دیه پاره شدن پرده گوش

دیه که عبارت است از مبلغی وجه نقد، به عنوان وسیله جبران خسارت و ضرر تعیین می‌­شود اما خسارتی که در اثر آسیب به شخصی وارد آمده است.

منظور از آسیب در اینجا مواردی است که به نفس، اعضا یا منافع بدن شخص لطمه وارد آورده باشد. دیه از طرف مرتکب یک جنایت غیرعمدی به مجنی علیه پرداخت می­‌شود.

پیش از پرداختن به دیه پاره شدن پرده گوش در حقوق کیفری ایران جنایت به سه گروه عمد، شبه­ عمد و خطای محض تقسیم می­‌شود و همان­طور که بیان شد دیه مجازات اصلی و اولی جنایت عمدی نیست.

منظور از جنایت عمدی وضعیتی است که مرتکب با قصد و نیت ارتکاب آن جرم و وارد آوردن نتیجه آن نسبت به شخص رفتاری را ابراز می­‌کند و در حقیقت نیز به آن نتیجه می­‌انجامد. اما در جنایت غیرعمد مرتکب قصد ارتکاب جنایتی متفاوت از آنچه که اتفاق افتاده را دارد و به عبارت دیگر قصد ایجاد نتیجه حاصل شده را در مجنی ­علیه ندارد.

در قالب یک مثال اگر مرتکب به قصد قتل یک شخص به وی شلیک کند و وی حقیقتا کشته شود قتل عمد رخ داده است، اما اگر به قصد زخمی کردن وی به او شلیک کند و محل اصابت گلوله نیز معمولا منجر به کشته شدن نشود اما در این حالت خاص اتفاقا جراحت به دیگر اعضا سرایت کرده و به مرگ مجنی­ علیه بینجامد قتل شبه عمد رخ داده است.

در نهایت هم جنایت خطای محض را داریم که هیچ قصد و نیتی در مرتکب برای وقوع آن وجود نداشته، مثلا در حالت مستی یا جنون مرتکب جنایت شده است.

دیه در انواع جنایات

در جنایات عمدی مجازات اولیه که قانون­گذار به تبعیت از شارع تعیین کرده قصاص است که در صورت جمع بودن شرایطی اجرا می­‌شود، و به همین دلیل گفته شد که دیه مجازات جنایات غیرعمدی یا خطای محض است. البته حالت دیگری نیز متصور است که قصاص بنا به دلایل قانونی قابلیت اعمال نداشته باشد که در این صورت ممکن است دیه جایگزین آن شود.

توضیح داده شد که دیه در چه مواقعی مستقر می­‌شود همچنین گفته شد که مبلغی وجه نقد است، اما باید توجه داشت که میزان دیه کامل انسان از سالی به سال دیگر متفاوت است و در ابتدای هر سال اعلام می­‌شود، مبلغ اعلام شده دیه کامل مرد در ماه­‌های عادی و حرام است که با توجه به درصدهای آمده در قانون مجازات اسلامی، جنسیت مرتکب و نیز زمان ارتکاب جنایت میزان دیه تعلق گرفته به هر مورد تعیین می­‌شود.

برای مثال امسال دیه کامل مرد ۹۰۰ میلیون تومان در ماه­‌های عادی و یک میلیارد و دویست میلیون تومان در ماه­‌های حرام است، پس معیار اصلی این مبالغ هستند، حال اگر مجنی ­علیه مرد باشد با توجه به درصد اعلام شده در قانون مجازات از این مبالغ محاسبه و به عنوان دیه به وی تعلق می­‌گیرد.

اما اگر مجنی ­علیه زن باشد، با توجه به متون حقوقی ایران تا زمانی که دیه جنایت وارد آمده تا یک سوم دیه کامل انسان باشد، از همین مبالغ ۹۰۰ میلیون و یک میلیارد و ۲۰۰ محاسبه و پرداخت می­‌شود اما اگر دیه جنایت مزبور از یک سوم فراتر رود، مثلا نصف دیه کامل باشد، نخست مبلغ دیه مرد نصف شده و سپس در درصد تعیین شده ضرب می­‌گردد تا دیه قابل تعلق مشخص شود.

