اوراقی که در مراجع قضایی از آنها استفاده میشود، متعدد بوده که یکی از آنها، لایحه دفاعیه است. لایحه کاربرد اصلی آن دفاع از حقوق طرفین دعوا است و تنطیم آن در زمانی انجام میشود که برخی از اظهارات طرفین در دادگاه بیان نشده و یا این که شرایط پرونده به نحوی خواهد بود که لازم است تا وکیل برای دفاع از حق موکل خود در این زمینه اقدام کند.
هر اوراق قضایی، کاربرد خاص خود را دارد و تنظیم لایحه دفاعیه نیز تنها برای دفاع از حق موکلین انجام میشود.
همانطور که شروع دعوا و رسیدگی به آن در دادگاه مستلزم ارائه دادخواست است، به منظور دفاع از حقوق اصحاب دعوا نیز لازم است که لایحه دفاعیه تنظیم گردد.
به طور کلی میتوان گفت که دفاعیات در مرجع قضایی غالبا به صورت شفاهی انجام میشود اما برای تکمیل دفاع از حقوق موکل، وکیل او در زمان مناسب اقدام به ارسال لایحه دفاعیه میکند. قضات دادگاه به صورت دقیق لوایح ارسالی را مورد بررسی قرار میدهند و در این صورت باید وکلا باید در زمان تنظیم لایحه تمام توان و مهارت خود را به کار گیرند.
تنظیم لایحه برای انواع دعاوی حقوقی و کیفری و همچنین مراحل رسیدگی بدوی و تجدید نظر صورت میگیرد. در صورتی که پرونده در مرحله بدوی باشد، این امکان وجود دارد که برای تنظیم و ارسال لایحه اقدام نمود.
همچنین با ارجاع پرونده به تجدید نظر خواهی، نیز میتوان لایحه دفاعیه به همراه دادخواست تنظیم شده همزمان برای بررسی در دادگاه تجدید نظر ارسال نمود. تفاوتی بین دعوا حقوقی و کیفری پیرامون تنظیم لایحه نمیکند و در این صورت میتوان به اهمیت نگارش لایحه دفاعیه پی برد.
لازم به ذکر است که در عهر صورت ارسال لایحه بایستی تا قبل از صدور رای انجام شود. بعد از آن که حکم پرونده صادر شد، دیگر تنظیم و ارسال لایحه کارایی ندارد.
در صورتی که طرفین دعوا وکیل داشته باشند، ارسال لایحه بخشی از وظایف وکیل بوده و تنظیم لایحه دفاعیه را باید به عنوان بخشی از تکالیف حرفهای وکالت خود انجام دهد. علی رغم ارائه دفاعیات به صورت شفاهی در دادگاه اما در اغلب مواقع لازم است که لایحه دفاعیه تنظیم شده و به دادگاه ارسال شود.
نگارش و تنظیم لایحه دفاعیه مانند سایر اوراق قضایی، شرایط و نکات خاص حقوقی دارد و در این صورت برای این که متن لایحه شما به بهترین شکل ممکن تنظیم شود، باید از وکلای متخصص و ماهر کمک بگیرید.
لایحه دفاعیه چیست؟
هدف از طرح دعوا در مراجع قضایی، این است که افراد بتوانند حق و حقوق خود را به صورت قانونی مطالبه کنند. شیوههای مختلفی برای گرفتن حقوق افراد به روش قانونی وجود دارد که یکی از آنها تنظیم و ارسال لایحه دفاعیه است.
لایحه دفاعیه، یک نوع از اوراق قضایی است که هدف از تنظیم و ارسال آن به دادگاه، دفاع از حق و حقوق افراد است.
هر کدام از اوراق قضایی، دارای کاربرد و کارایی خاص خود هستند که لایحه دفاعیه نیز همانطور که از نام آن پیدا است با هدف دفاع از حقوق طرفین دعوا ارائه میشود. در این صورت نحوه نگارش متن لایحه با جنبه دفاع از حق طرفین صورت گرفته و در آن افراد به دنبال دفاع از حق خود هستند.
به طور کلی تنظیم و ارسال لایحه دفاعیه، بخش مهمی از تکالیف قانونی وکلای دادگستری است و وکیل باید بر اساس تجربهای که دارد در زمان مناسب برای ارسال لایحه اقدام کند.
