این مقاله قصد دارد ابعاد حقوقی شکایت کارگر از کارفرما در بستر کارگاه خانوادگی را بررسی کند تا مخاطب با پیچیدگی‌های موجود در احراز رابطه کارگر-کارفرما، تشخیص کارگاه خانوادگی و آثار ناشی از آن آشنا شود.
مطالعه این مقاله به کارگران کمک می‌کند ضمن درک درست از شرایط قانون کار در فضای خانوادگی، مطالبات خود را با شیوه‌ای قانونی دنبال کنند و از محرومیت بیمه‌ای یا تضییع حقوق مزدی پیشگیری نمایند. همچنین، کارفرمایان با آگاهی از وظایف قانونی خویش، می‌توانند از مجازات یا جریمۀ احتمالی جلوگیری کرده و روابط شغلی در محیط خانوادگی را مدیریت‌پذیرتر سازند.
در پایان، مخاطب به مطالعۀ کامل مباحث دعوت می‌شود تا با شناخت چارچوب‌های حقوقی شکایت از کارفرما در کارگاه خانوادگی، بهترین تصمیم را در چارچوب قوانین جمهوری اسلامی ایران اتخاذ نماید و از بروز اختلافات جدی در فضای خانوادگی اجتناب گردد.
آشنایی مقدماتی با کارگاه خانوادگی
کارگاه خانوادگی یک مفهوم حقوقی است که در این فصل تعریف آن، اعضای کارگاه خانوادگی و قوانین ورود شخص ثالث به این کارگاه را به طور کامل شرح خواهم داد.
کارگاه خانوادگی چیست؟
کارگاه‌ها به دو دسته‌ی عادی و خانوادگی تقسیم می‌شوند که هرکدام ویژگی‌ها و قواعد خاص خودشان را دارند. کارگاه‌های خانوادگی، به آن دسته از کارگاه‌ها گفته می‌شود که اعضای یک خانواده و خویشاوندان درجه اول در آن مشغول به کار هستند. حضور همسر و فرزندان در کنار فرد، کارگاه را به یک کارگاه خانوادگی تبدیل می‌کند. در بعضی موارد، حضور والدین نیز میتواند این تجربه را تکمیل کند و کارگاه را به شکل یک خانواده گسترده‌تر تبدیل کند.
اما حضور اشخاص دیگری مانند خواهر یا برادر، این کارگاه را به یک کارگاه عادی تبدیل می‌کند و از قوانین و مقررات خاصی که برای کارگاه‌های خانوادگی وجود دارد، استثنا می‌شود. در واقع، این افراد اضافی، دینامیک و فرهنگ کارگاه را تغییر می‌دهند و آن را از یک فضای خانوادگی به یک محیط کاری عمومی تبدیل می‌کنند.
اعضای کارگاه خانوادگی
ماده ۱۸۸ قانون کار کارگاه خانوادگی را به عنوان محل کاری که فعالیت‌های آن به طور اصلی توسط صاحب کار، همسر و خویشاوندان نسبی درجه یک از طبقه اول صاحب کار انجام می‌شود؛ تعریف کرده است. این خویشاوندان شامل پدر، مادر، همسر و فرزندان می‌باشند.
واژه “خویشاوندان نسبی درجه یک از طبقه اول” به اعضای خانواده اشاره دارد که در رده اول نسبت به صاحب کار هستند و شامل پدر، مادر، همسر و فرزندان آن هستند.
اما باید توجه داشت که با توجه به این محدودیت، سایر اعضای خانواده که در رده اول قرار دارند اما به عنوان “خویشاوندان نسبی درجه یک از طبقه اول” محسوب نمی‌شوند، اگر در کارگاه مشغول به کار شوند، آن کارگاه به عنوان یک کارگاه خانوادگی در نظر گرفته نخواهد شد. به عبارت دیگر، اگر نوه‌ها که در این تعریف به عنوان خویشاوندان نسبی درجه یک از طبقه اول شناخته نمی‌شوند، در فعالیت‌های کارگاه شرکت کنند، آن کارگاه به عنوان یک کارگاه خانوادگی شناخته نخواهد شد.
این اصول و محدودیت‌ها درباره حضور اجداد (پدربزرگ و مادربزرگ) نیز اعمال می‌شود و در صورتی که این افراد در کارگاه فعالیت داشته باشند، آن کارگاه به عنوان یک کارگاه خانوادگی شناخته نمی‌شود. ضمنا، باید توجه داشت که حضور خویشاوندان نسبی از طبقات دوم و سوم، مانند خواهران، برادران، فرزندان آنان، عموها، عمه‌ها، فرزندان آنان و دیگر خویشاوندان نیز باعث خارج شدن کارگاه از بخش خانوادگی می‌شود.
