در شرکت‌های سهامی ساز و کار نقل و انتقال سهام متفاوت‌تر از سایر شرکت‌هاست و قانونگذار آن را بسیار ساده بیان کرده است، زیرا قانونگذار در شرکت‌های سهامی سرمایه برایش مهم است و اشخاص خیلی نقش محوری و مهمی ندارند.
در خصوص نقل و انتقال سهام در شرکت‌های تجاری مهمترین توصیه این است که قبل از هر اقدامی از وکیل متخصص راهنمایی‌های لازم را دریافت نمایید.
نقل و انتقال سهام در شرکت سهامی
همانگونه که در شرکت‌های سهامی عام، ممکن تعداد سهامداران آن قدر زیاد باشد که حتی در مجمع هم که شرکت می‌کنند، یکدیگر را نمی‌شناسند.
به همین دلیل قانونگذار در شرکت‌های سهامی نقل و انتقال سهام را تا حد ممکن تسهیل کرده است تا جایی که قانونگذار نقل و انتقال سهام بی نام را با قبض و اقباض ممکن دانسته و نیازی به تنظیم سند عادی و رسمی ندارد و حتی قانونگذار اطلاع شرکت از نقل و انتقال سهم را هم لازم ندانسته است.
در ماده ۷۰ لایحه اصلاحی قانون تجارت قانونگذار در مورد شرکت های سهامی خاص گفته است که می‌تواند نقل و انتقال سهام منوط شود به موافقت نامه مدیران شرکت یعنی هیئت مدیره و مجامع عمومی شرکت که معمولا مجمع عمومی عادی است. قانونگذار سهام را به صورت مطلق در این ماده به کار میبرد و این اطلاق افاده سهم بانام و بی نام را می‌کند.
مفهوم مخالف این ماده این است که در شرکت سهامی عام امکان محدود کردن نقل و انتقال سهام وجود ندارد، این محدودیت می‌تواند از جهت مشروط کردن به موافقت نامه از طرف هیئت مدیره باشد یا مشروط کردن به موافقت از طرف مجمع باشد.
آیا اعلام انتقال سهام شرکت سهامی به اداره ثبت شرکت‌ها الزامی می‌باشد؟
پس در مورد سهام بی نام نیز اگر در شرکت سهامی خاص باشد تابع این شرط باشد سهامداری که قصد انتقال سهام خودش را دارد. اما سهام با نام در دفتر ثبت سهام شرکت ثبت می‌شود. این دفتر، دفتری که در شرکت وجود دارد و ارتباطی به اداره ثبت شرکت‌ها ندارد.
حتی در مواردی بوده که دادگاه از اداره ثبت شرکت‌ها استعلام کرده که سامانه اداره، نقل و انتقالات سهام را به دادگاه اعلام کند. در جواب اعلام کرده است که نقل و انتقال سهام در شرکت‌های سهامی خارج از محدوده وظایف قانونی اداره ثبت شرکت‌ها است و افراد در نقل و انتقال سهام تکلیفی به اطلاع رسانی به اداره ثبت شرکت‌ها ندارند.
فقط دفتر ثبت شرکت‌ها در نقل و انتقال سهام با نام باید به ثبت برساند. آن هم از جهت این است که قانونگذار می گوید اگر نقل و انتقالی بدون رعایت این شرایط انجام شود از نظر شرکت و اشخاص ثالث فاقد اعتبار است. (حتی اگر مدارک دال بر مالکیت داشته باشد)
به عنوان مثال مشاوره حقوقی آنلاین می‌گوید کسی سهام با نام خودش را به شخص ثالث انتقال می‌دهد ولی در دفتر ثبت سهام شرکت ثبت نمی‌کند. در پایان سال مالی، وقتی شرکت سود سالانه را تقسیم کرد، سودی نصیب شخص ثالث نخواهد شد، هر چند که حق دارد ولی نمی‌تواند به شرکت برای دریافت سود سهامش مراجعه نماید.
زیرا شرکت ادعا می‌کند بر اساس ماده ۷۱ لایحه اصلاحی قانون تجارت کسی را مالک سهام می‌دانیم که نام او در دفتر سهام ثبت سهام شرکت به عنوان سهامدار ثبت شده باشد و چون نام منتقل الیه در آن دفتر ثبت نشده پس نمی‌تواند تقاضای سود کند.
یا مثلا اداره دارایی به عنوان یک شخص ثالث، وقتی می‌خواهد مالیات سود سهم را مطالبه کند، این مالیات را از کسی می‌گیرد که نام او در دفتر ثبت سهام شرکت به ثبت رسیده باشد.
پس اگر نقل و انتقالی در بیرون شرکت انجام شده باشد این نقل و انتقال نسبت به اداره دارایی معتبر نیست و انتقال گیرنده باید از انتقال دهنده بخواهد که در دفتر ثبت سهام شرکت انتقال را ثبت کند.
حتی اگر در بیرون از شرکت، افراد در قالب مثلا سند رسمی صلح سهام در دفتر اسناد رسمی نقل و انتقال را انجام دهند، این سند رسمی درست است که مثبت نقل و انتقال سهام در بین این افراد است ولی باز هم نسبت به شرکت و اشخاص ثالث اعتبار نخواهد داشت و مادامی که نقل و انتقال در دفتر ثبت سهام شرکت ثبت نشده باشد، قابل استناد در مقابل شرکت و شخص ثالث مثل اداره دارایی نیست.
ضمانت اجرای عدم اطلاع انتقال سهام در اداره ثبت
اگر انتقال دهنده با رضایت خودش برای انتقال سهام به دفتر ثبت شرکت مراجعه نکند، شخص انتقال گیرنده می‌تواند دعوایی را در دادگاه مطرح کند با عنوان:
- اثبات نقل و انتقال و
- الزام انتقال دهنده به ثبت انتقال،
در دفتر ثبت سهام شرکت در این گونه موارد هم انتقال دهنده مورد دعوی قرار می‌گیرد و هم شرکت.
قاعدتا اگر انتقال دهنده برای ثبت نقل و انتقال حاضر نشود، مقنن این کار را انجام می‌دهد. این نقل و انتقال نیاز به تنظیم سند رسمی یا عادی در دفترخانه ندارد، بلکه تنها راه از انتقال در سهام بانام، ثبت در دفتر سهام شرکت است.
در واقع می‌توان گفت نقل و انتقال سهام بانام در شرکت‌های سهامی یک نقل و انتقال تشریفاتی است.
برای دریافت مشاوره حقوقی و گفتگو با وکیل همین حالا اقدام کنید. در راستای مشاوره حقوقی و خدمات ما لازم است بدانید که این خدمات صرفا مختص به مراجعه حضوری نیست.
امکان برقراری تماس با وکیل تلفنی از هر کجای ایران و دریافت اطلاعات در کمترین زمان ممکن در بنیاد وکلا فراهم می‌باشد.
