قانونگذار ما برای حمایت از حقوق اتباع ایرانی به آن‌ها اجازه داده است که رسیدگی به دعاوی بیگانگان علیه خود را، به سپردن خسارت احتمالی ناشی از این دعوی موکول کنند و در واقع درخواست اخذ تامین اتباع بیگانه را در قانون آورده است.
بنابراین دادگاه از مدعی بیگانه می‌خواهد که بابت خسارت ناشی از هزینه دادرسی و حق الوکاله وکیل، که به خوانده ایرانی دعوی تحمیل می‌شود، تامین بسپارد و در صورت محکوم شدن او به علت واهی بودن دعوی، خسارات تحمیل شده به خوانده ایرانی، از تامین پرداخت می‌شود.
در مورد امور بین الملل در حوز خصوصی اخذ تامین اتباع بیگانه مستلزم درخواست طرف مقابل است؛ یعنی اگر در مرحله نخستین است خوانده و اگر در مرحله تجدید نظر است تجدید نظر خوانده یا اگر دعوای ورود ثالث است طرف دعوای ورود ثالث باید درخواست بکند بدون درخواست دادگاه راسا اقدام به اخذ تامین اتباع بیگانه نخواهد کرد.
درخواست اخذ تامین اتباع بیگانه باید تا پایان جلسه اول دادرسی مطرح شود و از دادگاه درخواست شود.
در مقطع رسیدگی نخستین، دادگاه باید جلسه رسیدگی تشکیل دهد، در نتیجه درخواست تامین تا پایان جلسه اول دادرسی همیشه قابلیت طرح دارد.
درخواست اخذ تامین در مرحله تجدید نظر
در مرحله تجدیدنظر، دادگاه تجدید نظر ممکن است بدون تشکیل جلسه دادرسی اقدام به اتخاذ تصمیم کند، در این صورت اگر تجدیدنظر خوانده ایرانی تامین بخواهد باید وقتی که دادخواست تجدیدنظر به او ابلاغ می‌شود و در مهلت ۱۰ روزی که برای پاسخ به این دادخواست در نظر گرفته شده است، تقاضای درخواست تامین اتباع بیگانه را ضمن لایحه دفاعیه خود تقدیم دادگاه کند.
اگر دادگاه تجدیدنظر اقدام به تشکیل جلسه دادرسی نکند، ممکن است حق درخواست اخذ تامین اتباع بیگانه از تجدیدنظر خوانده ایرانی سلب شود.
اما اگر دادگاه تجدیدنظر جلسه دادرسی تشکیل دهد، تجدیدنظر خوانده ایرانی تا پایان اولین جلسه دادرسی حق درخواست تامین را دارد، درخواست تامین اتباع بیگانه شکل خاصی نداشته و لازم نیست در قالب دادخواست مطرح گردد و می‌تواند کتبی یا شفاهی باشد.
اگر درخواست به صورت کتبی ارائه شود، در جلسه اول دادرسی صورت جلسه شده و دادگاه همان را مبنای اقدام خود قرار می‌دهد.
مهلت سپردن تامین
قانونگذار مهلت خاصی را برای سپردن تامین تعیین نکرده، در نتیجه تعیین مهلت با دادگاه است (مهلت قضایی) که دادگاه این زمان را با توجه به وضعیت خواهان خارجی تامین خواهد کرد.
در مورد میزان تامین به این دلیل که هدف گرفتن تامین از اتباع بیگانه جبران خسارات احتمالی است که ممکن است در اثنای رسیدگی به خوانده ایرانی وارد شود، دادگاه باید با بررسی به قدر متیقنی از خسارات احتمالی برسد.
خسارت‌هایی از قبیل هزینه دادرسی، حق الوکاله وکیل، هزینه‌های کارشناسی و سایر اقداماتی که ممکن است به تقاضای خوانده در دادگاه انجام شود، با برآورد همه این هزینه‌ها دادگاه به یک قدر متیقنی می‌رسد و تامینی را اخذ خواهد کرد بر اساس این هزینه‌ها است که احتمالا بر خوانده تحمیل خواهد شد.
قانونگذار این اجازه را به دادگاه داده است که اگر در اثنای رسیدگی احراز کرد که تامین اخذ شده متناسب نبوده و مقدار آن کم بوده است، تامین را افزایش دهد و میزان تامینی را که از خواهان خارجی می‌گیرد متناسب با هزینه تحمیل شده به خوانده تغییر بدهد.
چنانچه بر دادگاه معلوم شود مقدار تامینی که تعیین گردیده کافی نیست، مقدار کافی را برای تامین تعیین می‌کند، در صورت امتناع خواهان یا تجدیدنظرخواه از سپردن تامین تعیین شده برابر ماده فوق اقدام می‌شود.
ضمانت اجرای تامین اتباع بیگانه چیست؟
بعد از تعیین میزان و مهلت سپردن تامین توسط دادگاه، دادرسی در مهلت تعیین شده متوقف شده و پرونده وارد وقت احتیاطی می‌گردد.
بعد از منقضی شدن وقت احتیاطی، اگر خواهان خارجی تامین سپرده باشد، در این صورت دادرسی از توقیف خارج شده و به دعوا رسیدگی می‌گردد، اما اگر بعد از انقضای مهلت خواهان خارجی تامین را نسپرده باشد، در این صورت در مرحله نخستین به تقاضای خوانده و در مرحله تجدیدنظر به تقاضای تجدیدنظر خوانده قرار رد دادخواست خواهان یا تجدید نظر خواه صادر می گردد.
دادگاه مکلف است نسبت به درخواست تامین، رسیدگی و مقدار و مهلت سپردن آن را تعیین نماید و تا وقتی تامین داده نشده است دادرسی متوقف خواهد ماند، در صورتی که مدت مقرر برای دادن تامین منقضی گردد و خواهان تامین نداده باشد در مرحله نخستین به تقاضای خوانده و در مرحله تجدیدنظر به درخواست تجدیدنظر خوانده، قرار رد دادخواست صادر می‌گردد.
برای رد دادخواست خواهان، درخواست طرف مقابل لازم است و دادگاه حق ندارد راسا و به این دلیل که خواهان یا تجدیدنظرخواه در مهلت مقرر تامین را نسپرده، اقدام به صدور قرار رد دادخواست کند.
هرچند که اصل تعیین تامین، میزان تامین و مهلت آن قابل شکایت نیست، اما قرار رد دادخواست از این جهت که مشمول قواعد عمومی قراردادهاست، ممکن است قابل تجدیدنظر، فرجام یا اعتراض ثابت باشد.
در صورت نیاز به مشورت با وکیل بین الملل یا مشاوره حقوقی بین الملل با ما از طریق سامانه حقوقی بنیاد وکلا در ارتباط باشید.