بنابراین، تعریف کارگاه خانوادگی به صورت انحصاری شامل پدر، مادر، فرزند و همسر است و هیچ فرد دیگری غیر از این افراد نباید در آن مشغول به کار باشد. همچنین، صاحب کار نیز باید یکی از افراد ذکر شده (پدر، مادر، فرزند، همسر) باشد و در صورت حضور هر فرد دیگری به جز این افراد، کارگاه دیگر به عنوان یک کارگاه خانوادگی محسوب نمی‌شود.
قوانین مربوط به کارگاه خانوادگی
قوانین مربوط به کارگاه خانوادگی در صورت ورود شخص دیگری غیر از آنچه قانون به صراحت ذکر کرده، عوض می‌شود که در ادامه درباره آن صحبت خواهم کرد.
ورود شخص ثالث به کارگاه به عنوان کارمند
وقتی یک شخص ثالث به عنوان یک کارمند یا صاحب کار در یک کسب و کار خانوادگی مشغول به کار شود، دینامیک کارگاه تغییر می‌کند. در این حالت، کسب و کار دیگر خانوادگی تلقی نمی‌شود و همه افراد شامل پدر، مادر، فرزندان و همسر تابع قوانین کار خواهند بودند.
این تغییر به معنای این است که کارگاه باید مقررات کاری را رعایت کند، از جمله حقوق و مزایای کارگران، شرایط کاری ایمن و سالم و دیگر مسائل مربوط به کارگاه. این تغییر تضمین می‌کند که حقوق کارکنان، حتی اگر اعضای خانواده باشند، حفظ شده و آنها از حقوق کاری خود بهره‌مند شوند.
ورود شخص ثالث به کارگاه به عنوان سرپرست
وقتی یک فرد ثالث به عنوان سرپرست کارگاه وارد کارگاه خانوادگی می‌شود که جزو خویشاوندان نسبی درجه یک طبقه اول نیست، کارگاه از حالت خانگی خود خارج خواهد شد و مشمول قانون کار می‌شود.
بر اساس قانون، دوره‌های قبل از ورود و پس از خروج این فرد از کارگاه، دوره‌هایی هستند که کارگران مشمول قانون کار نیستند. یعنی اگر این فرد به صورت موقت وارد کارگاه شده و برود، کارگاه باز خانوادگی خواهد شد. درواقع حضور شخص ثالث باید به صورت دائمی و همیشگی باشد.
بنابراین، در هنگام بررسی و رسیدگی به هر گونه اختلاف یا ادعا، لازم است که تمامی اطلاعات مرتبط با وضعیت کارگاه در زمان ورود و خروج این فرد مورد توجه قرار گیرد. این اطلاعات شامل زمانی است که کارگاه به عنوان یک واحد خانوادگی شناخته می‌شود و زمانی که مشمول قانون کار است.
همچنین، در دوره‌هایی که کارگاه به عنوان یک واحد خانوادگی شناخته نشده و مشمول قوانین کار است، کارگران از تمامی مزایا، حقوق، و محافل قانون کار بهره‌مند خواهند شد، بدون تبعیض بین افراد خانواده و افراد ثالث.
ورود دیگر اعضای خانواده به کارگاه خانوادگی
برابر ماده ۱۸۸ قانون کار، « … کارگران کارگاه‌های خانوادگی که انجام کار آنها منحصرا توسط صاحب کار و خویشاوندان نسبی درجه یک از طبقه اول وی انجام می شود، مشمول مقررات این قانون نخواهند بود»
این قانون به صراحتا اعلام کرده که برای اینکه یک کارگاه خانوادگی باشد، می‌بایست حتما توسط خویشاوندان نسبی درجه اول طبقه اول اداره شود. در قانون مدنی، روابط نسبی و سببی طبقه بندی شده و سایر اعضای خانواده مثل نوه، برادر، خواهر، عمو، عمه و خاله از شمول این قانون خارج می‌شوند. به همین جهت زمانی که یکی دیگر از اعضای خانواده وارد کارگاه شود، دیگر خانوادگی نخواهد بود و کارگاه عادی می‌شود. سپس شرایط قانون کار در آنجا پیاده خواهد شد.
کارگاه خانوادگی و قانون کار
در این فصل قصد دارم مطالب مربوط به وضعیت کارگاه خانوادگی در قانون کار، استثنائات قانون کار در کارگاه خانوادگی، دلایل معافیت کارگاه خانوادگی از قانون کار، نحوه خارج کردن کارگاه از شرایط خانوادگی و شرایط شکایت از کارفرمای کارگاه خانوادگی در اداره کار، بپردازم. با من همراه باشید.
