ارائه اسناد و مدارک لازم برای درخواست طلاق جز مهم‌ترین مراحل دعاوی طلاق محسوب می‌شود. اثبات هر ادعایی در دادگاه از طریق مدارک و اسناد مختلف انجام می‌شود و به صرف اظهارات شفاهی، قاضی نمی‌توان حکم مقتضی را صادر کند.
در روبه طلاق مانند سایر دعاوی حقوقی نیز به این شکل است و تهبه مدارک مورد نیاز پیش از طلاق، لازم و ضروری است. برخی از مدارک طلاق در زمان حضور در دادگاه و برخی دیگر برای ثبت محضری کارایی دارد.
جدای از مدارک اصلی برای درخواست طلاق شامل سند ازدواج و اسناد هویتی، خواهان هر نوع و سند و مدرکی که بتواند ثابت کننده ادعای وی باشد را بایستی ضمیمه دادخواست نماید.
در طلاق که از طرف زوجه درخواست می‌شود، ارائه اسناد محکمه پسند سبب صدور گواهی عدم امکان سازش می‌شود. در طلاق از طرف شوهر، مدارک ارائه شده بایستی پیرامون پرداخت حق و حقوق مالی زوجه بوده که نشان دهد شوهر مهریه زن را پرداخت نموده و از این طریق تقاضای طلاق کرده است.
در طلاق توافقی نیز، مدرک مهمی که باید از طرف زوجه ارائه شود، توافق نامه کتبی که در آن در رابطه با موضوعات مختلفی چون مهریه، حضانت فرزند، نفقه و غیره بین زن و شوهر توافق شده است. در واقع با توجه به این که زن و شوهر با توافق هم تصمبم به طلاق گرفته‌اند، باید کلیه موضوعات مرتبط با رابطه زوجیت و حتی بعد از طلاق را نیز به صورت توافقی تعیین تکلیف کنند.
لازم به ذکر است که خواهان دعو ا طلاق برای تسریع در روند رسیدگی به پرونده در دادگاه بهتر است که قبل از برگزاری جلسات دادگاه، مدارک مورد نیاز را تهیه کند و آن‌ها را در اختیار مرجع رسیدگی کننده قرار دهد.
در صورت وجود نقص در مدارک ارائه شده برای طلاق، دادگاه رسیدگی به طرح دعوا طلاق را متوقف نموده و در این صورت خواهان بایستی مجددا برای تکمیل مدارک لازم برای طلاق اقدام کند.
سند ازدواج جز یکی از مدارک مهم در روند طلاق به شمار می‌رود و ارائه آن برای دعاوی طلاق به منظور ثابت شدن رابطه زن و شوهری بین طرفین است. در صورت مفقودی سند نکاحیه، می‌توان رونوشت آن را از طریق دفترخانه که ثبت نکاح در آن صورت گرفته دریافت نمود.
در این مقاله قصد داریم که کلیه مدارک لازم برای درخواست طلاق را بررسی نموده و همچنین برای هر یک انواع طلاق به صورت مجزا، اسناد و مدارک مورد نیاز را اشاره خواهیم کرد. برای دریافت اطلاعات بیشتر از مشاوره حقوقی تلفنی ما بهره‌مند شوید.
مدارک لازم برای طلاق از طرف زوجه
یکی از راه‌های رایج در دعاوی طلاق آن است که خانم‌ها متقاضی طلاق باشند. با توجه به این که شوهر از حق طلاق برخوردار است، اما این موضوع سبب نمی‌شود که زن از ارائه درخواست طلاق، منع شود.
در قانون ایران تحت شرایط و مواردی که پیش بینی شده است، امکان طلاق گرفتن و درخواست طلاق از طرف زن وجود دارد و می‌تواند با تقاضای طلاق، گواهی عدم امکان سازش را از دادگاه دریافت نموده و سپس از شوهر جدا شود.
قبل از آن که در خصوص مدارک مورد نیاز جهت درخواست طلاق از طرف زن بپردازیم، ابتدا نگاهی به مواردی که زن امکان ارائه درخواست طلاق را دارد، می‌اندازیم. در حالت کلی، زن تنها در صورتی می‌تواند به صورت یک طرفه تقاضای طلاق کند که حق طلاق داشته باشد.
این حق به واسطه ارائه وکالت نامه طلاق به زن به وجود می‌آید. وکالت در طلاق را شوهر به زوجه می‌دهد و با دادن این وکالت نامه، زوجه امکان این را دارد که خود را مطلقه کند.
