در این مقاله به بررسی شکایت از کارفرما بابت سختی کار می‌پردازم.
با مطالعه این مقاله اگر شما نیز از فعالین و کارگران حوزه مشاغل سخت و زیانآور هستید، می‌توانید با حق و حقوق قانونی خود آشنا شده و در صورت لزوم برای مطالبه آن از کارفرمای خود شکایت کنید.
برای دریافت اطلاعات بیشتر با من همراه باشید.
سختی کار چیست؟
مطابق تبصره ۲ اصلاحی ماده ۷۶ قانون تأمین اجتماعی، مشاغل سخت و زیانآور به مشاغلی گفته می‌شود که در آنها عوامل فیزیکی، شیمیایی، مکانیکی و بیولوژیکی محیط کار غیر استاندارد بوده و فشارهایی بیش از ظرفیت طبیعی جسمی و روانی به کارگران وارد می‌کند. این فشارها منجر به بروز بیماری‌های شغلی و عوارض مختلف می‌شود.
مشاغل سخت و زیانآور شامل عواملی چون:
- شرایط فیزیکی و شیمیایی غیر استاندارد
- ایجاد فشارهای جسمی و روانی فراتر از حد طبیعی
- امکان حذف یا کاهش اثرات این عوامل از طریق تمهیدات فنی و ایمنی
برخی از نمونه‌های مشاغل سخت و زیانآور که در قانون ذکر شده‌اند عبارتند از:
- کار در معادن
- مراکز روان‌درمانی
- مشاغل با تجهیزات ارتعاشی و اشعه‌ای
- مراکز با آلودگی صوتی بالا
- زندان‌ها و ندامتگاه‌ها
قانونگذار برای جبران فشارهای ناشی از این مشاغل، مزایای ویژه‌ای برای کارگران در نظر گرفته است که تحت عنوان «سختی کار» شناخته می‌شوند:
- ساعات کاری کمتر: حداکثر ۶ ساعت در روز و ۳۶ ساعت در هفته
- مرخصی سالانه بیشتر: ۵ هفته در سال
- شرایط بازنشستگی خاص: امکان بازنشستگی با ۲۰ سال متوالی یا ۲۵ سال متناوب کار بدون شرط سنی. همچنین، هر سال سابقه بیمه در این مشاغل معادل یک و نیم سال محاسبه می‌شود.
موارد شکایت از کارفرما بابت سختی کار
مصادیق سختی کار که می‌توان بابت آن از کارفرما شکایت کرد، عبارتند از:
۱. کار در محیط نامناسب
کارگران مشاغل سخت و زیانآور ممکن است در محیط‌هایی کار کنند که استانداردهای لازم برای ایمنی و بهداشت رعایت نشده باشد.
شرایط محیطی ناسالم، مانند وجود مواد شیمیایی خطرناک، صداهای بیش از حد مجاز، تهویه نامناسب یا خطرات مکانیکی، می‌تواند سلامتی جسمی و روانی کارگران را به خطر اندازد. این مشکلات در نهایت منجر به بروز بیماری‌های شغلی یا حتی حوادث شدید می‌شود.
در چنین مواردی، کارگر می‌تواند به مراجع قانونی و نهادهای مسئول مراجعه کرده و از کارفرما به دلیل عدم رعایت استانداردهای محیط کار شکایت کند.
این شکایات ممکن است منجر به الزام کارفرما به بهبود شرایط کاری و یا حتی پرداخت خسارت به کارگر شود.
۲. عدم رعایت قانون سختی کار
قانونگذار برای مشاغل سخت و زیانآور مقررات ویژه‌ای وضع کرده است، از جمله کاهش ساعات کاری، افزایش مرخصی و شرایط ویژه بازنشستگی.
در صورتی که کارفرما از اجرای این قوانین خودداری کند، مانند کاهش ساعات کاری یا ندادن مزایای مربوط به سختی کار، کارگر حق دارد شکایت کند.
به عنوان مثال، اگر کارگر در شرایطی که طبق قانون باید ۶ ساعت در روز کار کند، بیش از آن مشغول به کار باشد و کارفرما ساعات اضافی را به رسمیت نشناسد، می‌توان از او شکایت کرد. عدم رعایت قانون سختی کار از سوی کارفرما، منجر به پیگیری‌های قانونی از طرف کارگر خواهد شد و ممکن است کارفرما ملزم به پرداخت جریمه یا مزایای معوقه گردد.
۳. عدم رعایت مرخصی سالانه
کارگران مشاغل سخت و زیانآور حق دارند از مرخصی سالانه بیشتری نسبت به سایر کارگران بهره‌مند شوند، که طبق قانون حداقل ۵ هفته در سال است.
اگر کارفرما به هر دلیلی این مرخصی را اختصاص ندهد یا محدود کند، کارگر می‌تواند از طریق شکایت به این موضوع رسیدگی کند.
کارگر با اثبات اینکه کارفرما حقوق قانونی وی را در زمینه مرخصی نادیده گرفته است، می‌تواند کارفرما را ملزم به اجرای قانون کند. علاوه بر این، کارگر می‌تواند درخواست جبران خسارت برای مرخصی‌های استفاده‌نشده نیز داشته باشد.
