ضرب و جرح به تنهایی می‌تواند در بسیاری از مواقع رفتار مجرمانه باشد و به تبع آن افرادی که دیگران را مورد ضرب و جرح قرار می‌دهند، امکان اعمال مجازات کیفری برای آن‌ها وجود دارد.
ضرب و جرح می‌تواند در روابط زوجیت صورت گرفته و یا این که دو یا چند نفر در مکان‌های عمومی مانند خیابان اقدام به کتک کاری و رفتارهایی از قبیل داشته باشند. در این صورت افرادی که مورد جرح یا ضرب افراد دیگر قرار می‌گیرند، این حق را دارند تا شکایت خود را در دادسرا به ثبت برسانند.
در عین حال که بیشتر ضرب و جرح‌های صورت گرفته به صورت واقعی و با انگیزه های مختلفی انجام می‌شود، اما گاها شاهد آن هستیم که این وقایع به شکل ساختگی درست شده و اهداف مختلف برای ضرب و جرح ساختگی وجود دارد.
ضرب و جرح ساختگی برای دیگران و خود شخص ممکن است رخ دهد و در هر صورت این امکان وجود دارد که به دلیل ساختگی بودن آن، جرم محسوب شود.
ضرب و جرح ساختگی به تنهایی نمی‌تواند جرم محسوب شود و برای مجرمانه بودن این عمل، شرایط خاصی وجود دارد. ساختگی بودن کتک کاری و اموری از این قبیل، غالبا توسط افراد نظامی که قصد فرار از خدمت و یا ترک وظیفه خود را دارند، انجام می‌گیرد. البته افراد عادی نیز با انگیزه انجام یک رفتار مجرمانه اقدام به کتک کاری ساختگی می‌کنند نیز مجازات تعیین شده است.
می‌توان اینگونه بیان کرد که ساختگی بودن ضرب و جرح به شکل خودکار، جرم نیست و برای جرم بودن آن یک سری شرایط وجود دارد. حکم مجازات ضرب و جرح ساختگی برای افراد نظامی با غیر نظامی متفاوت است و از این رو ممکن است سوالاتی مطرح شود که چه مجازاتی در قانون تعیین شده است و مجرمینی که اقدامات جرح و ضرب ساختگی را بهانه ای برای ارتکاب سایر جرایم قرار می‌دهند، حکم مجازات آن‌ها چیست؟
در این مقاله به سوالات مزبور پاسخ خواهیم داد و این موضوع را بررسی می‌کنیم که برای جرم بودن ضرب و جرح ساختگی چه شرایطی باید باشد و این که اگر سرباز خدمت وظیفه و یا سایر افراد نظامی برای انجام این کار اقدام کنند، چه عواقبی در انتظار آن‌ها است.
البته این امکان برای شما وجود دارد که همین حالا برای دریافت مشاوره حقوقی تخصصی با برترین وکلا کشور از طریق سامانه بنیاد وکلا اقدام نمایید.
ضرب و جرح ساختگی چیست؟
در قانون مجازات اسلامی، انواع و اقسام مختلفی از جرائم وجود دارد که هر کدام شیوه ارتکابی خاص خود را دارند. ضرب و جرح نیز یکی از انواع جرائم شناخته شده در قانون به شمار رفته که شیوه انجام آن می‌تواند به صورت عمدی و یا غیر عمدی باشد.
برای غیر عمدی بودن ضرب و جرح به نحوی که سبب آسیب رساندن به اعضا و یا منافع بدن انسان شود، مجازات دیه تعیین شده است.
در واقع ضرب و جرح در دسته بندی جرایم علیه جسم افراد قرار داشته و با صدماتی که به عضو بدن وارد می‌آید، بر اساس شدت ضربه، مجازات آن فرق می‌کند. البته شدت ضربات در تعیین مقدار دیه تاثیرگذار است و با توجه به این که جسم فرد تا چه حد آسیب دیده، دیه مقدر یا ارش اعمال می‌گردد.