حال در صورتی که زوجه وکالت در طلاق نداشته باشد، بدون برخورداری از حق طلاق نیز امکان صدور حکم طلاق به خواست زوجه وجود دارد.
مواردی مانند عسر و حرج، به عنوان شایع ترین روش طلاق گرفتن زوجه به شمار می‌رود و در این صورت زن با ارائه مدارک و اسناد مورد نیاز، ثابت می‌کند که در وضعیت عسر و حرج قرار دارد و دادگاه نیز به تبع این موضوع، اقدام به صدور گواهی عدم امکان سازش می‌کند.
علاوه بر این که زوجه برای طلاق گرفتن می‌تواند به شروط ذکر شده در ضمن عقدنامه اشاره نموده و بر اساس آن دادخواست طلاق تنظیم نموده و یکی از شروط دوازده گانه را در صورت تحقق پیدا کردن و امضای شوهر را در دادخواست، عنوان کند.
از دیگر راه‌هایی که زوجه امکان این را دارد که از مرجع قضایی، تقاضای طلاق نماید، مواردی مانند نپرداختن نفقه، ترک زندگی از طرف شوهر و غیره است.
اما در مورد طلاق از طرف زوجه باید گفت که به دلیل آن این که زن برای طلاق باید حتما دلیل داشته باشد و این دلایل را در نزد دادگاه به اثبات برساند، لازمه آن ارائه مدارک و اسناد مورد نیاز است که این مدارک در قسمت منضمات دادخواست طلاق عنوان می‌شود.
حال در خصوص این چه مدارکی برای طلاق به درخواست زوجه مورد نیاز است، می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
مدارک هویتی زوجه
مدارکی زن پیوست دادخواست طلاق نموده و آن را برای دادگاه ارسال می‌کند، باید از هر لحاظ ثابت کننده ادعای وی و این که حق طلاق با او است، باشد. دادگاه تمام مدارک ارائه شده از طرف زوجه را بررسی نموده و سپس بر همین اساس و مستندات موجود، رای طلاق را صادر می‌کند.
هر مدرک و سندی که زوجه، ضمیمه دادخواست نموده باید آن را در قسمت دلایل و ضمائم دادخواست عنوان کند. حال یکی از مدارکی که باید در تمامی دعاوی طلاق ارائه گردد، اسناد هویتی است.
شخصی که خواهان دعوا می‌باشد، باید کارت ملی و شناسنامه خود را ضمیمه دادخواست نموده و برای رسیدگی به دادگاه ارسال کند.
مدارک هویتی زن هم در مرحله دادگاه و هم در مرحله ثبت محضر کارایی دارد. در واقع علاوه بر این که زوجه کارت ملی و یا شناسنامه خود را به دادگاه می‌دهد، بایستی این مدارک را نیز به سردفتر برای ثبت محضری طلاق ارائه کند.
اصل و رونوشت مدارک هویتی زن پیوست دادخواست شده و در زمان مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، تمامی این مدارک همراه با متن دادخواست به دادگاه خانواده صالح ارجاع داده می‌شود.
عقدنامه ازدواج
دومین مدرکی که در طلاق از طرف زن لازم است که تهیه و ارائه شود، عقدنامه ازدواج است. سند ازدواج از این حیث باید در دعاوی طلاق ارائه شود تا بتوان رابطه زوجیت بین زن و مرد را به اثبات رساند.
در پرونده طلاق باید برای دادگاه این موضوع ثابت شود که بین زن و مرد رابطه زوجیت وجود داشته و در واقع زن و شوهر محسوب می‌شوند.
ارائه عقدنامه ازدواج هم در زمان حضور در دادگاه و هم برای ثبت محضری طلاق لازم است که ارائه شود. اصل سند نکاحیه ضمیمه دادخواست می‌شود که اگر اصل سند، مفقود شده باشد، می‌توان به جای اصل سند، رونوشت آن را تقدیم نمود.
برای دریافت رونوشت عقدنامه ازدواج، کافیست به همان محضری که ثبت طلاق صورت گرفته، مراجعه شود و درخواست کپی از سند نکاحیه را دارد.
وکالت نامه محضری طلاق
در صورتی که شوهر به همسر خود وکالت نامه طلاق داده باشد و زوجه به استناد این وکالت نامه درخواست طلاق کرده باشد، ارائه این مدرک برای رسیدگی به پرونده طلاق در دادگاه ضروری است.
