در این مقاله به بررسی امکان شکایت از همسر بابت بی حجابی از طرف مرد پرداخته خواهد شد.
با مطالعه این مقاله شما با انواع تاثیر بی حجابی در زندگی مشترک زوجین آشنا خواهید شد.
برای کسب اطلاعات بیشتر با من همراه باشید.
قانون حجاب در ایران
یکی از منابع قانون مدنی ایران (مصوب ۱۸ اردیبهشت سال ۱۳۰۷) قانون شرع و فقه شیعه است اما این قانون درباره حجاب زن و محدوده قانونی آن ماده‌ای ندارد. پس از انقلاب اسلامی گام‌هایی برای حفظ حجاب شرعی در ادارات و اماکن و انظار عمومی برداشته شد که مهم‌ترین آن «قانون مجازات اسلامی» در سال ۱۳۷۵ است.
ده سال بعد نیز مجلس «قانون ساماندهی مد و لباس» را در سال ۱۳۸۵ با هدف گسترش فرهنگ حجاب و عفاف تصویب کرد.
همچنین ده سال قبل از قانون مجازات اسلامی، مجلس «قانون رسیدگی به تخلفات و مجازات فروشندگان» را در سال ۱۳۶۵ تصویب کرده بود که در ماده ۴ آن به نوع پوشش و آرایش زنان فروشنده اشاره دارد.
حجاب یک تکلیف دینی است و عدم آن چه بدحجابی یا بی‌حجابی یک عمل حرام است و بر اساس ماده ۶۳۸ قانون مجازات اسلامی جرم است؛ زیرا این ماده می‌گوید:
هر كس علنا در انظار و اماكن عمومي و معابر، تظاهر به عمل حرامی نمايد، علاوه بر كيفر عمل، به حبس از ده روز تا دو ماه يا تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم می‌گردد و در صورتي كه مرتكب عملی شود كه نفس آن عمل دارای کیفر نیست ولی عفت عمومی را جريحه‌دار نمايد، فقط به حبس از ده روز تا دو ماه يا تا ۷۴ ضربه شلاق محكوم خواهد شد.
تبصره همین ماده قانونی، درباره جرم بودن رعایت نکردن حجاب شرعی در فضاهای عمومی تصریح می‌کند: «زنانی كه بدون حجاب شرعی در معابر و انظار عمومي ظاهر شوند، به حبس از ده روز تا دو ماه و يا از پنجاه هزار تا پانصد هزار ريال جزای نقدی محكوم خواهند شد.»
حد پوشش حجاب
در قوانین مثل مواردی که در بالا ذکر شد حجاب تعریف نشده است اما در متن این قوانین به «حجاب و پوشش شرعی» تصریح شده است که نشان می‌دهد منظور قانونگذار از حجاب، تعریف شرعی آن است که در فقه امامیه یعنی مذهب شیعه جعفری دوازده امامی آمده است.
حجاب شرعی زنان بنابر نظریه مشهور مورد قبول رویه قضایی ایران در مقابل نامحرمان از نظر ظاهری و بدنی عبارت است از:
- پوشش بدن به طوری که پوست بدن مگر گردی صورت و دست و پا از مچ پیدا نباشد و نیز پوشش و لباس آن‌چنان چسبان نباشد که زیبایی‌های اندام‌ها به شکل خاص و تحریک‌آمیز نمایان گردند.
- نداشتن آرایش و زینت مبتذل و تحریک‌آمیز حتی در همان قسمت‌های معاف از پوشش پوست مثل صورت و دست. آرایش ساده و عمومی مثل انگشتر، سرمه زدن، حنای کف استثنا شده است.
البته به نظر برخی از فقهای شیعه و اهل سنت پوشاندن همه بدن حتی دست و صورت هم واجب است و به نظر برخی دیگر از فقها این میزان کمتر است.
شکایت از همسر بابت بی حجابی
شکایت مرد از همسر خود بابت بی حجابی، شرایط مختلفی دارد که باید رعایت شود. ضمن اینکه مصادیق متنوعی می‌تواند داشته باشد که در ادامه توضیح می‌دهم:
شرایط شکایت مرد بابت بی حجابی همسرش
عدم رعایت حجاب شرعی در مکان‌های عمومی به‌عنوان یک جرم عمومی تلقی می‌شود.
این بدان معناست که هر فردی از جامعه و همچنین دادستان، می‌توانند علیه شخصی که مرتکب این جرم شده است، شکایت کنند. با این حال، افراد عادی تنها می‌توانند جرم را گزارش دهند و حق پیگیری و طرح دعوی را ندارند.
