نفقه زن باردار پس از طلاق

همانطور که می‌دانید به محض جاری شدن عقد نکاح میان زن و مرد، تکالیف و حقوق قانونی آنان در برابر یکدیگر به جریان می‌افتد.

یکی از مهمترین حقوق زن و وظایف مرد، پرداخت نفقه است. در مقابل زن نیز باید از شوهر خود تمکین کند. جریان پرداخت نفقه پس از جدایی قطع می‌شود و مرد دیگر وظیفه‌ای بر پرداخت نفقه نخواهد داشت. سوالی که مطرح می‌شود این است که آیا باردار بودن زن تغییری در این وضعیت ایجاد می‌کند یا خیر؟

پیش از پاسخ به این پرسش خاطر نشان می‌کنیم که شما می‌توانید برای اقامه دعاوی نفقه با وکیل نفقه در بنیاد وکلا در ارتباط باشید.

نفقه زن باردار

در اینجا نکته‌ای که هست در خصوص زنی است که حمل داشته باشد و شوهرش فوت بکند.

ماده ۱۱۱۰ قانون مدنی: در ایام عده وفات، مخارج زندگی زوجه عند المطالبه از اموال اقاربی که پرداخت نفقه به عهده آنان است (در صورت عدم پرداخت) تامین می‌گردد.

زنی که در اثر فسخ یا طلاق بائن از شوهر جدا شده باشد، در صورت حامل بودن نفقه به او تعلق می‌گیرد.

با توجه به روح قانون از یک سوی و با توجه به اینکه زن به هر حال حامل است و باردار است از ناحیه شوهر، باید گفته شود که به این زن هم بایستی نفقه پرداخت بشود.

پاسخ این سوال که آیا نفقه‌ای که به زن حامله داده می‌شود، در طلاق بائن و فسخ که قبلا گفته شد قانون اجازه داده در ماده ۱۱۰۹ قانونگذار این حق را برای زن قائل شده که اگر حامله باشد و طلاق او طلاق بائن باشد یا فسخ باشد نفقه اش را بگیرد، این نفقه برای چه داده می‌شود؟

اگر به خود زن داده شود صرف نظر از آنکه بچه دارد یا بچه ندارد منتهی چون در این شرایط قرار گرفته می‌توانیم بگوییم در مورد زنی که شوهرش را از دست داده دیگر چنین انفاقی نیست، برابر ماده ۱۱۱۰ اما اگر بگوییم که این نفقه‌ای که به زن حامل که مطلقه بائن یا منفسخ النکاح باشد، می‌دهند بخاطر آن بچه؛ یا بخاطر اینکه آن بچه ارتزاق بکند.

یا بخاطر اینکه بچه را در رحمش دارد و بچه که ملحق به پدر است، پس اگر را گفتیم و به این صورت تجزیه و تحلیل بکنیم، پس قاعدتا باید در زمان عده وفات هم به زنی که حامله است، نفقه داده بشود با توجه به انصاف قضایی و با توجه به اینکه بگوییم بائن بودن یا منفسخ بودن نکاح در مورد زن حامله تاثیری در لزوم انفاق ندارد بلکه آنچه باعث شده که ما به چنین زنی نفقه بدهیم و ماده ۱۱۰۹ این نفقه را تایید کرده حامله بودن و بچه دار بودن او است.

این در رکورد زنی هم که شوهرش از دنیا رفته کاملا صدق می‌کند؛ بنابراین باید رای ما براین باشد که به چنین زنی باید نفقه داده شود و نمی‌توانیم که از انفاق او صرف نظر بکنیم. نفقه ای که به زن حامل که مطلقه بائن است یا نکاحش فسخ شده پرداخت می‌شود، به دلیل آن حمل است.

وظایف مرد نسبت به زن

وظایف سه قسمت است:

• وظایف طرفین با هم
• وظایف مرد نسبت به زن (نفقه)
• وظایف زن نسبت به مرد

نفقه یک وظیفه و تکلیف است که بر عهده او نهاده شده و در صورت عدم انجام تعهد برای او یک دین بوجود می‌آید.