۴. عدم توجه به ساعت کاری تعیین‌شده
در مشاغل سخت و زیانآور، حداکثر ساعت کاری روزانه ۶ ساعت و در مجموع ۳۶ ساعت در هفته تعیین شده است. در صورتی که کارفرما از این حد تجاوز کند و ساعات بیشتری را از کارگر طلب کند، کارگر می‌تواند به دلیل عدم رعایت ساعات کاری از کارفرما شکایت کند.
این شکایت ممکن است شامل درخواست پرداخت اضافه‌کاری، کاهش ساعات کاری یا حتی جبران خسارت به دلیل فشار اضافی بر کارگر باشد.
نقض مقررات ساعت کاری علاوه بر فشار جسمی و روانی، ممکن است منجر به آسیب‌های شغلی بیشتری شود که در این موارد نیز کارگر می‌تواند درخواست دیه یا غرامت کند.
۵. عدم پرداخت اضافه کاری
طبق قانون، اگر کارفرما کارگران را ملزم به کار بیش از ساعات تعیین‌شده کند، باید حقوق اضافه‌کاری به آنها پرداخت کند. اما در بسیاری از موارد، کارفرما از این وظیفه سر باز می‌زند و کارگران را بدون پرداخت اضافه‌کاری به کار می‌گیرد.
در چنین شرایطی، کارگران می‌توانند شکایت خود را به مراجع قانونی ارائه دهند و درخواست دریافت دستمزد معوقه اضافه‌کاری کنند.
این درخواست ممکن است شامل جریمه‌های اضافی برای کارفرما نیز باشد، به ویژه اگر این تخلف به طور مکرر انجام شود.
۶. درگیری با بیماری‌های مختلف در محیط کار
بسیاری از مشاغل سخت و زیانآور به دلیل شرایط محیطی خاص، کارگران را در معرض بیماری‌های جسمی و روانی قرار می‌دهند.
این بیماری‌ها ممکن است ناشی از تماس با مواد شیمیایی، قرار گرفتن در معرض امواج و اشعه یا کار در محیط‌های با صدا یا ارتعاش بیش از حد باشد.
در چنین مواردی، کارگر حق دارد برای درمان و جبران خسارت ناشی از بیماری‌های شغلی، از کارفرما شکایت کند. این شکایات معمولا به دریافت غرامت، پرداخت هزینه‌های درمان و یا تغییر شرایط کاری منجر می‌شود.
کارفرمایان موظفند تا از شرایط بهداشتی مناسب اطمینان حاصل کنند و در صورت تخلف از این وظیفه، ملزم به جبران خسارت خواهند بود.
۷. از کار افتادگی
در مواردی که کارگر به دلیل شرایط نامناسب کاری دچار آسیب‌های جدی شود و توانایی ادامه کار را از دست دهد، می‌تواند از کارفرما شکایت کرده و درخواست از کار افتادگی کند.
این وضعیت می‌تواند موقتی یا دائمی باشد و کارگر ممکن است به دریافت غرامت یا مزایای از کار افتادگی نیاز داشته باشد.
این مزایا شامل پرداخت حقوق، تامین بیمه درمانی و در برخی موارد حتی پرداخت دیه یا خسارت برای آسیب‌های وارده به کارگر است. قانون تأمین اجتماعی و کار، از کارگران در برابر چنین شرایطی حمایت می‌کند و کارفرما را ملزم به تأمین حقوق و مزایای لازم می‌کند.
۸. دریافت دیه
در صورتی که کارگر در محیط کار دچار حادثه‌ای شود که منجر به آسیب‌های جسمی یا جانی گردد، وی می‌تواند برای دریافت دیه یا غرامت از کارفرما شکایت کند. این موارد شامل حوادثی مانند سقوط، سوختگی، بریدگی و هر نوع آسیب جدی است که در نتیجه شرایط نامناسب کاری رخ می‌دهد.
دریافت دیه بستگی به میزان آسیب وارد شده دارد و طبق قوانین مربوط به دیه در کشور محاسبه و پرداخت می‌شود. کارگر با ارائه شکایت به مراجع قانونی و اثبات تقصیر کارفرما در وقوع حادثه، می‌تواند دیه یا خسارت مورد نظر را دریافت کند.
مدارک لازم برای شکایت از کارفرما بابت سختی کار
برای ثبت شکایت از کارفرما به دلیل سختی کار و عدم رعایت مقررات مربوط به مشاغل سخت و زیانآور، مدارک زیر ضروری است:
قرارداد کار
ارائه قرارداد کار، یکی از مهم‌ترین مدارکی است که نشان می‌دهد کارگر تحت استخدام کارفرما بوده و نوع و شرایط کاری مشخص است. این سند به عنوان مدرکی برای اثبات رابطه کاری و وظایف کارگر و کارفرما استفاده می‌شود.
گزارشات پزشکی
در صورتی که کارگر به دلیل شرایط کاری نامناسب دچار بیماری یا آسیب شده باشد، گزارشات پزشکی که شامل تشخیص بیماری یا آسیب‌های جسمی و روانی باشد، لازم است. این گزارش‌ها نشان‌دهنده ارتباط مستقیم بیماری یا آسیب با شرایط سخت کاری است.