وضعیت کارگاه خانوادگی در قانون کار
قانون کار که مهمترین مجموعه حقوقی در روابط میان کارگر و کارفرما است، در مورد کارگاه خانوادگی جاری نمی‌شود. یعنی این کارگاه‌ها زیر نظر قوانین اداره کار نخواهند نبود. زیرا در کشور ما به رابطه خویشاوندی که موجب ایجاد یک رابطه کارگری و کارفرمایی شده، اهمیت زیادی می‌دهد. قانونگذار به عاطفه و احساسات میان این اعضا توجه کرده و آنها را از قوانین پیچیده میان کارگر و کارفرما که در قانون آمده، معاف کرده است.
بنابراین حقوق، مزایا، حق سنوات، پاداش، عیدی و بسیاری از موارد دیگر که قانون برای کارگران درنظر گرفته است، در کارگاه‌های خانوادگی اجرا نمی‌شود. از نظر قانون، استحکام روابط خانوادگی خود تضمینی بر پرداخت این موارد است و قانون اجازه ورود به آن را ندارد. به همین جهت هم اعضای خانواده نمی‌توانند به خاطر دیرکرد حقوق، پاداش ندادن و سایر موارد مربوطه، بر اساس قانون کار از کارفرمای خود شکایت کنند.
استثنائات قانون کار درباره کارگاه خانوادگی
البته قانون در یک مورد استثنا قائل شده و کارگاه خانوادگی را از نظر بهداشت و مقررات ایمنی، تابع قانون کار می‌داند. تبصره ماده ۸ از فصل چهارم قانون کار که به مقررات مربوط به حفاظت فنی و بهداشت کار می‌پردازد. در اینباره بیان می‌کند که کارگاه‌های خانوادگی نیز مکلف به رعایت اصول فنی و بهداشت کار بوده و بازرسان و کارشناسان بهداشت می‌توانند بدون اطلاع قبلی و هر زمان از شبانه روز، از این کارگاه‌ها بازدید کرده و وظایف خود را انجام دهند.
بنابراین پدران خانواده یا فردی که سرپرست کارگاه محسوب می‌شود، باید ایمنی کارگران خود را رعایت کرده و موارد مربوط به سلامت آنها در محیط را در نظر بگیرد. هرچند که شاید اجرای آن چندان آسان نباشد و برای ورود بازرس به کارگاه‌های خانوادگی، معمولا نیاز به اجازه کتبی دادستان محل است.
استثنا دیگر آن نیز درباره حق بیمه تامین اجتماعی آنها است. البته اعضای کارگاه خانوادگی نمی‌توانند از بیمه بیکاری استفاده کنند و از پرداخت ۳ درصد حق بیمه کاری نیز معاف هستند. اما مشمول بیمه تامین اجتماعی خواهند بود و باید آن ۲۷ درصد مابقی حق بیمه را پرداخت کنند. کارفرمای کارگاه خانوادگی، موظف به پرداخت این حق بیمه است.
دلایل معافیت کارگاه خانوادگی در قانون کار
بر اساس قانون کار، زمانی که یک کارگاه عادی راه اندازی می‌شود، باید قوانین مختلفی را رعایت کند مانند موارد زیر:
- تهیه کد کارگاهی برای بیمه و سایر مقررات
- پرداخت دستمزد تعیین شده مطابق با قانون کار
- دریافت مرخصی و تعطیلات می‌بایست بر اساس قانون کار باشد
- پرداخت عیدی، سنوات و سایر مزایای تعیین شده
- رعایت حداقل و حداکثر ساعت کاری در هفته
اما کارگاه‌های خانوادگی کاملا از این قوانین معاف خواهند بود به استثنای موارد ایمنی و بیمه کارگران. در واقع قانون برای حمایت از کارگاه‌های خانوادگی این قوانین را وضع کرده است که هم از کارفرما حمایت کرده و هم از کارگر. این معافیت‌ها مخصوصا برای کسب و کارهای کوچک خانوادگی میتواند بسیار مهم بوده و باعث رشد آنها شود.
بنابراین تا زمانی که کارگاه بر اساس شرایط مندرج در قانون، خانوادگی باقی بماند؛ همچنان معاف از قانون کار بوده و نیازی به رعایت آنها ندارد. یعنی تا زمانی که خویشاوندان نسبی درجه یک در کارگاه حضور دارند. یعنی پدر، مادر، همسر و فرزندان. حتی نوه و برادر و خواهر نیز شامل این معافیت نمی‌شوند.
