گاهی اوقات افراد هنگام تصمیم برای بازسازی بنا و مراجعه به شهرداری برای دریافت پروانه ساخت، با دستور عقب نشینی ساختمان مواجه می‌شوند.
این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که در نقشه‌های آینده شهرداری، تصمیم برای تعریض (پهن کردن) معابر آن منطقه وجود دارد، اما طرح تعریض هنوز به مرحله اجرا نشده است.
این مسئله به خصوص درباره ملک‌هایی که در کوچه‌های باریک قرار دارند اتفاق می‌افتد. در این شرایط برای مالکان مسائل و مشکلاتی پیش خواهد آمد.
ضمن اینکه برخی افراد اقدام به خرید ملک می‌کنند و پس از مدتی متوجه می‌شوند که آن منطقه در محدوده طرح‌های نوسازی شهرداری قرار دارد و به این ترتیب متحمل زیان‌های بسیاری می‌شوند.
در این نوشتار سعی شده قانون مربوط به عقب نشینی ساختمان به طور دقیق بررسی شود.
جبران خسارت عقب نشینی ساختمان
قانون به شهرداری اجازه می‌دهد طرح‌های نوسازی و بهینه‌سازی معابر را اجرا کند.
این به این معنا است که افراد به ناچار باید با شهرداری همکاری کنند و آن مقدار از ملک را که لازم است، در اختیار طرح‌های عمرانی قرار دهند.
اما برای پیشگیری از ضرر و زیان ناشی از عقب‌نشینی، باید به نکات زیر توجه شود:
- هنگامی که شهرداری به دلیل اجرای طرح‌های عمرانی مالکی را ناچار به تسلیم ملک خود کرده و یا به ملک خسارتی وارد می‌کند، ملزم به پرداخت هزینه خواهد شد.
- در صورت وارد شدن خسارت به ساختمان، کارشناسان میزان خسارت وارده را بررسی و مبلغی را تعیین می‌کنند و شهرداری موظف به پرداخت آن مبلغ خواهد بود.
- در مورد خسارت به زمین، یعنی مواقعی که شهرداری تمام یا بخشی از ملک را تصرف می‌کند، ارزش ملک به بهای یک سال قبل از ارزیابی در نظر گرفته می‌شود و به این ارزش شش درصد اضافه خواهد شد.
- شهرداری برای مالکانی که با طرح‌های عمرانی همکاری می‌کنند و بخشی از ملک خود را برای اجرای این طرح‌ها از دست می‌دهند، مزایایی در نظر گرفته است.
- در برخی موارد و در صورت امکان، برای بازسازی ملکی که بخشی از آن تخریب شده است، جواز تراکم بیش از حد مجاز منطقه صادر خواهد شد.
برخی مواقع افراد از طرح‌های شهرداری مطلع می شوند و قبل از اجرای طرح‌ها، خود به تخریب و بازسازی بنا می‌پردازند.
در واقع قبل از اینکه دستوری از جانب شهرداری صادر شده باشد، اقدام به عقب‌نشینی ملک می‌کنند؛ در این حالت شهرداری نه فقط وظیفه‌ای برای پرداخت غرامت ندارد، بلکه حتی مجبور به اعطای تسهیلات تراکم و تخفیف مالیاتی نیز نخواهد بود.
البته ممکن است به دلیل اقدام داوطلبانۀ مالک برای نوسازی شهر و هماهنگی با طرح‌های شهرداری تسهیلاتی در نظر گرفته شود، اما اجبار قانونی در این خصوص وجود ندارد.
اطلاع رسانی لزوم عقب‌نشینی ساختمان
قبل از اینکه طرح‌های شهرداری به مرحله اجرا برسند، به مالکان اطلاع داده خواهد شد. اطلاعات مربوط به طرح‌های نوسازی، در نشریات عمومی اعلام می‌شود؛ به علاوه شهرداری برای همه مالکانی که تمام یا بخشی از ملک آن‌ها در محدوده طرح قرار گرفته است، نامه‌هایی ارسال می‌کند.
از طریق این نامه‌ها افراد از جزئیات طرح، زمان شرکت در جلسات تعیین قیمت و زمان تخلیه آگاه می‌شوند. در برخی موارد مأموران شهرداری، شخصاً به محل مراجعه و با مالکان صحبت می‌کنند.
خرید ملک دارای عقب نشینی
برای افراد بسیاری اتفاق می‌افتد که ملکی را خریداری می‌کنند و در زمان سکونت یا اقدام به بازسازی، با نامه‌ها و اخطارهای شهرداری برای تخلیه مواجه می‌شوند.
برای جلوگیری از وقوع چنین مسائلی باید به نکات زیر توجه شود:
- لازم است قبل از خرید ملک به شهرداری منطقه‌ای که ملک در آنجا واقع شده مراجعه و اطلاعات لازم کسب شود.
- داشتن اطلاعاتی مانند کاربری پلاک (مسکونی یا تجاری-اداری)، عقب‌نشینی، متراژ دقیق و اضافه متراژ، تخلفات صورت گرفته و وضعیت ملک در طرح‌های حال و آینده شهرداری، هنگام خرید بسیار مهم است.
