سرقت، بزرگ‌ترین معضل جوامع بوده و هست. سارقان با روش‌های مختلف اقدام به ربودن مال دیگران می‌کنند. از همین رو قانونگذار توجه ویژه‌ای به این مسئله کرده و بخشی از قانون مجازات اسلامی را به تعریف انواع سرقت و مجازات آن اختصاص داده است.
کیف قاپی یکی از شیوه‌های رایج سرقت است که عموما در ملا عام رخ می‌دهد. کیف قاپی از زمره جرایمی است که در دسته جرایم تعزیری قرار دارند و معمولا بدون ایجاد درگیری و ضرب و شتم رخ می‌دهد؛ هر چند که گاهی این اتفاق نیز می‌افتد.
در هر صورت کیف قاپی یکی از جرایم شناخته شده در بحث سرقت است که مجازات خاص خودش را دارد. با ما همراه باشید تا با تعریف قانونی این جرم و مجازات وی آشنا شوید. ضمن آن که می‌توانید در این زمینه از وکیل آنلاین نیز راهنمایی دریافت کنید.
تعریف کیف قاپی
کیف قاپی به معنی ربودن کیف دیگری به صورت علنی و مقابل چشم مالباخته است. شرط لازم برای اینکه جرم کیف قاپی محسوب شود این است که حتما باید به صورت آشکارا رخ دهد، مثلا به صورت پنهانی و با استفاده از شگردهای شعده‌بازی و بدون آگاهی مالباخته نباشد. همچنین کیفی که در منزل سرقت می‌شود در زمره کیف قاپی به شمار نمی‌آید.
قانونگذار در ماده ۶۵۷ قانون مجازات اسلامی، کیف قاپی را جرم محسوب کرده و بیان می‌دارد که هر کس از طریق کیف قاپی اقدام به ربودن مال دیگری نماید، مجرم بوده و به حبس از ۱ تا ۵ سال محکوم و تحمل ۷۴ ضربه شلاق محکوم می‌شود.
چگونگی ارتکاب جرم کیف قاپی
کیف قاپی معمولا به اشکال مختلف انجام می‌شود. گاهی سارق پیاده و گاهی سوار بر موتور اقدام به سرقت می‌نماید.
کیف‌زنی یا کیف قاپی، جز سرقت تعزیری بوده که می‌تواند با اعمال دیگری همچون ضرب و جرح و آزار و اذیت فرد نیز همراه شود. در هر حال این جرم به هر نوعی که باشد باید در حالی که آشکارا صورت می‌گیرد، غیرقابل پیش‌بینی نیز باشد. در هر دو صورت مرتکب جرم شده و مشمول مجازات می‌شود.
کیف قاپی حدی است یا تعزیری؟
سرقت حدی، جز پیچیده‌ترین اشکال سرقت است که مجازات‌های سنگینی چون قطع دست و پا، حبس ابد و اعدام دارد. برای آن که یک سرقت در دسته سرقت حدی قرار گیرد باید تمامی ۱۴ شرطی که قانونگذار برای آن تعیین کرده را داشته باشد.
از آن جایی که کیف قاپی مهم‌ترین رکن سرقت حدی که خارج کردن مال از حرز است را ندارد و دقیقا در نقطه مقابل آن قرار دارد، مشمول سرقت حدی نشده و در دسته جرایم تعزیری قرار می‌گیرد.
جرایم تعزیری نیز به نوبه خود شرایط و مجازات مختلفی دارند و بسته به اینکه سرقت همراه با آزاد و اذیت باشد یا خیر، تعداد سارقان و اینکه از اسلحه استفاده شده باشد یا نه و غیره ممکن است موجب تشدید مجازات یا کاهش آن شود. کیف قاپی نیز جزم جرایم تعزیری است که می‌تواند مجازات آن کاهش یافته یا تشدید شود.