به عبارت دیگر، آنها نمی‌توانند به عنوان شاکی خصوصی عمل کنند، مگر اینکه شخصا و به‌طور مستقیم از این جرم آسیب دیده باشند.
برای مثال، اگر یک زن در انظار عمومی یا حتی در فضای مجازی بدون رعایت حجاب ظاهر شود، شوهر او می‌تواند به عنوان یک شاکی خصوصی وارد عمل شود. او می‌تواند با استناد به تاثیر مستقیم این رفتار بر زندگی خانوادگی یا آبرو، این موضوع را از طریق مراجع قضایی پیگیری کند.
در این موارد، شوهر باید اثبات کند که بدحجابی یا کشف حجاب همسرش نه‌تنها مغایر با قوانین شرعی و اجتماعی است، بلکه به‌طور مستقیم به او و خانواده‌اش آسیب وارد کرده است.
شکایت از بی حجابی همسر در فضای مجازی
بر اساس قوانین موجود، فقط عدم رعایت حجاب در مکان‌های عمومی و خیابان‌ها جرم محسوب می‌شود و در قانون مجازات اسلامی به فضای مجازی اشاره‌ای نشده است. بنابراین، در حالت عادی نداشتن حجاب در فضای مجازی جرم نیست و مجازاتی ندارد، مگر اینکه از طرف شاکی خصوصی ثبت شود، مانند همسر.
شوهر می‌تواند به دلیل بدحجابی یا کشف حجاب همسرش، از او شکایت کند و این مسئله را از طریق مراجع قضایی پیگیری نماید. البته این شکایت تنها در صورتی به نتیجه خواهد رسید که مرد بتواند ادعاهای خود را به صورت مستند و قابل قبول در دادگاه اثبات کند.
در صورت اثبات این ادعاها، همسر ممکن است با مجازات‌هایی مانند حبس از ده روز تا دو ماه یا پرداخت جریمه‌ای بین پنجاه هزار تا پانصد هزار تومان مواجه شود.
این مجازات‌ها در چارچوب قانون برای کنترل رفتارهای ناهنجار و حفظ ارزش‌های اجتماعی تعیین شده‌اند، اما فرایند اثبات ادعا و بررسی مدارک در مراجع قضایی نقش کلیدی در تصمیم‌گیری نهایی دارد.
شکایت از انتشار عکس بی حجاب
به طور کلی، قرار دادن عکس در فضای مجازی، حتی اگر فرد در آن عکس حجاب شرعی نداشته باشد، بر اساس قانون مجازات اسلامی جرم تلقی نمی‌شود و برای چنین اقدامی مجازاتی تعیین نشده است. این بدان معناست که از نظر قانونی، انتشار عکس‌های بی‌حجاب به خودی خود جرم محسوب نمی‌شود، مگر اینکه شرایط خاصی وجود داشته باشد.
اما در قانون جرایم رایانه‌ای که به مسائل مرتبط با فعالیت‌های دیجیتال و آنلاین می‌پردازد، احکامی وجود دارد که انتشار عکس‌های بی‌حجاب را در برخی موارد جرم‌انگاری می‌کند. بر اساس فصل چهارم این قانون، اگر فردی عکس‌های بی‌حجاب از خود یا دیگران را منتشر کند و این عکس‌ها به‌گونه‌ای باشند که در دسته تصاویر مستهجن یا مبتذل قرار گیرند، می‌توان گفت که جرم انتشار عکس بی‌حجاب تحقق یافته است.
در چنین شرایطی، انتشار این گونه تصاویر ممکن است به‌عنوان نقض حقوق عمومی و اخلاق اجتماعی تلقی شود و فرد منتشرکننده تحت پیگرد قانونی قرار گرفته و مشمول مجازات گردد. این مجازات‌ها می‌تواند شامل حبس، جزای نقدی یا محدودیت‌های دیگر باشد که بر اساس شدت و نوع تخلف تعیین می‌شود.
بنابراین، در حالی که انتشار عکس بی‌حجاب به طور عمومی جرم نیست، اگر محتوای منتشر شده ویژگی‌های خاصی داشته باشد که آن را در زمره تصاویر مبتذل یا مستهجن قرار دهد، مجازات‌هایی برای آن در نظر گرفته شده است
همسر به عنوان فردی که به صورت مستقیم تبعات این عمل را دریافت می‌کند، می‌تواند از همسرش بابت انتشار عکس بی حجاب شکایت کند. هر چند این روزها چندان فراگیر نیست اما انتشار عکس بی حجاب در غیرفضای مجازی نیز می‌تواند، مصداق این قاعده شود.
