در مواقع مختلفی ممکن است با واژگان ازاله بکارت و افضا آشنا شده باشید، اما این واژگان به چه معنا هستند؟ باید توجه داشت که موارد یاد شده اختصاص به بانوان داشته و وضعیت‌هایی از بانوان را شامل می‌شود که در اثر دخول و یا حوادث خارجی در ناحیه تناسلی ایشان آسیبی وارد شده باشد و یا آن که پردا بکارت وی پاره شده باشد.
با وجودی که دخول راه و روش برقراری رابطه جنسی بین زوجین است، اما از آن جا که ممکن است آسیب‌هایی به بانوان وارد سازد و یا آن که بدون رضایت ایشان صورت گرفته باشد، مورد توجه قانونگذار ایران قرار داشته و در مواقعی جرم انگاری شده است.
مبحث سیزدهم از کتاب دیات قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ در ۴ ماده به بررسی موضوع ازاله بکارت و افضا و دیه آن پرداخته است. در این نگارش با استفاده از منبع یاد سعی در بررسی موضوع و تبیین ماهیت آن داریم.
برای ورود به بحث نخست ضروری است که تعریف کلی از جرایم موجب دیه ارائه شود، در گام بعدی به تعریف ازاله بکارت و افضا می‌پردازیم و در نهایت مجازات این قسم خاص از جنایت را به کمک مشاوره حقوقی مورد بررسی قرار خواهیم داد.
تعریف ازاله بکارت
ازاله در لغت به معنای زائل ساختن و از میان برداشتن است، و بکارت در فرهنگ واژگان به دوشیزگی تعریف شده است، از معنای لغوی عبارات یاد شده می‌توان به مفهوم ازاله بکارت پی برد، در نتیجه ازاله بکارت به معنای زدودن دوشیزگی ترجمان می‌شود. با وجود معنای لغوی در اصطلاح به عمل جنسی که منجر به زایل شدن پرده بکارت دختران شود، ازاله بکارت می‌گویند.
از مقایسه تعاریف اصطلاحی و لغوی بیان شده این نتیجه به دست می‌آید که بر خلاف اصطلاح رایج که ازاله بکارت را تنها منتسب به رابطه جنسی و دخول می‌دانند، در معنای لغوی هر روش و سیاقی که به از بین رفتن پرده بکارت دختران بیانجامد مصداق ازاله بکارت خواهد بود، تفاوت دو ترجمان بیان شده در تعیین جرم و مجازات آن موثر خواهد بود که در زمان مقتضی بدان پرداخته می‌شود.
تعریف افضا
در لغت افضا را اینگونه تعریف کرده‌اند که هر دو راه زن که پیش و پس است یکی گردانیدن. در اصطلاح فقهی افضا به یکی شدن دو مخرج زن که در اثر مقاربت باشد گفته می‌شود، اما منظور از تعاریف بیان شده چیست؟
افضا به وضعیتی گفته می‌شود که مجرای ادرار و عادت ماهیانه زن و یا مجرای عادت ماهیانه و مجرای مدفوع زن در اثر امری خارجی که میتواند برخورد جسم سخت و یا حتی مقاربت جنسی نامناسب باید با هم یکی شود.
افضا همانگونه که مشاهده می‌شود میتواند اثرات مخرب متعددی بر زندگی زنان وارد سازد به همین سبب در قانون مجازات اسلامی ما با توجه به نحوه وقوع و میزان آسیب وارد شده مجازات‌های مختلفی برای مرتکب تصور می‌شود که در بندهای آتی مورد بررسی قرار خواهند گرفت.
انواع جرایم مرتبط با ازاله بکارت
انواع جرایمی که برای ازاله بکارت و نیز افضا در قانون مجازات اسلامی ایران بیان شده است ذیل کتاب دیات قرار دارد، به همین سبب نیز ضروری است که پیش از ورود به بحث به صورت مختصر به جرایم دیات آشنا شویم.