عناصر جرم کیف قاپی
برای آن که عمل یا ترک عملی جرم محسوب شود باید چند عنصر مهم را داشته باشند:
عنصر قانونی
در ماده ۲۶۷ قانون مجازات اسلامی درباره تعریف سرقت آمده است که: سرقت عبارت است از ربودن مال غیر. برای آن که یک عمل از لحاظ قانونی سرقت محسوب شود، باید سه شرط مهم را داشته باشد.
- ربودن، دزدیدن و جابه‌جا کردن مالی که متعلق به دیگری است. بنابراین اگر کسی کیفی که متعلق به خودش است را بردارد، سرقت محسوب نمی‌شود.
- آن مال ارزش اقتصادی داشته باشد. مثلا برداشتن کیفی که دورانداخته شده سرقت حساب نمی‌شود.
- آن مال منقول بوده و قابلیت جابه‌جایی داشته باشد.
عنصر مادی
گذشته از عنصر قانونی، عمل انجام شده باید عنصر مادی نیز داشته باشد. و آن انجام فعل ربودن است. یعنی فرد اقدام به دزدی کند. پس اگر کسی کیفش را به امانت به دیگری سپرد، و آن را پس نداد مشمول سرقت نمی‌شود.
عنصر روانی
جنبه دیگر سرقت نیز وجود عنصر روانی آن است. یعنی سارق با علم به اینکه کارش دزدی است اقدام به ربودن کرده باشد. اگر این کار را تحت فشار و با اکراه انجام داده باشد یا اینکه نمی‌دانسته جرم است و مرتکب شده، مشمول سرقت نمی‌شود.
تفاوت کیف قاپی و جیب‌بری
هر چند در قانون مجازات اسلامی جرم کیف قاپی و جیب‌بری توامان ذکر شده و مجازات‌هایی که برای آن‌ها درنظر گرفته شده نیز مشابه است. اما ماهیت این دو جرم با هم متفاوت بوده و نحوه ارتکاب هر کدام نیز متفاوت است.
شرط اصلی جرم کیف قاپی علنی بودن و آشکار بودن آن است. یعنی سارق باید در جلوی چشمان مالباخته اقدام به ربودن کیف وی نماید. اما در جرم جیب‌بری این جرم حتما باید در خفا و بدون آگاهی مالباخته انجام شود.
بنابراین تفاوت اصلی و مهم آن‌ها در نحوه ارتکابشان است. گذشته از اینکه جرم کیف قاپی همیشه در دسته جرایم تعزیری قرار می‌گیرد و بدلیل علنی و آشکاربودن آن و اینکه در خیابان رخ می‌دهد؛ هیچگاه مشمول سرقت حدی نمی‌شود. در صورتی که جیب‌بری تحت شرایطی خاص می‌تواند مستوجب حد شود.
مجازات جرم کیف قاپی
همان‌طور که ذکر شد، کیف قاپی جز جرایم مربوط به سرقت تعزیری است و فرقی نمی‌کند فرد با موتور یا پیاده اقدام به سرقت کرده باشد. در هر صورت مجازات کیف قاپی در ماده ۶۵۷ قانون مجازات اسلامی ذکر شده است.
طبق این قانون: هر کس مرتکب ربودن مال دیگری از طریق کیف‌زنی – جیب‌بری و امثال آن شود به حبس از یک تا پنج سال و تا (۷۴) ضربه شلاق محکوم خواهد شد.
این مجازات در صورتی است که کیف قاپی بدون آزار و اذیت و بدون استفاده از سلاح انجام گرفته باشد.
