طلاق به عنوان یکی از شناخته شده‌ترین دعاوی خانواده، روشی است که در قانون به منظور خاتمه دادن به روابط زوجیت در نظر گرفته شده است.
فسخ نکاح نیز به عنوان راهکار دیگر جهت جدا شدن زن و مرد به شمار می‌رود که مقررات و شرایط آن با طلاق متفاوت است. صرف نظر از این که درخواست طلاق از طرف چه کسی است، افراد درخواست دهنده طلاق باید تمام مراحل تعیین شده را انجام دهند.
تا زمانی که مراحل از پیش تعیین شده در قانون توسط زن و شوهر انجام نشود، امکان طلاق گرفتن زن و مرد و ثبت طلاق در شناسنامه آن‌ها وجود ندارد. مرحله نهایی دعاوی طلاق شامل ثبت طلاق در دفترخانه است.
دادگاه زمانی که اقدام به صدور گواهی امکان سازش می‌کند و این گواهی به مرحله قطعیت و لازم الاجرا شدن می‌رسد، حال زوجین می‌توانند ثبت طلاق را در محضر داشته باشند. در قانون ثبت وقایع طلاق و ازدواج اجباری شده است و افرادی که اقدام به ثبت آن‌ها نمی‌کنند، مجازات می‌شوند.
همانطور که در اسناد سجلی زن و مرد، مشخصات مربوط به ازدواج درج می‌شود، در زمان طلاق نیز باید مهر طلاق در شناسنلمه زوجین به ثبت برسد که این موضوع نشان دهنده وضعیت تاهل زن و مرد است.
قبل از آن که طلاق در شناسنامه به ثبت برسد، لازم است که فرآیند قانونی طلاق انجام شود. در واقع باید مراحلی مانند مشاوره طلاق و ارائه دادخواست طلاق به دادگاه و ارجاع به امر داوری و سپس دریافت گواهی عدم امکان سازش انجام گرفته و در نهایت با مراجعه به محضر، طلاق ثبت شده و این واقعه در شناسنامه زوجین نیز ثبت می‌شود.
با توجه به این که در قانون احوال شخصیه افراد باید به ثبت برسد، در همین زمینه نیز طلاق از جمله مواردی است که ثبت آن در قانون الزامی شده است.
آن دسته از افرادی که از ثبت طلاق در شناسنامه خودداری می‌کنند، باید به این نکته توجه داشته باشند عدم ثبت طلاق دارای مجازات در قانون است و در این صورت مجرم شناخته می‌شوند. برای کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با نحوه ثبت طلاق در شناسنامه به کمک مشاوره حقوقی آنلاین و حضوری در ادامه مطلب با ما همراه باشید.
درباره ثبت طلاق در شناسنامه
ثبت طلاق در شناسنامه موضوع بسیار مهمی است که در زمان جدایی و طلاق گرفتن زوجین مطرح می‌شود و آن دسته از افرادی که به دنبال طلاق گرفتن و جدایی هستند، ممکن است که اقدام به ثبت طلاق در محضر نکنند.
در واقع مهم ترین و آخرین مرحله در دعاوی طلاق، این است که بعد از صدور گواهی عدم امکان سازش، زوجین باید به دفترخانه مراجعه کنند و طلاق را رسما به ثبت برسانند.
البته لازمه ثبت طلاق این است که دادگاه قبل از آن مجوز لازم را صادر کرده باشد و سپس زوجین در این زمینه اقدام به ثبت واقعه طلاق نموده باشند.
بدون حکم دادگاه، امکان ثبت طلاق در مراجع رسمی وجود ندارد و تا زمانی که دادگاه گواهی عدم امگان سازش را صادر نکند، زن و شوهر این امکان را ندارند که برای ثبت واقعه طلاق به دفترخانه مراجعه کنند. ثبت طلاق با این که در محضر صورت می‌گیرد، باید جزئیات آن در شناسنامه افراد نیز به ثبت برسد.
اگر به شناسنامه افرادی که از هم طلاق گرفته‌اند، نگاهی بیاندازید، متوجه خواهید شد که مهر طلاق در برگه شناسنامه ثبت شده و در این صورت نشان دهنده اثبات طلاق گرفتن زوجین است. در هر صورت طلاق باید در شناسنامه زوجین ثبت شود و هیچ راه گریزی از آن وجود ندارد.
قانونگذار زوجین را مکلف نموده که در شناسنامه طرفین، طلاق به ثبت برسد و در این صورت اگر ثبت طلاق صورت نگیرد، مجازات حبس و جزای نقدی در انتظار شوهر می‌باشد.