مدارک پرداخت بیمه
ارائه مدارک پرداخت بیمه توسط کارفرما ضروری است. این مدارک می‌تواند شامل سوابق پرداخت حق بیمه توسط کارفرما و اسناد مربوط به سال‌های کاری کارگر در محیط سخت و زیانآور باشد.
همچنین، اگر کارفرما از پرداخت حق بیمه کوتاهی کرده باشد، این اسناد به اثبات تخلف کمک می‌کند.
مدارک مرتبط با ساعات کاری
مدارکی مانند فیش‌های حقوقی، حضور و غیاب و اسناد مربوط به ساعات کاری (از جمله اضافه‌کاری) می‌توانند برای اثبات ادعای کارگر در مورد تخلفات کارفرما در رعایت ساعت کاری و پرداخت اضافه‌کاری مفید باشند.
گزارش بازرس اداره کار
در بسیاری از موارد، شکایت از کارفرما نیاز به بررسی میدانی توسط بازرس اداره کار دارد.
گزارش بازرس که شرایط محیط کار را مستند کرده و نواقص یا مشکلات مربوط به ایمنی و بهداشت محیط کار را ثبت می‌کند، به عنوان یک سند قانونی معتبر برای شکایت استفاده می‌شود.
گزارش‌های ایمنی و بهداشت محیط کار
گزارشات داخلی یا خارجی مرتبط با بررسی شرایط ایمنی و بهداشتی محیط کار، که نشان‌دهنده عدم رعایت استانداردها توسط کارفرما باشد، نیز می‌تواند به عنوان مدرکی برای اثبات تخلفات کارفرما ارائه گردد.
شهادت همکاران
اگر همکاران کارگر از شرایط مشابه رنج برده باشند، شهادت آنان می‌تواند به عنوان مدرکی در حمایت از شکایت کارگر به کار آید.
این شهادت‌ها می‌تواند در قالب نامه‌ها یا حضور در جلسات رسیدگی به شکایت ارائه شود.
فیش‌های حقوقی
فیش‌های حقوقی نشان‌دهنده میزان حقوق و مزایای دریافتی کارگر است. در صورتی که کارفرما حقوق مربوط به سختی کار، اضافه‌کاری یا مزایای ویژه را پرداخت نکرده باشد، فیش‌های حقوقی می‌توانند به عنوان مدرکی برای اثبات این تخلفات باشند.
اسناد مرتبط با مرخصی
در صورتی که کارگر از عدم رعایت مرخصی سالانه پنج هفته‌ای مربوط به مشاغل سخت و زیانآور شکایت دارد، مدارک مرتبط با مرخصی‌های استفاده نشده یا اسنادی که نشان‌دهنده امتناع کارفرما از اعطای مرخصی است، مورد نیاز است.
شکایت کتبی یا درخواست‌های ارائه شده به کارفرما
اگر کارگر قبلا به صورت کتبی شکایتی را به کارفرما اعلام کرده یا درخواست‌های خود را در مورد رعایت مقررات سختی کار ارائه داده باشد، این مدارک به عنوان سند رسمی در پیگیری شکایت کمک می‌کند.
مراحل شکایت از کارفرما بابت سختی کار
مراحل شکایت از کارفرما بابت سختی کار را می‌توانید به دو شکل انجام دهید:
مراحل شکایت حضوری در اداره کار
شکایت حضوری در اداره کار معمولا در چهار مرحله انجام می‌شود:
گام اول: شناسایی و مراجعه به شعبه بیمه و اداره کار
ابتدا به شعبه بیمه‌گذار تامین اجتماعی خود مراجعه کنید تا اطلاعات لازم درباره شعبه اداره کار مربوطه را به دست آورید.
سپس با مراجعه به اداره کار مرتبط با منطقه خود، نامه‌ای از واحد ارجاع دریافت کنید. این نامه به عنوان مدرک ضروری برای ادامه روند شکایت شما به حساب می‌آید.
گام دوم: جمع‌آوری مدارک و تکمیل فرم‌ها
تمامی سوابق بیمه خود را جمع‌آوری کنید و به اداره کار و واحد ارجاع ارائه دهید. این مدارک شامل سوابق پرداخت حق بیمه و هرگونه مستندات مرتبط با وضعیت بیمه شما است.
فرم دادخواست را از اداره کار دریافت کنید. در این فرم، اطلاعات شخصی، محل کار و دلایل شکایت از کارفرما را وارد کنید. در بخش پایانی فرم، شرح دقیقی از دلایل و مستندات شکایت خود بنویسید.
گام سوم: شرکت در جلسات رسیدگی
طبق دستور اداره کار، در جلسات سازش که برای حل و فصل اختلافات بین کارگر و کارفرما برگزار می‌شود، شرکت کنید. هدف این جلسات تلاش برای دستیابی به توافق میان طرفین است.
اگر در جلسات سازش موفق به حل مشکل نشدید، پرونده به جلسه تشخیص ارسال می‌شود. در این جلسه، کارشناسان اداره کار به بررسی دقیق‌تر شکایت و مدارک ارائه شده می‌پردازند.
