در میان انواع قراردادها، پیمان یکی از قراردادهایی است که میان کارفرما و پیمانکار به منظور انجام یک پروژه عملیاتی منعقد می‌شود.
از آن جهت که پیمان‌ها نیز نوعی قرارداد به حساب می‌آیند، شامل حقوق و تکالیف و مسئولیت‌هایی برای دو طرف می‌باشند که رعایت آن الزامیست و در صورت زیر پا گذاشتن این موارد، ضمانت اجراهایی وجود دارد.
در ادامه به بررسی قرارداد پیمان و مسئولیت پیمانکار و کارفرما می‌پردازیم. توصیه می‌شود پیش از انعقاد قرارداد، حتما شرایط و ضوابط آن را با وکیل قراردادها در میان بگذارید.
قرارداد پیمان
پیمان مجموعه‌ای از اسناد و مدارکی مانند موافقت نامه، شرایط عمومی و خصوصی و برنامه زمانی کلی و غیره می‌باشد. در موافقت نامه مشخصات طرفین، موضوع و مبلغ و مدت پیمان بیان شده است.
طرفین قرارداد پیمانکاری را کارفرما و پیمانکار تشکیل می‌دهند. کارفرما شخص حقوقی است که عملیات موضوع پیمان را بر اساس اسناد و مدارک پیمان به پیمانکار واگذار کرده است و از طریق مهندس مشاور بر عملیات اجرایی کار نظارت می‌کند. جانشین‌ها و نمایندگان قانونی کارفرما در حکم کارفرما می‌باشند.
پیمانکار شخص حقیقی یا حقوقی است که اجرای موضوع پیمان را به عهده گرفته است.
در صورت تمایل و حصول اطمینان می‌توانید مشاوره حقوقی تلفنی کاملی دریافت نمایید.
موارد مندرج در قرارداد پیمان
- طبق قرارداد پیمان، پیمانکار موظف است عملیات اجرایی کار را پیش ببرد و نسبت به تامین نیروی انسانی مورد نیاز و مصالح و تجهیزات مبادرت ورزد و محل اجرای کار را دیده و بررسی کرده و از وضعیت آب و هوا، بارندگی اطلاع یابد.
- پیمانکار باید از قوانین و مقررات مربوط به کار، بیمه تامین اجتماعی، عوارض‌ها، مالیات و دیگر قوانین مطلع باشد و رعایت کند و نیز در تهیه پیشنهاد قیمت باید دقت لازم را به عمل آورد و تمام سود مورد نظر خود و تمام هزینه‌ها را در نظر بگیرد زیرا بعدا از هیچ بابت، حق درخواست اضافه پرداختی ندارد.
- اگر در تنظیم قرارداد استفاده از متخصصان خارجی پیش بینی شده باشد پیمانکار باید وضعیت استخدام مانند، میزان حقوق و مزایا، مدت استخدام و مشخصات آن‌ها را به وسیله ی مهندس مشاور به اطلاع کارفرما برساند و با رعایت مقررات برای استخدام آن‌ها اقدام نماید.
- در خصوص غذای کارگران پیمانکار باید تدارکات و اقدامات لازم را انجام دهد و قیمت غذای کارگران که از طرف پیمانکار تهیه می‌شود نباید از قیمت جنس مشابه در نزدیک ترین شهر یا محل گران تر باشد و پیمانکار نمی‌تواند هزینه‌های دیگری، مانند هزینه حمل را به قیمت‌های خریدش اضافه کند.
- پیمانکار باید حقوق کارگران خود را طبق قانون مرتبا پرداخت کند. در صورتیکه تاخیری در پرداخت حقوق پیش بیاید مهندس مشاور به پیمانکار اخطار می‌کند، و در صورت استنکاف مجدد، کارفرما می‌تواند حقوق کارگران را از محل مطالبات پیمانکار پرداخت کند و مبلغ پرداختی را به اضافه پانزده درصد، به حساب بدهی پیمانکار بگذارد و اگر مطالبات کافی نباشد، از محل تضمین‌های پیمانکار پرداخت کند.
- پیمانکار باید مصالح کار را تامین نماید اگر تهیه ی برخی از مصالح طبق مشخصات قرارداد در داخل کشور میسر نباشد و ورود آن‌ها هم از طرف دولت ممنوع شده یا بعدا بشود کارفرما باید اجازه ی ورود مصالح و لوازم مزبور را برای پیمانکار تحصیل کند یا مشخصات مصالح را تغییر دهد.
- پیمانکار در خصوص مقررات و دستورالعمل‌های حفاظت فنی (ایمنی) و بهداشت کار، مسئول ضرر و زیان‌های وارد شده به شخص ثالث در محوطه کار است و در هر صورت کارفرما در این مورد هیچ نوع مسئولیتی به عهده ندارد.
- همچنین پیمانکار باید تمام ساختمان‌ها و تاسیسات موقت، ابزار و ماشین آلات و وسایل محل اجرای عملیات را که متعلق به اوست یا در اختیارش می‌باشد به هزینه ی خود بیمه کند. ابزارها و ماشین آلاتی که کارفرما در اختیار پیمانکار قرار می‌دهد کارفرما باید بیمه کند.