زیرا فرض بر این است که زن با این کار خود، آبرو و عزت نفس مرد را جریحه‌دار کرده است. بنابراین قانون این حق را به او داده تا در جایگاه شاکی خصوصی و قربانی این رفتار مجرمانه، از همسر خود شکایت کند.
شکایت بابت کشف حجاب در خودرو
موضوع کشف حجاب در خودرو سال‌هاست که در جامعه مطرح است و دیدگاه‌های متفاوتی درباره آن وجود دارد. عده‌ای بر این باورند که خودرو یک فضای شخصی است و به‌دلیل خصوصی بودن آن، سرنشینان نباید به علت نداشتن حجاب جریمه شوند.
این دسته معتقدند که وضعیت داخل خودرو شامل ماده ۶۳۸ قانون مجازات اسلامی نمی‌شود و بنابراین نمی‌توان آن را مصداقی از تخلف حجاب دانست.
اما در سال ۱۳۹۴، با تصویب قانون حمایت از آمران به معروف و ناهیان از منکر توسط مجلس شورای اسلامی، دیدگاه قانونی در این زمینه تغییر کرد. این قانون کشف حجاب در خودرو را به‌عنوان یک تخلف قابل مجازات تعیین کرد و آن را تحت شمول ماده ۶۳۸ قرار داد.
در تبصره ماده ۵ این قانون آمده است که مکان‌هایی که بدون نیاز به تجسس در معرض دید عموم هستند، نظیر فضاهای مشترک آپارتمان‌ها، هتل‌ها، بیمارستان‌ها و وسایل نقلیه، به‌عنوان حریم خصوصی محسوب نمی‌شوند. بنابراین، افراد در این مکان‌ها موظف به رعایت قوانین و مقررات عمومی، از جمله پوشش حجاب، هستند.
حال این سوال پیش می‌آید که آیا مرد می‌تواند بابت بی حجابی در خودرو و جریمه شدن از همسر خود شکایت کند یا خیر؟ هر چند در قانون صراحتا در این‌باره صحبتی نشده، اما از آنجایی که قانون رعایت حجاب در خودرو نیز از قانون کلی حجاب در قانون مجازات اسلامی نشات گرفته است؛ بنابراین مرد در این مورد هم می‌تواند به عنوان شاکی خصوصی از همسرش شکایت کند. زیرا این کار مورد رسیدن خسارت و ضرر و زیان به او شده است.
چگونگی شکایت از همسر بابت بی حجابی
از آن جایی که بی حجابی جرم است و همسر در مقام شاکی خصوصی به صورت مستقیم از این جرم آسیب دیده است، می‌بایست روال قانونی شکایت را مانند دیگر جرائم انجام دهد.
در این رابطه باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و در آنجا شکایت خود را به ثبت برساند. تنظیم دادخواست باید حاوی مشخصات هر دو طرف بوده و همچنین مرد باید تمامی دلایل و مستندات را ارائه کند. ضمن اینکه درج آسیب‌های وارده بابت این جرم نیز باید قید شود.
بعد از ثبت دادخواست، اگر بی حجابی در فضای مجازی رخ داده باشد، پرونده به دادسرای جرائم رایانه‌ای ارجاع داده می‌شود. در غیر این صورت برای رسیدگی به یکی از شعب دادگاه کیفری ارسال خواهد شد.
مجازات بی حجابی در قانون ایران
عدم رعایت حجاب جنبه جرم و کیفری دارد و مجازات عمومی آن همان ماده ۶۳۸ ماده قانون مجازات اسلامی و تبصره آن است: مجازات ماده قانونی، حبس از ده روز تا دو ماه يا تا ۷۴ ضربه شلاق و مجازات تبصره، حبس از ده روز تا دو ماه يا از پنجاه هزار تا پانصد هزار ريال جزای نقدی است.
البته بنابر ماده ۲۲ قانون مجازات اسلامی، قاضی مجاز است مجازات حبس و شلاق را به جزای نقدی تبدیل کند.
از سوی دیگر، عدم رعایت حجاب از سوی زنانی که کارمند دولت هستند، جدا از جنبه کیفری آن، تخلف اداری هم شمرده می‌شود که طبق قانون رسیدگی به تخلفات اداری و توسط هیئت‌های مربوط انجام می‌شود نه دادگاه.
همچنین در بعضی مراکز عمومی مثل دانشگاه‌ها، عدم رعایت پوشش شرعی جنبه انضباطی دارد و حسب ضوابط برخورد می‌شود و البته اگر عنوان مجرمانه و جنبه کیفری تحقق پیدا کند، علاوه بر دانشگاه و قوانین آن، صلاحیت رسیدگی با مراجع قضایی خواهد بود.