برخی از رفتارها و چه بسا تخلفاتی که انجام می‌شود، با هف ساختگی بودن آن‌ها می‌باشد و شخص مرتکب برای انجام جرائم با هدف ساختگی بودن آن، انگیزه خاصی دارد.
این موضوع در بسیاری از پرونده‌های کیفری مشاهده شده است که فرد یا افرادی، به صورت ساختگی و بدون این که قصد واقعی برای ضرب و جرح به دیگران داشته باشند، اقدام به انجام این کار نموده و سبب بروز جرائم دیگر نیز می‌شوند.
با توجه به این که ضرب و جرح می‌تواند مجازات دیه را در پی داشته باشد، گاها افرادی اقدام به خودزنی نموده و یا به طرق دیگر بر روی جسم خود صدماتی را وارد می‌کنند. همچنین برای آن که جرم مورد هدف مرتکب انجام شود، کتک کاری‌های ساختگی فراهم شده و در هر صورت می‌توان گفت که اهداف مختلفی برای ضرب و جرح‌های ساختگی وجود دارد.
گاها پرسش‌هایی مطرح می‌شود که آیا به صرف ساختگی بودن ضرب و جرح، امکان تعیین مجازات وجود داشته و این اعمال به تنهایی جرم محسوب می‌شوند؟ در ادامه تمامی این پرسش‌ها و موضوعات را طبق موازین قانونی از دیدگاه وکیل کیفری بررسی خواهیم کرد.
شیوه‌های ضرب و جرح ساختگی
علی رغم این که ضرب و جرح در اغلب مواقع، به صورت عمدی انجام شده و مرتکب قصد آسیب رساندن به فر مورد نظر خود را دارد اما گاها این وقایع ساختگی انجام می‌شود که در این بخش قصد داریم شیوه‌های مختلف ساختگی بودن ضرب و جرح را مورد بررسی قرار دهیم.
به منظور این که ضرب و یا جرح به صورت ساختگی اجرا شود، روش ها و شیوه‌های مختلفی وجود دارد و در حالت کلی، فرد به خود و یا دیگری، ضربات وارد می‌کند. در نزاع و درگیری‌های خیابانی، یقینا کتک کاری و وقایعی از این نظر انجام می‌شود، طرفین دچار صدماتی خواهند شد. اما این درگیری‌های می‌تواند با هدف ساختگی بودن انجام شود و هدف ارز این که یک درگیری و دعوا ساختگی به وجود آید، رسیدن سودجویان به مقاصد خود است.
سودجویان به منظور ضرب و جرح ساختگی از چندین روش استفاده می‌کنند و همچنین با ارائه مدارک جعلی اثبات می‌کنند که مورد ضرب و یا جرح قرار گرفته‌اند. در این شیوه، مدارک پزشکی قانونی و سایر اسناد درمانی، جعل شده و مورد استفاده افراد سودجو قرار می‌گیرد.
در واقع جعل کردن اسناد و مدارک پزشکی قانونی، در ضرب و جرح‌های ساختگی بسیار شایع است و سودجویان از این طریق می‌توانند ادعاهای خود را قانونا به اثبات برسانند.
البته دادگاه می‌تواند جعلی یا واقعی بودن مدارک ارائه شده را به اثبات برساند که در هر صورت این احتمال وجود دارد که شخص مدعی، بتواند با بهره‌مندی از این روش یعنی اثبات ادعای ضرب و جرح بر روی بدن خود و ارائه مدارک پزشکی، به هدف خود برسد.
از شیوه‌های دیگری که منجر به ضرب و جرح ساختگی می‌شود، می‌توان به این موضوع اشاره نمود که فردی، جراحاتی در یدن وی وجود دارد اما این صدمات مربوط به وقایع گذشته بوده و ارتباطی به واقعه حال حاضر ندارد. به طور مثال، شخصی مدعی است که فرد دیگر او را مورد ضرب و جرح قرار داده اما این حادثه مستوجب زمان حال نیست و سابقا این رخداد شکل گرفته است.
