسی
در صورت نیاز، حضور در جلسات دادرسی و ارائه توضیحات یا دفاعیات مورد نیاز.
۷. دریافت رای
پس از بررسی و صدور رای توسط دادگاه، اطلاع از نتیجه و دریافت رای از طریق دفتر خدمات قضایی.
این مراحل با همراهی مشاوره حقوقی به شما کمک میکند تا دادخواست‌های مربوط به ثبت احوال را به‌طور صحیح و کامل ثبت کرده و پیگیری کنید.
چگونگی رسیدگی به دعوی در ثبت احوال
فرآیند رسیدگی به دعاوی در ثبت احوال ممکن است بسته به نوع دعوای مطرح شده، متفاوت باشد. در ادامه این موارد را بررسی می‌کنم.
فرآیند رسیدگی به دعوی تغییر سن در ثبت احوال
اگر اختلاف سن واقعی فرد با تاریخ تولد ثبت‌شده در شناسنامه بیش از ۵ سال باشد، تشخیص این اختلاف به عهده کمیسیون ۵ نفره تشخیص سن در محل صدور شناسنامه خواهد بود.
برای افرادی که اسناد سجلی آن‌ها در خارج از کشور تنظیم شده، این رسیدگی در کمیسیون مستقر در تهران انجام می‌شود.
مراحل کار به این صورت است که فرد یا ولی قانونی او باید درخواست کتبی خود را همراه با تصویر شناسنامه و عکس جدید به دبیرخانه کمیسیون ارائه دهد.
پس از بررسی و ثبت درخواست، پرونده به رئیس کمیسیون ارجاع می‌شود و وقت جلسه تعیین می‌گردد.
در زمان تعیین‌شده، درخواست‌کننده باید با شناسنامه در جلسه حاضر شود. در صورت عدم حضور، کمیسیون ممکن است تصمیم نهایی را اتخاذ یا درخواست را رد کند. کمیسیون پس از بررسی مدارک و شنیدن اظهارات، تصمیم خود را اعلام میکند و در صورت نیاز، ممکن است فرد را برای معاینه و تعیین سن به پزشک قانونی ارجاع دهد.
فرآیند رسیدگی به دعوی تغییر اسم
برای تغییر نام به طور قانونی، متقاضی باید مراحل زیر را دنبال کند:
- ابتدا، متقاضی دادخواست تغییر نام خود را همراه با اصل شناسنامه و واریز تعرفه تعیین‌شده به اداره ثبت احوال تحویل می‌دهد.
- اگر اداره ثبت احوال با درخواست تغییر نام موافقت نکند، متقاضی می‌تواند دادخواست خود را به دادگاه امور حسبی ارائه دهد.
- دادگاه در صورتی که نیاز بداند از متقاضی میخواهد در جلسه شرکت کرده و توضیحات لازم را ارائه دهد. و نهایتا رای نهایی را صادر میکند.
- در صورتی که دادگاه با درخواست تغییر نام موافقت کند و حکم مثبت صادر کند، اداره ثبت احوال موظف به پذیرش و اعمال تغییر نام خواهد بود.
فرآیند رسیدگی به دعوی تغییر نام خانوادگی
مراحل تغییر نام خانوادگی به این صورت است که فرد متقاضی باید پس از تکمیل فرم درخواست، به اداره ثبت احوال محل صدور شناسنامه خود مراجعه کند.
بررسی برای تغییر نام خانوادگی نیز در کمیته نام انجام می‌شود. در طول بررسی پرونده، متقاضی تغییر نام می‌بایست در جلسات حاضر شود. در صورت تایید درخواست، شناسنامه جدید برای فرد صادر خواهد شد.
فرآیند رسیدگی به به دعوی رفع اشتباهات سجلی
هیأتی به نام “هیأت حل اختلاف” در هر اداره ثبت احوال با ترکیبی از رئیس اداره، مسئول بایگانی یا معاونین و یکی از کارمندان مطلع تشکیل می‌شود. رفع اشتباهات سجلی از مهمترین وظایف این هیئت است.
متقاضیان باید درخواست کتبی خود را به زبان فارسی و در دو نسخه به دفتر هیأت ارائه دهند. این درخواست باید شامل فتوکپی یا رونوشت اسناد و مدارک مربوطه، مشخصات و محل اقامت باشد. همچنین، مسئولان ثبت احوال باید گزارش مستند و مدارک مربوطه را به هیأت ارائه دهند.