نکته دیگر اینکه قانون حجاب و تعریف شرعی حجاب را همه زنانی که تابعیت ایرانی دارند، چه مسلمان و چه غیر مسلمان، از جهت فضای اجتماعی و عمومی در قلمروی حکومت کشور باید رعایت کنند؛ چون قانون جنبه عمومی دارد مگر در خود قانون به عدم جنبه عمومی آن تصریح شده باشد. منظور از قانون اجباری حجاب در ایران، همین جنبه عمومی آن است.
حکم شرعی حجاب همسر
هر چند قانون مجازات اسلامی بی حجابی و کشف حجاب را جرم انگاری کرده و در شرع نیز به عنوان یک تکلیف به آن پرداخته شده است. اما بد نیست بدانید که مرد نمی‌تواند همسرش را به زور و اجبار مجبور به رعایت حجاب کند. نوع پوشش زن اختیاری است و در این بار مرد حقی در انتخاب آن ندارد.
اما شاید این سوال پیش بیاید که اگر مرد نمی‌تواند همسرش را مجبور به رعایت پوشش اسلامی کند، پس چطور می‌تواند از او شکایت کند؟
همانطور که پیشتر گفتم شکایت مرد از همسرش به عنوان شاکی خصوصی مطرح می‌شود نه به عنوان همسرش. یعنی مرد نمی‌تواند بگوید چون من شوهرش هستم او باید حجاب داشته باشد. بلکه باید ثابت کند که بی حجابی همسرش باعث رسیدن آسیب‌های روحی، معنوی یا مادی شده است.
فرآیند رسیدگی به جرم شکایت بی حجابی همسر
همانطور که گفته شد جرم بی حجابی اگر در فضای مجازی باشد، پرونده برای رسیدگی به دادسرای جرائم رایانه‌ای شهر محل سکونت خوانده ارسال خواهد شد. دادسرا تحقیقات مقدماتی را با کمک پلیس فتا آغاز کرده و مدارک مهم را جمع آوری می‌کند. بعد از تکمیل پرونده برای رسیدگی نهایی به دادگاه ارسال می‌شود. در این مرحله ابلاغیه‌ای برای همسر مرد فرستاده شده و به دادگاه احضار می‌شود.
زن باید در دادگاه حضور یافته و از خود دفاع کند. در نهایت دادگاه حکم نهایی را صادر می‌کند. البته اگر در مرحله تکمیل پرونده در دادسرا، ادله برای شکایت کافی نباشد، همانجا پرونده مختومه شده و قرار منع تعقیب صادر می‌شود.
در صورتی که رسیدگی به جرم در صلاحیت دادگاه کیفری باشد، پرونده دیگر به دادسرای جرائم رایانه‌ای ارجاع داده نمی‌شود. در این صورت بعد از شکایت ابلاغیه‌ای برای زن صادر شده و جلسه رسیدگی به او اطلاع داده خواهد شد. زن می‌تواند با حضور در دادگاه از خود دفاع کرده و دلایلی که بر علیه‌اش ارائه شده را محکوم کند.
پرسش‌های متداول
اگر مرد بتواند بی حجاب همسرش را ثابت کند، آیا او مجازات خواهد شد؟
آیا بی حجابی همسر می‌تواند مانعی برای پرداخت مهریه و حقوق مالی زن باشد؟
اگر مرد نتواند ادعای بی حجابی را ثابت کند، زن می‌تواند از او شکایت کند؟
بررسی پرونده شکایت از همسر بابت بی حجابی با گروه حقوقی بنیاد وکلا
آیا شما یا یکی از نزدیکان‌تان درگیر پرونده شکایت از همسر بابت بی حجابی هستید؟ گروه حقوقی بنیاد وکلا به عنوان معتبرترین مرکز حقوقی ایران در این زمینه تخصص و تجربه لازم را دارد تا شما را در هر مرحله از رسیدگی قانونی راهنمایی کند.
خدمات ما در حوزه پرونده‌های مربوط به بی حجابی شامل:
- تحلیل دقیق پرونده‌های مربوط به مصادیق مختلف بی حجابی توسط وکیل پایه یک دادگستری
- نمایندگی قانونی در محاکم و فرآیندهای قضایی
- راهنمایی در خصوص اقدامات پیشگیرانه و حقوقی در زمینه شکایت از بی حجابی و تبعات آن
اگر خواهان یا خوانده چنین پرونده‌ای هستید و می‌خواهید هر چه سریع‌تر مراحل قانونی را طی کرده و پرونده را مختومه کنید، وارد صفحه مشاوره حقوقی شوید و از روش‌های آنلاین یا تلفنی برای دریافت مشاوره استفاده کنید.
