بر اساس قانون مجازات اسلامی، هر گونه آسیبی که به جسم و روح اشخاص وارد شود، جرم محسوب می‌شود. به بیان دیگر این گونه جرایم در اصل، علیه تمامیت جسمانی اشخاص شکل می‌گیرند. این جرایم شامل قتل و یا کشتن، ضرب و جرح، آسیب به روح و روان افراد و غیره می‌باشد.
در این مقاله در بنیاد وکلا قصد داریم که در رابطه با جرم ضرب و جرح یا همان ضرب و شتم و همچنین نحوه اثبات ضرب و جرح آن صحبت کنیم. در این جرم اعضای بدن شخص آسیب می‌بیند و طبق قانون مجازات اسلامی برای این جرم، مجازات‌هایی در نظر گرفته شده است.
در رابطه با جرم ضرب و جرح، مانند هر جرم دیگری ابتدا باید وقوع آن در دادگاه ثابت شود، سپس دادگاه، مجازات مربوطه را برای مجرم در نظر می‌گیرد.
طبق این موضوع، نکته مهم و اساسی در رابطه با اثبات این جرم این است که، شاکی باید علیه متهم، اسناد و مدارک کافی برای ارائه به دادگاه داشته باشد. دلایل اثبات این جرم، در واقع همان ادله اثبات دعوی کیفری در دادگاه می‌باشد، که شامل شهادت، اقرار، قسم و سوگند، و علم قاضی می‌باشد.
در رابطه با مدارک اثبات جرم ضرب و جرح یا همان ضرب و شتم، نیز باید گفت که به طور مثال نظریه پزشکی قانونی باید ضمیمه مدارک باشد تا اثبات جرم میسر شود. در نهایت روش‌های مختلفی برای اثبات این جرم در قانون مجازات اسلامی بیان شده است و شاکی می‌تواند از هر یک از این روش‌ها متناسب با شرایط پرونده خود کمک بگیرد.
طبق توضحیات داده شده شاکی باید از مشاوره حقوقی یا یک وکیل خوب برای پرونده و اثبات این جرم کمک بگیرد، همچنین از روش‌های اثبات جرم ضرب و جرح اطلاعات کافی داشته باشد. در رابطه با روش‌های اثبات این جرم در این مقاله به تفسیر صحبت خواهیم کرد و دلایل اثبات آن را نیز کامل شرح می‌دهیم.
برای دریافت مشاوره حقوقی و اطلاعات بیشتر در رابطه با جرم ضرب و جرح و اثبات آن با بنیاد وکلا در ارتباط باشید.
جرم ضرب و جرح
جرایم علیه اشخاص شامل جرایمی است که یا به صورت مستقیم به جسم افراد وارد می‌شود و شامل جرایمی مانند قتل، ضرب و جرح، تجاوز، آزار و اذیت و مواردی از این قبیل می‌شود یا جرایمی که به آبرو و روح و روان افراد آسیب می‌زند مانند تهدید کردن، افترا زدن، ربایش و سرقت از شخص.
بنابراین به طور کلی این جرایم باعث آسیب جسمی، روحی و اجتماعی به افراد می‌شوند و به دلیل خطرات بالای آن‌ها، در بسیاری از کشورها با مجازات سنگینی همراه هستند.
در جرایم علیه اشخاص که جنایت بر اعضای بدن، وارد می‌شود، در صورتی که باعث قتل مجنی علیه نشود، باید یا دیه آن پرداخت شود و یا باید مجرم قصاص شود. آسیب کمتر از قتل، شامل مورادی از قبیل قطع عضو، کور یا کر شدن فرد مقابل می‌باشد.
همانطور که گفته شد ضرب و جرح یکی از انواع جرایم علیه اشخاص می‌باشد که به جسم انسان آسیب وارد می‌کند. جرم ضرب و جرح به معنای تلفیقی از دو عمل ضرب و جرح است که باعث آسیب جسمی به فرد مورد نظر می‌شود. در قانون مجازات اسلامی و ایران، این جرم با نام “ضرب و جرح” شناخته می‌شود و با مجازات‌هایی مانند شلاق، حبس و پرداخت دیه (جبران خسارت) مواجه خواهد شد.
