در این مقاله به بررسی نحوه شکایت از کارفرما بابت سنوات، مراحل و مدارک لازم می‌پردازم.
با مطالعه این مقاله اگر شما نیز قصد مطالبه سنوات خود را از کارفرما دارید، می‌توانید با راهنمایی گام به گام من برای وصول مطالبات خود اقدام نمایید.
برای کسب اطلاعات دقیق و تکمیلی با من در ادامه این مقاله همراه باشید.
سنوات چیست؟
پاداش پایان کار که به عنوان حق سنوات نیز شناخته می‌شود، یک مزیت مالی است و به افرادی که کار خود را به دلایلی همچون بازنشستگی، از کار افتادگی یا حتی فوت ترک می‌کنند، پرداخت می‌شود. این مبلغ به نوعی جبران زحماتی است که کارکنان در طول مدت خدمت خود برای سازمان متحمل شده‌اند و به صورت سالانه به آن‌ها تعلق می‌گیرد.
نکته‌ای که در خصوص حق سنوات باید در نظر گرفت، این است که مبنای محاسبه آن تحت تأثیر فاکتورهای اقتصادی و تغییرات قانون کار قرار دارد. هر سال دولت با توجه به شرایط اقتصادی و اجتماعی کشور، قوانین مربوط به سنوات را بازبینی و به‌روزرسانی می‌کند تا هم کارفرمایان و هم کارگران بتوانند در چارچوبی متعادل به تعامل برسند.
طبق ماده ۲۱ قانون کار، کارفرما موظف است مبلغی معادل آخرین حقوق ماهانه کارکنان را به عنوان حق سنوات به آن‌ها پرداخت نماید. این مبلغ به محض اتمام قرارداد یا اتمام دوره خدمت به کارکنان تعلق می‌گیرد و یکی از مهم‌ترین مزایای مالی پایان کار محسوب می‌شود.
نخستین گروهی که شامل دریافت حق سنوات می‌شوند، کسانی هستند که تحت هر نوع قراردادی -رسمی یا غیررسمی- مشغول به کار هستند. مهم نیست که قرارداد شما دائمی باشد یا موقت، در هر صورت از این مزیت برخوردار خواهید شد.
دسته دیگری از افراد که شامل حق سنوات می‌شوند، کارگرانی هستند که به صورت فصلی، روزانه، یا با قراردادهای کوتاه‌مدت و روزمزد کار می‌کنند. حتی اگر دوره کاری شما محدود باشد، همچنان از این حمایت مالی بهره‌مند خواهید شد.
افرادی که به صورت پاره وقت یا تمام وقت در محیط‌های کاری مشغول به کار هستند نیز تحت پوشش حق سنوات قرار می‌گیرند. این موضوع نشان‌دهنده تعهد دولت به حمایت از حقوق کارکنان در تمامی ساعات کاری آن‌هاست.
موارد شکایت از کارفرما بابت سنوات
در ادامه، به بررسی دو مورد اصلی این شکایت از کارفرما می‌پردازم:
شکایت بابت پایه سنوات
پایه سنوات یکی از حقوق مهمی است که به صورت ماهانه یا در پایان سال به کارکنان پرداخت می‌شود و از جمله مزایای قانونی است که کارفرما موظف به رعایت آن است. تا پیش از سال ۱۳۹۲، تنها کارمندان رسمی شرکت‌ها از این حق برخوردار بودند، اما با تغییراتی که در آن سال از سوی وزارت کار اعمال شد، این مزیت به تمامی کارکنان رسمی و غیررسمی، تعمیم یافت.
از آن پس، تمامی کارفرمایان در شرکت‌ها، سازمان‌ها و کارگاه‌ها ملزم به پرداخت پایه سنوات به همه کارکنان خود شدند، بدون توجه به نوع استخدام یا قرارداد آن‌ها. این مبلغ در برخی موارد به صورت ماهانه به کارکنان پرداخت می‌شود که به آن حق سنوات ماهانه گفته می‌شود.
در شرایطی نیز این پرداختی در پایان سال مالی یا پس از اتمام قرارداد کاری به کارمندان تعلق می‌گیرد.