وکالت در طلاق تنها از طریق وکالت نامه محضری کاربرد دارد و حتی اگر در عقدنامه ازدواج، وکالت در طلاق به زوجه داده شده باشد، باز هم باید در دفاتر اسناد رسمی، وکالت نامه تنظیم گردد.
گفتنی است که ضمیمه کردن وکالت نامه طلاق تنها در صورتی اجباری است که تقاضای طلاق از طرف زوجه به استناد وکالت نامه باشد و در سایر موارد طلاق، لزومی برای ارائه این مدرک نیست.
با تنظیم وکالت نامه طلاق در محضر که شوهر از قبل به زوجه داده است، زوجه می‌تواند برای طلاق اقدام نموده و وکالت نامه را به همراه سایر مدارک مورد نیاز ضمیمه دادخواست کند.
لازم به ذکر است که وکالت نامه طلاق در صورتی اعتبار دارد که تنظیم آن به صورت وکالت بلاعزل صورت گرفته باشد.
در هر صورت اگر شوهر در ضمن عقد، وکالت به زوجه برای طلاق داده باشد، زن باید شوهر را وادار کند که وکات نامه محضری به او بدهد و سپس وکالت نامه را به عنون یکی از مدارک مهم در طلاق، پیوست دادخواست نماید.
وکالت نامه وکیل
در صورتی که زوجه برای طرح دعوا طلاق، وکیل گرفته باشد، لازم است که وکالت نامه وکیل نیز به همراه دیگر مدارک و اسناد، ضمیمه دادخواست طلاق گردد. همان قرارداد وکالت بین وکیل و زوجه، پیوست دادخواست شده و برای رسیدگی دادگاه ارسال می‌شود.
مدارک مرتبط با نتایج مشاوره طلاق
مدارک مرتبط با نتایج مشاوره طلاق نیز لازم است که ضمیمه دادخواست گردد و در قسمت دلایل و ضمائم عنوان شود. با توجه به این که در رویه قضایی، انجام مشاوره‌های تعیین شده پیش از طلاق، جنبه اجباری پیدا کرده است، زوجه باید نتیجه مشاوره که در قالب گواهی عدم امکان انصراف از طلاق صادر می‌شود را به برگه دادخواست ضمیمه کند.
در صورتی که زوجه در جلسات مشاوره طلاق شرکت نکرده باشد و به تبع آن نیز گواهی صادر نشده باشد، دادگاه با ارائه معرفی نامه به زن، او را به مراکز مشاوره خانواده جهت طی کردن جلسات مشاوره، ارجاع می‌دهد.
گواهی عدم بارداری زوجه
از دیگر مدارک مود نیاز در طلاق از طرف زن می‌توان به گواهی عدم بارداری اشاره نمود. البته این گواهی در بیشتر مواقع در زمان مراجعه به محضر برای ثبت طلاق، بایستی ارائه شود و عموما این گواهی جز مدارک مورد نیاز در دادخواست طلاق به شمار نمی‌رود.
این که باید گواهی عدم بارداری برای طلاق ارائه شود، به منزله این نیست که امکان ثبت طلاق در وضعیت بارداری زن وجود ندارد، بلکه اگر آزمایش بارداری زن مثبت بوده و نشان دهنده حامله بودن او باشد، قبل از آن که ثبت طلاق انجام شود، لازم است که حقوق فرزند تعیین تکلیف شود.
در صورتی که نتیجه گواهی آزمایش بارداری، منفی باشد، دیگر مانعی برای ثبت طلاق وجود ندارد و بلافاصله بعد از انجام مراحل قانونی و شرعی طلاق در زمان محضر، ثبت طلاق صورت نمی‌گیرد.
گواهی پزشکی قانونی
گواهی پزشکی قانونی در دعاوی طلاق خصوصا طلاقی که از طرف زوجه باشد، کارایی دارد. در صورتی که زوجه به دلیل آن که همسر وی او را مورد ضرب و شتم قرار داده، درخواست طلاق داده است، لازم است که در این زمینه گواهی پزشکی قانونی مرتبط با موضوع مربوطه را ارائه کند.
قانونگذار در ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی به طلاق به جهت ضرب و شتم زوجه اشاره کرده است که این موضوع را به عنوان طلاق به دلیل عسر و حرج در نظر گرفته است. زوجه باید بلافاصله بعد از وقوع حادثه که آثار ضرب و شتم در بدن وی وجود داشته باشد، به پزشکی قانونی مراجعه نماید.
