در خصوص قوانین و مقررات جاری کشور، می توان سلسله مراتبی در نظر گرفت.
در رتبه اول این سلسله مراتب ، قانون اساسی هر کشور قرار دارد که به نوعی تنظیم کننده سایر مقررات کشور می باشد.
از جمله مهمترین موضوعاتی که در قانون اساسی بررسی می شود، نظم بخشی به قدرت حاکمیت، شیوه تشکیل قوای حکومتی و تنظیم آزادی های مشروع افراد است و به همین دلیل است که به آن قانون اساسی گفته می شود.
در درجه بعد ، قانون عادی تنظیم کننده روابط میان افراد جامعه با یکدیگر است.
به همین مناسبت، در این مقاله قصد داریم به بررسی قانون اساسی چیست، موضوعات قانون اساسی و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بپردازیم.
قانون اساسی چیست؟
در اکثر کشورهای جهان، قانونی تحت عنوان قانون اساسی به تصویب رسیده است که در آن موضوعات کلی مربوط به حاکمیت، شیوه اعمال حکومت، رابطه حکومت با شهروندان و حقوق و تکالیف متقابل آنها بحث شده است.
به عبارت دیگر، در پاسخ به این سوال که قانون اساسی به چه معناست، می توان گفت که در قانون اساسی مهمترین بحث های کلان حاکمیتی مطرح شده که لازم بوده در سندی جداگانه و به عنوان اساس و راهنمای تمامی قوای حاکمیتی و مردم ایران قرار گیرد.
در ایران نیز پس از جنبش دستورگرایی، در دوره قاجاریه یک قانون اساسی مشروطه به تصویب رسید که اندکی پس از آن هم متمم قانون اساسی به آن اضافه شد.
بعد از آن هم در سال ۱۳۵۸ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به تصویب مردم رسید و در سال ۱۳۶۸ این قانون هم اصلاح شد.
موضوعات قانون اساسی
از جمله مهمترین موضوعاتی که در قوانین اساسی کشورها در آن بحث می شود، مربوط به شکل حکومت و قوای حکومتی یعنی قوه مقننه، قوه مجریه و قوه قضاییه است.
طرز کار و وظایف این قوا و نیز ارتباطی که آنها با هم دارند هم موضوع قانون اساسی است.
یکی دیگر از مهمترین موضوعاتی که در قانون اساسی بحث می شود، مربوط به حقوق مردم و آزادی های مشروع شهروندان است.
در واقع ، به دلیل اینکه بازنگری قانون اساسی اندکی پیچیده است، بحث های کلی و کلان مربوط به حکومت که نمی خواهند دستخوش تغییراتی شود را در قانون اساسی درج می کنند.
به عنوان مثال، قانون اساسی ایران در فصل سوم به حقوق ملت پرداخته و حقوق همه افراد ملت را تضمین نموده است.
آزادی مطبوعات، آزادی تشکیل جمعیت ها و راهپیمایی ها، آزادی شغل و … از جمله حقوق مردم است.
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۸ نخستین قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تدوین شد.
این قانون که در بردارنده موضوعاتی همچون حقوق ملت بود، مورد استقبال اکثریت مردم ایران قرار گرفت و مردم به آن رای مثبت داند.
پس از آن ، قانون اساسی در سال ۱۳۶۸ مورد بازنگری قرار گرفت و اصلاحاتی در آن اعمال شد.
بنابراین، قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، مصوب همه پرسی سال ۱۳۵۸ است که در سال ۱۳۶۸ مورد بازنگری هم قرار گرفته است.
این قانون، شامل یکصد و هفتاد و هفت اصل می باشد که به تنظیم قوای حاکمه و ارتباط آن با شهروندان با حفظ حقوق و اختیارات آنها پرداخته است.