۱۲۰۶ قانون مدنی: زوجه در هر حال می‌تواند برای نفقه زمان گذشته خود اقامه دعوی نماید و طلب او از بابت نفقه مزبور طلب ممتاز بوده و در صورت افلاس یا ورشکستی شوهر، زن مقدم بر غرما خواهد بود ولی اقارب فقط نسبت به آتیه می‌توانند مطالبه نفقه نمایند.

ماده ۱۲۰۶ قانون مدنی در باب خانواده و الزام به انفاق در خانواده اعم از زن و شوهر هست که بعدا به آن پرداخته می‌شود ولی در اینجا به این مناسبت این را گفته ایم که زن می‌تواند نفقه خودش را از داگاه مطالبه بکند (نفقه گذشته خود را) و دادگاه حکم محکومیت بدهد، حالا اگر شوهر نداشت تا بدهد و بصورت دین بر عهده اش بود, پیش از این هم گفتیم که چه پیامد‌هایی ممکن است داشته باشد و غرما و طلبکاران دیگری بودند این طلبکار (زن) حق او بر دیگران مقدم است.

قسم

مرد مکلف است پاره‌ای از اوقات را الزاما نزد همسر خود باشد. در زمانی که زن دوشیزه است، باید ۷ شب را با وی بگذارند و بعد از آن هر ۴ شب یک بار باید بیتوته کند. در صورت داشتن ۴ زن باید هر شب نزد یک نفراز آن‌ها باشد و در هر ماه یکبار باید نزدیکی کرده باشند.

ماده ۱۱۰۳ قانون مدنی: زن و شوهر مکلف به حسن معاشرت با یکدیگرند.

تکلیف زن نسبت به شوهر

اولین تکلیفی که زن مکلف به انجام آن خواهد بود، تمکین عام و خاص است. تمکین عام عبارت است از: حسن معاشرت با شوهر، اطاعت از او، خوشرویی و اجازه گرفتن از مرد.

نکته: اصل بر آن است که زن‌ها الان اجازه دارند همه کارها را انجام بدهند، مگر آن کارهایی که خلاف شرع باشد یا اینکه خلاف هم نیست ولی شوهر آن‌ها را منع کرده است.

ماده ۱۱۰۸ قانون مدنی می‌گوید: (هر گاه زن بدون مانع مشروع از ادای وظایف زوجیت امتناع کند مستحق نفقه نخواهد بود).

وظایف زوجیت را قانون مشخص نکرده است ولی با توجه به عرف و با توجه به شرایط زمان باید ما آن‌ها را تعریف کنیم و این در زمان‌های مختلف و مکان‌های مختلف، اقدام مختلف و عرف‌های متفاوت است.

تمکین خاص عبارت است از: نزدیکی جنسی با شوهر، اگر مانع شرعی وجود نداشته باشد.

مانع شرعی حالت‌های خاصی است که برای زنان پیدا می‌شود و نزدیکی با آن‌ها به لحاظ شرعی حرام است یا زن روزه دار است و اگر چنین کاری را کرد و روزه او باطل شد اینجا کفاره آن روزه به عهده مرد خواهد بود. البته اینها در مسائل فقهی آمده است و زن هر انچه که وظیفه بر آورده کردن نیازهای جنس مرد است از آن استنکاف نکند این تمکین خاص می‌باشد.

محل اقامت و سکونت زن باید در محلی که همسر او تعیین می‌کند باشد.

البته مثل بعضی از شرایطی که از اطلاق عقد استفاده می‌شود و ما می‌توانیم محدود کنیم این هم قابل محدود کردن است؛ مثلا از اطلاق بیع استفاده می‌شود که وجه آن معامله نقدا پرداخت بشود و کالا هم نقدا به مشتری داده بشود ولی بر خلاف این می‌توان شرط بکنند.

یعنی جنس نسیه خریداری بکنند. اینجا هم اطلاق عقد ایجاب می‌کند که تعیین محل سکونت بر عهده مرد باشد و زن باید تمکین بکند و بپذیرد محل سکونتی را که مرد برای او تعیین کرد اما می‌تواند در عقد نکاح شرط بکنند که در فلان جا سکونت داشته باشد یا اصلا زن بتواند خودش محل سکونتش را تعیین بکند، در این صورت مرد آن اجبار را نمی‌تواند بکند و باید با موافقت زن اینکار انجام بشود).