در صورتی که ضرب و جرح باعث مرگ فرد شود، جرم به نام “قتل عمد” شناخته می‌شود و مجازات آن اعدام خواهد بود. باید توجه داشت که در صورت عدم شهادت دو نفر در مورد این جرم، مجازات آن به تعویق می‌افتد.
بنابراین ضرب و جرح جز جرایم علیه اشخاص می‌باشد که به جسم انسان آسیب می‌رساند. به طور کلی می‌توان جرم ضرب و جرح را به دو دسته ضرب و جرح عمدی و ضرب و جرح غیرعمدی تقسیم کرد که مجازات‌های آن‌ها متفاوت می‌باشد و تعریف آن‌ها به شرح زیر است:
ضرب و جرح عمدی
این نوع ضرب و جرح شامل حملاتی است که با هدف آسیب رساندن به فرد دیگر انجام می‌شود. این نوع حملات می‌تواند فیزیکی یا روانی باشد و ممکن است باعث صدمات جسمی و روانی شخص مورد حمله شود.
ضرب و جرح غیر عمدی
این نوع ضرب و جرح به صورت تصادفی یا بدون هدف آسیب رسانی انجام می‌شود. مثلا در صورتی که دو نفر در حال بازی هستند و یکی از آن‌ها به طور تصادفی به دیگری آسیب می‌رساند، این نوع ضرب و جرح غیر عمدی است.
جرم ضرب و جرح از نظر لغوی از دو کلمه ضرب و جرح تشکیل شده است که معنا و مجازات آن‌ها با هم فرق دارد. ضرب به معنای آسیب زدن به جسم انسان از طریق ضربه می‌باشد که در نتیجه آن رنگ پوست تغییر می‌کند یا اعضای مختلف بدن ورم می‌کند. اما جرح مربوط به جنایت‌هایی است که در نتیجه آن‌ها پوست یا گوشت بدن انسان پاره می‌شود و خونریزی می‌کند.
بنابراین می‌توان اینگونه گفت برای تعیین مجازات در جرم ضرب و جرح، باید اولا توجه داشت که جنایت عمدی بوده یا غیر عمدی، سپس باید ببینیم که ضرب اتفاق افتاده یا جرح. در ادامه همه این موارد را مفصل بررسی خواهیم کرد.
می‌توان جرم ضرب و جرح را با توجه به این که در چه مکانی و بین چه کسانی رخ می‌دهد به سه دسته کلی تقسیم کرد که عبارتند از:
- ضرب و جرح در خانواده: این نوع از جرم ضرب و جرح زمانی رخ می‌دهد که یکی از افراد خانواده به شخص دیگری در خانواده خود آسیب وارد کند. این مورد معمولا به دلایلی مانند بحث‌های خانوادگی، خشم، نارضایتی، ناراحتی‌های روحی یا مشکلات مالی در خانواده‌ها رخ می‌دهد.
- ضرب و جرح در محیط کار: این نوع از ضرب و جرح ممکن است در محیط کار اتفاق بیفتد و یک کارمند به همکار دیگری در محیط کار آسیب وارد کند. این نوع از جرم معمولا به دلیل تنش‌های شغلی، تعارض‌های شغلی، رقابت بین همکاران، رفتار نامناسب یا مشکلات مالی رخ می‌دهد.
- ضرب و جرح در روابط عاطفی: این نوع ضرب و جرح در روابط عاطفی و عاشقانه اتفاق می‌افتد و ممکن است به دلایل مختلفی از جمله نارضایتی، خشم و یا رفتارهای نامناسب شریک عاطفی رخ دهد.
- جرم ضرب و جرح در جامعه: این مورد زمانی رخ می‌دهد که یک شخص به شخص دیگری در جامعه آسیب وارد کند. این نوع جرم معمولا به دلیل نزاعات خانوادگی، اختلافات سیاسی یا اختلافات قومی و مذهبی رخ می‌دهد.