جرایم موجب مجازات دیه
جرایم موجب مجازات دیه به آن دسته از جرایمی گفته می‌شود که مرتکب در اثر اشتباه و یا به صورت غیرعمدی به نفس، عضو یا منفعت مجنی علیه یا قربانی آسیب وارد سازد.
منظور از اشتباه که در قانون به عنوان خطای محض از آن یاد می‌شود، حالت‌هایی همچون ایراد آسیب در حالت خواب یا مستی است که شخص مرتکب هیچگونه قصد ارتکاب جرم یا ایراد آسیب وارده را ندارد، اما در جرایم غیرعمدی که در قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ به عنوام جرایم شبه عمدی از آن‌ها یاد می‌شود، شخص قصد ارتکاب جرم دیگری را دارد و به اشتباه و بدون قصد وی نتیجه حاصل شده است.
برای مثال شخص صرفا قصد ازاله بکارت را دارد اما افضا هم روی می‌دهد، در این صورت افضا میتواند مشمول تعریف جرایم شبه عمد قرار گیرد.
همانطور که بیان شد چنانچه در حالت‌های فوق آسیبی به نفس، منفعت یا عضو وارد شود، شخص مرتکب به پرداخت دیه محکوم می‌گردد. باید توجه داشت که دیه کامل انسان در هر سال اعلام می‌شود و با توجه به زمان وقوع جنایت دیه قابل پرداخت متفاوت خواهد بود.
البته میزان دیه اعلامی برابر با دیه کامل شخص مذکر است و مطابق با قواعد مربوطه، دیه زن چنانچه آسیب معادل یک سوم دیه کامل باشد با دیه مرد یکسان خواهد بود اما اگر مازاد بر یک سوم دیه کامل را داشته باشد، منبع تقسیم نصف دیه مرد می‌باشد.
نکته بعدی آن که مطابق با قواعد اجرای احکام کیفری، چنانچه جنایت غیرعمدی باشد دیه باید حداکثر در دو ماه پرداخت گردد و اگر جنایت خطای محض باشد، زمان پرداخت میتواند تا سه سال به طول انجامد، البته در هر دو صورت چنانچه طرفین بر روش یا زمان پرداخت دیگری توافق نمایند، توافق ایشان حاکم بر موضوه خواهد بود.
پیش از ورود به سایر موضوعات باید توضیح مختصری از نحوه احراز وقوع جرم ارائه دهیم، این بخش را ذیل عناصر جرم ادامه می‌دهیم. همچنین شما می‌توانید برای دریافت اطلاعات بیشتر با وکیل تلفنی بنیاد وکلا رزرو وقت نمایید.
عناصر جرایم موجب مجازات دیه
عناصر جرم که به عناصر سه‌گانه نیز مشهور هستند، در جرایم مختلف با شباهت‌ها و تفاوت‌هایی همراه می‌باشند که در این گفتار به عناصر جرایم دیات پرداخته می‌شود، قابل ذکر آن که عناصر سه‌گانه شامل عنصر قانونی، عنصر مادی و عنصر معنوی می‌باشند، و وجود هر سه آن‌ها به طور همزمان برای تحقق جرم و قابلیت اجرای مجازات ضروری است.
عنصر قانونی دیات
عنصر قانونی به مواد قانونی مرتبطی گفته می‌شود که رفتاری را جرم انگاری کرده و مرتکب آن‌ها را مستوجب دریافت مجازات اعلام داشته است. درخصوص دیات یک کتاب از قانون مجازات اسلامی را داریم که انواع جرایم مستوجب دیه را بررسی و معرفی کرده است و من جمله آن‌ها ازاله بکارت و افضا می‌باشد.