در هر صورت شخص مدعی با ارائه مدارک پزشکی قانونی که به زمان دیگری ارتباط داشته و مرتبط با نزاع مورد ادعای شاکی نیست در این زمینه اقدام به طرح دعوا علیه شخص دیگری می‌کند.
اهداف ضرب و جرح ساختگی
ضرب و جرح ساختگی می‌تواند مشکلات زیادی را در حوزه پزشکی و درمان به وجود آورد و در عین حال مراجع قضایی نیز با توجه خاصی به این قبیل پرونده‌ها رسیدگی می‌کنند.
این که برخی افراد اقدام به برقراری یک دعوا ساختگی و به تبع آن ضرب و جرح غیر واقعی می‌کنند، جدای از این که سبب بر هم زدن نظم جامعه می‌شوند، در صورت اثبات ابن وقایع، مجازات سختی در انتظار آن‌ها خواهد بود.
در مواقعی که مدعی، مدارک پزشکی و درمانی را برای ضرب و جرح ساختگی ارائه می‌کند، دادگاه به صرف این مدارک و ادعای شاکی، اقدام به صدور رای نمی‌کند، استعلام لازم از مراجع مختلف اخذ نموده و از طریق نظریات کارشناسی نیز استفاده می‌کند.
در بسیاری از مواقع که ضرب و جرح به شکل ساختگی به وجود می‌آید، مدارک پزشکی ارائه شده، جعلی و غیر واقعی است که البته دادگاه صحت یا جعلی بودن مدارک را می‌تواند به راحتی به اثبات برساند.
در هر صورت، ساختگی بودن ضرب و جرح، اهداف مختلفی دارد و در این زمینه آن دسته از افرادی که به صورت غیر واقعی، دعوایی را به وجود می‌آورند، به دنبال صدماتی به دیگران یا خود هستند. از جمله اهداف اصلی که برای این وقایع وجود دارد، می‌توان به دریافت دیه اشاره نمود.
افراد سودجو که از طریق ضرب و جرح ساختگی، به هر نحوی به خودشان صدمه وارد می‌کنند، هدفشان تنها گرفتن دیه از قانون است. در واقع این افراد با صحنه سازی و سایر اقدامات غیر واقعی، ضرباتی را به بدن خود وارد نموده که از طریق مراحل پزشکی قانونی ثابت شود که در این حوادث آسیب دیده‌اند تا با شکایت از افراد دیگر امکان دریافت دیه را داشته باشند.
جدای از بحث دیه که جز یکی از اهداف ضرب و جرح ساختگی به شمار می‌رود، از اهداف دیگر این کار می‌توان به پرونده سازی برای افراد دیگر اشاره نمود. در واقع فرد سودجو، یک دعوا ساختگی را ایجاد می‌کند و به تبع آن این هدف را دارد تا فرد مورد نظر وی وارد درگیری شده و به تبع آن با وارد نمودن ضربات و جراحات به دیگری، متهم اصلی پرونده قرار گیرد و طبق قانون مجازات شود.
حال این که ضرب و جرح ساختگی، رفتار مجرمانه است و یا این که مجازاتی در رابطه با این رفتار در قانون وجود دارد، در بخش بعدی به بررسی این موضوع می‌پردازیم.
آیا ضرب و جرح ساختگی جرم است؟
در بخش قبل، با اهداف و انگیزه های ضرب و جرح ساختگی آشنا شدیم و گفته شد که متخلفان برای آن که دیه دریافت کنند، اقدام به خودزنی نموده و یا برای آن که دیگران را متهم به ارتکاب ضرب و جرح کنند، در این زمینه یک سری اقداماتی را انجام می‌دهند.
حال در رابطه با این موضوع، سوال می‌شود که آیا، ضرب و جرح ساختگی، رفتاری مجرمانه است و در قانون برای این عمل، مجازات تعیین شده است؟ به طور کلی، رفتار ضرب و جرح چه به صورت عمدی و چه غیر عمدی، جرم محسوب شده و در قانون نیز مجازات‌هایی از قبیل دیه و غیر وجود دارد.