- جرم ضرب و جرح در محیط تحصیلی: این نوع از جرم ضرب و جرح زمانی رخ می‌دهد که یک دانش آموز یا دانشجو به دانش آموز یا دانشجوی دیگری در محیط تحصیلی آسیب وارد کند. معمولاً این مورد به دلایلی مانند تنش‌های روانی یا اختلافات دوستانه رخ می‌دهد.
- جرم ضرب و جرح در خیابان: این نوع از جرم ضرب و جرح زمانی رخ می‌دهد که یک شخص به شخص دیگری در خیابان آسیب وارد کند. این نوع جرم معمولا به دلیل نزاعات شخصی، تعارضات محله‌ای، اختلافات ترافیکی یا اعتیاد به مواد مخدر رخ می‌دهد. این نوع جرم می‌تواند باعث بروز صدمات جسمانی، عوارض روانی و اجتماعی و حتی مرگ شخص آسیب دیده شود. به همین دلیل، قوانین سخت‌گیرانه‌ای برای جرم ضرب و جرح در خیابان وجود دارد و مجازات‌های سنگینی برای این جرم تعیین شده است.
در صورتی که در مورد جرم ضرب و جرح سوالاتی دارید می‌توانید از خدمات مشاوره حقوقی آنلاین بنیاد وکلا در کمترین زمان ممکن بهره ببرید و مشاوره بگیرید.
نحوه اثبات جرم ضرب و جرح
برای مجازات شدن کسی که مرتکب جرم ضرب و جرح شده، باید ابتدا جرم او را به مراجع قضایی ثابت کنیم. بنابراین شخصی که ضرب و جرح دیده باید ابتدا مدارکی برای اثبات این موضوع داشته باشد تا بتواند شکایت خود را مطرح کند و این امر را اثبات کند.
برای اثبات جرم ضرب و جرح باید شاکی با استناد به یکی از دلایل اثبات در امور کیفری اقدام کند. دلایل اثبات در امور کیفری برای جرم ضرب و جرح شامل اقرار متهم، وجود شاهد، سوگند و علم قاضی می‌باشد. هر کدام از این موارد را در ادامه بررسی می‌کنیم.
اقرار متهم
اقرار به معنی تأیید کردن شخص متهم برای انجام جرم است. به عبارت دیگر یعنی شخص متهم، نزد مقامات قاضی اعتراف کند که جرم ضرب و جرح را انجام داده است. اقرار به عنوان یکی از ادله قوی و محکم برای اثبات جرم در دادگاه مورد قبول قرار می‌گیرد.
شهادت شاهدین
شاهدانی که شاهد انجام جرم ضرب و جرح بوده‌اند، می‌توانند در دادگاه شهادت دهند و به اثبات جرم کمک کنند.
سوگند خوردن
در برخی موارد، شاهدان نمی‌توانند شهادت دهند و یا شخص متهم به جرم ضرب و جرح اقرار نکرده باشد. در چنین حالتی، قاضی ممکن است از شخص شاکی یا خویشان و نزدیکان او بخواهد که با سوگند خوردن درستی ادعای خود را ثابت کند. البته باید توجه داشته باشید که برای اثبات ضرب و جرح با قسامه یا سوگند در امور کیفری، در اصطلاح باید لوث وجود داشته باشد.
منظور از وجود لوث آن است که مدارکی و قرائنی در پرونده وجود داشته باشد که با توجه به آن‌ها قاضی بتواند با اطمینان تصمیم بگیرد که متهم، مجرم است یا خیر.
برای جرم ضرب و جرح با توجه به میزان آسیبی که به شخص وارد شده و دیه‌ای که برای تعیین می‌شود تعداد قسامه مشخص می‌شود. برای مثال در مواردی که دیه تعیین شده برابر با دیه انسان کامل باشد، ۶ قسم لازم است، یا در صورتی که دیه, برابر با پنج ششم دیه انسان کامل باشد، ۵ قسم لازم است. برای دو سوم دیه کامل، ۴ قسم، یک دوم دیه کامل، ۳ قسم، یک سوم دیه کامل ۲ قسم. برای یک ششم دیه کامل یا کمتر از آن یک قسم لازم است.