طبق قوانین جاری وزارت کار، تمامی کارفرمایان، صرف نظر از نوع قرارداد (رسمی یا غیررسمی) که با کارکنان خود دارند، موظف به پرداخت این مبلغ به تمامی کارکنان هستند. اگر کارفرما به هر دلیلی از پرداخت این مبلغ خودداری کند یا آن را به شکل ناقص پرداخت نماید، این موضوع می‌تواند دلیلی برای شکایت کارکنان باشد.
این شکایت‌ها ممکن است در مواردی که پایه سنوات به درستی محاسبه نشده یا پرداخت‌های ماهانه یا سالانه به تأخیر افتاده باشد، مطرح شوند. کارمندان معمولا انتظار دارند که پایه سنوات به موقع و به طور کامل پرداخت شود، زیرا این مبلغ به عنوان یک مزیت مالی در تنظیم زندگی و بودجه ماهانه آن‌ها نقش مهمی ایفا می‌کند. هرگونه کوتاهی در پرداخت یا کاهش غیرموجه در این مبلغ، نقض حقوق کارکنان محسوب می‌شود و می‌تواند دلیلی برای طرح شکایت در مراجع قانونی مانند اداره کار یا مراجع حل اختلاف کارگری باشد.
در چنین مواردی، کارکنان معمولا ابتدا باید با کارفرما در خصوص عدم پرداخت پایه سنوات مذاکره کنند، اما اگر این مذاکرات به نتیجه نرسید، راهکار قانونی شکایت و پیگیری حقوقی از طریق مراجع قانونی در اختیار آن‌ها است.
شکایت بابت نپرداختن حق سنوات
حق سنوات در پایان هر قرارداد یا سال کاری به کارکنان پرداخت می‌شود. این حق، به عنوان جبرانی برای سال‌های خدمت کارکنان در نظر گرفته می‌شود و کارفرما موظف است آن را به صورت کامل به کارکنان پرداخت کند. در برخی موارد، کارفرمایان ممکن است به دلایل مختلف از پرداخت حق سنوات خودداری کنند یا آن را با تأخیر انداخته و به طور ناقص بپردازند، که این موضوع باعث نارضایتی کارکنان شده و می‌تواند دلیلی برای طرح شکایت شود.
پرداخت حق سنوات باید به محض پایان قرارداد کاری یا هنگام بازنشستگی، از کار افتادگی یا حتی فوت کارکنان به طور کامل صورت گیرد. نپرداختن این حق یا تأخیر در پرداخت آن، نقض آشکار قوانین کار است و کارکنان در چنین شرایطی می‌توانند از کارفرمای خود شکایت کنند.
شکایت بابت نپرداختن حق سنوات می‌تواند به دلایل مختلفی مانند پرداخت ناقص، تأخیر طولانی مدت در پرداخت، یا حتی عدم پرداخت کامل مطرح شود. در چنین مواردی، کارکنان می‌توانند با مراجعه به اداره کار یا مراجع قضایی، درخواست بررسی موضوع و احقاق حقوق خود را مطرح کنند. مهم‌ترین مسئله در این شکایت‌ها، ارائه مدارک و مستندات مربوط به عدم پرداخت حق سنوات است که شامل قراردادهای کاری، فیش‌های حقوقی و دیگر اسناد مرتبط با دوره خدمت فرد می‌باشد.
در نهایت، پیگیری حقوقی این شکایات به کارکنان کمک می‌کند تا از حقوق قانونی خود دفاع کرده و کارفرمایان را ملزم به رعایت قوانین کنند. این فرآیند، هر چند ممکن است زمان‌بر باشد، اما در صورت طی کردن مراحل قانونی به درستی، منجر به بازپس‌گیری حقوق و مزایای مالی کارکنان خواهد شد.
روش شکایت از کارفرما بابت سنوات
در حال حاضر می توانید خودتان یا وکیل شما از دو روش برای ثبت شکایت از کارفرما بابت سنوات استفاده کنید:
۱. شکایت حضوری
- پیدا کردن شعبه بیمه تأمین اجتماعی: ابتدا باید شعبه بیمه‌گذار تامین اجتماعی خود را پیدا کرده و آدرس اداره کار مربوطه را به دست بیاورید.