البته از نظر شرعی حکم طلاق بدون ثبت در شناسنامه نیز صحیح است و اجباری بودن این موضوع تنها در قانون بیان شده است.
طلاق بدون ثبت در شناسنامه اعتبار قانونی دارد؟
احوال شخصیه افراد که طلاق یکی از موارد آن می‌باشد، باید در اسناد سجلی به ثبت برسد. علت ثبت موضوعاتی که در ارتباط با احوال شخصیه از نظر طلاق هستند، این است که بایستی هویت واقعی افراد مشخص شود و در همین راستا در قانون ثبت این موضوعات الزامی شده است.
یکی از سوالاتی که در جلسات مشاوره با وکیل تلفنی و حضوری مطرح می‌شود، آن است که اگر طلاق در شناسنامه افراد به ثبت نرسد، آیا از لحاظ قانونی، چنین امری اعتبار دارد؟ در واقع طلاق بدون ثبت در شناسنامه امکان پذیر است؟
پاسخ به این سوال کاملا مشخص است و باید گفت که طلاقی که در مراجع رسمی ثبت نشده و جزئیات آن در اسناد سجلی عنوان نشود، از دیدگاه قانونگذار، چنین کاری اعتباز ندارد و گویی طلاقی رخ نداده است.
زمانی طلاق از لحاظ قانونی به وقوع می‌پیوندد و دارای اعتبار قانونی است که طلاق ابتدا در محضر به ثبت رسیده و سپس در مدارک هویتی زوجین نیز به ثبت برسد.
در این زمبنه باید گفت که طلاق بدون ثبت در شناسنامه، بی‌اعتبار است و زمانی طلاق اعتبار قانونی دارد که مراحل ثبت آن در مراجع رسمی نظیر دفاتر ثبت طلاق انجام شده باشد. برخی افراد اینگونه تصور می‌کنند که اگر دادگاه حکم طلاق و مجوز لازم را صادر کرد، دیگر همه چیز تمام است و زن و شوهر می‌توانند جدا از یکدیگر زندگی کنند.
اما باید به این نکته توجه داشت که طلاق بدون ثبت در شناسنامه منجر به خاتمه یافتن رابطه زوجیت نمی‌شود و هنوز رابطه زن و شوهری بین طرفین وجود دارد.
البته که این موضوع مورد اختلاف قانون و شرع است و بی‌اعتباری ثبت طلاق در شناسنامه تنها در قانون بیان شده است و شرع نیز این موضوع را پذیرفته است که اگر طلاق بدون ثبت در دفترخانه صحیح بوده و دارای اعتبار می‌باشد.
الزام ثبت طلاق در شناسنامه
در ماده ۲۰ قانون حمایت خانواده، صراحتا اعلام شده است که باید وقایعی نظیر طلاق را به ثبت رساند. در واقع می‌توان گفت که ثبت طلاق به عنوان وظیفه قانونی برای زن و شوهر به شمار می‌رود و نباید از انجام چنین تکلیفی خودداری کنند.
به صرف این که دادگاه، حکم طلاق را صادر کرد نمی‌توان گفت که دیگر رابطه محرمیت بین زن و شوهر از بین رفته و مراحل طلاق نیز به پایان رسیده است.
بلکه زوجین با وجود این که کلیه روال قانونی طلاق را انجام داده باشند اما طلاق را ثبت نکنند، از دیدگاه قانونی، طلاق آن‌ها اعتبار خاصی ندارد و به نحوی که طلاق بین زن و شوهر صورت نگرفته است. از لحاظ قانونی، زمانی می‌توان گفت که طلاق بین زوجین صورت گرفته که واقعه طلاق در اسناد سجلی آن‌ها درج شده باشد.
با ثبت طلاق در شناسنامه، مهر طلاق درج شده و در این صورت می‌توان پی برد که زوجین از هم طلاق گرفته و رابطه زوجیتشان از بین رفته است.
در واقع شناسنامه که اصلی‌ترین مدرک هویتی هر فردی محسوب می‌شود، باید وقایع طلاق نیز در شناسنامه به ثبت برسد و از روی شناسنامه خانم می‌توان به مطلقه بودن یا متاهل بودن وی پی برد.
ثبت طلاق در شناسنامه در حال حاضر در دفاتر ثبت ازدواج و طلاق، به عنوان تنها مرجع قانونی که وقایع طلاق و ازدواج در آن به ثبت می‌رسد، صورت می‌گیرد.