نحوه خارج کردن کارگاه از شرایط خانوادگی
گاهی ممکن است کارگاه‌های خانوادگی رشد و پیشرفت بسیاری داشته باشند. در این شرایط آیا می‌توان آن را از کارگاه خانوادگی خارج کرد و مشمول قانون کار کرد یا خیر؟ در واقع مقدار پیشرفت و رشد در کارگاه خانوادگی، ارتباطی با هویت کارگاه ندارد. بنابراین یک کارگاه میتواند سودآوری بالایی داشته و همچنان کارگاه خانوادگی باشد.
قانون هم تا زمانی که کارگاه خانوادگی است، آن را معاف می‌داند. تنها کاری که برای خروج کارگاه از حالت خانوادگی باید انجام داد، این است که فرد دیگری غیر از خویشاوندان نسبی درجه اول را وارد کارگاه کرد. مثلا می‌توان نوه، برادر، خواهر، پدر بزرگ و مادربزرگ یا حتی افراد ثالث دیگر را در کارگاه استخدام کرد.
به محض ورود شخص دیگر، کارگاه از حالت خانوادگی خارج شده و حالت عادی به خود می‌گیرد که تابع قانون کار خواهد بود. بنابراین نه فقط عضو جدید وارد شده، بلکه تمامی افرادی که در کارگاه حضور دارند حتی همسر، فرزندان و پدر و مادر هم مشمول قانون کار شده و از امتیازات قانونی آن برخوردار خواهند شد.
کارفرما دیگر نمی‌تواند به بهانه رابطه خویشاوندی مقرر در قانون، از قوانین اداره کار سرباز زند. زیرا مرتکب تخلف شده و جریمه می‌شود. البته در مورد پرداخت حق بیمه، سابقه کاری اعضای خانواده در دورانی که کارگاه خانوادگی بوده، جزو سابقه اشتغال محسوب نمی‌شود. تنها مدت زمانی که اشخاص دیگر وارد کارگاه می‌شود، محسوب خواهد شد.
شرایط شکایت از کارگاه خانوادگی در قانون کار
تا زمانی که کارگاه خانوادگی، مشمول قانون کار نباشد، بنابراین نمی‌توان از آن در اداره کار شکایت کرد. البته قانون این حکم را به صورت کلی بیان کرده و در مورد موارد استثنایی که برای کارگاه‌های خانوادگی برشمرده، مثل ایمنی، بهداشت و حق بیمه، ساکت است. یعنی دقیقا مشخص نشده که آیا اعضای خانواده برای مشکلات مربوط به ایمنی و بیمه تامین اجتماعی می‌توانند از کارفرما در اداره کار شکایت کنند یا خیر.
در واقع تنها در این صورت است که می‌توان از کارفرمای کارگاه خانوادگی در اداره کار شکایت کرد:
- زمانی که سرپرست کارگاه فردی غیر از خویشاوند نسبی درجه اول باشد
- زمانی که شخص دیگری وارد کارگاه شده و کارگاه از حالت خانوادگی خارج می‌شود.
در این دو صورت است که می‌توان روال شکایت از کارفرما را طبق آنچه که در قانون آمده در اداره کار طی کرد.
بنابراین اعضای این کارگاه به هیچ عنوان نمی‌توانند از کارفرمای خود شکایت کنند. بنابراین بهتر است مشکلات خود را با گفتگو حل و فصل کنند. یعنی اگر پدر، مادر یا فرزند شخص از پرداخت حقوق او خودداری کرد، نمی‌تواند مانند مابقی کارگران از کارفرما شکایت کند.
شکایت از کارفرما در کارگاه خانوادگی
آنچه در این فصل می‌خواهم تشریح کنم درباره محدودیت‌های قانونی در کارگاه خانوادگی، مرجع رسیدگی به شکایات در کارگاه خانوادگی و چگونگی شکایت از کارگاه خانوادگی در دادگاه عمومی می‌باشد.
محدودیت‌های قانونی در کارگاه خانوادگی
در ماده ۱۸۸ قانون کار آمده است: «اشخاص مشمول قانون استخدام کشوری یا سایر قوانین و مقررات خاص استخدامی و نیز کارگران کارگاه‌های خانوادگی که انجام کار آن ها منحصرا توسط صاحب کار و همسر و خویشاوندان نسبی درجه یک از طبقه اول وی انجام می‌شود. مشمول مقررات این قانون نخواهند بود.
تبصره – حکم این ماده مانع انجام تکالیف دیگری که در فصول مختلف. نسبت به موارد مذکور تصریح شده است نمی‌باشد.»
بنابراین طبق این ماده قانونی، کارگران کارگاه‌های قانونی از تمامی حقوق و مزایای ذکر شده در قانون کار، از جمله شکایت از کارفرما، محروم خواهند بود. شکایت این دسته کارگران رد شده و قانون به آنها ترتیب اثر نخواهد.