اگر مشکل هنوز حل نشده باشد، پرونده به جلسه حل اختلاف ارجاع می‌شود. این جلسه، آخرین مرحله در روند رسیدگی به شکایت از کارفرما است و در آن تصمیم نهایی و رای نهایی صادر می‌شود.
گام چهارم: دریافت و اجرای حکم
پس از برگزاری جلسه حل اختلاف، رای نهایی صادر می‌شود. این رای به شما ابلاغ خواهد شد و شامل دستورالعمل‌های مربوط به جبران خسارت یا اقدامات لازم خواهد بود.
برای اجرای حکم صادر شده، لازم است اقدامات مشخص شده در رای را دنبال کنید. این شامل پیگیری‌های لازم برای دریافت خسارت‌ها یا سایر حقوق شما است.
مراحل شکایت آنلاین در اداره کار
برای شکایت آنلاین در اداره کار ۳ مرحله زیر را به ترتیب دنبال کنید:
گام اول: ثبت‌نام و احراز هویت
می‌توانید با مدارک لازم شامل کارت ملی و مدارک شناسایی دیگر به دفاتر پیشخوان دولت مراجعه کنید و مراحل ثبت‌نام را انجام دهید.
یا به وبسایت سامانه جامع روابط کار مراجعه و ثبت‌نام آنلاین را تکمیل کنید. پس از ثبت‌نام، برای احراز هویت باید به صورت حضوری یا الکترونیکی اقدام کنید.
پس از تکمیل مراحل ثبت‌نام، نام کاربری و رمز عبور برای شما ارسال خواهد شد.
گام دوم: ثبت شکایت
با استفاده از نام کاربری و رمز عبور دریافتی، وارد سامانه جامع روابط کار شوید. به بخش “واحد خدمات” در سامانه بروید تا امکان ثبت دادخواست فراهم شود.
گزینه “ثبت دادخواست بدوی” را انتخاب کرده و شکایت خود را با شرح مختصری از موضوع ثبت کنید.
گام سوم: بررسی و پیگیری شکایت
دادخواست شما توسط کارشناسان اداره کار بررسی می‌شود. در صورت نیاز به اطلاعات یا مدارک اضافی، از شما درخواست خواهد شد.
اگر شکایت معتبر تشخیص داده شود، پرونده به هیئت تشخیص اداره کار ارجاع می‌شود. این هیئت به بررسی و داوری شکایت‌ها می‌پردازد.
از طریق سامانه، ابلاغیه‌ها و اطلاعیه‌های مربوط به شکایت خود را مشاهده کنید. این شامل زمان و مکان جلسات رسیدگی و سایر موارد است.
جلسه رسیدگی با حضور شما، کارفرما، و اعضای هیئت تشخیص برگزار می‌شود. در این جلسه، فرصت دارید تا مدارک و شواهد خود را ارائه دهید و دفاع کنید.
پس از بررسی کامل مدارک و شواهد، هیئت تشخیص حکم نهایی را صادر می‌کند. این حکم ممکن است شامل پرداخت حقوق معوقه، جریمه به کارفرما، بازگشت به کار و سایر موارد باشد.
مراحل شکایت در دیوان عدالت اداری
در صورتی که مدارک و مستندات لازم برای گرفتن سختی کار را به سازمان تامین اجتماعی ارائه داده‌اید ولی این سازمان از اجرای آن خودداری می‌کند، شما می‌توانید با طی کردن مراحل زیر، به دیوان عدالت اداری شکایت کنید و تأمین اجتماعی را ملزم به اجرای وظایف خود نمایید.
گام اول: ثبت نام در سامانه ثنا
اولین گام برای هرگونه شکایت قضایی، ثبت‌نام در سامانه ثنا (سامانه ابلاغ الکترونیک قضایی) است. این سامانه به شما اجازه می‌دهد تا به صورت آنلاین از وضعیت شکایت‌ها و روند رسیدگی به آنها اطلاع داشته باشید.
ثبت نام در این سامانه بسیار ساده است و می‌توانید از طریق وبسایت رسمی قوه قضائیه، فرآیند ثبت‌نام را تکمیل کنید. اطلاعات هویتی و ارتباطی خود را در سامانه وارد کنید تا شکایت شما به‌طور رسمی ثبت شود.
گام دوم: تهیه مدارک و مستندات
تمامی مدارکی که نشان‌دهنده شرایط سختی کار شما و عدم اجرای آن توسط تأمین اجتماعی است، باید جمع‌آوری و به شکایت ضمیمه شود. این مدارک می‌تواند شامل:
- سوابق بیمه‌ای
- گزارش‌های پزشکی
- تاییدیه‌های کارشناسی
- گزارش محیط کار
هرگونه سند یا شواهدی که تأیید می‌کند شما مستحق دریافت سختی کار بوده‌اید و تأمین اجتماعی از اجرای آن امتناع کرده است، ضروری می‌باشد.
گام سوم: مشاوره با وکیل متخصص در حوزه سختی کار
مشاوره حقوقی با یک وکیل متخصص در امور کار و تأمین اجتماعی می‌تواند به شما کمک کند تا مراحل قانونی شکایت را به درستی طی کنید. وکیل می‌تواند مدارک شما را بررسی کرده و به شما کمک کند تا شکایتتان را به درستی تنظیم کنید.
