در ابتدا بهتر است بدانیم زمانی که زن و مرد به عقد یکدیگر در می‌آیند، رسما و شرعا زن و شوهر می‌شوند. بعد از خوانده شدن خطبه عقد حق نفقه به زن تعلق می‌گیرد و مرد مکلف است نفقه را بپردازد. در نتیجه پرداخت نفقه در دوران عقد به عهده مرد است.
ما در ادامه به بررسی میزان و نحوه پرداخت نفقه در دوران عقد می‌پردازیم اما پیش از لازم به ذکر است که شما می‌توانید با وکیل نفقه در بنیاد وکلا مشورت کنید.
نفقه در دوران عقد
یک تفکر عامه، زن و مرد تا زمانی که طی مراسمی به زیر یک سقف نرفتند، در دوران عقد به سر می‌برند و معتقدند که نفقه در دوران عقد بر عهده مرد نیست، در حالی که این یک تفکر اشتباه است.
زن و مرد به محض جاری شدن صیغه عقد بینشان، زن و شوهر به حساب می‌آیند و زن می‌تواند پرداخت نفقه در دوران عقد را از مرد طلب کند.
در ابتدا برای پاسخ به این سوال که نفقه در دوران عقد، به چه صورت بوده، لازم است به این سوال، پاسخ داده شود که اصولا، نفقه شامل چیست و چه چیزهایی را در بر می‌گیرد؟
بر اساس ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی: نفقه زوجه، عبارت است از همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن، از قبیل مسکن، البسه، نان، اثاث منزل و هزینه‌های درمانی و بهداشتی و خادم، در صورت عادت یا احتیاج به واسطه نقصان یا مرض.
عوامل تعیین کننده نفقه
بنابراین، در نفقه زن، که از سوی شوهر به وی پرداخت می‌گردد، باید دو عامل، هم زمان در نظر گرفته شود:
نیازهای متعارف
در این مورد، شوهر، موظف است که برای تامین همه نیازهای زن که با عرف جامعه، تناسب داشت است، اقدام نماید.
برای درک بهتر به چند مثال دقت کنید اگر عرف جامعه‌ای، خرید عطر برای زن را جزء نیازهای متعارف یک زن در نظر گرفته باشد، شوهر، موظف به خرید عطر برای همسر خود، به عنوان یکی از نیازهای متعارف وی خواهد بود.
نیازهای متناسب با وضعیت زن
همانطور که از عنوان عبارت، مشخص است، نیازهای شخصی زن را با توجه به وضعیت خانوادگی وی در خانه پدری، در نظر گرفته می‌شود. برای درک بهتر به مثال دقت نمایید، چنانچه، وضعیت خانوادگی خانه پدری زوجه، به صورتی بوده که زن، عادت به داشتن خدمتکار داشته باشد، استخدام خدمتکار برای وی، بخشی از تکلیف نفقه شوهر او خواهد بود.
از جمله خدمان حقوقی ما در بنیاد وکلا علاوه بر امکان مراجعه حضوری به وکیل، تماس با وکیل تلفنی برای آسایش موکلین می‌باشد.
حال سوال این است که آیا حق نفقه در دوران عقد نکاح، اعم از دائم و موقت نیز برقرار است؟ و در این دوران نیز زوجه، حق دریافت نفقه دارد یا خیر؟ در رابطه با مسئله حق نفقه در دوران عقد، لازم است تا چند نکته، مورد توجه قرار گیرد:
دقت داشته باشید حق نفقه در دوران عقد نیز برای زن برقرار می باشد. دلیل این امر، ماده ۱۱۰۲ قانون مدنی بوده که مقرر داشته: همین که نکاح به طور صحت واقع شد، روابط زوجیت بین طرفین، موجود و حقوق و تکالیف زوجین در مقابل همدیگر، برقرار می شود.
لذا پرداخت نفقه، نیز یکی از تکالیف شوهر، در مقابل زن بوده که بر اساس این ماده، از لحظه وقوع عقد نکاح، بر عهده شوهر، قرار گرفته و بنابراین، پرداخت آن، منوط به برگزاری مراسم عروسی و آغاز زندگی مشترک زوجین نمی‌باشد.
نکته دیگر اینکه حق نفقه در دوران عقد، صرفا اختصاص به نکاح دائم دارد؛ بخاطر اینکه در نکاح موقت یا همان صیغه، اصولا، زوجه، حق نفقه ندارد، مگر اینکه طرفین، پرداخت نفقه، از جانب شوهر به زن را در عقد نکاح موقت، شرط کرده باشند.
پس با توجه به توضیحات داده شده صرفا زوجه دائم، حق نفقه در دوران عقد، را خواهد داشت.
نکته دیگر اینکه میان حق نفقه زن و تمکین زن از مرد، رابطه‌ای دو طرفه برقرار است؛ یعنی، حق نفقه زن، منوط به تمکین از مرد بوده و در صورت عدم تمکین زن یا نشوز وی، نفقه به وی تعلق نمی‌گیرد؛ اما احکام حق نفقه در دوران عقد دائم، متفاوت از این حکم کلی می‌باشد.
در صورتی که امکان مراجعه حضوری یا تماس تلفنی با وکیل و متخصص حقوقی را ندارید، مشاوره حقوقی آنلاین خدمت حقوقی مناسبی برای شما می‌باشد.
مهریه در دوران عقد
بر اساس ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی: زن، می‌تواند تا مهریه او تسلیم نشده، از ایفاء وظایفی که در مقابل شوهر دارد، امتناع کند، مشروط بر اینکه، مهر او حال باشد و این امتناع، مسقط حق نفقه نخواهد بود.
با توجه به نص قانون در صورتی که مهریه زن، حال بوده، یعنی عندالمطالبه باشد و نه عندالاستطاعه و نزدیکی، نیز میان زوجین واقع نشده باشد، زن می‌تواند از تمکین در برابر شوهر، خودداری کرده تا مهریه خود را دریافت نماید.
حال دقت داشته باشید از آن جا که زن، از حق قانونی، برای عدم تمکین، برخودار بوده، ناشزه محسوب نشده و لذا چون ناشزه محسوب نمی‌شود، حق نفقه در دوران عقد را خواهد داشت.
بنابراین اگر در این وضعیت، شوهر از پرداخت نفقه زن خودداری کند، زوجه می‌تواند حق نفقه در دوران عقد خود را از طریق دادگاه خانواده، مطالبه نماید.
اصولا با انعقاد علقه زوجیت، مرد متعهد به پرداخت نفقه می‌گردد که البته شرط استحقاق زن تمکین می‌باشد. بنابراین در مدت زمان عقد نفقه‌ای به زن تعلق نمی‌گیرد مگر اینکه زن برای شروع به زندگی اعلام آمادگی کرده باشد اما مرد از بردن همسرش به منزل مشترک خودداری کند که در این صورت زن مستحق دریافت نفقه خواهد بود.
در چنین شرایطی، زوجه باید بتواند ادعای خود را ثابت کند یعنی به نزدیکترین مجتمع قضایی محل سکونت خود مراجعه، سه برگ اظهارنامه دریافت و آمادگی خود را اعلام کند یا اینکه چند نفر را به شهادت بگیرد و استشهادیه‌ای تنظیم کند.
در صورت نیاز به دریافت اطلاعات تکمیلی می‌توانید از مشاوره حقوقی نفقه بنیاد وکلا بهره‌مند شوید.