دفتر هیأت پس از دریافت درخواست، آن را ثبت و به هیأت ارائه میکند. هیأت پس از بررسی مدارک، رأی خود را صادر میکند. اگر مدارک ناقص باشد، به متقاضی مهلت داده می‌شود تا پرونده را تکمیل کند. پس از صدور رای، امکان تغییر آن وجود ندارد.
در صورت اعتراض به تصمیم هیأت، ذی‌نفعان می‌توانند ظرف ده روز به دادگاه شهرستان محل اقامت خود شکایت کنند.
فرآیند رسیدگی به دعوی دریافت تابعیت
طبق قوانین، اتباع خارجی بالای ۱۸ سال می‌توانند تابعیت ایرانی دریافت کرده و شناسنامه ایرانی دریافت کنند. برای این منظور، مراحل زیر باید طی شود:
باید مدارکی شامل سند تابعیت و معرفی‌نامه از اداره تابعیت و امور پناهندگان وزارت امور خارجه، دو قطعه عکس و کلاسه آثار انگشتان ارائه شود. سپس درخواست شناسنامه به اداره ثبت احوال استان ارائه می‌شود.
فرآیند رسیدگی به این دعوا عبارتند از:
- تشکیل پرونده: مراجعه به استانداری‌ها یا اداره تابعیت، امور پناهندگان و مهاجرین.
- طرح درخواست: ارائه درخواست در کمیسیون ماده ۳ نظامنامه تابعیت.
- استعلام: دریافت تصدیق‌نامه پلیس از پلیس ناجا (در صورت توافق کمیسیون).
- بررسی: بررسی درخواست توسط هیات وزیران.
- آزمون و سوگند: انجام آزمون قانون اساسی و سوگند (در صورت توافق هیات وزیران).
- تحویل مدارک: ارائه مدارک خارجی به وزارت خارجه.
- صدور سند: دریافت سند و معرفی به ثبت احوال برای صدور شناسنامه.
- مراجعه حضوری: حضور متقاضی در اداره ثبت احوال.
- بررسی و تایید: بررسی صحت مدارک، اخذ کلاسمان اثر انگشت، و تهیه سند هویتی.
- صدور شناسنامه: دریافت شناسنامه از اداره ثبت احوال.
فرآیند رسیدگی به دعوی ابطال شناسنامه
ابطال شناسنامه توسط سازمان ثبت احوال انجام می‌شود. به همین جهت می‌بایست دادخواست خود را مبنی برای ابطال شناسنامه با ذکر دلیل در یکی از دفاتر خدمات قضایی الکترونیک ثبت کنید.
سپس پرونده به سازمان ثبت احوال محل سکونت متقاضی ارسال خواهد شد.
سازمان با بررسی مدارک ارسال شده، حکم ابطال شناسنامه را صادر میکند. سپس شما باید مابقی مراحل را انجام دهید.
مراجع صالح برای اقامه دعوی
از آن جایی که دعاوی ثبت احوال از لحاظ ماهیت بسیار با هم متفاوت هستند، مرجع صالح هر کدام برای اقامه دعوا نیز تفاوت‌هایی با همدیگر دارند. که هر کدام به شرح زیر است:
مرجع صالح برای تغییر سن در شناسنامه
اگر تفاوت سن در شناسنامه و واقعیت بیشتر از ۵ سال باشد، شما باید دادخواست خود را ابتدا برای کمیته تشخیص سن ارسال کنید. چنانچه این کمیته اختلاف را تایید کرد، سپس می‌توانید دادخواست اصلی را برای سازمان ثبت احوال ارسال نمایید.
اما اگر میزان اختلاف سن واقعی و سن شناسنامه‌ای کمتر از ۵ سال باشد، باید دادخواست‌تان را در دادگاه حقوقی محل سکونت خود مطرح کنید. بعد از بررسی پرونده توسط دادگاه، چنانچه رای به نفع شما صادر شد؛ اجرائیه آن به سازمان ثبت احوال ارسال می‌شود.
مرجع صالح برای دعوی تغییر نام
مرجع صالح دعوی تغییر نام در سازمان ثبت احوال، کمیته نام بوده که در هر سازمان ثبت احوال وجود دارد.