اگر از افرادی که اقدام به اخذ مشاوره حقوقی تلفنی یا حضوری نمودهاند، جویا شوید که چرا در رسیدگی به پرونده، وکیل گرفتهاند، پاسخ آنها این است که از حق آنها در دادگاه و در مقابل طرف دعوا دفاع شود. یکی از راههایی که برای دفاع از حقوق طرفین استفاده میشود، تنظیم لایحه دفاعیه است.
در دادگاهها دفاعیات به شیوه شفاهی و کتبی انجام میشود. پر واضح است که اغلب مراحل دفاعیات در دادگاه به صورت شفاهی انجام میشود، اما برخی از فرآیند دفاع از حقوق اصحاب دعوا به صورت کتبی صورت میگیرد. دفاع مکتوب از حقوق افراد با تنظیم و ارسال لایحه دفاعیه صورت میگیرد.
به طور کلی ارسال لایحه دفاعیه، جنبه الزام آور ندارد و وکیل طرفین میتواند بر حسب مقتضیات پرونده اقدامات لازم برای ارسال لایحه را انجام دهد.
همانگونه که بخش مهمی از دفاعیات به صورت شفاهی انجام میشود، اما وکیل برای آن که تکمیل دفاعیات را انجام دهد، برای تنظیم لایحه دفاعیه اقدامات لازم را انجام میدهد.
از آن جهت که قضات دادگاه با دقت و ظرافت خاصی به لوایح تنظیم شده بررسی میکنند، باید تهیه و تنظیم آن به بهترین شکل ممکن صورت گیرد. تنظیم یک لایحه خوب میتواند نظر قاضی را جهت صدور حکم تغییر داده و رای به نفع ذی نفع صادر شود.
نوع استدلال و تحلیلهای حقوقی در لوایح قضایی بسیار مهم است و لایحهای که بدون ذکر مواد قانونی و تحلیل قضایی تقدیم دادگاه میشود، ترتیب اثر خاصی نسبت به آن داده نخواهد شد.
لایحه دفاعیه و انواع آن
در بخش قبل، با مفهوم لایحه دفاعیه آشنا شدیم و بر اساس مطالب ارائه شده، به منظور دفاع از حق و حقوق اصحاب دعوا و همچنین تکمیل نمودن دفاعیات، تنظیم و ارسال لایحه دفاعیه انجام میشود.
انواع لایحه دفاعیه بر اساس نوع دعوا و همچنین مراحل رسیدگی به دعوا در مراجع قضایی به انواع مختلفی دسته بندی میشود. به طور کلی میتوان انواع لایحه دفاعیه را شامل لایحه کیفری، لایحه حقوقی، لایحه تجدید نظر خواهی و لایحه بدوی نیز در نظر گرفت.
اصول و شیوه کلی لوایح دفاعیه به یک شکل انجام شده و هدف از تنظیم آن نیز دفاع از حق و حقوق طرفین دعوا است. تنها تفاوتی که میتوان برای لوایح دفاعیه در نظر گرفت به نوع و موضوع دعوا ارتباط دارد.
لایحه حقوقی با لایحه کیفری در نوع دعوایی که ارسال و تنظیم لایحه صورت گرفته، دارای تفاوت است. اما در هر صورت در ادامه هر یک از لوایح دفاعیه را مورد بررسی قرار میدهیم.
لایحه دفاعیه کیفری
لایحه کیفری در واقع تنظیم لایحه دفاعیه برای دعاوی کیفری میباشد. زمانی که پرونده کیفری در حال رسیدگی مراجع قضایی، وکیل شاکی یا وکیل متهم به منظور دفاع از حق موکل خود در زمان مناسب اقدام به تنظیم و ارسال لایحه میکند.
در دعاوی کیفری به جهت آن شرایط متهم به گونهای است که اتهامات پرونده علیه او مطرح شده، تنظیم یک لایحه خوب میتواند منجر به تبرئه شدن او گردد. البته در پروندههای کیفری، ارسال لایحه هم برای شاکی و هم برای متهم انجام میشود اما تنظیم لایحه برای متهم بیشتر کارایی دارد.