عنصر معنوی دیات
عنصر معنوی به قصد و نیات درونی اشخاص باز می‌گردد، از آن جا که دیات مجازات جرایم غیرعمدی و خطای محض است، برای تحقق عنصر معنوی این دسته از جرایم کافی است که شخص قصد ارتکاب رفتار مجرمانه را داشته باشد بدون اینکه قصد دریافت نتیجه خاصی را کرده باشد (جرایم شبه عمد) و یا آن که نه تنها قصد دریافت نتیجه خاصی را ندارد بلکه حتی قصد ارتکاب رفتار مجرمانه را نیز نداشته و در اثر اشتباه، خواب یا غفلت جرم رخ داده است (در جرایم خطای محض).
عنصر مادی دیات
عنصر مادی به رفتاری گفته می‌شود که بیان خارجی قصد و ظاهر موضوع را تشکیل می‌دهد. عنصر مادی نقطه تشخیص انواع جرایم از یکدیگر بوده و در جرایم مختلف میتواند از ارکان متفاوت متفاوتی تشکیل شده باشد. برای تحقق هر جرم ضروری است که ارکان مادی بیان شده در قانون توامان و دقیقا احراز گردد و فقدان هر رکن میتواند به تغییر نوع جرم و یا کلا عدم تحقق یک جرم منجر گردد.
در خصوص ازاله بکارت و افضا قانونگذار وضعیت‌های مختلفی را بیان داشته که در واقع تفاوت در عنصر مادی است و در بندهای بعدی مورد بررسی قرار خواهند گرفت.
انواع جرایم موجب ازاله بکارت از حیث تفاوت در عناصر تحقق جرم و مجازات آن
تقسیم‌بندی این بند را می‌توانیم برمبنای عنصر مادی و یا عنصر قانونی قرار دهیم، که در این نگارش عنصر مادی را بر عنصر قانونی ارجح می‌دانیم.
لازم به ذکر آن که عنصر معنوی در تمامی جرایم این تقسیم‌بندی باید مشمول عنوان جرایم شبه عمد یا خطای محض قرار داشته باشد، همچنین توجه داشته باشیم که قانون مجازات اسلامی سال ۱۳۹۲ منبع تقسیم‌بندی ارائه شده است در نتیجه جرایمی که در قلمرو زمانی این قانون نگنجد، از تقسیم‌بندی‌های پیشروی جدا خواهند بود.
ازاله بکارت غیر همسر
ممکن است شخصی که بکارت وی از بین رفته است با شخص مرتکب رابطه ازدواج نداشته باشد، در این صورت با توجه به رضایت داشتن یا نداشتن زن، تقسیم‌بندی متفاوت خواهد بود.
- حالت اول وضعیتی را شامل می‌شود که شخصی که بکارت وی از بین رفته با مرتکب رابطه زوجیت نداشته و نسبت به ازاله بکارت خود رضایت نداشته باشد. در این صورت فرقی ندارد که وسیله ازاله بکارت وی مقاربت باشد یا هر روش دیگری. در چنین فرضی مرد باید مهرالمثل زن را به وی پرداخت نماید. منظور از مهرالمثل مهریه‌ایست که زن در صورت ازدواج با توجه به شرایط فردی، خانوادگی و اجتماعی خود دریافت می‌کرد. ملاک در تعیین مهرالمثر موارد نوعی است اما مرجع تعیین دادگاه صالح است که میتواند از کارشناسان کمک بگیرد.
- در حالت دوم بین طرفین رابطه زوجیت برقرار نیست اما بکارت در اثر مقاربت از بین رفته است و زن نسبت به این موضوع رضایت داشته است، در این وضعیت از آن جا که عمل با رضایت طرفین صورت گرفته است مجازاتی بر مرد به سبب ازاله بکارت زن وارد نمی‌باشد.
- تبصره دوم ماده ۶۵۸ از قانون مجازات اسلامی، حالت سوم را در اختیار ما قرار می‌دهد. بدین شرح که زن در زمان مقاربتی که به ازاله بکارت انجامیده رضایت داشته است اما رضایت وی به دلیل نابالغ بودن او مخدوش است. همچنین ممکن است که زن در زمان ازاله بکارت مجنون باشد و یا نسبت به عمل انجام شده اکراه داشته باشد، تمامی حالت‌ها رضایت وی را مخدوش کرده و در نتیجه وضعیت را به حالت اول باز می‌گرداند که مجازات آن برابر با مهرالمثل بود.