عدم ثبت طلاق به جهت آن که تنها برای مردان در قانون مجارات تعیین شده است، می‌تواند عواقبی داشته باشد و در این صورت شوهری که قصد طلاق گرفتن از زوجه را دارد، باید بعد از آن که حکم دادگاه را دریافت نمود، در اسرع وقت برای ثبت طلاق در محضر و به تبع آن شناسنامه اقدامات لازم را انجام دهد.
لازم به ذکر است که الزامی بودن ثبت طلاق در شناسنامه تنها برای ایرانیان داخل کشور نیست بلکه زن و شوهر ایرانی که در خارج از کشور، سکونت دارند، می‌تواند از طریق کنسولگری‌های مربوطه اقدامات لازم به منظور ثبت طلاق را انجام دهند.
ناگفته نماند که در زمان ثبت طلاق باید به حق و حقوق قانونی زوجه نیز توجه داشت و همچنین تکلیف بارداری زوجه باید مشخص شود. به همین منظور در زمانی که زوجین برای جاری شدن صیغه طلاق و ثبت آن در شناسنامه به محضر رجوع می‌کنند،
یکی از مدارکی که باید در اختیار سردفتر قرار دهند، گواهی عدم بارداری زوجه است که جز ملزومات ثبت طلاق به شمار می‌رود.
مقدمات لازم برای ثبت طلاق در شناسنامه
طبق مطالب بیان شده، بر اساس قانون حمایت خانواده، می‌توان گفت که زن و شوهر ملزم به ثبت واقعه طلاق در محضر هستند و این واقعه را باید در شناسنامه نیز به ثبت برسانند. همچنین لزوم ثبت طلاق در شناسنامه این است که از طریق آن می‌توان وضعیت تاهل افراد و یا مطلقه بودن زوجه را مورد بررسی قرار داد.
همانطور که قانونگذار، ثبت طلاق را در شناسنامه، الزامی دانسته است، اما شرع، طلاق بدون ثبت را صحیخ دانسته و این امر مغایرتی با مسائل فقهی ندارد.
در واقع اگر زن و شوهر به صورت شرعی از هم طلاق بگیرند اما طلاق خود را به صورت رسمی در محضر به ثبت نرسانند، شرع مانعی برای صحت طلاق در این شرایط نیست اما قانونگذار ضمانت اجرای کیفری برای عدم به ثبت رسیدن طلاق در شناسنامه در نظر گرفته است.
در هر صورت قانونگذار برای حفظ حقوق اجتماعی افراد و احوال شخصیه آن‌ها، بر لزوم ثبت طلاق تاکید داشته است و اگر مبنای زن و شوهر این است که طلاق‌ها آن‌ها قانونی باشد، باید بعد از انجام مراحل طلاق، حتما این واقعه را ثبت کنند. ثبت طلاق باید در شناسنامه زوجین انجام شود تا شوهر طبق قانون مشمول مجازات کیفری قرار نگیرد.
ثبت طلاق حتی در دوران عقد نیز ضروری است تا در این صورت موضوعاتی مانند تدلیس و فریب در اردواج مطرح نشود. با توجه به این که باید واقعه طلاق در شناسنامه زوجین ثبت شود.
در واقع اگر زن و شوهر مجددا قصد ازدواج داشته باشند، واقعه طلاق آن‌ها در شناسنامه نوشته شده و در این صورت می‌توان گفت که امکان فریب خوردن زوجین در زمان عقد نکاح وجود ندارد.
بعضا برخی از زوجین تمایلی به ازدواج با افرادی که طلاق گرفته‌اند را ندارند و در این صورت از شناسنامه آن‌ها می‌توان به این موضوع پی برد که قبل از آن ازدواجی داشته یا خیر. لزوم ثبت طلاق در این موارد بسیار کارایی دارد.
حال در مورد این که ثبت طلاق در شناسنامه چه مقدماتی دارد باید گفت که پیش از این که طلاق در محضر و شناسنامه زوجین به ثبت برسد، زن و شوهر باید یک سری مراحل مشخصی را انجام دهند. در واقع مراحلی که در قانون برای دعاوی طلاق، گفته شده، باید انجام شده و سپس زوجین باید اقدام به ثبت طلاق کنند.
در این صورت، مقدمات زیر در ثبت طلاق در شناسنامه به کمک وکیل طلاق باید رعایت شود:
- حضور در مشاوره طلاق: یکی از مراحل ابتدایی در طلاق، شرکت در جلسات مشاوره پیش از طلاق است. حضور در این مرحله لازمه ثبت دادخواست طلاق است. زن و شوهر با حضور در این مرحله می‌توانند اقدام به نگارش دادخواست و ارسال آن به دادگاه کنند.
