چک یکی از اسناد تجاری است که در یک برگه مخصوص نوشته می‌شود.
در ابتدا چک فقط زمانی باید صادر می‌شد که صادر کننده به اندازه وجه چک در حساب خود پول داشت و به جای دریافت پول از بانک و پرداخت آن به دیگری، اقدام به صدور چک می‌کرد، اما هم اکنون چک به عنوان یکی از مهمترین اسناد تجاری مورد استفاده مردم به حساب می‌آید.
دراین نوشتار از بنیاد وکلا به بررسی شرایط وصول چک ضمانت و قوانین و ضوابط مربوط به آن و همچنین مسئولیت‌های متقابل صادر کننده و دارنده چک در مقابل یکدیگر پرداخته شده است.
چک ضمانت چیست؟
منظور از چک ضمانت، چکی است که بابت تضمین انجام تعهد صادر می‌شود، بنابراین در حالتی امکان وصول دارد که متعهد در انجام معامله یا تعهدی که به عهده گرفته کوتاهی کند.
بنابراین اگر اختلافات بین صادر کننده و دارنده چک بابت عدم انجام تعهد باشد، چک ضمانت فقط در شرایطی قابل وصول است که صادر کننده چک به وعده خود عمل نکند و در غیر این صورت اجرای چک خیانت در امانت محسوب می‌شود.
چک، سند تجاری است که در کنار سفته و برات قرار دارد که پس از صدور باید در مدت زمانی که تعیین شده است پرداخت شود.
چک ضمانت چطور ارزش قانونی دارد؟
طبق قانون، در چک ضمانت باید مانند چک های عادی اطلاعات و مشخصات کامل درج شود.
ماده ۳ قانون صدور چک مقرر می دارد؛ چک ها باید دارای امضا و تاریخ، بدون قلم خوردگی و یکسان بودن عدد و حروف باشند، در صورت عدم وجود هر یک از این موارد، چک، فاقد ارزش قانونی بوده و معتبر نیست؛ بنابراین وصول نمی‌شود.
باید در نظر داشت که صادر کننده چک نمی‌تواند علت صدور چک را قید کند و حتی در صورت قید شدن نیز بانک توجهی به این متن ندارد، بنابراین برای وصول چک های ضمانت فقط در صورتی می‌توان از بانک پول دریافت کرد که شرایط لازم را داشته باشند.
شرایط مطالبه چک ضمانت
افرادی که چک صادر می‌کنند باید در تاریخی که در چک مقرر شده مبالغ لازم و کافی در حساب آن ها وجود داشته باشد.
در صورتی که دارنده چک از بانک استعلام کند و حساب فرد موجودی لازم را نداشته باشد، بانک گواهی عدم پرداخت را به فرد ارایه می‌دهد و با این گواهی می‌توان علیه صادر کننده چک اقامه دعوی کرد.
بنابراین اگر فردی چک را بابت ضمانت در معامله یا انجام تعهد بدهد و آن معامله صورت نگیرد یا فرد به تعهد خود عمل نکند، در این شرایط باید در دادگاه حقوقی اقامه دعوی کرد.
دادگاه محل اقامت صادر کننده چک، صلاحیت رسیدگی به موضوع را دارد و دعوا باید در آنجا مطرح شود. به طور مثال اگر محل اقامت فرد صادر کننده چک شیراز است و چک در اصفهان باشد، باید در دادگاه شیراز برای اقامه دعوای چک، اقدام شود.
اگر طرف ها، در مکان دیگری قرارداد را منعقد کرده و یا در قرارداد خود، محل دیگری را برای انجام تعهد مشخص کرده باشند یا محل بانک صادر کننده دسته چک جایی متفاوت از محل اقامت صادر کننده چک باشد، در این صورت علاوه بر محل اقامت صادر کننده، در این سه محل هم می‌توان اقدام به طرح دعوا کرد.