وکیل متهم میتواند با لایحهای که تنظیم میکند، منجر به رفع اتهامات از موکل خود شده و در نهایت حکم برائت وی صادر شود. همه این موارد به عنوان کارایی اصلی تنظیم و ارسال لایحه دفاعیه شناخته میشود.
وکیل پرونده باید تشخیص دهد که چه زمانی برای ارسال لایحه مناسب بوده و در همان زمان فرآیند تنظیم لایحه دفاعیه را انجام دهد.
حساسیت بابای دعاوی کیفری از یک طرف و وجود دفاعیات مناسب منجر به تغییر سرنوشت پرونده میشود. تصور کنید که رسیدگی پرونده به نحوی انجام میشود که احتمال اثبات مجرمیت شخص متهم وجود دارد و در این صورت وکیل متهم با دفاع کردن از حق موکل خود و ارسال لایحه دفاعیه میتواند منجر به تبرئه شدن متهم گردد.
در حین فرآیند رسیدگی به شکایت کیفری در دادسرا و دادگاه، لایحه دفاعیه تنظیم و به قاضی ارائه میشود. تعداد قابل توجهی از پروندههای کیفری به دلیل تنظیم لایحه خوب که طبق اصول مربوطه صورت گرفته است، به نتایج مطلوبی رسیدهاند.
برخی از مهمترین لوایح دفاعیه کیفری به شرح زیر است:
- لابحه دفاعیه قتل
- لایحه دفاعیه ترک انفاق
- لایحه دفاعیه ضرب و جرح
- لایحه دفاعیه سرقت
- لایحه دفاعیه کلاهبرداری
- لایحه دفاعیه خیانت در امانت
- لایحه دفاعیه تصرف عدوانی
موارد مزبور به عنوان رایجترین لوایح دفاعیه شناخته میشوند و زمانی که پرونده کیفری در حال رسیدگی در مراجع قضایی است، میتوان اقدام به ارسال لایحه برای دادگاه و یا دادسرا نمود.
البته در دعاوی کیفری بهتر است که تنظیم لایحه در زمان رسیدگی پرونده در دادسرا تنظیم و ارسال شود؛ زیرا رسیدگی به اتهامات متهم و اثبات مجرمیت در دادسرا صورت گرفته و با ارسال لایحه خوب میتوان از اتهامات متهم کاسته و یا سبب تبرئه شدن متهم شود.
لایحه دفاعیه حقوقی
علاوه بر دعاوی کیفری، ارسال لایحه دفاعیه برای دعاوی حقوقی نیز انجام میشود. به طور کلی هدف از ارسال لوایح دفاعیه در دعاوی قضایی، دفاع از حقوق طرفین دعوا است. حال این موضوع تفاوتی در دعاوی حقوقی و کیفری ندارد.
در دعاوی حقوقی نیز وکیل طرفین دعوا برای آن که بتوانند فرآیند دفاع از موکلین خود را به بهترین شکل ممکن انجام دهند، برای ارسال لایحه دفاعیه اقدامات لازم را انجام میدهند.
لایحه دفاعیه حقوقی ارتباط به دعاوی حقوقی داشته و در پروندههایی که جنبه حقوقی دارند، تنظیم و ارسال لایحه دفاعیه انجام میشود.
فردی که اقدام به تنظیم لایحه میکند، باید هدف او از ارسال لایحه تنها دفاع از حق و حقوق اصحاب دعوا باشد. لایحه دفاعیه در ارتباط با دعوا حقوقی، موضوع آن باید با عنوان دادخواست ارائه شده، یکسان باشد.
به طور مثال اگر دادخواست ارائه شده به دادگاه با عنوان طلاق باشد، لایحه دفاعیه نیز با محوریت طلاق و با هدف از دفاع از حق موکل بایستی تنظیم و ارسال شود. لایحه دفاعیه حقوقی عموما در ارتباط با پروندهای زیر تنظیم و ارسال میشود:
- لایحه دفاعیه طلاق
- لایحه دفاعیه اثبات مالکیت
- لایحه دفاعیه مطالبه نفقه
- لایحه دفاعیه مطالبه اجرت المثل ایام زوجیت
- لایحه دفاعیه معاملات فضولی
- لایحه دفاعیه حضانت
با توجه به این که محدودیت قانونی برای ارسال و تنظیم لایحه دفاعیه وجود ندارد، در این صورت تنظیم لایحه برای دعاوی حقوقی پیرامون انواع دعاوی صورت گرفته و اختصاص به پروندههای خاصی ندارد.
