در ایران دادخواهی و احقاق حق علی الاصول مستلزم پرداخت هزینه دادرسی است. پرداخت هزینه دادرسی افراد را و شهروندان را وادار می کند، اولا در اقامه دعوای خود دقت لازم و مراقبت لازم را داشته باشند تا بدون جهت هزینه آنها اتلاف نشود و بی جهت پرداخت هزینه نکنند و علاوه بر آن پرداخت هزینه دادرسی مردم را از اقامه دعوای واهی و بیهوده هم باز می دارد.
به موجب بند ۱ ماده ۵۳ قانون آیین دادرسی مدنی در صورتی که به دادخواست و پیوست های آن برابر قانون تمبر الصاق نشده یا هزینه یاد شده نشده باشد، از موارد نقص دادخواست محسوب می شود و به ناچار دفتر دادگاه باید مبادرت به توقیف دادخواست و صدور قرار رد دادخواست بنماید.
برای آغاز پروسه دادرسی و آگاهی از هزینه‌های آن با وکیل متخصص مشورت نمایید.
اقسام مختلف هزینه دادرسی
هزینه دادرسی در مفهوم عام شامل ۴ قسمت هست که باید توسط خواهان پرداخت شود اول بهای برگ دادخواست هست.
هر ورقه دادخواست به موجب بند ۴ ماده ۳ ق.ر.د.د و مصرف آن در موارد معین یکصد ریال هست. و دیگری هزینه دادخواست هست که برای هر دادخواست صرف نظر از تعداد نسخ صفحات آن و نوع دعوا چه دعوا، دعوای نخستین باشد یا دعوای شکایت از رای باشد؛ یعنی دعوای واخواهی …. هزار ریال در نظر گرفته شده که علاوه بر بهای برگ دادخواست به خاطر اقامه دعوا باید به صورت تمبر الصاق شود.
و هزینه دیگری که در مفهوم هزینه دادرسی به مفهوم عام و با اشاره وکیل تلفنی وجود دارد هزینه گواهی رونوشت یا رو گرفت اسناد و مطابقت آنها با اصل هست.
هزینه دیگری که در مفهوم عام هزینه دادرسی وجود دارد، هزینه دادرسی به مفهوم خاص قضیه است که هزینه صدور احکام و قرارها شمرده می شود که با توجه به اینکه این دعوا مالی است یا غیر مالی است شیوه محاسبه آنها متفاوت است.
هزینه دادرسی دعاوی غیر مالی
در دعاوی غیر مالی صرف نظر از اینکه دعوا در مرحله نخستین یا شکایت از رای باشد، یعنی چه دعوای غیر مالی در مرحله نخستین یا واخواهی یا تجدید نظر، فرجام یا اعاده دادرسی باشد.
به موجب بند ۱۳ ماده ۳ قانون وصول برخی از درآمدهای دولت در همه مراجع قضایی پنج هزار ریال در نظر گرفته شده و فرقی هم نمی کند که دعوا، دعوای غیر مالی ذاتی باشد مثل دعوای طلاق، تمکین و امثال آنها یا دعوای غیر مالی اعتباری باشد؛ مثل دعوای تخلیه.
هزینه دادرسی دعاوی مالی
اما در دعاوی مالی هزینه دادرسی بر اساس خواسته که خواهان اعلام کرده و تقویمی که خواهان از خواسته خود بیان کرده و تعیین کرده پرداخت می شود، مگر در دعاوی مربوط به خلع ید از اموال غیر منقول و سایر دعاوی راجع به اموال غیر منقول که صرف نظر از اینکه خواهان خواسته خود را به چه میزان تقویم می کند هزینه دادرسی.
بر اساس ارزش معاملاتی ملک در منطقه ای که واقع هست محاسبه و پرداخت می شود، این موضوع در قسمت دوم قسمت ج بند ۱۲ ماده ۳ قانون وصول برخی از درآمدهای دولت آمده است.
مرحله واخواهی و تجدیدنظر از حکم
اما در مرحله واخواهی و تجدید نظر از حکم در دعاوی مالی هزینه دادرسی نه بر اساس تقویمی که خواهان اعلام کرده بلکه بر اساس ارزش (محکوم به) حکم صادره محاسبه می شود؛ یعنی هر میزانی را که دادگاه در رای خودش به عنوان (محکوم به) صادر کرده و معین کرده هزینه دادرسی بر اساس آن میزان محاسبه می شود و نرخ آن هم ۳ درصد است.
موارد معافیت از پرداخت هزینه دادرسی
اصولا پرداخت هزینه دادرسی به عنوان یک اصل مطرح هست و هر کسی و هر نهادی و مؤسسه ای چه اشخاص حقیقی و چه اشخاص حقوقی برای اقامه دعوا باید هزینه دادرسی مربوط را پرداخت نمایند.
بنیاد مستضعفان از پرداخت هزینه دادرسی در تمام مراجع قضایی معاف است.
بنیاد شهید کمیته امداد امام خمینی نیز از پرداخت هزینه دادرسی به موجب قوانین خاص معاف هستند کلیه موارد مذکور در این ماده سازمان حج و اوقاف و امور خیریه، موقوفات عام، بقاء متبرکه، اماکن مذهبی اسلامی، مدارس علوم دینی و مؤسسات و بنیادهای خیریه از پرداخت هزینه دادرسی ثبتی و اجرایی معاف هستند، یکی دیگر از موارد معافیت از پرداخت هزینه دادرسی مدعی دعوای اعسار.
مدعی اعسار چه مدعی اعسار از پرداخت هزینه دادرسی و چه مدعی پرداخت اعسار از پرداخت (محکوم به) باشد از پرداخت هزینه دادرسی معاف است.
برای تمامی این موارد می‌توانید روی کمک مشاوره حقوقی تخصصی بنیاد وکلا حساب نمایید.
خدمات ما در قالب مشاوره حقوقی آنلاین و برخط نیز امکان پذیر می‌باشد.