اما در شرایطی که ضرب و جرح ساختگی به وجود آمده، فرد به بدن خود یک سری صدماتی را وارد نموده و یا این که دیگران را مجروح می‌کنند و برای این کار ممکن است که مقاصد مجرمانه و غیر مجرمانه داشته باشند.
پاسخ کلی به سوال مزبور این است که به صرف ساختگی بودن ضرب و جرح نمی‌تواند عنوان کیفری برای این قبیل رفتارها در نظر گرفت و مرتکب باید از این که یک درگیری و یا ضرب و جرح ساختگی ایجاد می‌کند، هدف انجام جرائم دیگری را داشته باشد.
در واقع لازم است که در رابطه با این موضوع، بررسی شود که ساختگی بودن ضرب و جرح توسط افراد عادی صورت گرفته و یا این که از طرف افراد نظامی و درجه دار و همچنین سربازان وظیفه انجام شده است. در قانون، برای افراد نظامی و درجه دار نیروی‌های مسلح، در صورتی که ضرب و جرح ساختگی ایجاد کنند، مجازات خاصی تعیین شده است.
البته که افراد عادی یا غیر نظامی که قصد و نیت آن‌ها از صحنه سازی یک درگیری و کتک کاری، رخ دادن یک عمل مجرمانه مانند سرقت و یا اخاذی باشد، مرتکب جرم شده و مطابق با قانون با آن‌ها رفتار خواهد شد.
در قانون مجازات نیروی‌های مسلح، گفته شده است که اگر هر نظامی برای آن که از محل خدمت خود فرار نموده و یا این که با هدف تهدید کردن فرمانده و مواردی از این قبیل، ضرب و جرح ساختگی را ایجاد کنند، مرتکب جرم شده و محکوم به مجازات مندرج در این قانون می‌شود.
بنابراین می‌توان گفت که ضرب و جرح ساختگی برای آن که جرم باشد، نیازمند وجود شرایطی است و در هر صورت نمی‌تواند عنوان مجرمانه برای این تخلفات در نظر گرفت.
لازمه مجرمانه بودن ضرب و جرح ساختگی، این است که یا از طرف افراد نظامی با اهدافی که در قانون جرایم نیروهای مسلح بیان شده صورت گیرد و یا این که افراد غیر نظامی، هدفشان از این کار، ارتکاب جرم یا جرائم دیگر است.
حکم مجازات ضرب و جرح ساختگی
با بررسی این موضوع که ضرب و جرح ساختگی می‌تواند جرم باشد و یا خیر و این که در چه شرایطی می‌توان ضرب و جرح ساختگی را عمل مجرمانه در نظر گرفت، حال لازم است که حکم مجازات این کار بیان شود.
حکم مجازات افرادی که اقدام به ضرب و جرح ساختگی می‌کنند، در خصوص این که فرد مورد نظر، افراد نظامی بوده و یا این که فرد عادی یا غیر نظامی است، تفاوت دارد.
از این رو لازم است که احکام مجازات ساختگی بودن ضرب و جرح به صورت جداگانه در شرایط مختلف، مورد بررسی قرار گیرد که در ادامه ابتدا مجازات تعیین شده در قانون برای افراد نظامی که اقدام به کتک کاری غیر واقعی و یا ساختگی می‌کنند، پرداخته و سپس حکم مجازات ضرب و جرح ساختگی برای افراد عادی بررسی می‌شود.
مجازات ضرب و جرح ساختگی برای افراد عادی
منظور از افراد عادی در این موضوع، افرادی هستند که در رابطه با غیر واقعی بودن ضرب و جرح ساختگی، نظامی نیستند و شرایط مجازات آن‌ها با نظامیان فرق می‌کند. با توجه به توضیحات ارائه شده در بخش قبل، ذاتا ضرب و جرح ساختگی، جرم نیست و برای آن که بتوان رفتار مزبور را مجرمانه تلقی نمود، احراز یک سری شرایط ضروری است.