- دریافت نامه ارجاع از اداره کار: به اداره کار مراجعه کرده و از واحد ارجاع نامه‌ای برای شعبه بیمه‌گذار خود دریافت کنید.
- جمع‌آوری سوابق بیمه: با نامه ارجاع به کارگزاری بیمه تأمین اجتماعی که در آن ثبت‌نام کرده‌اید، بروید و سوابق بیمه خود را جمع‌آوری کنید.
- دریافت فرم‌های دادخواست: سوابق بیمه‌ای خود را به اداره کار (واحد ارجاع) ارائه دهید و فرم‌های دادخواست را دریافت نمایید.
- ارسال نامه سازش به کارفرما: اداره کار نامه‌ای به عنوان سازش به شما ارائه خواهد داد. این نامه باید به کارفرما ارسال شود. کارفرما موظف است در جلسه سازش که معمولا دو هفته بعد از تنظیم دادخواست برگزار می‌شود، حضور پیدا کند. بعد از آن چندین جلسه در اداره کار برگزار شده و طرفین دلایل و مدارک خود را ارائه خواهند داد. سپس رای نهایی صادر می‌شود که طرفین می‌توانند به آن اعتراض کنند. در صورت عدم اعتراض، رای نهایی و لازم الاجرا خواهد بود.
۲. شکایت آنلاین
- ابتدا به آدرس (http://prkar.mcls.gov.ir) مراجعه کنید. برای ثبت‌نام به کارت ملی و شماره همراه به نام خود کارگر نیاز دارید و باید مبلغی برای احراز هویت پرداخت کنید. همچنین می‌توانید از طریق دفاتر پیشخوان دولت نیز مراحل ثبت‌نام را انجام دهید.
- پس از ثبت‌نام و احراز هویت، نام کاربری و رمز عبور به شما داده خواهد شد که برای ورود به سامانه لازم است.
- وارد سامانه شده و گزینه “پنجره خدمات” را انتخاب کنید.
- از بخش “اداره کل روابط کار”، گزینه “ثبت دادخواست بدوی” را انتخاب کنید.
- شکایت خود را درباره موضوع مورد نظر ثبت نمایید.
- پس از ثبت دادخواست، هر دو طرف (کارگر و کارفرما) از طریق پیامک مطلع خواهند شد. برای پیگیری وضعیت و مشاهده زمان رسیدگی، باید به سامانه جامع روابط کار مراجعه شود.
- اداره کار جلسه‌ای را برای رسیدگی به شکایت برگزار می‌کند. زمان و مکان جلسه به شما اطلاع داده خواهد شد. این جلسه معمولا به صورت حضوری برگزار می‌شود.
- در جلسه رسیدگی، کارشناسان اداره کار با حضور نمایندگان طرفین، رأی نهایی را صادر می‌کنند.
مدارک لازم برای شکایت از کارفرما بابت سنوات
برای شکایت از کارفرما بابت عدم پرداخت یا پرداخت ناقص سنوات، مدارکی لازم است که به عنوان شواهد و مستندات برای اثبات حقوق کارکنان در مراجع قانونی و اداری ارائه شوند.
در ادامه، به بررسی مدارک مورد نیاز برای ثبت شکایت از کارفرما بابت سنوات به توصیه مشاوره حقوقی می‌پردازم:
قرارداد کار
قرارداد کار از مهم‌ترین مدارکی است که وجود آن برای اثبات رابطه کاری بین کارگر و کارفرما ضروری است.
این قرارداد نشان می‌دهد که شما در چه مدت زمانی، تحت چه شرایطی و با چه حقوق و مزایایی برای کارفرما کار کرده‌اید. همچنین در قرارداد باید شرایط پرداخت حق سنوات و مزایای پایان کار مشخص شده باشد.