تنظیم لایحه شکایت یکی از مراحل حیاتی است. لایحه باید شامل دلایل قانونی، مستندات و درخواست اجرای قوانین مربوط به سختی کار باشد. وکیل شما می‌تواند این لایحه را با رعایت اصول حقوقی تهیه و آماده کند.
گام چهارم: تنظیم و ثبت شکایت در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی
پس از تنظیم لایحه، باید به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده تا شکایت خود را به‌طور رسمی ثبت کنید. این دفاتر مدارک شما را بررسی و شکایتتان را وارد سیستم قضایی می‌کنند.
مدارکی که باید همراه با تنظیم لایحه به دفاتر خدمات قضایی ارائه دهید عبارتند از:
- کپی مدارک هویتی (مانند کارت ملی و شناسنامه)
- مدارک بیمه‌ای و مستندات کار
- لایحه تنظیم شده توسط وکیل یا خودتان
گام پنجم: پیگیری شکایت از طریق سامانه ثنا
پس از ثبت شکایت، از طریق سامانه ثنا می‌توانید شکایت خود را پیگیری کنید. هرگونه اطلاعات مربوط به پیشرفت پرونده و جلسه‌های دادرسی در این سامانه به شما اطلاع داده می‌شود.
همچنین، تمامی ابلاغیه‌ها و رای‌های دادگاه از طریق سامانه ثنا به شما ابلاغ می‌شود و نیازی به مراجعه حضوری به مراجع قضایی نیست.
گام ششم: حضور در جلسات دادرسی و ارائه دفاعیات
پس از ثبت شکایت، ممکن است دادگاه دیوان عدالت اداری جلسه‌های رسیدگی برگزار کند. شما باید در این جلسه‌ها حضور داشته و مدارک و دفاعیات خود را ارائه دهید.
گام هفتم: صدور رای توسط دیوان عدالت اداری
پس از بررسی پرونده و مدارک، دیوان عدالت اداری رای نهایی خود را صادر می‌کند. اگر رای به نفع شما باشد، سازمان تامین اجتماعی موظف است که تمامی مزایا و حقوق مربوط به سختی کار را برای شما اجرا کند.
در صورتی که سازمان تامین اجتماعی پس از صدور رای از اجرای آن خودداری کند، می‌توانید مراحل اجرای رای قضایی را پیگیری کنید. دادگاه می‌تواند سازمان را ملزم به اجرای رای صادره کند.
گام هشتم: اجرای رای و دریافت حقوق قانونی
پس از صدور رای دیوان عدالت اداری و اجرای آن توسط تأمین اجتماعی، شما تمامی مزایا و حقوق مربوط به سختی کار، از جمله پرداخت مستمری و سایر حقوق مرتبط را دریافت خواهید کرد.
اگر تأمین اجتماعی همچنان از اجرای رای امتناع کند، می‌توانید مراحل پیگیری قضایی را ادامه دهید تا حقوق قانونی خود را دریافت کنید.
شکایت از کارفرما بابت سختی کار چگونه است؟
در صورتی که کارگری از کارفرما شکایتی بابت عدم پرداخت حقوق، اضافه‌کاری، مزایای سختی کار یا سایر تخلفات مشابه داشته باشد، فرآیند قانونی شامل چند مرحله اصلی است که در ادامه ذکر خواهد شد:
ارسال ابلاغیه به کارفرما و تعیین جلسه رسیدگی
پس از ثبت شکایت توسط کارگر، اولین قدم ارسال ابلاغیه رسمی به کارفرما است. این ابلاغیه شامل زمان و محل برگزاری جلسه رسیدگی به شکایت می‌باشد. کارفرما موظف است در این جلسه حاضر شده و به ادعاهای کارگر پاسخ دهد.
این ابلاغیه به عنوان اطلاع‌رسانی رسمی به کارفرما ارسال می‌شود و معمولا در آن زمان مشخصی برای حضور طرفین تعیین می‌گردد.
جلسه مصالحه یا سازش
اولین مرحله رسیدگی به شکایت، جلسه مصالحه یا سازش است. در این جلسه که به منظور حل و فصل اختلافات به شکل دوستانه برگزار می‌شود، کارگر و کارفرما با حضور در مقابل نمایندگان قانونی، فرصت دارند تا بدون نیاز به مراحل قضایی طولانی، به توافق برسند.
در این جلسه، کارفرما ممکن است پذیرد که تخلفاتی انجام شده و به پرداخت حقوق یا مزایای معوقه اقدام کند. اما اگر طرفین نتوانند به توافقی دست یابند، پرونده به مرحله بعدی یعنی جلسه تشخیص ارجاع داده می‌شود.
جلسه تشخیص
در صورتی که در جلسه مصالحه توافقی صورت نگیرد، حدود دو هفته بعد، جلسه تشخیص برگزار می‌شود. این جلسه از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا در آن کارگر موظف است تمامی مدارک و مستندات خود را ارائه دهد.