زمانی می‌توان ضرب و جرح ساختگی را جرم تلقی کرد که فرد یا افرادی، به منظور انجام دادن جرائم دیگر مانند اخاذی، کلاهبرداری و غیره، یک دعوا و درگیری ساختگی به وجود آورده تا از طریق آن بتوانند به اهداف خود برسند. در این صورت حکم مجازات ضرب و جرح ساختگی همان مجازاتی است که برای جرم مربوطه در قانون بیان شده، اعمال می‌شود.
به طور مثال، فرض کنید فردی قصد سرقت از فردی را دارد و برای آن که در شرایط بهتری بتواند اقدام دزدی کند، با فرد دیگر ضرب و جرح ساختگی به وجود می‌آورد تا در خلال درگیری و کتک کاری، از وی سرقت کند. در صورت اثبات این موضوع، مجازاتی که برای مرتکب در نظر گرفته می‌شود، همان مجازات مندرج برای جرم سرقت در قانون است.
بنابراین ضرب و جرح ساختگی در صورتی که توام با یک رفتار مجرمانه باشد، می‌تواند جرم محسوب شود و دارای مجازات خواهد بود. البته در قانون برای ساختگی بودن ضرب و جرح، مجازات خاص و مجزایی تعیین نشده و مرتکب به مجازاتی که از طریق کتک کاری غیر واقعی، دست به انجام جرم مشخصی زده باشد، محکوم می‌گردد.
مجازات ضرب و جرح ساختگی برای افراد نظامی
قانونگذار در خصوص افراد نظامی که مرتکب ضرب و جرح ساختگی می‌شوند، مجازات خاص تری را در نظر گرفته است.
به موجب ماده ۵۱ قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح، هر نظامی برای فرار از محل خدمت و یا وظیفه تعیین شده یا تهدید کردن فرمانده به منظور اخذ معافیت از خدمت و کسب امتیازات دیگر، به صورت عمدی به خود، صدمه وارد می‌کند و یا این که با ارائه مدارک پزشکی در هر صورت تمارض به عمل مزبور کند، ملزم به جبران خسارت می‌باشد.
جبران خسارت تنها بخشی از مجازات ضرب و جرح ساختگی توسط افراد نظامی است و مجازات دیگری نیز در همین قانون برای نظامیانی که برای رسیدن به اهداف خود به اقدام به ضرب و جرح ساختگی می‌کنند، در نظر گرفته شده است. بنابراین می‌توان از توضیحات بیان شده در قانون جرائم نیروی‌های مسلح، مجازات زیر را برای ساختگی بودن ضرب و جرح تعیین نمود:
- الزام به جبران خسارت
- هرگاه در برابر دشمنان باشد، در صورتی که رفتار او سبب اخلال در امنیت کشور شود، حکم محاربه برای وی لحاظ شده و در غیر این از این صورت، حبس از ۲ تا ۱۰ سال محکوم می‌شود.
- چنانچه مرتکب در زمان جنگ بوده ولی در برابر دشمن نباشد، محکومیت وی از حبس از ۱ تا ۵ سال است.
- در سایر موارد حبس از سه ماه تا یک سال است.
دریافت مشاوره حقوقی ضرب و جرح ساختگی
در صورتی که پیرامون موضوع ضرب و جرح ساختگی به مشاوره حقوقی فوری نیاز دارید، می‌توانید از خدمات سامانه بنیاد وکلا استفاده کنید. در بنیاد وکلا این امکان برای شما فراهم شده است که بسته به اختیار خود، مشاوره حضوری یا مشاوره حقوقی آنلاین دریافت کنید.
با دریافت مشاوره حقوقی، با بهترین وکلای دادگستری پایه یک در سراسر کشور، ارتباط با وکیل تلفنی، آنلاین و یا در صورت تمایل حضوری خواهید داشت و به تمامی سوالات شما در رابطه با ضرب و جرح ساختگی، پاسخ داده می‌شود.