لایحه دفاعیه بدوی
منظور از لایحه دفاعیه بدوی این است که ارسال لایحه در مرحله رسیدگی بدوی در دادگاه صورت میگیرد. در حالت کلی رسیدگی به پرونده در دادگاهها در دو مرحله بدوی و تجدید نظر صورت میگیرد. بنابراین تنظیم و ارسال لایحه دفاعیه که در مرحله بدوی دادگاه انجام میشود، به آن لایحه بدوی گفته میشود.
وکیل خواهان و یا خوانده در دعاوی حقوقی میتواند در زمانی که پرونده در حال رسیدگی در دادگاه است، لایحه مناسبی را تنظیم و در اختیار قاضی قرار دهد.
در واقع زمانی که لایحه برای نخست به دادگاه صلاحیتدار ارجاع داده میگردد، به عنوان لایحه بدوی شناخته شده و دفاعیات مربوطه صورت میگیرد.
لایحه دفاعیه تجدید نظر خواهی
نوع دیگری از لایحه بر اساس مرحله رسیدگی در دادگاه، شامل لایحه دفاعیه است. زمانی که دادگاه بدوی اقدام به صدور رای نموده و یکی از طرفین دعوا درخولست تجدید نظر خواهی میکند، پرونده به دادگاه تجدید نظر فرستاده میشود. در این مرحله اگر لایحه دفاعیه تنظیم و ارسال شود، به آن لایحه دفاعیه تجدید نظرخواهی گفته میشود.
لایحه دفاعیه در مرحله تجدید نظر بر اساس نحوه تنظیم و موضوعاتی که در لایحه به آن عنوان میشود، با لایحه بدوی متفاوت است. در واقع لایحه تجدید نظر ضمن ارائه دادخواست، تقدیم دادگاه میگردد. در واقع لایحه تجدید نظرخواهی برای مرتبه دوم تهیه شده و به دادگاه ارائه میگردد.
با توجه به این که معمولا روند رسیدگی به پرونده تجدید نظر در دادگاه بدون جلسات دادرسی صورت میگیرد، در این صورت ارسال لایحه همراه با دادخواست انجام میشود.
اهداف تنظیم لایحه دفاعیه
قبل از آن که به دلایل ارسال لایحه دفاعیه بپردازیم، باید گفت که لایحه با هدف دفاع از حقوق اصحاب دعوا تنظیم میشود و در رویه قضایی نیز اجباری برای ارسال لایحه وجود ندارد.
بر خلاف دادخواست که تنظیم آن اجباری است و تا زمانی که دادخواست تنظیم و ارسال نشود، به لحاظ حقوقی مراجع قضایی مکلف به رسیدگی درخواست طرفین ندارند، اما نگارش لایحه جنبه اختیاری دارد.
اهداف مختلفی در تنظیم لایحه دفاعیه تاثیرگذار هستند که در این بخش به مهم ترین آنها میپردازیم:
- هدف اصلی ارائه لایحه به منظور دفاع از حقوق طرفین دعوا صورت میگیرد. در واقع نیاز تا برخی از دفاعیات در دادگاه به صورت مکتوب و در قالب لایحه دفاعیه انجام شود.
- هدف دیگر تنظیم لایحه دفاعیه این است که گاهی اوقات وکیل، از بیان یک سری مطالب غافل میشود و به نحوی فراموش میکند که مطالب مرتبط با پرونده را در دادگاه بیان کند. حال میتواند تمامی این اظهارات را به صورت لایحه تقدیم دادگاه کند. میتوان گفت که لایحه دفاعیه با هدف تکمیل نمودن فرآیند دفاعیات از حقوق موکل صورت میگیرد.
گفتنی است اهدافی که برای ارائه لایحه دفاعیه به دادگاه صورت میگیرد، صرفا به موضوع دفاع از اصحاب دعوا منتهی نمیشود بلکه در حالت کلی برای تاثیر گذاری در سرنوشت و نتیجه پرونده انجام میشود.