- ارائه دادخواست طلاق به دادگاه: مقدمه دیگر در ثبت طلاق درشناسنامه این است که بعد از طی شرکت و حضور در مشاوره طلاق، حال باید ارائه دادخواست طلاق به دادگاه انجام شود. دادگاه البته قبل از صدور رای، زوجین را به امر داوری ارجاع می‌دهد.
- دریافت گواهی عدم امکان سازش: مهم‌ترین مرحله پیش از طلاق ثبت طلاق در شناسنامه، این است که زوجین اقدام به دریافت گواهی عدم امکان سازش کنند. با صدور این گواهی حال امکان رجوع به محضر و ثبت در شناسنامه وجود دارد.
ثبت طلاق در شناسنامه و مراحل آن
همانطور که گفته شد، قبل از آن که اقدام به ثبت طلاق در شناسنامه انجام شود، لازم است که مقدمات پیش از آن اجرا شده و سپس زوجین جهت ثبت طلاق در این زمینه اقدام کنند. مقدمات ثبت طلاق در شناسنامه از مرحله مشاوره طلاق شروع شده و تا صدور حکم دادگاه ادامه دارد.
با توجه به اهمیت موضوع ثبت طلاق در شناسنامه، حال لازم است که مراحل آن نیز مورد بررسی قرار گیرد. از جمله مراحل ثبت طلاق در شناسنامه می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
مرحله اول
مرحله نخست و شاید مهم‌تربن مرحله در ثبت طلاق محضری و درج آن در شناسنامه، صدور حکم طلاق از طرف دادگاه است. قانونا زمانی زوجین می‌توانند برای ثبت طلاق در شناسنامه خود اقدام کنند که مجوز لازم را از طرف دادگاه دریافت کرده باشند.
مجوز لازم برای طلاق طی گواهی عدم امکان سازش، صادر می‌شود و در این صورت ثبت طلاق در شناسنامه، امکان پذیر است.
دریافت گواهی عدم امکان سازش در تمام دعاوی طلاق پیش بینی شده است. حتی در مواردی که طلاق از طرف مرد است و طبق قانون، شوهر حق طلاق را دارد، باز هم برای آن که بتوان اقدام به ثبت طلاق نمود، لازمه آن صدور گواهی عدم امکان سازش است.
کسب اجازه از طرف دادگاه به منظور آن که طلاق را در شناسنامه به ثبت رساند، الزامی است و در این صورت تا زمانی که مرجع قضایی اجازه طلاق زوجین را صادر نکرده باشد، نمی‌توان اقدامی را برای طلاق انجام داد.
بنابراین مرحله اول ثبت طلاق در شناسنامه در تمامی انواع طلاق اعم از طلاق از طرف مرد، طلاق از طرف زن و طلاق توافقی، کسب مجوز قانونی از طرف دادگاه است که این مجوز طی حکم طلاق و یا گواهی عدم امکان سازش صادر می‌شود.
مرحله دوم
بعد از آن که دادگاه، گواهی عدم امکان سازش را صادر نمود، باید مرحله دوم از ثبت طلاق در شناسنامه انجام شود. بدین صورت که زوجین به یکی از دفاتر ازدواج و طلاق مراجعه می‌کنند و طلاق را به ثبت می‌رسانند.
برای ثبت طلاق باید مدارکی که از دفترخانه نیاز دارد از قبل توسط زوجین تهیه شده و در اختیار سردفتر قرار گیرد.
مدت زمانی که زوجین فرصت دارند برای ثبت طلاق در شناسنامه به محضر مراجعه کنند، سه ماه از تاریخ صدور رای دادگاه است. البته اگر فرجام حواهی نسبت به حکم دادگاه شده باشد، این میزان به شش ماه افزایش پیدا می‌کند.
در این صورت زوجین باید در فرجه قانونی تعیین شده، به محضر جهت ثبت طلاق مراجعه کنند و به صورت رسمی مبادرت به ثبت طلاق کنند.
مرحله سوم
مرحله سوم ثبت طلاق در شناسنامه، این است که زوجین ابتدا باید از محضر نوبت گرفته و در زمان مقرر خود را به محضرخانه برسانند. البته که طبق قانون تمام دفاتر ازدواج نمی‌توانند واقعه طلاق را ثبت کنند و باید به دفترخانه ای مراجعه شود که مجوز قانونی برای ثبت طلاق را داشته باشد.
البته که حضور نیافتن زوجین در طلاق‌های غیر توافقی، مشکلی را در روند ثبت طلاق به وجود نمی‌آورد. هر چند که در زمان تعیین وقت محضر، در اغلب مواق زن و شوهر خود را به مرجع مربوطه می‌رسانندتا نظاره‌گر ثبت واقعه طلاق در شناسنامه باشند.