اگر طلاق از طرف زوجه با عنوان ضرب و شتم باشد، باید گواهی پزشکی قانونی ضمیمه دادخواست شده و در اختیار دادگاه قرار گیرد. علاوه بر موضوع ضرب و شتم، ارائه گواهی پزشکی قانونی در خصوص اثبات دوشیزه بودن زوجه نیز در طلاق کارایی دارد.
خانمی که مدعی آن است که با همسر خود رابطه جنسی نداشته و در اصطلاح دوشیزه است، باید گواهی سلامت بکارت را تهیه کند.
ارائه گواهی پزشکی قانونی بیشتر در طلاق از طرف زوجه مورد استفاده قرار می‌گیرد که هر گواهی باید منطبق بر دلیل مطرح شده برای طلاق باشد. اثبات دوشزه بودن زن سبب می‌شود تا نصف میزان مهریه به زن تعلق بگیرد و در این صورت نیاز است که گواهی پزشکی قانونی ارائه شود.
حکم طلاق صادره از دادگاه
دادگاه زمانی که حکم طلاق را صادر کرد، این امکان را برای زوجه فراهم می‌کند که برای ثبت طلاق در محضر اقدام کند. در واقع زمانی که زن به دفاتر ثبت طلاق و ازدواج مراجعه می‌کند، سردفتر موظف است که برای ثبت طلاق، گواهی عدم امکان سازش که از دادگاه صادر می‌شود را از زن، تقاضا کند.
قانونا ثبت محضری طلاق بدون حکم دادگاه امکان پذیر نیست و زوجه در صورتی امکان مراجعه به محضر را دارد که پیش از دادگاه اقدام به صدور حکم طلاق نموده باشد.
مدارک مورد نیاز برای دادخواست طلاق از طرف شوهر
شوهر به دلیل آن که حق طلاق دارد، می‌تواند در شرایط بهتری نسبت به زن برای طلاق اقدام کند. این که حق طلاق با شوهر است، اما شوهر برای طلاق دادن زن، باید شرایط ذکر شده در قانون مدنی را رعایت کند.
در روابط زوجیت، زن یک سری حق و حقوقی دارد که تا وقتی که این حقوق پرداخت نشده باشد، شوهر نمی‌تواند تقاضای طلاق کند.
درخواست طلاق از شوهر منوط به این که است حقوق مالی زوجه پرداخت شده باشد. مهریه به عنوان مهم‌ترین حقوق زوجه در طول زندگی مشترک است که برای طلاق حتما باید وضعیت پرداخت مهریه مشخص شود. زوج اگر مهریه زن را پرداخت نکرده و در این شرایط درخواست طلاق کرده باشد، دادگاه حکم طلاق را صادر نمی‌کند.
پرداخت نمودن حقوق مالی زن به عنوان مهم‌ترین شرط در طلاق از طرف شوهر محسوب می‌شود. علاوه بر مهریه، نفقه و اجرت المثل و همچنین شرط تنصیف اموال زوج به عنوان شرایط طلاق از طرف شوهر به شمار می‌رود. شوهر برای طلاق دادن زئجه باید از قبل حقوق زن را پرداخت کند و سپس اقدام به ارائه دادخواست طلاق نماید.
شوهر طبق قانون این امکان را دارد که بدون دلیل، از زوجه طلاق بگیرد اما ذکر دلیل در دادخواست طلاق باعث می‌شود که برای طلاق گرفتن، دیگر نیازی به پرداخت حقوق زوجه نباشد.
اگر دلیل شوهر برای جدا شدن از زن، تمکین نکردن او باشد، در این صورت زوج برای طلاق گرفتن ملزم به پرداخت حقوق و حقوق زن مانند نفقه، اجرت المثل و غیره نیست. اما مهریه باید در هر صورتی در طلاق از طرف مرد پرداخت شود.
در واقع حتی در شرایطی که شوهر برای طلاق، دلیل محکمه پسند و موجه داشته باشد، این موضع باعث نمی‌شود که زوج از پرداخت مهریه برای طلاق معاف شود. در هر صورت شوهر برای طلاق باید مدارکی را تهیه کند و این مدارک را در متن دادخواست عنوان نماید.
مدارک مورد نیاز برای طلاق از طرف مرد، عبارت است از:
کارت ملی و شناسنامه شوهر
در طلاقی که خواسته آن شوهر باشد، لازم است که مدارک هویتی او در اختیار دادگاه قرار گیرد. اصل و رونوشت شناسنامه و کارت ملی شوهر، ضمیمه دادخواست می‌شود. اسناد هویتی جز مهم‌ترین مدارک در تمامی دعاوی طلاق به شمار می‌رود و تنها اختصاص به طلاق از طرف مرد ندارد.
