امروزه به دلیل گسترش فناوری اطلاعات (یعنی کاربرد رایانه‌ها و دیگر فناوری‌ها برای کار با اطلاعات) برقراری ارتباطات در فضای مجازی روبه گسترش است. به همین خاطر مطالب و محتوی آن بیش از هر چیز دیگر از جمله خانواده و مدرسه و گروه همسالان بر اشخاص تاثیر پذیر تر خواهد بود.
در حال حاضر اطفال و نوجوانان به دلیل حس کنجکاوی و کسب تجربیات خود تحت تاثیر شدید فضای مجازی می‌باشند و از آن الگوبرداری می‌نمایند.
بنابراین اطفال و نوجوانان بیشتر از نسل بزرگسال با دنیای مجازی در ارتباط خواهند بود و از آن جایی که شبکه‌های دوست یابی در کشور ما روبه افزایش است خانواده‌ها با مشکلات بسیاری در این زمینه روبه‌رو شده اند و حتی منجر به از هم پاشیدگی در خیلی اززندگی‌های زناشویی شده است.
دنیای مجازی بر شکل گیری شخصیت اطفال و نوجوانان بیش از هر سنین دیگر متاثر خواهد بود و اگر این فضا رفتارهای خشن و غیر اخلاقی و بزه آور را رواج دهد به طور قطع تاثیرات منفی در نسل‌های آینده یک کشور که آینده سازان آن هستند بیشتر است.
فضای مجازی به عنوان وسیله ای که پیام را منتقل می‌کند عبارت است از هر ابزاری است برای برقراری ارتباطات که حامل یا واسطه پیام است. دنیای مجازی به نام خود صحبت نمی‌کند بلکه از طریق او صحبت می‌شود.
بنابراین محققین با حساسیت خود بر کاهش بزهکاری معتقدند که باید از دوران طفولیت بر روی افراد اقداماتی انجام شود و ذهن آن‌ها از ارتکاب بزه دور بماند. پدیده جرایم اطفال نسبت به جرایم بزرگسالان یک پدیده ای نسبتا نو ظهور است که در قرن نوزدهم قواعد و مقررات خاصی برای آن وضع شده است و دادگاه‌های خاصی برای رسیدگی به این نوع جرایم تشکیل شده است.
و بعد از بررسی‌ها بر روی جرایم اطفال و نوجوانان و تعیین دادگاه‌های کیفری صالح بر رسیدگی به جرایم، قانون گذار مجازات اطفال و نوجوانان را خفیف تر از مجازات‌های بزرگسالان در قانون مجازات اسلامی پیش بینی کرده است.
طبق بررسی‌های کارشناسانه مشاوره حقوقی، از جمله عمده ترین روش بزه دیدگی اطفال در فضای مجازی کودک ازاری با تاکید بر آزار جنسی است که به طریق مختلف از جمله چت اینترنتی با تقابل اطلاعات یا بازدید از سایت‌های گوناگون هم قابل توجه است.
کودکان در فضای مجازی به صورت اختیاری جذب می‌شوند ولی به صورت اجباری مورد سوء استفاده قرار می‌گیرند که در تمامی کشورها چه صنعتی چه غیر صنعتی قابل وقوع است.
جرایم رایانهای شامل:
- جرایمی که رایانه و تجهیزات جانبی آن ،خود موضوع جرم واقع شود؛ مانند سرقت و تخریب
- جرایمی که در آن‌ها رایانه به عنوان ابزار ارتکاب جرم است. یعنی جرم از طریق شبکه‌های رایانهای و اینترنت رخ می‌دهد؛ مثل کلاهبرداری جعل و سرقت.
مجازات قانون مجازات اسلامی برای اطفال و نوجوانان
درفصل دهم قانون مجازات اسلامی قانونگذار کودکان قبل از سن بلوغ را قابل مجازات نمی‌داند و پس از سن بلوغ تا هجده سالگی بسته به نوع جرم آن‌ها مجازات متفاوت خواهد بود. پشنهاد می‌شود در هر یک از این موارد حتما به دلیل حساسیت موضوع از وکیل دادگستری کمک بگیرید.
همچنین در فصل چهارم و پنجم قانون جرایم رایانه ای قانون گذار در مورد جرایم علیه عفت و اخلاق عمومی و هتک حیثیت و نشر اکاذیب را بیان نموده است که اگر هر شخصی مرتکب شود مجازات این قانون برای او اعمال خواهد شد.
مصادیق جرایم رایانه ای
- دسترسی غیر مجاز به داده یا سامانه های رایانه ای و مخابراتی
- شنود غیر مجاز محتوی در حال انتقال
- جاسوسی رایانه ای
- جعل رایانه ای
- تخریب و اخلال در داده ها یا سامانه های رایانه ای و مخابراتی
- سرقت و کلاهبرداری مرتبط با رایانه
- جرایم علیه عفت و اخلاق عمومی
- هتک حیثیت و نشر اکاذیب
- تولید و انتشار یا در دسترس قراردادن گذر واژه یا هر داده ای که امکان دسترسی غیر مجاز به داده یا سامانه های رایانه ای یا مخابراتی متعلق به دیگری را فراهم آورد.