این مدارک شامل قرارداد کار، فیش‌های حقوقی، گزارشات پزشکی (در صورت ادعای بیماری ناشی از سختی کار) و سایر اسناد مرتبط با ادعای خود می‌باشد.
در این مرحله، کارشناسان و مراجع قانونی ادعاهای طرفین را بررسی کرده و کارفرما نیز موظف است دفاعیات خود را ارائه دهد. پس از بررسی مستندات و صحبت‌های هر دو طرف، کارشناسان تصمیم خود را در قالب رای اولیه صادر می‌کنند.
صدور رای اولیه
پس از پایان جلسه تشخیص، کارشناسان رای خود را صادر می‌کنند. این رای بر اساس مدارک و دلایل ارائه شده از سوی کارگر و دفاعیات کارفرما صادر می‌شود.
اگر رای به نفع کارگر باشد، کارفرما ملزم به پرداخت حقوق و مزایای معوقه یا جبران خسارت‌های وارد شده می‌گردد.
اگر طرفین این رای را بپذیرند، پرونده با اجرای رای به پایان می‌رسد. در غیر این صورت، هر یک از طرفین که از رای ناراضی باشد، می‌تواند درخواست جلسه حل اختلاف کند تا مجددا به موضوع رسیدگی شود.
جلسه حل اختلاف
در صورتی که یکی از طرفین، به ویژه کارفرما، از رای صادره در جلسه تشخیص راضی نباشد، می‌تواند درخواست برگزاری جلسه حل اختلاف کند. این جلسه با حضور نمایندگان قانونی هر دو طرف و همچنین کارشناسان مربوطه برگزار می‌شود.
در این مرحله، دوباره مدارک و ادله طرفین بررسی می‌شود و تلاش می‌گردد تا راه‌حلی پیدا شود که طرفین به توافق برسند. اما اگر حتی در این جلسه هم توافقی صورت نگیرد، پرونده به دادگاه ارجاع داده خواهد شد.
ارجاع به دادگاه ذی‌صلاح
اگر جلسه حل اختلاف نیز بدون نتیجه پایان یابد، پرونده به دادگاه صالح ارجاع می‌شود. در دادگاه، قضات پس از بررسی کامل پرونده و مدارک ارائه شده، رای نهایی را صادر می‌کنند. دادگاه بر اساس قوانین کار و مقررات مربوط به مشاغل سخت و زیانآور، تصمیم‌گیری خواهد کرد.
این مرحله می‌تواند زمان‌بر باشد، اما رای دادگاه الزام‌آور است و باید توسط طرفین اجرا شود.
اجرای رای دادگاه
در صورتی که رای دادگاه به نفع کارگر صادر شود، کارفرما موظف به اجرای آن خواهد بود. اگر کارفرما از اجرای رای دادگاه و پرداخت حقوق و مزایای معوقه خودداری کند، کارگر می‌تواند از مراجع قانونی درخواست کند تا اجرای حکم را پیگیری کنند.
دادگاه می‌تواند به روش‌های مختلفی اقدام به اجرای حکم کند؛ از جمله برداشت مستقیم مبلغ از حساب‌های بانکی کارفرما، یا توقیف و فروش اموال وی برای تامین حقوق کارگر.
این مرحله اطمینان حاصل می‌کند که کارفرما نتواند از تعهدات مالی خود شانه خالی کند و حقوق کارگر به صورت کامل پرداخت شود.
مهلت شکایت از کارفرما بابت سختی کار
در بسیاری از دعاوی حقوقی، مهلت مشخصی برای ثبت شکایت وجود دارد که به آن “مرور زمان” می‌گویند. این مهلت، مدت‌زمانی است که شاکی باید در آن بازه اقدام به ثبت شکایت کند و در صورت پایان این مهلت، حق شکایت از بین می‌رود. اما در مورد شکایات کارگران از کارفرمایان، وضعیت متفاوتی حاکم است.
یکی از ویژگی‌های بارز قوانین کار این است که برای شکایت کارگران از کارفرمایان، مهلت قانونی خاصی تعیین نشده است. یعنی شکایت‌های مربوط به حقوق و مزایا، بیمه، ساعات کاری، اضافه‌کاری و سایر حقوق کارگری مشمول مرور زمان نمی‌شوند.
به عبارت دیگر، کارگر می‌تواند هر زمان که بخواهد علیه کارفرمای خود اقدام قانونی کند، حتی اگر سال‌ها از پایان همکاری گذشته باشد.
با این وجود توصیه می‌شود کارگر هر چه زودتر اقدام به ثبت شکایت کند. چرا که با گذشت زمان، امکان از بین رفتن یا گم شدن مدارک و شواهد مورد نیاز برای اثبات ادعا افزایش می‌یابد.
قانون از کار افتادگی
از کار افتادگی به وضعیتی اشاره دارد که در آن فرد به دلیل مشکلات جسمی یا روحی ناشی از حادثه، بیماری، یا شرایط محیط کار، قادر به ادامه شغل و فعالیت‌های حرفه‌ای خود نیست. این حالت ممکن است موقتی یا دائمی باشد و به شکل‌های مختلفی بروز کند.
