تورم نوعی از نمود خارجی آسیب‌هایی است که به بدن انسان، اعضا و جوارح وی وارد می‌شود. قبل از مطالبه دیه تورم باید گفت بروز تورم که معمولا در صورت، دست یا پا به نمایش گذارده می‌شود می‌تواند به علل مختلفی همچون پزشکی و سلامت، خواب یا خوراک نامناسب و نیز عوامل خارجی همچون برخورد شی، یا بحران عاطفی ایجاد شود. در چنین حالت‌هایی باید از روش‌های درمانی موجود به همراه صبر استمداد جسته و آن شرایط را از سر گذراند.
حال چنانچه آسیب وارده به بدن انسان که تورم اعضای وی را به همراه داشته است، به صورت عمدی رخ داده باشد، آیا مجازاتی در انتظار مرتکب خواهد بود؟ اگر آسیب وارده نه در اثر عمد بلکه سهوا یا در یک تصادف رانندگی ایجاد شده باشد چه طور؟ یا در یک مثال دیگر چنانچه شخصی عامل ورود آسیب روانی به قربانی باشد به نحوی که اسباب تورم اعضای بدن وی را به همراه آورد، آیا مرتکب مسئولیتی دارد؟
نکته دیگری که در اینجا باید مورد توجه قرار داد موقت بودن وضعیت تورم است، بر فرض که مرتکب مسئول جبران خساراتی شناخته شود و یا مجازاتی بر وی بار باشد، تورم یک وضعیت موقت است که گذر زمان آن را مرتفع می‌سازد، در این صورت معیار تعیین و زمان درخواست رسیدگی به چه نحوی باید باشد.
در این نوشته قصد داریم به بررسی موضوع تورم، مجازات مرتکب و اثرات رفتار مجرمانه در زندگی هر یک از مرتکب و قربانی بپردازیم، به همین سبب در بند اول با انواع مجازات‌ها آشنا می‌شویم تا جایگاه و موقعیت مجازات تورم را شناسایی کنیم، سپس به نحوه طرح شکایت، دفاع از شکایت، صدور رای و اجرای رای اشاره خواهد شد. در این زمینه امکان مکالمه با وکیل تلفنی همین حالا نیز برای شما وجود دارد.
تورم چیست؟
تورم حالتی است که اعضای بدن انسان از جمله صورت، دست و دیگر نقاط بدن دچار آسیب شده و از حالت طبیعی خود خارج شده است، تورم به آن حالتی گفته می‌شود که ازش به عنوان پف کردن یا باد کردن صورت و دست و دیگر اعضا یاد می‌شود.
تورم اعضای بدن می‌تواند علل متعدد و متفاوتی داشته باشد، گاهی یک غذای نامناسب می‌تواند تورم صورت را به همراه آورد، گاهی مشکلات پزشکی ممکن است با تورم پا یا دست همراه شود، گاهی بیخوابی عامل وقوع تورم در اعضا به ویژه صورت است.
آنگاه که تورم به دلایلی طبیعی همچون پزشکی، خوراک یا خواب نامناسب اتفاق می‌افتد، تنها خود شخص است که در فضای آن قرار دارد و نمی‌توان هیچ شخص ثالثی را مسئول دانست.
اما اگر تورم در اثر ورود ضربه یا حادثه یا آسیب فیزیکی و حتی آسیب روانی به شخص به وجود آمده باشد، به صورتی که عامل ورود آسیب یک شخص ثالث است، آنگاه تکلیف چیست؟ در بند بعدی به این سوال پاسخ خواهیم داد.
مجازات مقرر بر ایجاد تورم
به طور کلی باید بدانیم که سلامت و تمامیت جسمانی افراد مورد حمایت و احترام قانونگذار قرار دارد، به همین سبب نیز چنانچه عاملی انسانی یا عاملی که یک انسان در مدیریت آن دخیل بوده است به ایجاد صدمه به جسم دیگری منتهی شود، مرتکب با نوعی از مجازات رو به رو خواهد شد.