- مطابق با بیان قانونگذار چنانچه ازاله بکارت با جنایت دیگری همراه باشد و اثرات دیگری نیز بر قربانی وارد سازد، مجازات جرایم یاد شده به مجازات ازاله بکارت افزوده خواهد شد.
ازاله بکارت همسر
با توجه به اینکه احکام مقرر برای ازاله بکارت حالت‌هایی را شامل می‌شود که رابطه زوجیت بین طرفین وجود نداشته و نیز ازاله بکارت با عدم رضایت زن صورت گرفته باشد، این نتیجه حاصل می‌گردد که ازاله بکارت همسر مجازاتی را به همراه نخواهد داشت، ولو آن که بدون رضایت صورت گرفته باشد.
البته چنانچه آسیب دیگری بر زوجه وارد شده باشد، به نظر می‌رسد که نسبت به آن‌ها می‌توان مجازات‌های مقرر قانونی را مطالبه نمود.
اگر امکان مراجعه حضوری یا تماس تلفنی را ندارید، مشاوره حقوقی آنلاین سریع‌ترین روش کمک به مسائل حقوقی و کیفری شما می‌باشد.
انواع جرایم مرتبط با افضا و مجازات آن‌ها
با جرم افضا و تعریف آن آشنا شدیم، همچنین بیان شد که باید مجموعه عناصر قانونی، معنوی و مادی گرد هم جمع آیند که مجازات آن قابل اعمال باشد.
با توجه به اینکه عنصر قانونی در جرم افضا نیز مواد ۶۵۸ تا ۶۶۱ قانون مجازات اسلامی سال ۱۳۹۲ است، و عنصر معنوی در جرایم موجب دیه باید مشمول تعاریف جرایم غیر عمدی و خطای محض باشد، در این بند به بررسی عنصر مادی جرایم مرتبط با افضا و مجازات هر کدام می‌پردازیم.
جرایم مرتبط با افضا در رابطه با زوجه
ماده ۶۶۰ از قانون مجازات اسلامی به موضوع افضا زوجه که موجب ضمان باشد اختصاص یافته است، مطابق با این ماده حالت‌های ذیل قابل تصور است:
- چنانچه زوجه بالغ باشد و نیز افضا به دلیلی غیر از رابطه جنسی و مقاربت ایجاد شده باشد، مجازات قابل اعمال بر زوج برابر با دیه کامل زوجه خواهد بود که در سال ۱۴۰۲ دیه کامل زن معادل با ۴۵۰ میلیون تومان می‌باشد.
- چنانچه زوجه نابالغ باشد و افضا به دلیل رابطه جنسی و مقاربت اتفاق افتاده باشد، بر زوج واحب است که دیه کامل زن یعنی ۴۵۰ میلیون تومان در سال ۱۴۰۲ را بپردازد، همچنین تمام مهریه زن و نیز نفقه وی تا زمان وفات هر یک از زوجین بر زوج واجب خواهد بود. قابل ذکر آن که پرداخت نفقه زوجه حتی در صورتی که طرفین به سبب طلاق از هم جدا شوند نیز همچنان بر زوج واجب خواهد بود.
- از جمع موارد یاد شده و همچنین قواعد حقوقی که اصل را بر اباحه قرار می‌دهد و جز در موارد مصرح قانونی امکان اعمال مجازات را میسر نمی‌داند، اینگونه به نظر می‌رسد که اگر زوجه بالغ باشد و افضا به دلیل رابطه جنسی رخ دهد، مجازاتی بر زوج نخواهد بود. هرچند به نظر می‌رسد که این موضوع نیاز به بررسی و تحقیق بیشتری دارد.