مرجع رسیدگی به شکایات در کارگاه خانوادگی
حال که شکایت از کارفرمای کارگاه خانوادگی در اداره کار، منع قانونی دارد، دیگر نمی‌توان به هیچ عنوان از کارفرما شکایت کرد. یعنی در صورت بروز مشکل فقط باید با گفتگو و صلح کار را انجام داد؟
از آنجایی که قانون در اصل آزادی قراردادها در ماده ۱۰ قانون مدنی، به توافقات میان طرفین احترام گذاشته و آن را پذیرفته است؛ زمانی که بین کارگران کارگاه خانوادگی و کارفرما مشکلاتی رخ دهد، تابع قانون مدنی خواهند بود.
در این ماده آمده است: «قراردادهای خصوصی نسبت به کسانی که آن را منعقد نموده‌اند، در صورتی که خلاف صریح قانون نباشد، نافذ است»
بنابراین این دسته از افراد در صورت بروز مشکل، باید به دادگاه‌های عمومی مراجعه کرده تا طرف مقابل را ملزم به ایفای تعهدات خود کند. مثلا اگر در کارگاه خانوادگی، سرپرست کارگاه از پرداخت حقوق به کارگران خودداری کرده یا آنها را مجبور به کار کردن بیش از حد کند یا حتی سلامت‌شان را تهدید نماید، باید برای شکایت به دادگاه عمومی مراجعه کنند.
بر اساس قانون مدنی، افرادی که بر سر انجام کاری با همدیگر توافق می‌کنند، می‌بایست به تعهدات خود عمل کنند. در غیراین‌صورت، قانون آنها را ملزم به این کار خواهد کرد.
چگونگی شکایت از کارگاه خانوادگی در دادگاه عمومی
دعاوی که در دادگاه‌ها مطرح می‌شوند، شامل دو نوع دعاوی حقوقی و دعاوی کیفری است. دعاوی کیفری زمانی مطرح می‌شود که جرمی رخ داده و شاکی درخواست مجازات متهم بر اساس قانون را می‌دهد.
اما دعاوی حقوقی که بخش عمده‌ای از آن را دعاوی مالی تشکیل می‌دهد، شامل مواردی است که حق یا مالی از دیگری ضایع شده است. در این موارد فرد باید دادخواست مالی یا حقوقی خود را تقدیم دادگاه عمومی محل زندگی خود کند.
در کارگاه‌های خانوادگی، مشکلات معمولا مربوط به حق و حقوق مالی هستند. یعنی ممکن است سرپرست کارگاه از پرداخت حقوق توافق شده میان خودشان، سرباز زنند. از آنجایی که نمی‌توان این نوع شکایت را در اداره کار پیگیری کرد، باید آن را در دادگاه‌های عمومی مطرح نمود.
البته باید در نظر داشت که در دعاوی مالی، بسته به ارزش مال ذکر شده در دادخواست، ممکن است دعوا در شورای حل اختلاف یا دادگاه عمومی رسیدگی شود.
در حال حاضر سقف رسیدگی به دعاوی مالی در دادگاه صلح، ۱۰۰ میلیون تومان است. یعنی اگر کمتر از این میزان باشد، صلاحیت رسیدگی به آن با دادگاه صلح است. در غیر این صورت با دادگاه عمومی خواهد بود.
مراحل و فرآیند شکایت از کارفرمای کارگاه خانوادگی در دادگاه
از آن جایی که مراحل و فرآیند شکایت از کارفرمای کارگاه خانوادگی در دادگاه عمومی مهم است، در این فصل به صورت مفصل درباره نحوه تنظیم دادخواست، ثبت نام در سامانه ثنا، ثبت دادخواست، رسیدگی به پرونده و اعلام رای نهایی و همچنین نقش وکیل در موفقیت دعاوی مالی و حقوقی خواهم پرداخت.
تنظیم دادخواست
درخواست یک ابزار رسمی است که افراد یا سازمان‌ها از آن برای ارائه درخواست‌های خود به دادگاه‌ها و مراجع قضایی استفاده می‌کنند. این درخواست‌ها معمولا شامل توضیح کوتاهی از موضوع، شرایط و دلایل درخواست کننده برای بررسی و حل اختلاف مورد نظر می‌شوند. به طور کلی، این درخواست‌ها به عنوان نقطه شروعی برای رسیدگی به اختلافات حقوقی یا مسائل قانونی در نظر گرفته شده و در پروسه قضایی اهمیت زیادی دارند.
