تصادفات رانندگی در ایران در این دو دهه افزایش قابل‌توجهی داشته و باعث خسارت‌های جانی و مالی مانند خسارت افت قیمت خودرو زیادی شده است و گاهی در برابر آمار حوادث طبیعی و جنگ‌ها قد علم می‌کند.
برای جبران خسارت‌های جانی، بدنی و مالی تا سقف مشخصی، بیمه شخص ثالث برای دارندگان وسایل نقلیه موتوری زمینی، چه اشخاص حقیقی و چه اشخاص حقوقی اجباری شده است.
در آخرین قانون بیمه شخص ثالث (مصوب سال ۱۳۹۵) نسبت به قبل حمایت‌های بیشتری برای خسارت‌های بدنی و جانی و مالی شخص ثالث (افرادی به غیر از رانندگان دو خودرو) وجود دارد اما خسارت‌های وارده به اتومبیل‌ها از محدوده پرداخت بیمه شخص ثالث خارج است و برای آن بیمه بدنه اتومبیل طراحی شده است.
از طرف دیگر، گاهی خسارت‌های وارده به ماشین باعث افت چشمگیر قیمت آن نسبت به قبل از تصادف می‌گردد و خیلی بیش از مبلغی است که بیمه بدنه پرداخت می‌کند.
در این یادداشت درباره مسئولیت پرداخت این خسارت صحبت می‌کنیم که مالک خودرو آسیب دیده برای دریافت خسارت افت قیمت خودرو خویش به چه کسی و چه مرجع صالحی باید مراجعه کند. ضمن آن که برای مطالبه این خسارت می‌توانید از خدمات وکیل حقوقی بهره‌مند شوید.
افت قیمت ماشین در اثر تصادفات رانندگی
افت قیمت خودرو در تصادفات رانندگی به میزان خسارت‌های وارده به ماشین بستگی دارد. گاهی ضربه به بخش‌های بیرونی می‌خورد و باعث آسیب به بدنه می‌شود.
در این موارد گاهی آسیب جزئی است مثل آسیب‌دیدگی سپرهای ماشین و گاهی بیشتر است و به درب‌ها یا صندوق عقب هم آسیب می‌زند و به تعمیر یا رنگ نیاز است.
گاهی علاوه بر آسیب بیرونی، به شاسی یا قطعات داخلی خودرو مثل موتور نیز ضربه وارد می‌شود و لازم است تعمیرات اساسی صورت بگیرد و بعضی از قطعات ماشین تعویض شود. اگر ماشین صفر باشد یا گران‌قیمت، این خسارت و افت شدید قیمت و ضرر، نسبت به قبل از تصادف خیلی آشکار و چشمگیر است.
در همه این موارد باید درصد آسیب‌دیدگی و میزان افت قیمت محاسبه شود که کارشناس خودرو آن را بر اساس مقدار آسیب وارد شده و بررسی عملکرد خودرو برآورد می‌کند.
مسئول پرداخت افت قیمت ماشین در تصادفات
در تصادفات رانندگی، خسارات بدنی، جانی و مالی شخص یا اشخاص ثالث داخل و بیرون خودرو طبق مقررات بیمه شخص ثالث پرداخت می‌شود. البته خسارت مالی شخص اول و دوم مخصوصا آسیب ماشین‌های آن‌ها در تعهد این بیمه نیست.
همچنین سقف پرداخت خسارت مالی در بیمه شخص ثالث جوابگوی افت شدید قیمت نیست. از طرف دیگر و در صورت وجود بیمه بدنه ماشین، خسارت‌های وارده به ماشین طبق پوشش‌های اصلی و اضافی و شرایط و ضوابط آن محاسبه و پرداخت می‌گردد اما
- اولا افت قیمت خودرو ناشی از آسیب‌دیدگی در تصادف رانندگی، بر عهده و تعهد شرکت بیمه نیست.
- ثانیا در تصادفات شدید و افت زیاد قیمت خودرو، بین مبلغ پرداختی بیمه بدنه و افت قیمت تفاوت زیادی وجود دارد.
در صورت افت قیمت خودرو، راننده مقصر مسئول پرداخت آن است. در این موارد، مالک خودرو باید به راننده مقصر مراجعه کند و در صورت امتناع از طریق مراجع رسمی با کمک راهنمایی وکیل تلفنی یا حضوری اقدام کند.
مستند قانونی این مسئولیت، قانون مسئولیت مدنی (مصوب ۷ اردیبهشت ۱۳۳۹) است که ماده اول آن بیان می‌کند که اگر شخصی بدون مجوز قانونی، به عمد یا در نتیجه بی‌احتیاطی، باعث خسارت به جان، سلامتی، مال، آزادی، حیثیت، شهرت تجارتی یا هر حق قانونی اشخاص دیگر شود، اعم از ضرر مادی یا معنوی، وی مسئول جبران خسارت ناشی از عمل خود است.