دعاوی بسیاری بودهاند که تنها با ارسال لایحه از طرف وکیل، نتیجه آنها تغییر پیدا کرده و باعث شده است تا حکم دادگاه به نفع یکی از طرفین دعوا صادر شود.
بنابراین اگر بخواهیم اهداف کلی و اصلی ارائه لوایح قضایی را بیان کنیم میتوانیم به انجام و تکمیل دفاعیات از اصحاب دعوا اشاره کرد. در هر صورت متن لوایح دفاعیه نیز باید یا مضمون دفاع از حقوق طرفین دعوا تنظیم شود.
دلایل ارسال لایحه دفاعیه به دادگاه
گاها این سوال مطرح میشود که چرا باید اقدام به ارسال لایحه دفاعیه به دادگاه نمود؟ در واقع چه دلایلی در تنظیم لایحه دفاعیه موثر هستند؟ در پاسخ به این سوال باید گفت دلیلی که عموما برای ارسال لوایح دفاعیه در دادگاه در نظر گرفته میشود، در ارتباط با دفاع از حقوق طرفین دعوا است.
به این دلیل است که به لایحهای که در مراجع قضایی از آنها استفاده میشود، به آن لایحه دفاعیه گفته میشود.
عموما دلایل زیر در ارسال لایحه دفاعیه به دادگاه انجام میشود:
- قاضی دادگاه به طور معمول اظهارات و مطالبی که طرفین دعوا در جلسه دادرسی عنوان میکنند را به صورت خلاصه ثبت میکند. اما ممکن است به دلایل مختلف تمامی مطالب عنوان شده توسط دادگاه ثبت نگردد. در این صورت ارائه لایحه میتواند در این زمینه موثر باشد.
- گاهی اوقات در جلسات دادرسی، طرفین به دلایل مختلف نتوانند اطلاعات را در اختیار دادگاه قرار دهند که در این شرایط میبایست لایحه تنظیم گردد.
- برای انجام دفاعیات در دادگاه، خواهان و خوانده به صورت شفاهی نزد قاضی مطالبی را عنوان میکنند اما در فرآیند دادرسی ممکن است اسناد و مدارک جدید کشف شود که از طریق لایحه قضایی طرفین دعوا اقدام به شرح آن نموده و در نهایت سرنوشت دعوا را تحت تاثیر قرار میدهد.
دلایل فوق اصولا در ارتباط با تنظیم لایحه دفاعیه مطرح میشوند و وکیل طرفین دعوا در صورتی که تشخیص دهد روند پرونده به نفع موکل خود نبوده و احتمال صدور رای علیه موکل وجود دارد، با ارسال لایحه در زمان مناسب میتواند روند رسیدگی به پرونده را تغییر بدهد.
ارسال لایحه دفاعیه؛ مانعی برای صدور احکام غیابی
در رویه قضایی در شرایطی امکان صدور احکام غیابی وجود دارد. رای غیابی در صورتی صادر میشود که هر یک از طرفین دعوا در جلسه دادگاه حضور نداشته باشند و لوایحی دفاعیهای نیز در این زمینه ارسال و تنظیم نکنند.
در واقع لازمه صدور حکم غیابی این است که یکی از طرفین دعوا به هر نحوی اعلام حضور در دادگاه ننماید.
گفتنی است که ارسال لایحه میتواند مانع از صادر شدن حکم غیابی گردد. در صورتی که یکی از طرفین دعوا در جلسات دادرسی بنا به دلایل مختلف حضور پیدا نکنند یا تمایلی برای حضور در دادگاه نداشته باشند، در این شرایط اگر لایحه به دادگاه تسلیم نمایند، رای صادر شده از طرف دادگاه غیابی نمیباشد. البته در صورتی حکم دادگاه غیابی محسوب نمیشود که لایحه تنظیم شده جنبه دفاعی داشته باشد.
بنابراین اگر خواهان یا خوانده یا نمایندگان آنها در جلسات دادگاه حضور پیدا نکنند اما لایحه دفاعیه مکتوب تنظیم نمایند، حکم صادره غیابی به شمار نمیرود و حضوری قلمداد میشود. در هر صورت میتوان تنظیم لایحه دفاعیه را مانع قانونی برای صدور احکام غیابی در دادگاه در نظر گرفت.