علم قاضی
قاضی می‌تواند با بررسی شواهد و مدارک موجود، به صورت مستقل به نتیجه‌ای درباره انجام جرم توسط شخص متهم برسد. در صورتی که قاضی به این نتیجه برسد که شخص متهم به جرم ضرب و جرح متهم است، می‌تواند مجازات‌های قانونی را برای او تعیین کند.
به طور کلی قاضی با توجه به موارد زیر می‌تواند تشخیص دهد که جرمی صورت گرفته یا نه:
شواهد فیزیکی
شامل مصدومیت‌های جسمی و آسیب‌های ناشی از ضرب و جرح می‌باشد که می‌تواند با استفاده از عکس‌ها، فیلم‌ها و گزارش‌های پزشکی قانونی تأیید شود.
شهات دادن شاهدان
شامل شهادت‌های افراد حاضر در محل وقوع حادثه، شهادت‌های خانواده و دوستان مصدوم و شاهدان دیگر می‌باشد.
شواهد دستگیری
شامل اطلاعات دستگیری مظنونین، شواهد جسمانی و حساسیت‌های بدنی آن‌ها و همچنین اطلاعات جمع آوری شده از محل وقوع حادثه می‌باشد.
شواهد تحقیقات پلیس
شامل گزارش‌های پلیس، شواهد مادی و شواهد دیگری است که برای تحقیق درباره وقوع جرم استفاده می شود.
شواهد آزمایشگاهی
شامل نتایج آزمایش‌های پزشکی و سایر آزمایش‌های مرتبط با حادثه می‌باشد.
بنابراین با توجه به این شواهد و مدارک، دادگاه می‌تواند به اثبات جرم ضرب و جرح بپردازد و مجازات لازم را برای مظنونین تعیین کند. در صورتی که برای اثبات جرم ضرب و جرح به وکیل نیاز دارید، می‌توانید از وکلای متخصص و با ترجه بنیاد وکلا کمک بگیرید.
مجازات ضرب و جرح
مجازات جرم ضرب و جرح عمدی
همانطور که پیش‌تر هم گفتیم ضرب و جرح عمدی یکی از انواع جرم ضرب و جرح می‌باشد و مجازات آن با ضرب و جرح غیر عمدی تفاوت دارد. مجازات جنایت‌های عمدی در ماده ۳۸۶ قانون مجازات اسلامی آورده شده است.
مطابق این ماده قانونی در صورتی که جنایت عمدی بر عضو انجام شود و مجنی علیه یا اولیای او تقاضای قصاص کنند و مطابق موارد مقرر در قانون هم شرایط قصاص وجود داشته باشد، مجازات جانی قصاص خواهد بود. اما در صروتی که این شرایط وجود نداشته باشد یا مجنی علیه یا اولیای او تقاضای قصاص نکنند، حکم مجرم دیه یا تعزیر یا مواردی از این قبیل می‌باشد.
بنابراین در مورد جرم ضرب و جرح هم در صورتی که عمدی صورت بگیرد، مجازاتش قصاص است مکر در مواردی که شرایط آن وجود نداشته باشد، که در این صورت مجرم باید دیه بپردازد. مجازات قصاص به این معناست که دقیقا کاری که جانی با مجنی علیه انجام داده، بر جسم جانی نیز وارد شود.
برای مثال در صورتی که مجرم پای فرد را قطع کرده یک پای او نیز قطع می‌شود. یا اگر باعث شده که فرد کور شود، چشم مجرم هم کور می‌کنند.
در ماده ۳۰۱ قانون مجازات اسلامی به جنایت‌هایی پرداخته شده که توسط پدر یا جد پدری مجنی علیه انجام شده است. مطابق این ماده قانونی اگر جانی، پدر یا جد پدری مجنی علیه باشد و یا این که عاقل نباشد، به عبارت دیگر جانی مجنون باشد، مجازات قصاص برای او، اعمال نخواهد شد.