برخلاف باور عموم، از کار افتادگی لزوما به معنای سالخوردگی نیست و می‌تواند عوامل متعددی داشته باشد.
از کار افتادگی به طور کلی به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود:
از کار افتادگی ناشی از حوادث کاری
این نوع از کار افتادگی زمانی رخ می‌دهد که فرد در حین انجام وظایف شغلی خود دچار حادثه‌ای می‌شود که باعث محدودیت یا از دست دادن توانایی جسمی یا روحی برای ادامه کار می‌شود. برای مثال، آسیب‌های ناشی از سقوط، برق‌گرفتگی یا برخورد با تجهیزات سنگین می‌تواند باعث این نوع از کار افتادگی شود.
این نوع آسیب‌ها معمولا به صورت ناگهانی و پیش‌بینی‌نشده اتفاق می‌افتد و فرد را از انجام کار به‌صورت عادی بازمی‌دارد.
از کار افتادگی ناشی از بیماری
این نوع از کار افتادگی در اثر بیماری‌های مزمن و طولانی‌مدت رخ می‌دهد که توانایی فرد را برای ادامه فعالیت‌های روزمره و شغلی تحت تأثیر قرار می‌دهد. بیماری‌های حرفه‌ای ناشی از شرایط محیط کار مانند تماس مداوم با مواد شیمیایی، گرد و غبار یا صداهای بلند نیز می‌تواند منجر به این نوع از کار افتادگی شود.
برخی از بیماری‌ها مانند ناراحتی‌های قلبی، مشکلات تنفسی یا بیماری‌های عصبی از عوامل رایج از کار افتادگی ناشی از بیماری به شمار می‌روند.
مقررات قانونی در مورد از کار افتادگی
در ایران، مقررات مختلفی در خصوص از کار افتادگی وجود دارد. یکی از مهم‌ترین این قوانین، ماده ۷۹ قانون کار است که به از کار افتادگی کلی اختصاص دارد. بر اساس این ماده، اگر فردی به دلیل از کار افتادگی کلی نتواند به فعالیت‌های شغلی خود ادامه دهد، باید مستمری دریافت کند.
بر اساس این ماده، محاسبه مستمری از کار افتادگی بر اساس فرمول مقابل محاسبه می‌شود: یک سی‌ام متوسط حقوق فرد ضرب در سنوات خدمت
یکی از نکات مهم در خصوص پرداخت مستمری از کار افتادگی این است که میزان مستمری نباید از حقوق میانگین کارگر بیشتر باشد. به عبارت دیگر، حتی اگر محاسبات نشان دهد که مستمری بیشتری باید پرداخت شود، این مبلغ نباید بیشتر از متوسط دستمزد کارگر در دوران خدمتش باشد. این محدودیت به منظور جلوگیری از ایجاد نابرابری در پرداخت‌ها و حفظ تعادل در سیستم تامین اجتماعی است.
برای دریافت مستمری از کار افتادگی، فرد باید به سازمان تأمین اجتماعی مراجعه کرده و درخواست خود را به همراه مدارک لازم ارائه دهد. این مدارک شامل گزارش پزشکی، مستندات مربوط به حادثه یا بیماری و همچنین سوابق کاری است. پس از بررسی این مدارک توسط کارشناسان تامین اجتماعی، میزان مستمری تعیین و به فرد پرداخت می‌شود.
دریافت دیه
وقوع حوادث ناشی از کار در شرایط سخت و زیانآور می‌تواند به آسیب‌های جدی جسمی یا حتی فوت کارگر منجر شود. در چنین مواردی، اگر حادثه به دلیل قصور یا سهل‌انگاری کارفرما رخ داده باشد، کارفرما موظف است دیه یا غرامت مالی را به عنوان جبران خسارت به کارگر یا بازماندگان او بپردازد.
اولین گام در فرآیند دریافت دیه، بررسی علت وقوع حادثه است. در صورتی که حادثه به دلیل عدم رعایت مقررات ایمنی و بهداشت حرفه‌ای توسط کارفرما رخ داده باشد، کارفرما به عنوان مقصر شناخته می‌شود. نهادهای مسئول، از جمله بازرسان کار، کارشناسان ایمنی و پزشکی قانونی، حادثه را بررسی کرده و نقش کارفرما در بروز آن را تعیین می‌کنند.
پس از تایید مسئولیت کارفرما، پزشکی قانونی وظیفه دارد شدت جراحت یا آسیب‌های جسمی وارد شده به کارگر را ارزیابی کند. میزان دیه بر اساس نوع و شدت آسیب تعیین می‌شود. برای مثال، دیه ممکن است بر اساس نوع جراحت، میزان نقص عضو یا حتی مرگ کارگر متفاوت باشد.
علاوه بر تعیین دیه برای جراحت‌های جسمی، در صورتی که حادثه موجب آسیب‌های روانی یا ناتوانی دائمی کارگر شود، این موارد نیز در محاسبه دیه لحاظ خواهند شد.
پس از بررسی مدارک و گزارش‌های پزشکی قانونی، دادگاه رای نهایی خود را صادر می‌کند. در این مرحله، رای قضایی به عنوان مبنای قانونی برای پرداخت دیه به کارگر یا خانواده او صادر می‌شود. این رای الزام‌آور بوده و کارفرما موظف به پرداخت دیه به مقدار تعیین‌شده است.