تشدید مجازات جرم کیف قاپی
کیف قاپی شاید در ظاهر یک سرقت ساده به شمار آید، اما گاهی با عواملی همراه می‌شود که می‌تواند منجر به تشدید مجازات آن شود. این عوامل عبارتند از:
سرقت همراه آزار و اذیت و ضرب و جرح
در ماده ۶۵۱ قانون مجازات اسلامی در خصوص شرایط تشدید مجازات آمده است که اگر سرقت همراه با آزار و اذیت باشد و سارقان اقدام به ضرب و شتم مالباخته نمایند، سرقت همراه با تهدید و خشونت محسوب شده و سارقان به اشد مجازات آن که حبس از ۵ تا ۲۰ سال به همراه تحمل ۷۴ ضربه شلاق خواهد بود، محکوم می‌شوند.
استفاده از سلاح گرم یا سرد
اگر سارقین در جرم کیف قاپی از سلاح گرم و سرد نیز استفاده کرده باشند، مجازات سنگین‌تری نیز خواهند داشد. همان‌طور که در ماده ۶۵۴ قانون مجازات اسلامی آمده است، مجازات آن‌ها به حبس از ۵ تا ۱۵ سال و تحمل ۷۴ ضربه شلاق افزایش خواهد یافت.
تکرار سرقت
تکرار سرقت به خودی خود می‌تواند موجب تشدید مجازات سارق شود. چنانچه در ماده ۶۶۶ قانون مجازات اسلامی آمده است اگر سارق پیش از سه فقره محکومیت قطعی سرقت داشته باشد؛ مشمول حداکثر مجازات مقرر در قانون خواهد شد.
فروش مال مسروقه
همچنین مرتکب شدن جرایم دیگری در کنار کیف قاپی نیز می‌تواند باعث تشدید مجازات شود. مثلا اگر سارق بعد از سرقت اقدام به فروش مال دیگری نماید و این کار را به عنوان کسب و پیشه خود در پیش گیرد، با مجازات شدیدتری روبه‌رو می‌شود.
چنان که در ماده ۶۶۲ قانون مجازات آمده است. فروش مال مسروق جرم است و مجازات آن حبس از ۶ ماه تا یک سال به همراه ۷۴ ضربه شلاق است. حال اگر این کار حرفه سارق باشد، به حداکثر مجازات ذکر شده در این ماده محکوم می‌شود.
کاهش مجازات در جرم کیف قاپی
هر چند قانونگذار نسبت به جرم سرقت سخت‌گیرتر بوده و برای محافظت از امنیت جامعه و افراد اقدام به قانونگذاری برای مجازات وی کرده است تا به نحوی مجرم تنبیه شده و از اعمال خلاف قانون دست بردارد. اما گاهی فرصت‌هایی برای مجرمین بدون سابقه کیفری به وجود آورده تا موجب تخفیف مجازات آن‌ها شود.
در ماده ۱۰۴ اصلاحی سال ۱۳۹۹ جهت کاهش حبس تعزیری آمده است اگر مجرم فاقد سابقه کیفری باشد و مال ربوده شده نیز کمتر از ۲۰ میلیون تومان ارزش داشته باشد، به شرط رضایت شاکی می‌توان قرار منع تعقیب وی و ختم پرونده را اعلام نمود.
طبق این قانون متهم باید بتواند رضایت شاکی را به دست آورده و مال مسرقه را نیز برگرداند. اما اگر مجرم نتواند رضایت شاکی را جلب کند، هر چند دو شرط ذکر شده در بالا را داشته باشد، نمی‌تواند از این ماده استفاده نماید.
آیا سرقت موبایل کیف قاپی محسوب می‌شود؟
سرقت موبایل یکی از انواع سرقت‌های نو ظهور جامعه است که به دلیل آسان بودن خرید و فروش آن، در حال افزایش است. سرقت موبایل معمولا به دو شیوه صورت می‌گیرد: یا موبایل فرد در حال گفتگو سرقت می‌شود یا اینکه زمانی که در جیبش قراردارد.
در این مورد جز جیب‌بری به شمار آمده و طبق قوانین مربوط به آن عمل می‌شود. اما در مورد اول مشمول قانون کیف قاپی نشده و سرقت عمومی است که با توجه به قوانین مربوط به سرقت رسیدگی می‌شود.