با توجه به قانونی که ماده ۴۸ آیین دادرسی مدنی در این باره تعیین می‌کند، رسیدگی به پرونده‌ها در دادگاه با ارائه دادخواست آغاز می‌شود. این ارائه باید به صورت رسمی انجام شود و برای شروع فرآیند قانونی، دادخواست باید به دفتر دادگاه مربوطه تقدیم شود.
دادخواست باید به زبان فارسی نوشته شده و در فرم چاپی مخصوصی قرار بگیرد. مواردی که باید به لحاظ شکلی در دادخواست رعایت شوند، در قوانین مربوطه مشخص شده‌اند. اهمیت رعایت این موارد از نظر حفظ حقوق طرفین در دادگاه مهم بوده و عدم رعایت آنها میتواند منجر به رد دادخواست گردد.
با پیشرفت فناوری و گسترش استفاده از اینترنت، روند ثبت دادخواست‌ها الکترونیکی و آنلاین روز به روز رواج بیشتری پیدا می‌کند. اکنون، افراد به دفاتر خدمات قضائی مراجعه کرده و دادخواست خود را از طریق سامانه‌های الکترونیکی مانند “سامانه ثنا” ثبت می‌کنند. سپس، دادخواست به معاونت مربوطه ارجاع داده می‌شود و پس از آن به ترتیب به شعب دادگاه ارسال می‌گردد تا فرآیند رسیدگی به دعوا آغاز شود. این روش، علاوه بر سهولت استفاده، بهبودی در سرعت و کارایی پروسه قضایی نیز ایجاد می‌کند.
البته در دعاوی حقوقی، استفاده از سه نوع اسناد قضایی رایج است. اولین نوع، دادخواست است که افراد برای مطرح کردن خواسته‌های خود ملزم به تنظیم آن هستند. دادخواست، نقطه شروع رسمی دعوای قانونی محسوب می‌شود و در آن ادعاها و دلایل طرفین ذکر می‌شود.
نوع دوم، اظهارنامه قضایی است که از طریق آن، از مخاطب اظهارنامه، اجرای تعهدات مورد نظر درخواست می‌شود. این اسناد برای افرادی که از طرف دیگری مطالبه‌ای دارند، ارسال می‌شود تا به اجرای تعهدات از آن طرف بپردازند.
نوع سوم، لایحه قضایی است که در کنار دعوای اصلی، طرفین دعوی می‌توانند مطالب و ادعاهای مرتبط خود را در آن ذکر کرده و به دادگاه ارائه دهند. این اسناد معمولا به منظور ارائه دلایل بیشتر یا شرح وضعیت‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند.
ثبت نام در سامانه ثنا
فرآیند ثبت‌نام در سامانه ثنا از دو مرحله تشکیل شده است: ثبت‌نام اولیه و احراز هویت. در گذشته، افراد معمولا ثبت‌نام اولیه را انجام می‌دادند و سپس برای احراز هویت به دفاتر خدمات قضایی مراجعه می‌کردند. اما اکنون، این امکان به شما داده شده است که به راحتی و در محیط خانگی خود اقدام به احراز هویت نمایید. به همین دلیل، قبل از شروع فرآیند ثبت‌نام، حتما اطمینان حاصل کنید که مواردی همچون رعایت حریم خصوصی، یک دوربین برای احراز هویت و امکانات مناسب برای اسکن چهره را در اختیار دارید.
ثبت دادخواست
پس از تکمیل فرآیند ثبت‌نام در سامانه ثنا و احراز هویت، یک کد رمز به شماره تلفن شما ارسال می‌شود. با استفاده از این کد، شما قادر خواهید بود به سامانه دسترسی پیدا کرده و از خدمات قضایی موجود در آن بهره‌مند شوید. این خدمات شامل امور مختلفی از جمله ثبت دادخواست، مشاهده و پیگیری پرونده‌های قضایی، درخواست مستندات و انجام امور مربوط به مسائل قانونی است. این امکان به شما ارائه می‌شود تا با سرعت و راحتی به نیازهایتان در این زمینه پاسخ دهید و از طریق این پلتفرم الکترونیکی به شکلی موثرتر با مسائل حقوقی مرتبط شوید.
ابلاغیه و جلسه رسیدگی
بعد از اینکه دادخواست با موفقیت در سامانه ثنا ثبت شد، با توجه به نوع درخواست و محل زندگی خوانده، دادخواست به شعبه مربوطه ارسال می‌شود.