- پیمانکار موظف است عملیات موضوع پیمان را به نحوی اجرا کند که به تاسیسات زیربنایی محل کار آسیبی وارد نشود مسئولیت او در مورد بروز هر حادثه‌ای منوط به آن است که نوع، محل یا مسیر تاسیسات مذکور به اطلاع او رسیده یا در اسناد و مدارک پیمان مشخص شده باشد.
پیمانکار حق واگذاری پیمان به صورت کامل را به دیگران ندارد اما می‌تواند به منظور تسهیل و تسریع در روند کار پیمان‌هایی با پیمان کاران جزء ببندد، مشروط بر آن که آنان را از واگذاری کار به دیگران ممنوع کند.
- کارفرما موظف است که محل کار را بی عوض به پیمانکار تحویل دهد و اگر اجرای کار در زمین‌ها و محل‌های تحویلی نیاز به گرفتن پروانه یا پرداخت عوارض شهرداری، حق ریشه و غیره باشد کارفرما متعهد است وجوه مزبور را پرداخت نماید.
- تاریخ تحویل محل کار نباید بیشتر از ۳۰ روز از تاریخ قرارداد پیمان زمان ببرد.
- اجرای کار در شب در مواردی مجاز می‌باشد به عنوان مثال زمانیکه به علت بروز تاخیرهایی از سوی پیمانکار، انجام کار طبق تشخیص پیمانکار در مدت زمان قرارداد امکان پذیر نباشد، می‌تواند بدون آن که حق دریافت اضافه هزینه کار را داشته باشد با تایید مهندس مشاور و موفقت کارفرما بخشی از کار را در شب اجرا کند.
- هنگامی که مهندس مشاور متوجه شود که پیشرفت کار پیمانکار به نحوی نیست که همه عملیات در مدت پیمان پایان یابد، می‌تواند پس از اخذ موافقت کارفرما به پیمانکار دستور دهد که قسمتی از کار را در شب اجرا کند در این حالت پیمانکار مکلف به اجرای این دستور است و حق ادعا یا مطالبه هیچگونه خسارت و اضافه بها را ندارد.
- هر زمان در ضمن اجرای کار، اشیای عتیقه یا آثار تاریخی و مسکوکات قدیمی و مانند آن در محل کار یافت شود، پیمانکار باید بلافاصله مراتب را از طریق مهندس مشاور به اطلاع کارفرما و طبق قوانین به اطلاع دستگاه‌های انتظامی برساند.
- دو مورد در قرارداد پیمانکاری بسیار اهمیت دارد یکی زمان و دیگری مبلغ حتی قول معروفی است که می‌گوید زمان خودش پول است یا عامیانه تر وقت طلاست.
عوامل موثر در افزایش مدت اجرای کار
در برخی موارد ممکن است اتفاقاتی منجر به افزایش مدت اجرای کار شود در این خصوص پیمانکار می‌تواند درخواست تمدید مدت پیمان را بنماید پیمانکار درخواست خود را با ارائه دلایل توجیهی، به مهندس مشاور می‌دهد و مهندس مشاور پس از بررسی و تایید مراتب را برای اتخاذ تصمیم به کارفرما گزارش می‌کند.
برخی از این مواردی که موجب افزایش مدت اجرای کار می‌شوند عبارتند از: هرگاه به دستور کارفرما یا مهندس مشاور، نقشه‌های اجرایی یا مشخصات فنی تغییر اساسی نماید یا در تحویل مصالحی که فروش آن‌ها لزوما باید با حواله کارفرما صورت گیرد تاخیر ایجاد شود یا در صورتی که به دستور کارفرما مدتی عملیات به حالت تعلیق در آمده باشد.
مهمترین مواردی که کارفرما می‌تواند قرارداد پیمان را فسخ کند با اشاره وکیل آنلاین عبارتند از:
- تاخیر در تحویل گرفتن محل کار
- تاخیر تجهیز محل کار برای شروع عملیات
- تاخیر در اتمام کار به مدت بیش از یک چهارم مدت پیمان
- انحلال شرکت پیمانکار
- ورشکستگی پیمانکار یا توقیف ماشین آلات و اموال پیمانکار
- واگذاری پیمان به شخص ثالث
در خصوص خاتمه پیمان این قرارداد نسبت به پیمانکار لازم و جالب اینجاست که حق فسخ هم ندارد اما نسبت به کارفرما جایز است و بدون محدودیت زمانی می‌تواند قرارداد را برهم زند.
هرگاه در اجرا یا تفسیر مفاد قرارداد بین کارفرما و پیمانکار اختلافی رخ دهد هریک از طرفین می‌توانند درخواست ارجاع موضوع مورد اختلاف به داوری را به رییس سازمان برنامه و بودجه ارائه نماید.
کارفرما و پیمانکار در صورت نیاز به مطالعه یا تنظیم قرارداد پیمان خود می‌توانند از مشاوره حقوقی قراردادها در مجموعه بنیاد وکلا بهره‌مند شوند.