در صورتی که کارفرما از پرداخت دیه خودداری کند، امکان پیگیری‌های حقوقی از طریق دادگاه وجود دارد که ممکن است منجر به توقیف اموال یا دارایی‌های کارفرما به نفع کارگر شود.
همچنین، در صورتی که حادثه منجر به ناتوانی دائم کارگر شود، کارفرما علاوه بر دیه، ممکن است مجبور به پرداخت مستمری بلندمدت به کارگر یا خانواده او باشد.
علاوه بر دیه، کارفرما موظف به پرداخت هزینه‌های مربوط به سازمان تأمین اجتماعی نیز می‌باشد. این مبلغ برای تأمین مستمری‌های بیمه‌ای کارگر یا تأمین هزینه‌های درمانی استفاده می‌شود.
چگونگی تنظیم دادخواست شکایت بابت سختی کار
برای تنظیم دادخواست بابت شکایت سختی کار، باید نکات زیر را رعایت کنید:
تعیین دقیق مخاطب
اولین قدم در نگارش دادخواست، مشخص کردن مخاطب است. شما باید تعیین کنید که شکایت خود را به کدام نهاد یا سازمان ارائه می‌دهید.
این نهاد می‌تواند اداره کار، دادگاه کار یا سازمان بازرسی باشد. انتخاب صحیح مخاطب بسیار مهم است زیرا این موضوع مستقیما به روند پیگیری و بررسی شکایت شما تأثیر می‌گذارد.
پیوست مدارک و شواهد قوی
همراه با دادخواست، باید تمامی مدارکی که نشان می‌دهد شما در شرایط کاری سخت و زیانآور قرار داشته‌اید، پیوست کنید. مدارک شامل موارد زیر است:
- گواهی پزشکی
- گزارش‌های کارشناسی
- شهادت همکاران
- عکس‌ها و فیلم‌های محیط کار
شرح دقیق مشکلات کاری
توضیحات مربوط به سختی کار باید با دقت و جزئیات کامل بیان شود. مانند:
- نوع وظایف شغلی
- ساعات کاری غیرمعمول
- شرایط محیط کار (مانند سرما، گرما، رطوبت یا سر و صدا)
- ابزار و تجهیزات غیر استاندارد
اثبات رابطه علت و معلولی
برای قانع کردن مراجع رسیدگی، باید نشان دهید که مشکلات سلامتی یا آسیب‌های جسمی شما مستقیما ناشی از شرایط کاری سخت است. ارتباط بین این دو باید به‌طور مستند و با ارائه مدارک معتبر توضیح داده شود.
ارجاع به قوانین و مقررات نقض شده
باید به قوانین کار و مقررات ایمنی و بهداشت حرفه‌ای که کارفرما آنها را نقض کرده است، اشاره کنید. همچون:
- عدم رعایت قوانین مربوط به ساعت کار
- عدم تامین تجهیزات ایمنی
- عدم رعایت استانداردهای بهداشتی
تعیین میزان خسارات وارده
در دادخواست خود باید به طور دقیق و کامل، خساراتی که متحمل شده‌اید را ذکر کنید. این خسارات می‌تواند به دو دسته تقسیم شود:
- خسارات مادی: شامل هزینه‌های درمان، کاهش درآمد به دلیل کاهش توان کاری، هزینه‌های توانبخشی.
- خسارات معنوی: شامل درد و رنج، فشارهای روحی و روانی که ناشی از سختی کار بوده است.
درخواست رسیدگی و جبران خسارات
در انتهای دادخواست خود، باید از مراجع مربوطه درخواست کنید که به شکایت شما رسیدگی کرده و اقدامات لازم برای جبران خسارات وارده را انجام دهند.
در نهایت اینکه باید دادخواست خود را در برگه چاپی، به زبان فارسی و با رعایت تمامی نکات ویرایشی و نگارشی باشد. والا به آن ترتیب اثر داده نمی‌شود.
شکایت از کارفرما بابت سختی کار با گروه حقوقی بنیاد وکلا
آیا شما یا یکی از نزدیکان‌تان به دلیل سختی کار با مشکل مواجه شده‌اید؟ گروه حقوقی بنیاد وکلا به عنوان معتبرترین مرکز حقوقی ایران در این زمینه تخصص و تجربه لازم را دارد تا شما را در هر مرحله از رسیدگی قانونی راهنمایی کند.
خدمات ما در حوزه شکایت از کارفرما در اداره کار شامل:
- تحلیل دقیق پرونده‌های مربوط به نوع شکایت توسط وکیل اداره کار
- نمایندگی قانونی در محاکم و فرآیندهای قضایی
- راهنمایی در خصوص اقدامات پیشگیرانه و حقوقی برای جمع آوری مدارک و شواهد
اگر دچار این مشکل هستید و می‌خواهید هر چه سریع‌تر از کارفرمای خود شکایت کنید، وارد صفحه مشاوره حقوقی اداره کار شوید و از روش‌های مختلف دریافت مشاوره آنلاین و تلفنی استفاده کنید.