جرایم مرتبط با افضا در رابطه با غیر زوجه
قانونگذار در آخرین ماده از مبحث مربوط به افضا و ازاله بکارت یعنی ماده ۶۶۱ به موضوع افضای غیر همسر پرداخته و حالت‌هایی را که میتواند وجود داشته باشد به همراه مجازات هر کدام را بیان داشته است، که به قرار ذیل است:
- چنانچه شخص افضا شده نابالغ باشد و افضا به دلیل مقاربت و رابطه جنسی رخ داده باشد، دیه کامل زن که در سال ۱۴۰۲ معادل ۴۵۰ میلیون تومان است به همراه مهرالمثل به قربانی پرداخت خواهد شد. همچنین در صورتی که ازاله بکارت نیز رخ داده باشد، ارش البکاره به قربانی تعلق می‌گیرد. ارش البکاره توسط مقام صالح قضایی و با توجه به مهرالمثل قربانی تعیی می‌شود و مبلغی وجه نقد است. احکام این بند در خصوص شخصی که مکرَه باشد یعنی رضایت حقیقی به تحقق رابطه جنسی نداشته باشد نیز سرایت می‌کند.
- چنانچه شخص غیربالغ و یا شخص مکرَه، به دلیلی غیر از مقاربت افضا شده باشد، اعم از آن که دلیل آن اصابت جسم سخت باشد یا هر مورد دیگری، دیه کامل زن و نیز مهرالمثل به وی پرداخت خواهد شد. درخصوص دیه کامل زن و مهرالمثل در بندهای پیشین صحبت شد.
- چنانچه افضا از طریق مقاربت اتفاق افتاده باشد و مقاربت و رابطه جنسی با رضایت زن بالغ صورت گرفته باشد، دیه کامل زن به وی پرداخت می‌شود اما به دلیل رضایت وی نسبت به رابطه جنسی، مهرالمثل بر مرتکب بار نخواهد شد.
- حالت پایانی زمانی است که افضا و ازاله بکارت در اثر وطی به شبهه رخ داده باشد. وطی به شبهه به حالتی گفته می‌شود که طرفین فرض می‌کردند رابطه زوجیت بین ایشان برقرار است اما در حقیقت اینگونه نبوده است، در چنین حالتی مرتکب باید مهرالمثل و دیه کامل زن را به افضا شده بپردازد، همچنین در صورت ازاله بکارت، پرداخت ارش البکاره نیز بر وی واجب خواهد بود.
مشاوره تخصصی ازاله بکارت و افضا
در این نوشتار با تعریف ازاله بکارت و افضا آشنا شدیم، همچنین دیدیم که با توجه به رابطه فیمابین مرتکب و قربانی، سن و رضایت قربانی و نیز وضعیت روانی وی، ممکن است که نوعی از انواع جرم رخ داده باشد و یا نداده باشد. در ادامه بررسی شد که در حالت‌های مختلف با چه مجازاتی روبه‌رو می‌شویم.
احراز وقوع جرم برای هر دو طرف از اهمیت به سزایی برخوردار است، از نظر دور نداریم که چنانچه رابطه زوجیت بین طرفین وجود نداشته باشد ممکن است علاوه بر ازاله بکارت و افضا جرم دیگری نیز رخ داده باشد که مشمول عنوان مجرمانه و مجازات مجزایی است.
با وجود مطالب یاد شده متاسفانه این امکان وجود ندارد که در این نوشتار به بررسی سایر حالت‌ها نیز بپردازیم، به همین سبب چنانچه با پرسش‌هایی در خصوص ازاله بکارت، افضا، انواع آن، نحوه احراز و سایر جرایم مشابه روبه‌رو شدید و یا آن که نیاز به دریافت خدمات تخصصی وکالت در خصوص موارد یاد شده را در خود احساس کردید، می‌توانید با مشاورین و وکیل کیفری بنیاد وکلا تماس گرفته و از خدمات حضوری و آنلاین ایشان بهره‌مند گردید.