مراحل قانونی دریافت خسارت افت قیمت ماشین تصادفی
طبق ماده دو قانون مسئولیت مدنی، مرجع رسیدگی به خسارت مادی و معنوی افراد و اثبات آن و حکم به جبران آن دادگاه است. با تصویب قانون شوراهای حل اختلاف در ۲۸ اردیبهشت ۱۳۸۷، برخی از دعاوی بین اشخاص حقیقی و حقوقی غیردولتی در این شوراها رسیدگی می‌شود که تحت نظارت قوه قضائیه فعالیت می‌کنند.
بر همین اساس، مرجع اول رسیدگی به دریافت خسارت افت قیمت خودرو، شورای حل اختلاف است و راننده متقاضی خسارت باید به این شورا مراجعه کند. خواهان یعنی راننده متضرر، بهتر است ابتدا دادخواست تأمین دلیل دهد تا با دستور قاضی، کارشناس رسمی دادگستری افت قیمت را برآورد کند.
پس از نظر کارشناسی اگر میزان خسارت کمتر از بیست میلیون تومان باشد رسیدگی در شورای حل اختلاف ادامه می‌یابد و اگر بیشتر از آن باشد، دادگاه مرجع رسیدگی است. در هر دو مورد علاوه بر دادخواست تأمین دلیل، به ارائه دادخواست پرداخت خسارت افت قیمت ماشین نیز نیاز است.
نکات حقوقی افت قیمت خودرو در تصادفات رانندگی
در اینجا به چند نکته حقوقی و فنی درباره افت قیمت ماشین تصادفی که در جلسات مشاوره حقوقی آنلاین به دست آمده است، توجه کنید:
- سال ساخت و مدل خودرو در محاسبه میزان افت آن خیلی مؤثر است و برای ماشین‌های با عمر بالای پنج سال افت قیمت چندانی در نظر گرفته نمی‌شود.
- تصادفات قبلی خودرو، رنگ شدگی، استهلاک آن پیش از این تصادف مورد دعوا نیز در تعیین افت قیمت خودرو مؤثر است.
- پس از دادخواست تأمین دلیل و اعلام نظر کارشناسی رسمی خودرو، دادخواست افت قیمت را بر اساس خسارات مازاد بر مبلغ دریافتی از شرکت بیمه تنظیم می‌گردد.
- اگر راننده مقصر دادخواست اعسار و ناتوانی پرداخت خسارت را بدهد، پذیرش آن محتمل است اما به نظر قاضی و مدارک و دلایل ارائه شده به دادگاه بستگی دارد. در صورت پذیرش دادخواست اعسار، طرف مقابل یعنی راننده خسارت‌دیده باید بتواند با معرفی اموال منقول و غیر منقول راننده مقصر، برای رد دادخواست اعسار وی اقدام کند.
پس از صدور حکم جبران خسارت افت قیمت خودرو، هزینه دادرسی، کارشناسی و حق‌الوکاله قابل مطالبه از محکوم‌علیه یعنی راننده مقصر است.
- هزینه کارشناسی خودرو، طبق تعرفه کانون کارشناسان رسمی دادگستری محاسبه می‌گردد. البته در ابتدا به صورت علی الحساب اخذ می شود و ممکن است در جریان پرونده افزایش یابد.
- استهلاک ماشین و افت قیمت خودرو بر اثر تصادف رانندگی، هر دو باعث کاهش ارزش خودرو می‌شوند اما با هم متفاوت هستند. استهلاک، کاهش ارزش خودرو با توجه به عمر و کارکرد ماشین است اما افت قیمت ماشین پس از تصادف، به میزان خسارت ناشی از تصادف مربوط است و حتی اگر ماشین تصادفی به صورت حرفه‌ای و با قطعات اصلی و باکیفیت هم تعمیر شود باز هم نسبت به قبل از حادثه رانندگی افت قیمت خواهد داشت.
- گاهی ماشین بر اثر تصادف قابل‌استفاده نخواهد بود و به اصطلاح قراضه یا اوراقی هستند. گاهی ساختار مکانیکی ماشین مثل موتور، قابل تعمیر و استفاده است اما خسارت به بدنه و شاسی آنچنان سنگین است و مجموع هزینه برای تعمیر و بازسازی ماشین و استفاده از آن به صرفه نیست.
- اگر به دلایل شرایط کاری یا زندگی احتمال تصادف با ماشین‌های گران‌قیمت را می‌دهید، بیمه شخص ثالث و بدنه اتومبیل را با شرایط اضافه درخواست کنید.
نکته پایانی آن که در تصادفات رانندگی فقط موضوع افت قیمت خودرو مطرح نیست بلکه گاهی مشکلات حقوقی و کیفری مهمی چون فوت و نقص عضو و بحث قصاص و دیه مطرح است که بهترین کار مشاوره حقوقی و دادن وکالت به متخصصان باسابقه و متبحر بنیاد وکلاست تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن و با بهترین راهکار قانونی از شما حمایت شود.