مفهوم دیگری که معمولا با دیه مورد استفاده قرار می­‌گیرد ارش است. ارش شباهت زیادی به دیه دارد اما در جایی به کار می‌­رود که برای جنایت وارده در شرع و در نتیجه در قوانین کیفری ما میزان دیه تعیین نشده است.

در این حالت­‌ها با توجه به وضعیت پیش آمده و دیه در حالت‌­های مشابه، ارش تعیین می‌شود؛ در نتیجه در وضعیت ارش نیز وسیله جبران خسارت وجه نقد است و در سال­‌های مختلف متفاوت است.

همچنین مرد یا زن بودن مجنی­ علیه نیز در تعیین میزان آن موثر است، اما بر خلاف دیه که مبلغ از ابتدا معین است در ارش در هر مورد با توجه به شرایط و وضعیت این مبلغ تعیین می­‌شود.

با توضیحات بیان شده این نتیجه به دست می‌­آید که ورود آسیب به اعضا و منافع انسان می‌­تواند مرتکب را به پرداخت دیه یا ارش به عنوان وسیله جبران محکوم کند. یکی از مواردی که در قانون مجازات اسلامی درباره آن صحبت شده پاره شدن پرده گوش و دیه آن است که موضوع این نوشتار را به خود اختصاص داده است.

قابل توجه آن که پاره شدن پرده گوش با توجه به تعداد کثیر تصادفات رانندگی و حساسیت این عضو، اتفاق نادری نیست و آگاهی داشتن از حقوق خود در صورتی که با وضعیت مشابه روبه‌­رو شویم مناسب و مفید می‌­نماید.

انواع وضعیت‌­های پاره شدن پرده گوش و دیه آن­‌ها

پرده گوش یا Tympanic membrane جدا کننده گوش میانی و گوش بیرونی است که دریافت کننده اولیه امواج صوتی هستند و به همین سبب نیز پارگی پرده گوش می­‌تواند بر شنوایی اثر منفی گذاشته و منجر به کاهش شنوایی یا زایل شدن کامل آن شود، علاوه بر این پاره شدن پرده گوش، گوش را مقابل عفونت­‌ها آسیب ­پذیر می‌­کند.

با وجودی که پارگی پرده گوش، اگر شدید نباشد، طی چند هفته و بدون احتیاج به درمان خاصی بهبود می­‌یابد اما این امکان نیز وجود دارد که بهبود آن نیازمند جراحی باشد.

از تعریف ارائه شده به دست می‌­آید که پرده گوش عضوی است که خدشه به آن می­‌تواند بر منفعت شنوایی نیز اثر بگذارد، به همین سبب درباره دیه پاره شدن پرده گوش با توجه به اثراتی که به بار آورده حالت­‌های مختلفی متصور است که در ادامه به آن­‌ها پرداخته می‌­شود. این حالات معمولا در جلسات مشاوره حقوقی تلفنی مطرح می‌شود.

پاره شدن پرده گوش بدون اینکه به شنوایی آسیبی وارد شده باشد

در این حالت برای آسیب وارده ارش تعیین خواهد شد که در محاسبه مقدار آن میزان آسیب، مدت زمان نقاهت و سایر شرایط مورد توجه قرار گرفته و توسط کارشناس تعیین و به وسیله دادگاه صالح رای بر آن صادر خواهد شد.

پاره شدن پرده گوش به همراه نقصان در شنوایی

در این صورت علاوه بر ارش پاره شدن پرده گوش، ارش یا دیه نقصان شنوایی نیز محاسبه و پرداخت می­‌شود. اگر میزان نقص شنوایی قابل تشخیص باشد به همان نسبت از دیه شنوایی و اگر قابل تقویم نباشد ارش نقصان وارد شده به شنوایی محاسبه و به مجنی ­علیه تعلق می­‌گیرد.