نقش رضایت شاکی در جرم کیف قاپی
در برخی شرایط خاص، رضایت شاکی می‌تواند در مجازات مجرم مؤثر باشد. یکی از آن‌ها استناد به ماده ۱۰۴ اصلاحی قانون در سال ۱۳۹۹ است که رضایت شاکی نقش مهمی در مختومه شدن پرونده و صدور منع تعقیب متهم ایفاد می‌کند.
اما در پرونده‌هایی که مشمول این شرایط نمی‌شود یعنی سارق سابقه کیفری داشته یا مال بالاتر از ۲۰ میلیون تومان است، رضایت شاکی نقشی در ختم پرونده و مجازات مرتکب ندارد.
نقش مرور زمان در جرم کیف قاپی
مرورزمان به معنی سپری شدن زمانی مشخص است که پس از آن امکان تعقیب و مجازات متهم برای شاکی وجود ندارد. بیشتر جرائم مشمول قاعده مرور زمان می‌شوند اما مدت آن بسته به نوع جرم و مجازات آن متفاوت است.
البته در جرم سرقت مرورزمان تنها در جرائم تعزیری استفاده می‌شود. کیف قاپی نیز یکی از جرائم تعزیری است که می‌تواند مشمول این قانون شود اما باید شرایطی را دارا باشد. مرورزمان می‌تواند در سه مرحله تعقیب، دادرسی و صدور حکم اجرا شود. هر جرم به تناسب درجه و مجازاتش مدت مشخصی لازم دارد تا مشمول مرور زمان شود.
ماده ۱۰۵ قانون مجازات اسلامی مدت مرورزمان هر یک از جرایم را بدین شرح ذکر کرده است:
- جرایم تعزیری درجه یک تا سه، با انقضای پانزده سال.
- جرایم تعزیری درجه چهار، با انقضای ده سال.
- جرایم تعزیری درجه پنج، با انقضای هفت سال.
- جرایم تعزیری درجه شش، با انقضای پنج سال.
- جرایم تعزیری درجه هفت و هشت، با انقضای سه سال.
اگر شاکی در زمان وقوع جرم کیف قاپی از شکایت خودداری کند، تنها یک سال فرصت دارد تغییر عقیده دهد. پس از آن مشمول مرور زمان شده و نمی‌تواند از مجرم شکایت نماید.
اقدامات لازم بعد از وقوع کیف قاپی
کیف قاپی جرمی است که در ملاعام و به صورت آشکار رخ می‌دهد و مالباخته فرصت این را دارد که بتواند چهره سارق یا موتور وی را شناسایی کرده و به اطلاع پلیس برساند. زمانی که در خیابان مورد سرقت قرار گرفتید باید این اقدامات را انجام دهید. همه این اقدامات مورد تاکید وکیل نیز می‌باشد.
تماس با پلیس ۱۱۰
پیش از هر کاری با پلیس تماس گرفته و اعلام سرقت کنید. مامورین کلانتری با حضور در محل و بررسی محل وقوع و شواهد موجود در صحنه اقدام به تهیه گزارش می‌کنند.
ثبت شهادت شهود
ممکن است افراد دیگری غیر از مالباخته در صحنه حضور داشته باشند و بتوانند نحوه وقوع حادثه را بیان کنند. شاکی باید از این افراد بخواهد تا اظهارات خود را به پلیس بیان نمایند و در صورت شناسایی سارق و برداشتن پلاک وسیله نقلیه آن‌ها، مراتب را به ماموران کلانتری گزارش دهند.
تنظیم شکواییه
بعد از اینکه پلیس گزارش اولیه را آماده نمود، مالباخته باید با مراجعه به دادگاه اقدام به تنظیم شکواییه برای شکایت از سارق یا سارقین نماید. این کار را باید با مراجعه به یکی از دفاتر خدماتی قضائی الکترونیک یا مراجعه به سایت عدل ایران انجام دهد.