مجازات‌های قابل اعمال بر مرتکبین نسبت به جرایمی که موضوع آن‌ها شخص انسان است، با توجه به نوع جرم و نتیجه آن شامل قصاص و دیات است. قصاص مجازات اصلی در جنایات عمدی است که به نفس، اعضا یا منافع انسان وارد می‌شود و دیه مجازات جایگزین جنایات عمدی موجب قصاص، به عبارت دیگر چنانچه بنا به دلایل قانونی یا شرعی امکان اجرای قصاص نباشد، دیه جایگزین آن می‌شود.
دیه همچنین مجازات جنایاتی که به صورت غیرعمدی، اعم از خطای محض یا شبه عمدی به جان، منافع و اعضای انسان وارد می‌شود نیز قلمداد می‌گردد. دیه مقادیر مشخص از وجه نقد است که مقدار آن نسبت به انسان کامل در ابتدای هر سال توسط مراجع صالح تعیین و اعلام می‌گردد و مقدار دیه هر آسیب با توجه به مقررات قانونی درصدی از دیه کامل خواهند بود.
بیان شد که مقررات قانونی درصد دیه هر آسیب را به نسبت دیه کامل تعیین می‌نمایند، با اینکه لیست بیان شده توسط قانونگذار در این خصوص بسیار جامع است اما همچنان برخی از آسیب‌ها متصور است که در قانون تکلیف آن‌ها مشخص نشده است، در این موارد بنا به دستور قانونگذار، مقام رسیدگی کننده اقدام به تعیین ارش می‌نماید.
ارش نیز همچون دیه مقداری وجه نقد است، اما برخلاف دیه میزان و مبلغ آن مشخص نیست، بلکه در هر وضعیت با توجه به نوع آسیب، کیفیت ورود آسیب، میزان دیه در موارد مشابه و دیگر عوامل موثر تعیین می‌گردد.
تعیین ارش همچنین در برخی مواقع مستقیما توسط قانونگذار تجویز شده است که من جمله آن‌ها وضعیت ایجاد تورم در اعضای بدن است. در واقع به موجب ماده ۷۱۵ از قانون مجازات اسلامی صدمه‌ای که موجب تورم بدن، سر یا صورت گردد، ارش دارد و چنانچه، علاوه بر تورم، موجب تغییر رنگ پوست نیز گردد، حسب مورد، دیه و ارش تغییر رنگ به آن افزوده می‌شود.
از ماده آمده به دست می‌آید که هرگونه آسیبی به ایجاد تورم در اعضای بدن من جمله، سر و صورت بیانجامد، برای مرتکب ارش تعیین می‌گردد. همچنین مشاهده می‌شود که ارش مقرر شده علاوه بر دیه یا مجازاتی است که برای دیگر خسارات وارده تعیین خواهد شد.
در اینجا باید ذکر شود که ارش برای تورم کلیه اعضای بدن و سر و صورت مقرر شده است جز یک حالت، در واقع بنا به حکم ماده ۶۶۶ از قانون مجازات اسلامی، تورم یک بیضه شخص مذکر، دو دهم دیه کامل خواهد بود و اگر تورم مانع راه رفتن مفید قربانی شود، دیه آن به هشت دهم دیه کامل افزایش می‌یابد.
درست است که تا اینجا با ماهیت تورم آشنا شدیم و دانستیم که با ایجاد تورم مرتکب باید نسبت به پرداخت ارش اقدام نماید، اما نیک آگاهیم که تورم یک وضعیت موقت است و گذشت چند روز در کیفیت و وجود آن تغییر ایجاد می‌کند، در چنین حالتی چه اقداماتی باید صورت پذیرد تا امکان تعیین ارش مقرر باشد؟ در بند بعدی به این سوال پاسخ داده‌ایم.
برای دریافت مشاوره حقوقی آنلاین یا حضوری به وبسایت بنیاد وکلا مراجعه نمایید.
نحوه طرح شکایت و پیگیری شکایت چه کیفیتی دارد؟
پیش از این بیان شد که تورم به وضعیتی گفته می‌شود که اعضای بدن انسان اعم از سر، صورت و دیگر نقاط متورم شده است. همچنین اعلام شد که ایجاد تورم در شخص چنانچه در اثر رفتار مجرمانه باشد برای شخص خاطی با پرداخت ارش همراه است و اگر عضو میزبان بیضه انسان مذکر باشد، نه ارش بلکه پرداخت دیه بر مرتکب ضروری است.