قابل توجه آنکه دیه شنوایی هر دو گوش معال یک دیه کامل و دیه شنوایی یک گوش معادل نصف دیه کامل، در نتیجه معیار تعیین دیه شنوایی یک و یا نصف یک دیه خواهد بود.

پاره شدن پرده گوش به همراه از بین رفتن کامل شنوایی

در این وضعیت نیز ارش پاره شدن پرده گوش به دیه از بین رفتن شنوایی افزوده می­‌شود. همان­طور که گفته شد دیه شنوایی در حالتی که شنوایی هر دو گوش از بین رفته باشد معادل دیه کامل و در حالتی که تنها شنوایی یک گوش از بین رفته باشد معادل نصف دیه کامل است.

این وضعیت زیرشاخه­‌هایی هم دارد، برای مثال زمانی که مجنی­ علیه طفلی است که هنوز شروع به صحبت کردن نکرده و به دلیل از دست دادن شنوایی قدرت تکلم پیدا نمی‌­کند، علاوه بر ارش پاره شدن پرده گوش و دیه از دست رفتن شنوایی، دیه زوال توانایی گفتار نیز بر مرتکب بار می­‌شود.

دیه گفتار معادل یک دیه کامل است.

وضعیت دیگر طفلی است که شروع به صحبت کرده اما هنوز تمام کلمات را نیاموخته و به دلیل آسیبی که به شنوایی وی وارد می­‌شود فرصت یادگیری کلمات جدید را از دست می­‌دهد، در این صورت ارش نقصان گفتار به دیه از دست رفتن منفعت شنوایی و ارش پاره شدن پرده گوش افزوده خواهد شد.

حال فرضی را تصور کنیم که شخص از ابتدا تنها یک گوش شنوا داشته است و شنوایی همان گوش نیز بر اثر پاره شدن پرده گوش وی از بین می­‌رود، در این حالت با وجودی که کل منفعت شنوایی از وی سلب شده است اما تنها نصف دیه به همراه ارش بر مرتکب واجب خواهد بود.

از بین رفتن همزمان شنوایی و سایر منافع

وضعیت آخری که قابل تصور است عبارت است از اینکه در اثر یک آسیب وارد شده، چند منفعت از دست برود، برای مثال شنوایی و گویایی هر دو از دست رفته باشند، در این حالت با اینکه منبع هر دو آسیب یک جراحت است اما برای هر کدام دیه مجزایی به مجنی­ علیه پرداخت خواهد شد.

نکته­‌ای که در اینجا باید مورد توجه قرار گیرد آن است که منفعت شنوایی ناشی از پرده گوش نیست، به همین دلیل است که برای هر یک دیه و ارش جداگانه‌­ای تعیین می­‌شود.

حال آن که اگر شنوایی قائم به پرده گوش بود و حتما در اثر آسیب به پرده گوش شنوایی مختل می­‌شد، تنها خسارت بزرگ­تر یعنی شنوایی محاسبه می‌شد و آسیب کوچک­تر یعنی پاره شدن پرده گوش در آن تلفیق می­‌شد و در نهایت به حکم قانون­گذار در تعلق یافتن دیه و ارش تفاوتی بین گوش کم شنوا و غیر آن وجود ندارد.

پرداخت­ کننده دیه پاره شدن پرده گوش

با توجه به اینکه آسیب به چه نحو و توسط چه شخص یا اشخاصی وارد شده باشد مسئول پرداخت دیه و ارش می‌­تواند متفاوت باشد که به قرار زیر است:

• مرتکب یک شخص مشخص عاقل، بالغ و رشید است و نوع جنایت شبه­ عمدی است. در این وضعیت خود شخص مرتکب به تنهایی مسئول جبران ۱۰۰ درصد خسارت است.
• مرتکبین دو یا چند شخص مشخص عاقل، بالغ و رشید هستند و نوع جنایت شبه­ عمدی است. در این حالت خسارت با توجه به میزان نقش هر یک از مرتکبین در آسیب وارده بین ایشان تقسم خواهد شد.