ترک خانه توسط زن گاهی اوقات در اثر اجبار است. ماده ۱۱۱۴ قانون مدنی: زن باید در منزلی که شوهر تعیین می‌کند سکنی نماید، مگر آنکه اختیار تعیین منزل به زن داده شده باشد.

ماده ۱۱۱۵ قانون مدنی: اگر بودن زن با شوهر در یک منزل متضمن خوف ضرر بدنی یا شرافتی برای زن باشد، زن می‌تواند مسکن علی حده اختیار کند، در صورت ثبوت مظنه ضرر مزبور، محکمه حکم بازگشت به منزل شوهر نخواهد داد و مادام که زن در بازگشتن به منزل مزبور معذور است نفقه بر عهده شوهر خواهد بود.

پس در این ماده به چند نکته اشاره شده که عبارتند از:

نکته اول این است که زن خطری را خودش متوجه بشود و منزل را ترک بکند این خطر باید اثبات شده باشد؛ چون این خطر اگر اثبات نشود زن ممکن است ناشزه بشود.

نمی‌گوییم که زن حتما باید به دادگاه مراجعه بکند و ثابت بکند که برای او ضرر دارد و بعد منزل را ترک بکند، می‌تواند منزل را ترک بکند، بخاطر آن ضرری که خودش تشخیص داده است و اگر شوهرش گفت که زن ناشزه است آن وقت در ضمن رسیدگی پس از شکایت شوهر دادگاه بررسی می‌کند که آیا آن ضرری که ایشان نسبت به مالش، نسبت به جانش داشته آیا درست می‌گفته یا اینکه درست نمی‌گفته است. این ضرر ممکن است مالی باشد، ممکن است ضرر جانی باشد یا ضرر شرافتی باشد، مثلا اجبار به همخوابگی با مرد اجنبی بکند یا غیره.

رسیدگی دادگاه در صورت مراجعه مرد؛ برای اثبات ضرر در این مدت دادگاه رسیدگی می‌کند و بعد یا ثابت می‌شود که ضررها بوده یا نبوده است. سوال اینجاست که در این مدت که دادگاه رسیدگی می‌کند این ها بایستی چه کار بکنند.

ماده ۱۱۱۶ قانون مدنی: در مورد ماده فوق مادام که محاکمه بین زوجین خاتمه نیافته محل سکنای زن به تراضی طرفین معین می‌شود و در صورت عدم تراضی محکمه با جلب نظر اقربای نزدیک طرفین، منزل زن را معین خواهد نمود و در صورتی که اقربایی نباشد خود محکمه، محل مورد اطمینانی را معین خواهد کرد.

درخواست نفقه از سوی زن در حالت ترک خانه

درصورتی که زن اثبات کند دراثر خوف خانه را ترک کرده است، می‌تواند از مرد درخواست نفقه خود را بکند.

ماده ۱۱۱۵ قانون مدنی: اگر بودن زن با شوهر در یک منزل متضمن خوف ضرر بدنی یا مالی یا شرافتی برای زن باشد، زن می‌تواند مسکن علی حده اختیار کند و در صورت ثبوت مظنه ضرر مزبور، محکمه حکم بازگشت به منزل شوهر نخواهد داد و مادام که زن در بازگشتن به منزل مزبور معذور است، نفقه بر عهده شوهر خواهد بود.

ماده ۱۱۱۷ قانون مدنی: شوهر می‌تواند زن خود را از حرفه یا صنعتی که منافی مصالح خانوادگی یا حیثیات خود یا زن باشد، منع کند.

این هم یکی از مسائلی است که زن بایستی رعایت بکند؛ به این معنا که زن در اثر زناشویی قسمتی از آزادی اش از دست خواهد داد و اگر بخواهد منفعتی انتخاب بکند که منافات با وضع خانوادگی اش داشته باشد مرد می‌تواند او را از این باز بدارد و اگر زن نمکین نکرد و وظایف زناشویی اش مختل شد یا حیثیت خانواده را زیر سوال برد، چه بسا منجر به مسئله نشوز خواهد شد.

در صورت نیاز به دریافت اطلاعات تکمیلی می‌توانید از مشاوره حقوقی نفقه در بنیاد وکلا بهره‌مند شوید.