سند ازدواج
مدرک دیگری که در طلاق از طرف مرد، مورد نیاز است، سند ازدواج می‌باشد. عقدنامه ازدواج ثابت کننده رابطه زن و شوهری است و دادگاه با بررسی عقدنامه ازدواج اقدام به صدور حکم طلاق می‌کند.
جدای از اثبات رابطه زوجیت بین طرفین، دادگاه عقدنامه را بررسی می‌کند تا شرایط مندرج در آن را برای صدور حکم طلاق لحاظ کند.
وکالت نامه وکیل
اگر دعوا طلاق از طرف وکیل شوهر، طرح شده باشد، لازم است که وکالت نامه وکیل دادگستری نیز به دادخواست پیوست شود. همچنین طبق قانون آیین دادرسی مدنی، باید مشخصات وکیل در قسمت تعیین شده در دادخواست طلاق نیز نوشته شود.
گواهی عدم امکان انصراف از طلاق
گواهی عدم امکان انصراف از طلاق، جز مدارک لازم برای ارائه درخواست طلاق است. این گواهی زمانی صادر می‌شود که شوهر در جلسات مشاوره طلاق شرکت نموده و در نهایت مرکز مشاوره خانواده به او گواهی می‌دهد تا بتواند برای مراحل بعدی طلاق اقدام کند.
اگر مشاوره تشخیص دهد که دیگر راهی برای سازش بین زوجین وجود نداشته و تصمیم زوج برای طلاق گرفتن از زوجه، قطعی است، در این صورت گواهی مزبور را صادر می‌کند.
اسناد مرتبط با پرداخت مهریه
علی رغم این که شوهر برای طلاق حتما باید تکلیف حق و حقوق همسر خود نظیر مهریه را مشخص کند، در صورتی که اقدام به پرداخت مهریه زوجه نموده باشد، تمامی اسناد مربوطه را بایستی ضمیمه دادخواست کند.
علاوه بر این که اگر شوهر دلیل موجهی برای طلاق داشته باشد، مدارک مرتبط با این دلایل نیز باید برای رسیدگی در دادگاه، پیوست دادخواست شود. شوهر با اثبات عدم تمکین زوجه، نموظف به پرداخت بسیاری از حقوق او نیست و در این صوت تنها باید تکلیف مهریه زوجه را برای طلاق مشخص کند.
مدارک لازم در طلاق توافقی
مدارکی که در طلاق از طرف شوهر و طلاق از طرف زوجه، اشاره شد، در طلاق توافقی نیز کارایی دارد. همانطور که از نام طلاق توافقی پیدا است، جدا شدن و طلاق زوجین، به صورت توافقی صورت گرفته و در این زمینه می‌توان گفت که مهم‌ترین مدرک در این نوع طلاق، توافق نامه کتبی طلاق می‌باشد.
در واقع مدارکی که در طلاق توافقی مورد نیاز است، شامل اسناد هویتی زوجین، عقدنامه، گواهی یا نامه مربوط به مشاوره طلاق، گواهی پزشکی قانونی و غیره است. اما زوجین باید کلیه توافقات خود را به صورت مکتوب تهیه نموده و در زمان طلاق، در اختیار دادگاه قرار دهند.
شرایط مرتبط با حضانت فرزندان، نفقه، مهریه و سایر موارد، در توافق نامه کتبی طلاق نوشته می‌شود تا دادگاه با بررسی این توافق نامه، پرونده طلاق را بررسی نموده و حکم طلاق را صادر کند.
مشاوره حقوقی مدارک لازم برای طلاق
مدارک مورد نیازی که زوجین برای درخواست طلاق لازم است که تهیه کنند، در متن مقاله به آن‌ها اشاره شد، اما اگر باز هم به کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص نیاز دارید، مشاوره حقوقی طلاق با وکلای متخصص در حوزه طلاق را به شما پیشنهاد می‌کنیم.
برای آشنایی بیشتر با مدارک مورد نیاز برای طلاق و سایر موضوعات مرتبط با طلاق، از خدمات حقوقی سامانه بنیاد وکلا استفاده کنید. جهت گرفتن وقت مشاوره حضوری و یا وکیل تلفنی، با کارشناسان ما ارتباط بگیرید.