علاوه بر این در ماده ۶۱۴ قانون مجازات اسلامی در بخش تعزیرات گفته شده که در صورتی که در مورد آسیب عمدی وارد شده بر عضو، امکان قصاص وجود نداشته باشد و مجنی علیه طوری آسیب دیده باشد که یکی از اعضای بدن او از کار افتاده باشد یا شکسته باشد یا باعث شده باشد که او دچار زوال عقل یا مواردی از این قبیل شود، همچنین این اقدام جانی باعث ایجاد اخلال در نظم عمومی شود، جانی علاوه بر پرداخت دیه به دو تا پنج سال حبس محکوم می‌شود.
مجازات جرم ضرب و جرح غیر عمدی
همانطور که قبلا هم گفتیم این نوع از ضرب و جرح شامل حملاتی است که با هدف آسیب رساندن به فرد دیگر انجام می‌شود. این نوع حملات می‌تواند فیزیکی یا روانی باشد و ممکن است باعث صدمات جسمی و روانی شخص مورد حمله شود.
در ماده ۲۹۱ قانون مجازات اسلامی در مورد ضرب و جرح شبه عمد صحبت شده است. مطابق این ماده قانونی جنایت بر عضو، مانند ضرب و جرح، در برخی موارد، شبه عمد می‌باشد که عبارتند از:
- در مواردی که مرتکب جرم، قصد داشته که رفتار یا عملی را انجام دهد اما قصد انجام آن جنایت ر روی مجنی علیه نداشته است.
- در صورتی که جانی به آن چه که انجام می‌دهد آگاه نباشد و در جهل باشد. برای مثال تصور کند که دارد به حیوان آسیب می‌رساند در حالی که یک انسان را مجروح کرده است.
- هرگاه، جنایت وارد شده، ناشی از تقصیر مرتکب بوده و در تعریف جنایت عمدی وجد نداشته نباشد.
همچنین، مطابق ماده ۲۹۲، جرم ضرب و جرح، در موارد زیر، غیر عمدی بوده و از نوع خطای محض می‌باشد:
- در صورتی که، جانی، قصد انجام فعل را نداشته و قصد نتیجه و آسیب وارد شده بر مجنی علیه را نیز نداشته باشد.
- در صورتی که مرتکب جرم، صغیر باشد یا سلامت عقلی نداشته باشد.
- در صورتی که جنایت، در حالت خواب یا بیهوشی، اتفاق بیفتد.
در ماده ۴۵۰ قانون مجازات اسلامی مجازات ضرب و جرح غیر عمدی تعیین شده است. بر اساس این ماده در جنایت شبه عمدی، خطای محض و جنایت عمدی که قصاص در آن، جایز یا ممکن نیست، در صورت درخواست مجنی علیه یا ولی دم، دیه پرداخت می شود، مگر به نحو دیگری مصالحه شود.
وکیل برای اثبات جرم ضرب و جرح
برای اثبات جرم ضرب و جرح، نیاز به مدارک و شواهد قانونی دقیق و قابل قبول در دادگاه و مراجع قضایی است. وکیل متهم یا شاکی می‌تواند به عنوان نماینده حقوقی او، در جمع‌آوری و ارائه مدارک و شواهد به دادگاه کمک کند.
همچنین، وکیل می‌تواند به عنوان نماینده در دادگاه حضور داشته باشد و به دفاع از حقوق موکل خود بپردازد. بدون وکیل، ممکن است که شما به خاطر عدم داشتن دانش حقوقی و تجربه لازم، در دادگاه نتوانید از خود دفاع کنید و به حق و حقوق خود برسید.
در صورتی که شما هم برای اثبات جرم ضرب و جرح به وکیل نیاز دارید می‌توانید در هر جایی که هستید از وکلای مجرب ما در بنیاد وکلا ۲۴ ساعته به صورت آنلاین و وکیل تلفنی کمک بگیرید و کلیه مراحل شکایت از نوشتن شکواییه تا دفاع از پرونده‌های حقوقی خود را به آن‌ها بسپارید.