این وضعیت نیاز به بررسی و نظر کارشناس دارد، به ویژه در حالتی که چندین آسیب به مجنی علیه وارده شده است، که در این حالت بین زمانی که پاره شدن پرده گوش و نقصان شنوایی ناشی از همه آسیب‌­هاست و زمانی که اینگونه نیست با توجه به ترتیب و چگونگی ورود آسیب تفاوت وجود خواهد داشت و لزوم بررسی کارشناسانه را چند برابر می‌­سازد.

• مرتکب طفل یا مجنون است در این حالت ممکن است وظیفه پرداخت دیه بر عهده ولی وی قرار گیرد.
• مرتکب یک یا چند شخص عاقل و بالغ و رشید هستند اما نوع جنایت خطای محض است، در خطای محض با جمع بودن شرایطی وظیفه پرداخت دیه بر عهده عاقله قرار دارد.

عاقله به بستگان ذکور پدری و مادری و یا فقط پدری مرتکب گفته می­‌شود که در صورت فوت وی ارث می­‌بردند و شامل پدر، پسر و سایر اشخاص ارث‌­بر هستند.

منظور از ارث‌­بر آن است که اگر در همان زمان مرتکب فوت نماید هر یک از بستگان فوق که صلاحیت دریافت ارث را دارند به همان نسبت وظیفه پرداخت دیه را خواهند داشت.

البته عاقله در صورتی مسئول است که تمکن مالی داشته باشد، و شرایط دیگری نیز وجود دارد که بررسی آن‌­ها از حوصله این نگارش خارج است، و باید توجه داشت که بستگان ذکور صرفا مادری جز عاقله شمرده نمی‌­شوند.

• آسیب وارده ناشی از تصادف رانندگی است، در این صورت مسئولیت پرداخت می­‌تواند با شرکت بیمه باشد، اما اگر مرتکب یافت نشود، یا مرتکب مشخص باشد اما بیمه شخص ثالث معتبر نداشته باشد.

همچنین در صورتی که سقف پوشش بیمه وی از میزان دیه کمتر باشد، یا خسارت وارده جز موارد پوشش بیمه نباشد، سازمان تامین خسارت­‌های بدنی میزان دیه پرداخت نشده را جبران خواهد کرد.

از جمع آنچه که بیان شد مشخص است که تلاش قانون­گذار بر آن بوده که ضرری بدون جبران باقی نماند، به همین سبب وضعیت­‌های مختلف و گاه اشخاص مختلف در طول هم را پرداخت­ کننده دیه قرار داده است.

دلیل این امر را باید در قاعده فقهی جستجو کرد که بیان می­‌دارد هیچ ضرری در اسلام نیست، البته منظور این قاعده آن است که هیچ ضرر جبران نشده‌ای در اسلام نیست، به همین سبب نیز در احکام حقوقی ما تا جایی که امکان دارد نسبت به جبران خسارات تلاش شده است.

دریافت کننده دیه پاره شدن پرده گوش

شخصی که صلاحیت دریافت دیه و ارش تعیین شده را دارد می‌­تواند یکی از سه حالت زیر باشد:

شخص مجنی ­علیه

نفر اصلی و اولیه شخص مجنی­ علیه است به شرط آن که اهلیت داشته باشد. اهل در سیستم قضایی ما کسی است که عاقل، بالغ و رشید بوده و طبیعتا در قید حیات باشد. با جمع بودن این شرایط مجنی­ علیه شخصا دریافت­ کننده دیه خواهد بود.

ولی مجنی ­علیه

در صورتی که مجنی­ علیه طفل باشد یا در اثر آسیب­‌های وارده مجنون شده باشد با توجه به اینکه طبق قوانین ایران صلاحیت دخل و تصرف در اموال خود را ندارد نمی‌­تواند دریافت ­کننده دیه قرار گیرد و دیه باید به ولی وی پرداخت شود.