حال در این بند قصد داریم به بررسی نحوه طرح شکایت، مرجع صالح به رسیدگی و نیز ماهیت جرم بپردازیم. پیش از ورود به موضوع باید خاطر نشان ساخت که در شکایت آسیب‌های منجر به تورم، حفظ زمان و اقدام در زمان مقتضی نقش حیاتی دارد در غیر این صورت آثار آسیب مرتفع خواهد شد.
مرجع شکایت از جنایت موجب دیه
مرجع رسیدگی به کلیه شکایات کیفری در ایران محاکم کیفری هستند، اما شروع به رسیدگی از طریق ثبت شکایت در کلانتری یا دادستانی محقق می‌گردد.
در زمان تنظیم شکایت به کمک وکیل ارائه اسناد و مدارک که ادعای ما را اثبات نماید از ضروریات است، در موضوع مورد بحث این نوشته بهترین سند و مدرکی که می‌توان ضمیمه شکایت کرده و به مرجع صالح تحویل داد عبارت است از گزارش پزشکی قانونی که وجود و بروز تورم را تایید و شدت و ضعف آن را اعلام کرده باشد.
قابل ذکر آن که گزارش دیگر پزشکان معتمد نیز همچون گزارش پزشکی قانونی می‌تواند به عنوان ادله ابراز شود، اما بار اثباتی آن همچون گزارش پزشکی قانونی نیست. به عبارت دیگر گزارش پزشکی قانونی در میزان تورم، گستره آن و اعضای درگیر تماماً مورد وثوق دادگاه قرار دارد لیکن گزارش سایر پزشکان ممکن است محل بحث و اختلاف باشد.
دیگر ادله‌ای که برای اثبات ادعا می‌توان ارائه نمود، عبارت است از تصاویری که تورم عضو یا اعضای درگیر در آن به نمایش آورده شده باشد، این مورد نیز ممکن است محل اختلاف بوده و ارزش اثباتی کامل نداشته باشد.
همچنین زمانی که ضابط قضایی در محل وقوع حادثه حاضر می‌شود و یا اظهارات شاکی را دریافت می‌دارد، می‌تواند وجود آسیب‌های فیزیکی همچون تورم را در برگ توضیحات قید نموده و به عنوان مشاهده خود از وضعیت آن‌ها را اعلام دارد.
در نهایت با توجه به کلیه ادله ابرازی، دادگاه و قاضی صالح نسبت به تعیین میزان ارش اقدام می‌نمایند.
میزان ارش تورم در سال ۱۴۰۲
به عنوان آخرین مبحث از این نگارش، به بررسی میزان ارش تورم که در سال ۱۴۰۲ مورد حکم قرار می‌گیرد می‌پردازیم.
همانگونه که پیش از این بیان شد ارش مبلغی وجه نقد است که دادگاه رسیدگی کننده میزان آن را با توجه به شدت و ضعف آسیب، محل وقوع، گستره آسیب و دیگر شرایط و نیز با توجه به میزان دیه مقرر در موارد مشابه تعیین می‌نماید، پس میزان دیه در هر سال یکی از معیارهای اصلی برای تعیین ارش خواهد بود.
در سال جاری میزان دیه کامل انسان مذکر مبلغ ۹۰۰ میلیون تومان در ماه‌های عادی و مبلغ یک میلیارد و دویست میلیون توماه در ماه‌های حرام است. ماه‌های حرام شامل ذی‌قعده، ذیحجه، محرم و رجب هستند که ایراد جنایت در این ماه‌ها موجب تغلیظ دیه به مبلغ بیان شده می‌گردد.
همچنین باید توجه داشت که بین دیه زن و مرد در حقوق ایران تفاوت است، لیکن این تفاوت از زمانی حادث می‌گردد که دیه جنایت وارده از یک سوم دیه کامل افزایش یابد، به عبارت دیگر در دیه مرد و زن تا میزان یک سوم دیه کامل هیچ تفاوتی نیست، اما آنگاه که جنایت دیه مازاد بر یک سوم یافت، دیه زن به نصف دیه مرد تقلیل می‌یابد، که به ترتیب در ماه‌های عادی از سال ۱۴۰۲ عبارت است از ۴۵۰ میلیون تومان و در ماه‌های حرام ۶۰۰ میلیون تومان.