روند رسیدگی به دعاوی و شکایات حقوقی به این صورت است که در ابتدا تمامی دعاوی حقوقی و مدنی، همچنین دعاوی مربوط به جرایم قابل گذشت و جنبه‌های خصوصی جرایم غیر قابل گذشت، به شورای حل اختلاف ارجاع می‌شوند. مأموریت اصلی این شورا، حل و فصل اختلافات بین طرفین است و برای این منظور تلاش می‌کند تا به توافقی منصفانه بین طرفین دست یابد. در صورتی که توافق به دست آید، شورا یک گزارش اصلاحی تنظیم کرده و پرونده به پایان می‌رسد. اما اگر توافقی حاصل نشود، پرونده به دادگاه حقوقی یا دادسرا ارجاع داده می‌شود تا به صورت قانونی و در قالب یک دادگاه رسمی، اختلافات حل و فصل شود.
باید بدانید که شورای حل اختلاف نیز در برخی موارد میتواند صلاحیت رسیدگی و صدور حکم را داشته باشد. اگر شکایت یا دعاوی حقوقی به دادگاه‌های حقوقی ارجاع شد، دادگاه حقوقی موظف است با رعایت تشریفات آیین دادرسی مدنی، جلساتی را برگزار کرده و به رسیدگی به دعوا می‌پردازد. هر یک از طرفین، با ارائه اسناد و مدارک مورد نیاز، قادرند در دادگاه به اثبات ادعاهای خود بپردازند. در این فرآیند، پذیرش و بررسی اطلاعات و مستندات از جمله وظایف اصلی دادگاه است تا به تصمیم منطقی و عادلانه‌ای درباره ادعاهای مطرح شده برسد.
رای نهایی و اعتراض به آن
دادگاه بعد از بررسی اسناد و مدارک طرفین و صحبت‌های آنها، اقدام به صدور رای یا رد دعوا می‌کند. در صورت صدور رای توسط دادگاه، اگر رای به نفع شاکی صادر شود، خوانده دعوا میتواند نسبت به آن رای، درخواست تجدیدنظر کند. این بدان معناست که اگر خوانده دعوا اعتراض کند، پرونده به دادگاه تجدیدنظر ارجاع می‌شود و در آنجا ممکن است آن رای تایید شود، اما این فرآیند ممکن است تا یک سال طول بکشد.
پس از صدور رای توسط دادگاه تجدیدنظر، پرونده برای اجرای حکم به دادگاه ابتدایی (یا دادگاه بدوی) ارجاع داده می‌شود. این فرآیند ممکن است زمانی به مدت تا یک ماه طول بکشد، زیرا ارجاع پرونده به مرحله بدوی نیازمند بررسی‌های قانونی و مراحل اجرایی مختلف است.
پس از بازگشت پرونده به دادگاه بدوی، به عنوان شاکی یا خواهان، شما باید به دادگاه مراجعه کرده و درخواست اجرای حکم را ارائه دهید. در این صورت، دادگاه موظف است حکم را به شخص محکوم ابلاغ کند و او را به اجرای آن در ظرف ۱۰ روز ملزم نماید. این برگه ابلاغیه نامیده می‌شود و معمولا به عنوان “اجرائیه” شناخته می‌شود. زمان میان درخواست شما تا پایان مهلت اجرائیه گاهی تا یک ماه میتواند طول بکشد، زیرا این فرآیند نیازمند بررسی‌های حقوقی و مراحل اجرایی مختلف است.
ضمنا هر یک از طرفین می توانند نسبت به آرای دادگاه اعتراض نموده و تقاضای تجدید نظر خواهی، واخواهی و یا فرجام خواهی نمایند.
استفاده از وکیل
استفاده از وکیل در دعاوی حقوقی اهمیت بسیار زیادی دارد. وکلای حقوقی دارای تخصص و تجربه لازم در زمینه قوانین و مقررات حقوقی هستند. آنها به دلیل دانش فنی و تجربه، قادرند به بهترین نحو ممکن در مورد مسائل حقوقی مشاوره حقوقی و راهنمایی کنند.
همچنین وکیل میتواند به عنوان نماینده شما در دادگاه و مقابل دیگر طرفین حاضر شده و حقوق شما را در مقابل دادگاه و حکم‌های صادره حفظ می‌کند.
گذشته از این، وکیل با فرآیند قانونی و اجرایی دعوای حقوقی آشنا است و میتواند به شما کمک کند تا درک و شناختی عمیق‌تر از مسائل قانونی پیدا کنید و به درستی از حقوق خود استفاده کنید. در نهایت اینکه، وکیل به عنوان یک حرفه‌ای، در هر مرحله از دعوای حقوقی از شما حمایت کرده و از تجربه و دانش خود برای حفظ منافع شما استفاده می‌کند.
به طور کلی، استفاده از وکیل در دعاوی حقوقی امری ضروری است زیرا این افراد می‌توانند شما را در مسیری مطمئن و کارآمد به دستاوردهای حقوقی مورد نیازتان هدایت کنند.
