از جمله طرق شکایت از آراء دادگاه ها ، تجدید نظر خواهی است.
در این روش، حکمی که در مرحله بدوی یا نخستین صادر شده است، دوباره در دادگاه تجدید نظر مورد بررسی قرار خواهد گرفت و ممکن است که رای صادر شده در مرحله بدوی تغییر یابد.
لذا تجدید نظر خواهی نسبت به آراء بدوی دادگاه ها اهمیت فراوانی دارد.
در قانون آیین دادرسی مدنی برای تجدید نظر خواهی از این احکام، مهلت زمانی تعیین شده و بایستی در این مهلت اقدام نمود، اما در همین قانون استثنائات آن هم در نظر گرفته شده که بر اساس آن، این مهلت ها در شرایطی افزایش پیدا می کند.
به همین دلیل، در این مقاله تجدید نظر خواهی خارج از مهلت قانونی و موارد تجدید نظر خواهی خارج از مهلت قانونی را مورد بررسی قرار می دهیم.
تجدید نظر خواهی خارج از مهلت قانونی
کسی که می خواهد تجدیدنظر خواهی کند، بایستی با مقررات مربوط به آن آشنا باشد.
یکی از نکات مهم در خصوص تجدید نظر خواهی، اطلاع از مهلت تجدید نظر خواهی و زمان شروع آن است؛ این مهلت برای اشخاص مقیم ایران بیست روز و برای اشخاص مقیم خارج از کشور دو ماه است.
به این معنا که شخصی که می خواهد دادخواست تجدید نظر بدهد، باید در این مهلت اقدام نماید و در غیر این صورت، قرار رد دادخواست توسط دادگاه صادر خواهد شد.
اما این امر استثنائاتی هم دارد؛ یعنی در برخی از شرایط، ممکن است این مهلت بیست روزه یا دو ماهه تجدید شود.
در قانون آیین دادرسی مدنی، این موارد استثنایی مورد پیش بینی قرار گرفته است که در ادامه موارد تجدید نظر خواهی خارج از مهلت قانونی را بیان می کنیم.
موارد تجدید نظر خواهی خارج از مهلت قانونی
همانطور که گفتیم موارد تجدید نظر خواهی خواهی خارج از مهلت قانونی مطابق قانون آیین دادرسی مدنی به شرح زیرند:
- حجر، ورشکستگی یا فوت محکوم علیه:
در صورتی که محکوم علیه پس از صدور رای و پیش از ابلاغ آن، محجور، ورشکسته یا فوت شود، رای باید در مورد محجور به قیم، در مورد ورشکسته به مدیر تصفیه و در مورد متوفی به وراث او ابلاغ شود و مهلت تجدید نظر از تاریخ ابلاغ به آنها در نظر گرفته می شود.
همچنین، در صورتی که محکوم علیه پس از ابلاغ رای محجور ، ورشکسته یا فوت شود، اگر این وقایع قبل از پایان مهلت تجدید نظر رخ داده باشد و محکوم علیه تجدید نظر خواهی نکرده باشد، رای باید حسب مورد، به نمایندگان قانونی و یا قائم مقام مزبور ابلاغ شود و مهلت تجدیدنظر خواهی به طور کامل از ابلاغ رای به آنها در نظر گرفته می شود.
- از بین رفتن سمت نماینده:
چنانچه سمت یکی از اشخاصی که به عنوان نمایندگی از قبیل ولایت، قیمومت یا وصایت در دعوا دخالت داشته اند از بین برود، باید مانند مورد قبل عمل بشود؛ مثلا اگر محجور از حجر خارج شود یا مثلا وکیل عزل شود، رای باید حسب مورد به خود شخص یا وکیل جدید او ابلاغ شود و مهلت تجدیدنظر از تاریخ ابلاغ دوباره رای به آنها در نظر گرفته شود.
- عذر تجدیدنظر خواه:
محکوم علیه در صورتی که عذر موجهی داشته باشد هم می تواند دادخواست تجدید نظر را خارج از مهلت ارائه نماید.
در این صورت دادخواست تجدید نظر را باید به همراه عذر موجه خود به دادگاه صادر کننده رای مرحله نخستین ارائه نماید.
دادگاه بایستی ابتدا به عذر عنوان شده رسیدگی کرده و در صورتی که آن را احراز کرد، قرار قبولی و در غیر این صورت قرار رد دادخواست تجدید نظر را صادر نماید که موارد عذر موجه تجدید نظر خواه در قانون آیین دادرسی مدنی مشخص شده اند.