فیش‌های حقوقی
فیش‌های حقوقی نشان‌دهنده پرداختی‌های ماهانه کارفرما به کارگر هستند. این فیش‌ها می‌توانند نشان دهند که آیا پایه سنوات و حق سنوات در پرداخت‌های ماهانه در نظر گرفته شده یا خیر. عدم وجود پایه سنوات یا عدم پرداخت کامل آن می‌تواند به عنوان دلیلی برای شکایت مورد استفاده قرار گیرد.
حکم پایان قرارداد یا قطع همکاری
در صورتی که شکایت مربوط به نپرداختن حق سنوات در پایان قرارداد باشد، ارائه مدرکی که نشان‌دهنده پایان قرارداد یا قطع همکاری باشد، ضروری است.
این مدرک می‌تواند شامل حکم بازنشستگی، پایان قرارداد یا اعلام قطع همکاری توسط کارفرما باشد.
نامه‌ها و مکاتبات اداری
هرگونه نامه یا مکاتبات اداری که بین کارگر و کارفرما رد و بدل شده است و به مسائل مربوط به سنوات یا حقوق کارگری اشاره دارد، می‌تواند به عنوان مدرک مهم برای شکایت مورد استفاده قرار گیرد. این نامه‌ها ممکن است شامل درخواست‌های رسمی برای دریافت حق سنوات یا مکاتباتی در خصوص نپرداختن آن باشد.
گواهی حضور و کارکرد
اگر کارگر در پایان قرارداد یا دوره کاری نیاز به اثبات حضور خود در محل کار داشته باشد، می‌تواند از گواهی‌های حضور و کارکرد که توسط کارفرما صادر شده، استفاده کند.
این مدارک نشان‌دهنده تعداد روزهای کاری، ساعات کار و میزان همکاری کارگر با کارفرما هستند.
شهادت همکاران
در صورتی که اسناد کتبی کافی برای اثبات رابطه کاری و عدم پرداخت سنوات وجود نداشته باشد، کارکنان می‌توانند از شهادت همکاران خود به عنوان مدرکی برای اثبات کارکرد و حقوق معوقه استفاده کنند.
این شهادت‌ها باید از طرف افرادی ارائه شود که خود نیز در محیط کاری حضور داشته و از وضعیت پرداختی‌ها اطلاع دارند.
مدارک پرداخت ناقص یا عدم پرداخت
در صورتی که کارفرما پرداخت سنوات را به صورت ناقص انجام داده باشد، مدارکی مانند اسناد بانکی یا مستندات پرداخت حقوق که نشان‌دهنده دریافت کمتر از میزان قانونی باشند، می‌توانند به عنوان مدارک مهمی برای طرح شکایت مطرح شوند.
مدارک هویتی
ارائه مدارک هویتی مانند کارت ملی، شناسنامه و در صورت لزوم کارت پایان خدمت یا معافیت، برای شناسایی کارگر و ثبت شکایت لازم است. این مدارک به اثبات هویت فرد شکایت‌کننده کمک کرده و فرآیند اداری را تسهیل می‌کند.
کپی از قوانین و مقررات مرتبط
در برخی موارد، ارائه نسخه‌ای از قوانین و مقررات کار یا آیین‌نامه‌های داخلی که به حق سنوات و نحوه پرداخت آن اشاره دارند، می‌تواند به عنوان مدرکی در پرونده شکایت مورد استفاده قرار گیرد.
این مستندات به مراجع رسیدگی‌کننده کمک می‌کند تا بر اساس قوانین موجود تصمیم‌گیری کنند.
مراحل شکایت از کارفرما بابت سنوات
مراحل شکایت از کارفرما بابت حق سنوات به شرح زیر است:
- جمع‌آوری مدارک: ابتدا باید تمام مدارک مربوط به رابطه کاری، فیش‌های حقوقی، قراردادها، گواهی‌های حضور و کارکرد و مدارک هویتی را جمع‌آوری کنید تا شواهد کافی برای اثبات شکایت داشته باشید.
- مراجعه به شعبه تأمین اجتماعی یا سامانه آنلاین شکایت در اداره کار: پس از آماده‌سازی مدارک، می‌توانید به شعبه تأمین اجتماعی محل خود مراجعه کرده یا از طریق سامانه آنلاین اداره کار، شکایت خود را ثبت نمایید.