آخرین نکته‌ای که باید به آن اشاره کرد نحوه پرداخت ارش است. در پرداخت دیه مقرر شده است که چنانچه جنایت عمدی باشد، دیه به یکباره و ظرف یکسال از زمان صدور حکم باید صورت پذیرد. چنانچه جنایت از نوع شبه عمدی باشد، مهلت پرداخت دیه به دو سال از زمان صدور رای افزایش یافته و نیز امکان پرداخت در دو قسط مهیا می‌گردد.
در حالتی که جنایت از نوع خطای محض باشد، پرداخت دیه می‌تواند در سه قسط صورت پذیرد که هر یک از اقساط در یک سال از زمان صدور حکم باید پرداخت شوند، یعنی در این حالت پرداخت دیه می‌تواند ۳ سال به طول انجامد.
از آنجا که ارش از لحاظ مقررات تابعی از دیه است و تنها نحوه تعیین آن متفاوت از دیه مقدر است، همان احکام یاد شده درخصوص نحوه پرداخت دیه بر نحوه پرداخت ارش جاری خواهد بود، پس با توجه به کیفیت ارتکاب جنایت، پرداخت و نحوه پرداخت ارش تورم می‌تواند در یک قسط و ظرف یکسال باشد، می‌تواند در دو سال و حداکثر دو سال باشد و یا می‌تواند طی ۳ قسط و در ۳ سال صورت پذیرد.
در هر حال نحوه پرداخت در حکم دادگاه تعیین خواهد شد. البته نباید از خاطر دور داشت که در میزان ارش و نیز نحوه پرداخت آن، قربانی و مرتکب می‌توانند با هم توافق نمایند و همچنین قربانی می‌تواند از حق خود نسبت به دریافت ارش بگذرد.
مشاوره حقوقی دیه تورم
در این نوشته با انواع وضعیت‌هایی که ممکن است تورم اعضای بدن را به همراه داشته باشد آشنا شدیم و دانستیم که اگر شخصی قربانی رفتار مجرمانه واقع شود به صورتی که اعضای بدن وی همچون سر و صورت، یا دست‌ها، یا پا یا هر عضو آشکار و نهان دیگری دچار تورم شود، مطابق با قوانین کیفری موجود برای مرتکب پرداخت ارش مقرر می‌گردد.
نکته دیگری که در این نوشته به آن اشاره شد، احتمال همزمانی آسیب‌های دیگر به همراه تورم بود که در این صورت هر آسیب مجازات جداگانه خود را اعم از قصاص، دیه یا ارش داشت و تورم نیز ارش مختص به خود را دریافت می‌کرد.
همچنین اشاره شد که ارش و موضوع تورم اعضای بدن، یک آسیب است که به جان آدمی وارد شده و قربانی آن یک شخص است، به همین سبب طرح شکایت توسط نامبرده برای شروع به رسیدگی و تشکیل پرونده ضروری است، اما از سوی دیگر به دلیل آن که چهره جبران خسارت دارد و نه مجازات، طرفین می‌توانند با یکدیگر بر سر میزان خسارت و نحوه پرداخت آن توافق کنند، حتی قربانی می‌تواند از حق خود صرف نظر نماید.
حال که خلاصه‌ای از مقاله را با هم مرور کردیم باید تاکید شود که در مواردی همچون تورم اعضا که قربانی اشخاص هستند، لزوم دریافت مشاوره حقوقی و تخصصی پیش از انجام هر اقدامی ضروری و به نفع قربانی است، همانگونه که دریافت مشاوره به مرتکب کمک می‌کند تا رای و تصمیمی عادلانه و منطقی دریافت نماید.
به همین سبب گروه مشاوران بنیاد وکلا از طرق مختلف آنلاین، تلفنی و حضوری خدمات مشاوره تخصصی کیفری خود را به شما پیشنهاد می‌دهند.