زمان مناسب ارسال لایحه دفاعیه
زمانی که برای ارسال لایحه دفاعیه در نظر گرفته میشود، از جهات مختلف حائز اهمیت است. جدای از شیوه نگارش متن لایحه و نکات حقوقی برای تنطیم آن، باید نگارش و ارسال لایحه دفاعیه را در زمان مناسب انجام داد.
این که چه زمانی باید برای ارسال لایحه دفاعیه در نظر گرفته شود، بسته به نظر وکیل دارد و هر زمان که وکیل طرفین مصلحت بداند، برای تنظیم لایحه دفاعیه اقدام میکند.
وکیل بر اساس تجربه چندین ساله در رسیدگی به پروندههای قضایی، میتواند زمان ارسال لایحه را تعیین کند. اما در هر صورت باید گفت که تسلیم لایحه به دادگاه باید زمانی انجام شود که هنوز دادگاه به نتیجه قطعی در مورد پرونده نرسیده و حکمی در این زمینه صادر نشده باشد.
طبیعتا بعد از صدور حکم، ارسال لایحه کارایی ندارد و این موضوع اجبازی است که پیش از صدور رای و در زمانی که پرونده در حال رسیدگی است، ارسال لایحه انجام شود.
معمولا میتوان گفت که زمان مناسب ارسال لایحه، پیش از آن که جلسات دادرسی آغاز شود، میباشد و دادگاه بر اساس لایحه ارسالی میتواند اقدام به صدور حکم نماید.
با توجه به این که هدف اصلی تنظیم لایحه، دفاع از حقوق اصحاب دعوا است، بنابراین در همان زمانی که پرونده در مرحله رسیدگی قرار دارد، بهتر است که تنظیم و نگارش لایحه دفاعیه انجام شود.
مزایای تنظیم لایحه دفاعیه توسط وکیل
اصولا تنظیم اوراق قضایی توسط مراحع قضایی انجام میشود. در این صورت وکلای دادگستری این توانایی را دارند که به نگارش لوابح دفاعیه نیز بپردازند.
اگر بخواهیم به مزایا تنظیم لایحه دفاعیه توسط وکیل بپردازیم، باید گفت که وکلا به جهت آن که با پروندههای مختلفی سر و کار داشته و به تبع آن نیز اقدام به نگارش لوایح دفاعیه میکنند، در این صورت نگارش لایحه توسط آنها از مزایای فراوانی برخوردار است.
با توجه به این نگارش متن لایحه از شرایط خاصی برخوردار است و لازم است که تمامی نکات حقوقی لازم در لایحه رعایت شود، پیشنهاد میشود که حتما تنظیم لایحه دفاعیه توسط وکیل صورت گیرد. نگارش لایحه دفاعیه دارای اصول و مقررات خاصی است که هر فردی از چنین قواعد نگارشی اطلاع ندارد.
در هر صورت برای آن که متن لایحه شما طبق اصول حقوقی و با بهترین شرایط ممکن انجام شود، بهتر است که برای تنظیم لایحه با وکیل آنلاین یا حضوری خوب و مجرب در ارتباط باشید.
تنظیم لایحه دفاعیه توسط بهترین وکلای دادگستری
تنظیم لایحه برای دفاع از حقوق موکلین انجام میشود. متن لایحه باید به صورتی نگارش شود که محتوای آن اغلب به هدف از حقوق موکل منتهی شود. استدلال حقوقی و اشاره به مواد قانونی در متن لایحه الزامی است.
در نگارش لایحه باید از به کار بردن مطالب اضافی خودداری شود و تنها مطالبی که جنبه قانونی دارند و مطابق با موضوع دعوا هستند، نگارش شود.
به جهت آن که نگارش لایحه دفاعیه از اصول و مقررات خاصی برخوردار است، در این صورت تنظیم لایحه را براید بر عهده وکیل متخصص یا مشاوره حقوقی قرار دهید.
در این صورت برای تنظیم لایحه دفاعیه توسط بهترین وکلای دادگستری میتوانید با این سامانه حقوقی در ارتباط باشید. برای ثبت سفارش نگارش لایحه با کارشناسان حقوقی ما در تماس باشید.