چهره‌نگاری
اگر فرد مالباخته موفق به شناسایی سارق شده باشد باید به مرکز چهره‌نگاری رفته و با تشریح چهره فرد آن را شناسایی کند. البته این کار باید با حکم دادگاه انجام شود.
اثبات جرم کیف قاپی
بر اساس قانون، اثبات ادعا با کسی است که آن را مطرح کرده است. بنابراین شاکی به عنوان کسی که اقامه دعوا نموده باید بتواند سرقت را ثابت نماید مخصوصا اگر به فرد خاصی مشکوک است. در غیر این صورت کار وی افترا محسوب شده و به موجب قانون مشمول مجازات می‌شود. قانون برای اثبات جرم چند روش را تعیین کرده است.
اقرار متهم
اقرار متهم از جمله مواردی است که می‌تواند به اثبات جرم کمک کند. اقرار در زمان‌هایی که سارق سابقه کیفری داشته یا قابل شناسایی است می‌تواند کاربرد داشه باشد. البته برای اینکه اقرار رسمی باشد باید سارق آن را دو بار و در حضور قاضی انجام دهد.
شهادت شهود
شهادت شهود در اثبات جرم کیف قاپی می‌تواند کمک زیادی کند چرا که شرط اصلی وقوع این جرم آشکار بودن آن است. بنابراین شاکی می‌تواند از افراد حاضر در صحنه بخواهد تا به عنوان شاهد در دادگاه حضور یافته و مشاهدات خود را ثبت نمایند.
البته ضروری است که شاهدین شرایط ذکر شده در قانون را دارا باشند. از جمله داشتن بلوغ، عدالت، نداشتن خصومت با یکی از طرفین و مرد بودن و غیره.
استفاده از فیلم دوربین مداربسته
به لطف پیشرفت تکنولوژی اکثر معابر و خیابان‌ها مجهز به دوربین مداربسته هستند که می‌تواند کمک موثری در شناسایی سارق و اثبات سرقت انجام دهند.
البته بررسی فیلم دوربین‌های مداربسته به عهده پلیس مربوطه است. و اقدامات لازم جهت بررسی فیلم‌های دوربین مداربسته بعد از حکم دادگاه انجام می‌شود.
رسیدگی به جرم کیف قاپی در صلاحیت کدام دادگاه است؟
رسیدگی اولیه به جرم کیف قاپی در کلانتری یا دادسرای محل وقوع جرم صورت می‌گیرد. بنابراین فرد مالباخته ابتدا باید به یکی از آن‌ها مراجعه کرده و شکایت کتبی خود را تقدیم نماید. سپس کلانتری یا دادسرا پرونده را به دادگاه کیفری ارسال می‌کند.
قاضی ممکن است از شاکی بخواهد تا در جلسات شرکت کرده و ادله خود را ارائه نماید. اما گاهی نیز با استناد به مدارکی که پلیس ارائه می‌دهد، اقدام به صدور حکم می‌نماید.
دریافت مشاوره درباره جرم کیف قاپی با بنیاد وکلا
کیف قاپی از دسته جرایمی است که در حال افزایش است و فرقی ندارد در کلان شهرها یا روستاها باشید، احتمال آن که در معرض کیف قاپی قرار بگیرید زیاد است. کیف قاپی هر چند به صورت علنی و آشکار رخ می‌دهد اما اثبات آن و تعقیب مجرم می‌تواند سخت و مشکل باشد. اگر شما یا اطرافیانتان قربانی کیف قاپی هستید، بهتر است قبل از هر اقدامی مشاوره حقوقی لازم را دریافت کنید.
بنیاد وکلا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی و تلفنی و اعزام وکیل در صورت نیاز می‌تواند در تنظیم شکواییه و چگونگی پیگیری پرونده کیف قاپی به شما کمک کند.