دادخواست اولیه باید در دفاتر خدمات قضایی الکترونیک ثبت شوند تا به کمیته نام مربوطه ارجاع داده شود. اعضای این کمیته تصمیم می‌گیرند که آیا فرد می‌تواند اسمش را عوض کند یا خیر.
مرجع صالح برای دعوی تغییر نام خانوادگی
بر اساس رای جدید هیات عمومی دیوان عدالت اداری، صلاحیت تغییر نام خانوادگی از دادگاه به سازمان ثبت احوال محل صدور شناسنامه منتقل شده است.
مراحل تغییر نام خانوادگی به این صورت است که فرد متقاضی باید پس از تکمیل فرم درخواست، به اداره ثبت احوال محل صدور شناسنامه خود مراجعه کند.
مرجع صالح برای دریافت تابعیت اتباع خارجی
مرجع صالح جهت دریافت تابعیت برای اتباع خارجی همان اداره ثبت استان مربوطه است. البته قبل از اینکه پرونده به این سازمان ارجاع داده شود، باید به تایید اداره تابعیت و امور پناهندگان وزارت امور خارجه رسیده باشد.
مرجع صالح برای دعوی تصحیح اشتباهات سجلی
در اداره ثبت احوال، هیئتی به نام “هیأت حل اختلاف” وجود دارد که وظیفه رسیدگی به اشتباهات احتمالی ماموران در ثبت اسناد هویتی افراد مانند ولادت، فوت، ازدواج یا طلاق را بر عهده دارد. این هیأت به عنوان مرجعی شبه قضایی، تصحیح اشتباهات را انجام می‌دهد.
در فرآیند رسیدگی برای رسیدگی به اختلافات ثبت احوال، هیأت حل اختلاف در محل صدور شناسنامه مسئول است، در حالی که اختلافات مربوط به اسناد خارج از کشور به هیات ثبت احوال امور خارجه در تهران ارجاع می‌شود.
مرجع صالح برای دعوی ابطال شناسنامه
مراحع صالح اقامه دعوای ابطال شناسنامه ادارات ثبت احوال محل سکونت متقاضی یا محل صدور شناسنامه است. این ادارات در تمام استان‌ها و شهرستان‌های کشور موجود هستند و می‌توانند خدمات ابطال شناسنامه را ارائه دهند.
اعتراض به آراء ثبت احوال
بعد از اینکه ثبت احوال رای نهایی را صادر کرد، می‌توان در مهلت زمانی تعیین شده، نسبت به رای صادر شده اعتراض کرد. اعتراض به رای با توجه به نوع دعوی باید صورت گیرد که به شرح زیر است:
اعتراض به پرونده تغییر سن بیشتر از ۵ سال در دیوان عدالت اداری و کمتر از ۵ سال در دادگاه تجدیدنظر انجام می‌شود.
اعتراض به آرای هیات حل اختلاف در خصوص ابطال شناسنامه، تصحیح آن و تابعیت در صلاحیت دادگاه عمومی است.
اعتراض به سایر پرونده‌ها نیز در دادگاه حقوقی محل مربوطه انجام می‌شود. به همین جهت نیاز است که در دعاوی ثبت احوال حتما به وکیل یا مشاور حقوقی مراجعه کنید.
طرح دعاوی ثبت احوال با وکیل متخصص
آیا شما یا یکی از نزدیکان‌تان با یکی از این پرونده‌های مربوط به ثبت احوال درگیر هستید؟ گروه حقوقی بنیاد وکلا به عنوان معتبرترین مرکز حقوقی ایران در این زمینه تخصص و تجربه لازم را دارد تا شما را در هر مرحله از رسیدگی قانونی راهنمایی کند.
خدمات ما در حوزه دعاوی ثبت احوال شامل:
- تحلیل دقیق پرونده‌های مربوط به نوع اقامه دعوا و چگونگی مطرح کردن آن توسط وکیل ثبت احوال
- نمایندگی قانونی در محاکم و فرآیندهای قضایی
- راهنمایی در خصوص اقدامات پیشگیرانه و حقوقی برای جلوگیری از رد دادخواست با توجه به اینکه برخی از این دعاوی تنها یک بار فرصت مطرح شدن را دارند.
اگر جزو این افراد هستید و می‌خواهید هر چه سریع‌تر به پرونده‌تان رسیدگی شود، وارد صفحه مشاوره حقوقی ثبت احوال بنیاد وکلا شوید و از روش‌های آنلاین یا تلفنی برای دریافت مشاوره استفاده کنید.
