در مورد مستثنیات دین مطابق قانون اجرای احکام مدنی مصوب ۱۳۵۶ از تاریخ ابلاغ اجرائیه، مدیون ملزم است در مدت ۱۰ روز نسبت به پرداخت دین و بدهی خود اقدام کند و چنانچه اقدام به پرداخت نکند.
طلبکار می‌تواند از واحد اجرای احکام دادگاه، درخواست توقیف اموال بدهکار را بنماید ولی در توقیف اموال، قانونگذار استثنائاتی را در جهت حمایت از حقوق اولیه بدهکار و افراد تحت تکفل او پیش‌بینی کرده است که به آن مستثـنیات دین گفته می‌شود و غیرقابل توقیف و فروش است.
مستثنیات دین در قوانین
مستثنیات دین در قوانین مختلف، از جمله قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی مصوب ۱۳۹۴، قانون اجرای احکام مدنی مصوب ۱۳۵۶، قانون آیین دادرسی مدنی مصوب ۱۳۷۹ و آیین‌نامه اجرای مفاد اسناد رسمی لازم الاجرا مصوب ۱۳۸۷پیش‌بینی شده است.
برای تنظیم دادخواست و انجام مراحل قانونی می‌توانید از وکیل وصول مطالبات در بنیاد وکلا استفاده نمایید.
موارد مستثنیات دین
موارد مستثنیات دین برای وصول مطالبات طلبکار طبق ماده ۲۴ قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی مصوب ۱۳۹۴ صرفا شامل موارد زیر می‌باشد که عبارتند از:
- منزل مسکونی که عرفا در شان محکوم علیه در حالت اعسار او باشد.
- اثاثیه مورد نیاز زندگی که برای رفع حوائج ضروری محکوم علیه و افراد تحت تکفل وی لازم است.
- کتب و ابزار علمی و تحقیقاتی برای اهل علم و تحقیق متناسب با شان آن‌ها
- وسایل و ابزار کار کسبه، پیشه وران، کشاورزان و سایر اشخاص که برای امرار معاش ضروری آن‌ها و افراد تحت تکفلشان لازم است.
- تلفن مورد نیاز مدیون
- مبلغی که ضمن عقد اجاره به موجر پرداخت می‌شود مشروط بر اینکه پرداخت اجاره‌بها بدون آن موجب عسر و حرج گردد و عین مستاجره مورد نیاز مدیون بوده و بالاتر از شان او نباشد.
نکاتی مهم درباره اسباب و اثاثیه مورد نیاز زندگی
وسایل اولیه زندگی مثل یخچال، تلویزیون، اجاق گاز، فرش جز اثاثیه مورد نیاز زندگی محسوب می‌شود و قابل توقیف نیست.
وسایل و اثاثیه منزل در صورتی مسـتثنیات دین محسوب می‌شود که از نظر ارزش و کاربرد متعارف باشد؛ مثلا اگر ارزش ریالی مبلمان مدیون گران قیمت و نفیس باشد یا فرش ابریشمی در منزل وجود داشته باشد، نمی‌توان آن‌ها را جز اثاثیه مورد نیاز مدیون در نظر گرفت.
کتب و ابزار علمی
هر چند کتاب‌های موجود در کتابخانه یک شخص که برای او ضرورت دارد مثل کتاب‌های حقوقی و قانون برای یک وکیل مستثنـیات دین محسوب می‌شود اما کتاب‌های غیرحقوقی در این مثال مستثنـیات دین نیست و همچنین کتاب‌های موجود در یک کتاب‌فروشی نیز مستثنیات دین محسوب نمی‌شود.
تاکسی و استثناء در دین
خودرو تاکسی چون وسیله امرار معاش است، قطعا جزء مستثنیات دین است اما خودرو سواری که فرد از آن وسیله برای مسافرکشی و امرار معاش استفاده می‌کند. مثلا تاکسی‌های اینترنتی (اسنپ) را هم می‌توان مستثنیات دین دانست که البته پذیرش این امر با قاضی اجرای احکام است.
تلفن همراه و ارتباط آن با مستثنیات دین
تلفن مورد نیاز مدیون، شامل تلفن همراه و تلفن ثابت می‌شود اما اگر شماره تلفن همراه دارای قیمت بالایی باشد مثل شماره‌‌های رند قابل توقیف است؛ زیرا مدیون می‌تواند با یک شماره همراه اعتباری هم کار خودش را راه بیندازد.
مرجع صالح در رسیدگی به موضوع مستثنیات دین
مرجع تشخیص اینکه آیا مال معرفی‌شده متناسب با شئون عرفی محکوم علیه است یا خیر، دادگاه صادرکننده حکم است. مرجع تشخیص این امر که آیا مالی در شمار مستثـنیات دین هست یا خیر، دادگاه اجرا کننده حکم است.
آیا در صورت تبدیل مستثنیات دین به مال دیگر، آیا مال جدید قابل توقیف است؟
اگر مستثنیات دین تبدیل به مال دیگری شده باشد مثلا ملکی در طرح اجرایی واقع و بهای آن پرداخت شود، بهای آن قابل توقیف است. البته اگر محکوم علیه ثابت کند که قصد دارد با آن پول برای خود مجدد منزلی برای سکونت بخرد، قابل توقیف نیست.
در صورت نیاز به کسب مشورت تخصصی از مشاوره حقوقی وصول مطالبات بنیاد وکلا استفاده نمایید تا بتوانید دیون خود را به راحت‌ترین نحو پرداخت یا طلب خود را باز پس گیرید.