کارگاه خانوادگی، یک مفهوم حقوقی بوده که قانونگذار برای حمایت از نهاد خانواده و محافظت از آن در برابر پیچیدگی‌ها و تبعات قانونی، آن را از شمول قانون کار خارج کرده است. یعنی کارگرانی که در یک کارگاه خانوادگی همراه همسر، فرزند، پدر و مادر خود کار می‌کنند، تابع قوانین کار نبوده و نمی‌توانند حقوق، مزایا، سنوات، پاداش، عیدی، مرخصی و بیمه کاری و غیره را مطابق با قانون دریافت کنند. همچنین نمی‌توانند در صورت بروز مشکل، از کارفرمای خود به اداره کار شکایت کنند.
قانون برای حل و فصل اختلافات میان کارگاه خانوادگی، گفتگو و سازش را پیشنهاد کرده است. در مرحله بعدی، اگر مشکلات فراتر از یک اختلاف ساده باشد، فرد میتواند در دادگاه‌های عمومی از کارفرمای خود شکایت کند.
همچنین اعضای خانواده برای آنکه بتوانند از قوانین اداره کار استفاده کنند، می‌توانند فردی که خارج از دایره خویشاوندان نسبی درجه اول از طبقه اول است را وارد کارگاه کنند. تا زمانی که شخص ثالثی به جمع این افراد اضافه شود، تمامی اعضای کارگاه، به طور کامل تابع قانون کار خواهند بود.
شکایت از کارفرما در کارگاه خانوادگی با بنیاد وکلا
در دنیای امروز، با افزایش کارگاه‌های خانوادگی که علاوه بر روابط کاری، ابعاد عاطفی و خانوادگی را نیز در بر می‌گیرند، بروز اختلافات میان کارگران و کارفرمایان امری اجتناب‌ناپذیر است. شکایت از کارفرما در چنین بسترهایی، نیازمند دقت و برخورد حقوقی ویژه‌ای است که همزمان با حفظ روابط خانوادگی، حقوق کارگران و همچنین منافع قانونی طرفین را تأمین کند. بنیاد وکلا با بهره‌گیری از تخصص و تجربه در حوزه اداره کار، خدمات جامع و تخصصی خود را در این زمینه ارائه می‌دهد.
یکی از خدمات کلیدی بنیاد وکلا ارائه مشاوره حقوقی اداره کار دقیق در خصوص شکایت‌های مرتبط با کارگاه‌های خانوادگی است. در این بخش، تیم مشاوران حقوقی با بررسی مستندات و شرایط منحصربه‌فرد پرونده، راهکارهای قانونی مناسب را جهت برخورد با کارفرما ارائه می‌کنند. از تحلیل قراردادهای کاری تا بررسی روند قانونی اداری، تمامی مراحل با هدف تضمین حقوق کارگران و ارائه راهنمایی‌های عملی، همراه با استناد به قوانین جاری اداره کار صورت می‌گیرد. این مشاوره‌ها به کارگران کمک می‌کند تا از حقوق خود آگاه شوند و در صورت بروز اختلاف، با دانش و آگاهی کامل وارد فرایند شکایت شوند.
بنیاد وکلا علاوه بر خدمات مشاوره، با ارائه نمایندگی حقوقی در مراجع اداری و سازمان‌های مربوط به اداره کار، از طرف موکلین دفاع می‌کند. در موارد شکایت از کارفرما در کارگاه‌های خانوادگی، وکیل اداره کار این مجموعه با حضور در جلسات داوری و ارائه دفاعیات مستدل، تلاش می‌کنند تا اختلافات به شیوه‌ای منصفانه و با رعایت جنبه‌های قانونی حل و فصل شود. این خدمات نمایندگی شامل تهیه و تنظیم مدارک حقوقی، پیگیری پرونده از ابتدای ثبت شکایت تا رسیدن به حکم نهایی و حتی مذاکره در جهت توافق‌های مطلوب برای طرفین است.
در نهایت، خدمات بنیاد وکلا در حوزه اداره کار و شکایت از کارفرما در کارگاه‌های خانوادگی، همواره با هدف ایجاد فضای عادلانه و حمایتی برای کارگران و کارکنان ارائه می‌شود. با توجه به پیچیدگی‌های ناشی از تداخل روابط خانوادگی و کاری، این مجموعه سعی دارد با استفاده از رویکردهای حقوقی تخصصی، به رفع ناهنجاری‌ها و برقراری عدالت در محیط‌های کاری کمک کند. از طریق مشاوره دقیق، نمایندگی در مراجع قانونی و ارائه راهکارهای عملی، بنیاد وکلا به عنوان یک مرجع معتبر در حمایت از حقوق کارگران و کارکنان، همراه مطمئن و پشتیبان شماست.