- ارائه دادخواست: در این مرحله، باید دادخواستی تنظیم کنید که در آن به صورت دقیق موضوع شکایت، دلایل و مدارک پشتیبان آن ذکر شده باشد.
- ارسال ابلاغیه: پس از ثبت شکایت، اداره کار ابلاغیه‌ای برای کارفرما ارسال می‌کند تا او نیز در جریان شکایت قرار بگیرد و فرصت دفاع از خود را داشته باشد.
- حضور در جلسات: شما و کارفرما باید در جلسات تعیین‌شده توسط اداره کار حاضر شوید تا موضوع به صورت حضوری بررسی و پیگیری شود.
- صدور رأی نهایی: پس از بررسی شواهد و برگزاری جلسات، اداره کار رأی نهایی خود را در خصوص شکایت صادر می‌کند. این رأی می‌تواند به نفع کارگر یا کارفرما باشد و لازم‌الاجرا است.
نحوه تنظیم دادخواست
برای پیگیری شکایات در مراجع حل اختلاف کار، ارائه یک دادخواست رسمی ضروری است که از سوی کارگر، کارآموز، کارفرما یا نمایندگان آن‌ها به اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی محل مربوطه ارسال می‌شود.
به محض دریافت و تنظیم دادخواست، این مستند در سیستم اداره کار ثبت می‌شود و رسیدی شامل نام خواهان، نام خوانده، تاریخ تقدیم و شماره ثبت به ارائه‌دهنده دادخواست داده خواهد شد. در برخی موارد، اگر همان روز دعوتنامه‌ای کتبی برای جلسه رسیدگی صادر شود، همان دعوتنامه به عنوان رسید در نظر گرفته می‌شود و نیازی به صدور رسید جداگانه نخواهد بود.
هر دادخواستی که به اداره کار تسلیم می‌شود باید شرایط زیر را داشته باشد:
- استفاده از فرم‌های چاپی مخصوص: دادخواست باید بر روی برگه‌های استاندارد نوشته شود.
- نگارش به زبان فارسی: تمامی اطلاعات و توضیحات باید به فارسی نوشته شوند.
- مشخصات خواهان: شامل نام، نام خانوادگی، اطلاعات هویتی، اقامتگاه و در صورت کارگر بودن، شغل و سابقه کاری وی در کارگاه.
- مشخصات خوانده: اطلاعات هویتی و اقامتگاه خوانده نیز باید درج شود. اگر خوانده کارفرما باشد، آدرس کارگاه در صورت فعال بودن، به عنوان اقامتگاه قانونی وی تلقی می‌شود.
- مشخصات خواسته: توضیح کامل خواسته و دلایل مربوطه.
- امضا یا اثر انگشت: دادخواست باید توسط خواهان امضا یا اثر انگشت شود.
- اطلاعات نماینده: اگر دادخواست توسط نماینده‌ای ارائه شود، مشخصات کامل نماینده نیز باید درج و مستندات نمایندگی او پیوست شود.
- تعداد نسخ: دادخواست و ضمائم باید به تعداد خواندگان به اضافه یک نسخه تهیه شوند.
اگر دادخواست فاقد شرایط فوق باشد، ثبت نمی‌شود و از نظر قانونی بی‌اعتبار خواهد بود. بنابراین رعایت تمام جزئیات برای به جریان انداختن شکایت حیاتی است.
فرآیند رسیدگی به شکایت از کارفرما بابت سنوات
زمانی که کارگر از کارفرما شکایت می‌کند، فرآیند رسیدگی به شکایت در اداره کار به شرح زیر خواهد بود.