- انتشار یا در دسترس قرار دادن محتویات آموزش دسترسی غیر مجاز شنود غیر مجاز جاسوسی رایانهای وتخریب و اخلال در داده ها یا سامانه های رایانه ای و مخابراتی
اگر از طریق دنیای مجازی قربانی جرم قرار گرفته اید می‌توانید توسط اشخاص ذیل وبه طرقی که گفته می‌شود شکایت خود را مطرح و درخواست پیگیری نمایید:
- دادستان کل کشور
- دادسرای جرایم رایانه ای
- پلیس فتا ورود درخواست نمایید.
نحوه طرح شکایت
- اولین راه قانونی مراجعه به دادسرای جرایم رایانهای است.
- مراجعه به سایت پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات (فتا)
- مراجعه به سایت دادستان کل کشور
در طرح شکایت کیفری در جرایم رایانه ای ۲ حالت متصور است.
یا ممکن است شما به شخضی مظنون باشید و او را به عنوان مجرم معرفی کنید تا از طریق دادسری احضار شود و یا ممکن است طرف مقابل برای شما قابل شناسایی نباشد؛ مثل زمانی که که مبلغی را به سایتی برای خرید کالایی واریز می‌کنید بدون آنکه بدانید فروشنده چه کسی است.
در این حالت پلیس با بررسی های تخصصی خود می‌تواند گره گشای این مشکل باشد.
مراحل اداری طرح دعوی کیفری جرم رایانهای
مراجعه به دادسرا ی جرایم رایانه ای
اگر در فضای اینترنت در صورت خرید اینترنتی از حساب شما برداشت‌های غیر مجاز شده است یا مورد کلاهبرداری یا سودجویی های اینترنتی قرار گرفته اید؛ می‌توانید به دادسرای ناحیه ۳۱ استان تهران ویژه رسیدگی به جرایم رایانه ای و فناوری اطلاعات مراجعه و طرح شکایت کنید.
این دادسرا در تهران و چند شهر محدود مثل مشهد یا شیراز وجود دارد و در صورت نبود دادسرای رسیدگی به جرایم به دادسرای عمومی انقلاب یا پلیس فتا رجوع کنید. برای اطلاعات بیشتر از رویه این مراجع مشاوره حقوقی تلفنی دریافت نمایید.
بنابراین اگر شکایت خصوصی از پایگاه اینترنتی به لحاظ انتشار تصاویر خصوصی، اهانت، نشر اکاذیب، کلاهبرداری، و غیره متضرر شده اید باید برای شکایت کتبی به دادسرا مراجعه کنید.
مراجعه به سایت پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات
در صورت ارتکاب جرم به سایت اینترنتی پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات (فتا) مراجعه و برای ثبت گزارش در سایت مربوطه ابتدا ثبت نام نمایید و سپس از آن در صفحه اصلی روی آیکن ارتباط مردمی کلیک کنید و مشخصات و شماره تلفن و آدرس سایت یا شبکه اجتماعی ارتکاب جرم و یا عکس انرا بارگذاری کنید و پلیس فتا در کمترین زمان با شما تماس و موضوع را پیگیری خواهد کرد.
البته ثبت شکایت با ثبت گزارش متفاوت است و پلیس اجراکننده احکام قضایی است.
بنابراین پلیس فتا و یا ضابطین بدون دستور قضایی نمی‌توانند جرمی را پیگیری نمایند؛ پس اگر قبل از مراجعه به دادسرا به سایت اینترنتی پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات (فتا) www.cyberpolice.ir رجوع کردید و مراحل ثبت نام و مدارک جرم را ثبت نمودید، باید برای پیگیری های بعدی به دادسرا مراجعه نمایید.
صلاحیت رسیدگی به جرایم کلاهبرداری‌های اینترنتی، جعل داده‌ها و عناوین، سرقت اطلاعات، تجاوز به حریم خصوصی اشخاص و گروه‌ها، هک و نفوذ به سامانه‌های رایانهای و اینترنتی، جرایم اخلاقی و برخی جرایم سازمان یافته اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی از وظایف فتا برای رسیدگی به آن‌ها است.
پلیس فتا اولین پیشنهاد وکیل آنلاین ما برای پیگیری مشکلات شما می‌باشد.
دادستان کل کشور
یکی از کارگروه‌های دادستانی، کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه است که مسئولیت نظارت بر فضای مجازی و پالایش تارنماهای حاوی محتوای مجرمانه و رسیدگی به شکایات مردمی را به عهده دارد.
دادستان کل کشور، رئیس کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه و قانون جرایم رایانهای نیز است.
دادستان کل کشور به صورت تخصصی در جرایم رایانهای فعالیتی ندارد ولی سایت های قمار و فیلترینگ را شناسایی می‌کنند. بنابراین می‌توانید در سایت دادستان کل کشور در قسمت گزارشات مردمی وارد شوید ودر قسمت فضای مجازی تخلف را اعلام نمایید.