البته که در طلاق توافقی، زن و شوهر باید در دفترخانه حضور داشته باشند؛ زیرا طلاق بر مبنای توافق بین زن و شوهر انجام می‌شود. با حضور زوجین در محضر طبق نوبت گرفته شده، بعد از تحویل مدارک، اسناد مرتبط با ثبت طلاق در شناسنامه توسط آن‌ها امضا می‌شود.
مرحله چهارم
با ارائه مدارک لازم و اسناد مربوطه، بعد از خواندن خطبه طلاق، ثبت ن در شناسنامه انجام می‌شود. بعد از گذشت چند روز زوجین باید مجددا به دفترخانه مراجعه کنند و شناسنامه و سند طلاق خود را تحویل بگیرند. با مراجعه به محضر همچنین می‌توانند از روند ثبت طلاق مطلع شوند.
مدارک لازم برای ثبت طلاق در شناسنامه
در بخش با نحوه ثبت طلاق در شناسنامه آشنا شدیم و مراحلی که باید جهت ثبت طلاق محضری انجام شود، مورد بررسی قرار گرفت. در زمان ثبت طلاق، لازم است که مدارک تحویل سردفتر قرار گیرد و این که چه مدارکی برای ثبت طلاق در شناسنامه، لازم است، می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- اصل سند نکاحیه و یا رونوشت آن
- مدارک شناسایی زوجین
- گواهی عدم امکان سازش با حکم طلاق صادره از طرف دادگاه خانواده
- گواهی عدم بارداری طلاق
- معرفی دو نفر شاهد طلاق
- پرداخت هزینه لازم جهت ثبت طلاق
با مراجعه زوجین به محضر، باید مدارک فوق تهیه شده تا ثبت طلاق در شناسنامه زوجین انجام شود. در صورتی که سند ازدواج مفقود شده باشد و یا به هر دلیل دیگری امکان دسترسی به این سند وجود نداشته باشد، می‌توان به جای اصل سند، رونوشت را آن را ارائه نمود.
نحوه تهیه رونوشت سند ازدواج با مراجعه به همان محضری که ثبت طلاق در آن انجام شده است، صورت می‌گیرد.
گواهی عدم بارداری از دیگری مدارک مهمی است که ارائه آن در زمان ثبت طلاق، الزامی است. ارائه این گواهی به این جهت الزامی است که باید وضعیت باداری زوجه مشخص شود که در این صورت اگر در تست آزمایش پزشکی معلوم شد که زن حاماه است، تعیین تکلیف حق و حقوق فرزند بایستی انجام شود.
لازم به ذکر است که ثبت طلاق در شناسنامه حتی در زمان بارداری زوجه نیز انجام می‌شود و این گواهی تنها برای آن است که اگر زوجه، باردار باشد باید پیش از ثبت طلاق ابتدا تکلیف حضانت و نفقه فرزند تعیین تکلیف شده و سپس بعد از آن اقدامات لازم برای ثبت طلاق صورت گیرد.
خانم‌هایی که یائسه هستند و دختران باکره نیاز به ارائه گواهی عدم بارداری در زمان ثبت طلاق محضری ندارند.
ناگفته نماند که اگر نوع طلاق ثبت شده، رجعی باشد، طبق قانون شوهر وظیفه دارد که تا پایان عده طلاق، نفقه همسر خود را پرداخت کند و نمی‌تواند از پرداخت آن خودداری نماید. در هر صورت با تحویل مدارک فوق و نبود مشکلاتی، ثبت طلاق در شناسنامه زوجین انجام می‌شود.
مشاوره حقوقی با وکیل متخصص پیرامون نحوه ثبت طلاق در شناسنامه
در مقاله از نحوه به ثبت رسیدن طلاق در شناسنامه زوجین مطلع شدیم و بیان شد که طبق قانون، به ثبت رسبدن طلاق در شناسنامه زوجین، امری الزام آور است و عدم ثبت ن می‌تواند مجازات برای شوهر در پی داشته باشد.
حال اگر پیرامون مراحل ثبت طلاق در شناسنامه، سوالات مختلفی دارید می‌توانید از خدمات مشاوره حقوقی طلاق سامانه بنیاد وکلا، استفاده کنید.
با دریافت مشاوره حقوقی در این سامانه با بهترین وکلا سراسر کشور در حوزه طلاق به گفتگو می‌پردازید و می‌توانید پاسخ سوالات خود را نیز دریافت کنید. جهت دریافت مشاوره حقوقی با کارشناسان ما در تماس باشید.