طبق ماده ۱۵۷ قانون کار، اولین مرجع رسیدگی به شکایت، شورای اسلامی کار است. اگر این شورا وجود نداشته باشد، کارگر می‌تواند به انجمن صنفی کارگران یا نماینده قانونی آن‌ها مراجعه کند. در این مرحله تلاش می‌شود تا اختلافات با صلح و سازش حل شود. در صورت عدم موفقیت در مرحله صلح، پرونده به هیات تشخیص ارجاع داده می‌شود. این هیات شامل نمایندگانی از مدیران، کارگران و وزارت کار است که وظیفه بررسی و ارائه راه‌حل برای حل اختلافات را بر عهده دارد.
اگر اختلافات همچنان ادامه داشته باشد، پرونده به هیات حل اختلافات سپرده می‌شود. این هیات شامل نمایندگان کارگران، دولت و کارفرمایان است. تصمیمات این هیات باید ظرف ۱۵ روز اجرایی شود و در صورت اعتراض، باید در همان مدت زمان اعلام گردد؛ در غیر این صورت، اعتراض پذیرفته نخواهد شد.
به طور کلی، قانون زمان‌بندی خاصی برای شکایت کارگر از کارفرما تعیین نمی‌کند و این شکایات تحت مرور زمان قرار نمی‌گیرند، به این معنی که کارگر می‌تواند در هر زمان شکایت خود را مطرح کند.
با این حال، توصیه می‌شود که کارگر هرچه سریع‌تر شکایت خود را ثبت کند تا از مشکلاتی نظیر گم شدن مدارک یا از دست رفتن اطلاعات جلوگیری شود. به طور کلی مهلت شکایت از کارفرما برای پرداخت نکردن حقوق و مزایا مانند حق سنوات، ۵ سال است.
حق سنوات یکی از حقوق قانونی کارگران است که باید در شرایط خاص به آن‌ها پرداخت شود. این حق به عنوان یک مزیت اجباری برای کارگران محسوب می‌شود و در صورتی که کارفرما در پرداخت آن کوتاهی کند یا در قرارداد، کارگر را از این حق محروم نماید، اقدام او غیرقانونی بوده و کارگر می‌تواند برای احقاق حقوق خود به وزارت کار شکایت کند.
بر اساس ماده ۲۱ قانون کار، حق سنوات معادل یک‌ماه از آخرین حقوق ثابت دریافتی کارگر است. این مبلغ باید در زمان خاتمه یا فسخ قرارداد کار به کارگر پرداخت شود. به عبارت دیگر، اگر کارگر قرارداد خود را به پایان برساند یا قرارداد او فسخ شود، کارفرما موظف است مبلغی معادل حقوق یک‌ماه آخر را به عنوان حق سنوات به کارگر پرداخت کند.
در صورتی که کارگر کمتر از یک سال در سازمان مشغول به کار باشد، حق سنوات به تناسب مدت زمان کارکرد محاسبه می‌شود و کارفرما باید این مبلغ را به نسبت مدت کارکرد به کارگر پرداخت نماید. به این ترتیب، حتی کارگرانی که مدت زمان کوتاه‌تری در سازمان بوده‌اند نیز از حق سنوات به تناسب زمان کار خود بهره‌مند خواهند شد.
شکایت از کارفرما بابت سنوات با گروه حقوقی بنیاد وکلا
آیا شما یا یکی از نزدیکان‌تان با مشکل عدم پرداخت حق سنوات توسط کارفرما مواجه هستید؟ گروه حقوقی بنیاد وکلا به عنوان معتبرترین مرکز حقوقی ایران در این زمینه تخصص و تجربه لازم را دارد تا شما را در هر مرحله از رسیدگی قانونی راهنمایی کند.
خدمات ما در حوزه شکایت از کارفرما در اداره کار شامل:
- تحلیل دقیق پرونده‌های مربوط به نوع شکایت توسط وکیل سنوات
- نمایندگی قانونی در محاکم و فرآیندهای قضایی
- راهنمایی در خصوص اقدامات پیشگیرانه و حقوقی برای جمع آوری مدارک و شواهد
اگر دچار این مشکل هستید و می‌خواهید هر چه سریع‌تر از کارفرمای خود شکایت کنید، وارد صفحه مشاوره حقوقی سنوات شوید و از روش‌های مختلف دریافت مشاوره آنلاین و تلفنی استفاده کنید.