ورثه مجنی ­علیه

در فرضی که مجنی­ علیه فوت شود و دیه و ارش پاره شدن پرده گوش و نقصان شنوایی به هر دلیلی در دیه فوت جمع نشده باشد و یا مرگ شخص در اثر عوامل طبیعی بوده و ارتباطی به جراحات نداشته باشد و نیز در حالتی که به فاصله زمانی از ورود جنایت رخ داده باشد، دیه جز دارایی­‌های مجنی علیه خواهد بود و به ورثه وی تعلق خواهد گرفت.

زمان پرداخت دیه پاره شدن پرده گوش

دیه به عنوان وسیله جبران خسارت و از موارد ضمان مالی شمرده می­‌شود، به عبارت دیگر دینی است برعهده مرتکب به نفع مجنی­ علیه، به همین سبب نسبت به نحوه و زمان پرداخت آن طرفین می­‌توانند با هم توافق کنند.

همچنین مجنی ­علیه و مرتکب این امکان را دارند که بر مبلغ متفاوتی از مبلغ تعیین شده توافق کنند یا مبلغ دیه و ارش تعیین شده را به مالی غیر از وجه نقد تبدیل کنند. معمولا وکیل آنلاین و حضوری ما به این امر اشاره می‌کند.

با وجود اختیاراتی که گفته شد، اگر طرفین بر وضعیت متفاوتی توافق نکنند دیه در جنایت عمدی باید طی یک سال، در جنایت شبه عمد طی دو سال و در جنایت خطای محض طی سه سال به مجنی­ علیه پرداخت گردد.

البته در حالت شبه ­عمد یک دوم دیه در هر سال باید پرداخت شود و نیز در خطای محض یک­ سوم دیه در هر سال. نکته دیگر آن که چنانچه مرتکب قصد پرداخت دیه را در زودتر از موعد داشته باشد مجنی ­علیه نمی­‌تواند مخالفت نماید و رضایت وی بر خلاف حالتی که مرتکب قصد به تاخیر انداختن پرداخت را دارد، لازم نیست.

وکیل در دعاوی دیه پاره شدن پرده گوش

پاره شدن پرده گوش صرف­نظر از آن که دلیل و مرتکب آن می‌­تواند از طریق پرداخت دیه و ارش جبران شود اما برای آن که به تعیین میزان خسارت و پرداخت آن منجر شود، نیاز به رسیدگی قضایی دارد و هیچ رسیدگی بدون خواست مجنی ­علیه یا در مواردی ولی وی شروع نمی­‌شود.

رسیدگی در دادگاه کیفری از طریق طرح شکایت شروع می‌­شود و تا مرحله اجرا چندین گام مختلف را طی می­‌کند، مرحله تحقیقات مقدماتی، تحقیقات نهایی، رسیدگی در دادگاه صالح، دفاع در رسیدگی، صدور رای، در مواردی اعتراض به رای و دفاع از اعتراض و در نهایت اجرای رای من ­جمله آن­‌هاست.

گام­‌های شمرده شده موضوعات حقوقی هستند که تاثیر مستقیم آن‌­ها به مجنی­ علیه سرایت می‌­کند اما طی کردن آن­‌ها نیازمند همراهی وکیل متخصص حقوق کیفری است.

گروه وکلا و مشاورین کیفری بنیاد وکلا با تخصص و تجربه خود می‌­توانند در طی کردن مراحل یاد شده همراه شما باشند، در نتیجه چنانچه با وضعیتی روبه‌­رو شدید که خود را مشمول دریافت دیه و ارش پاره شدن پرده گوش و نقصان شنوایی می­‌دانستید، نسبت به دریافت مشاوره حقوقی و انعقاد قرارداد با گروه بنیاد وکلا اقدام نمایید.