آیا تا به حال برایتان اتفاق افتاده که از وقوع جرمی متضرر شوید و بعد از مدت‌ها بخواهید شکایت کنید، اما دادسرا به علت گذشت مدت طولانی از زمان واقعه، شکایت شما را نپذیرد؟ در حقوق جزا به این مورد شمول «مرور زمان» می‌گویند.
مرور زمان به معنای سپری شدن زمانی است که پس از آن، امکان شکایت، تعقیب متهم، صدور و اجرای حکم وجود ندارد. در واقع پس از گذشت زمانی (که مقدار آن بسته به اهمیت هر جرم در قانون مشخص شده است) جامعه از صدمه‌ای که بر پیکرش وارد آمده است، چشم‌پوشی می‌کند.
مرور زمان مختص جرایم تعزیری است و جرایم موجب قصاص و حد مشمول مرور زمان نمی‌شوند. در ادامه به ابعاد مسئله مرور زمان و اینکه چه جرایمی شامل مرور زمان می‌شود پرداخته شده است. در همین راستا می‌توانید پیش از طرح دعوای کیفری با وکیل متخصص مشورت کنید.
مرور زمان چیست؟
مرور زمان در دعاوی حقوقی و کیفری مدتی است که به موجب قانون، در صورتی که رسیدگی به جرم یا اجرای حکم قطعی کیفری در مدتی معین به تعویق افتاد، دیگر به آن جرم رسیدگی نشده و حکم قطعی اجرا نمی‌شود و در این حالت گفته می‌شود که جرم مشمول مرور زمان شده است.
بنابراین پس از انقضای مدتی که برای رسیدگی به جرم در نظر گرفته شده، تعقیب مجرم یا اجرای حکم قطعی کیفری متوقف می‌شود و مجازاتی که برای شخص به موجب قانون و به حکم دادگاه تعیین شده است اجرا نمی‌شود.
دریافت مشاوره حقوقی به صورت تخصصی در موضوع دعاوی خود به شما کمک شایانی در پیشبرد پرونده خواهد کرد.
انواع مرور زمان
بر اساس قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۹۲، مرور زمان کیفری به سه دسته تقسیم می‌شود.
مرور زمان شکایت
وقتی که شاکی در مهلت مقرر قانونی شکایت خود را مطرح نکند، عدم توجه به مهلت قانونی مطرح شده باعث از بین رفتن حق شکایت و عدم رسیدگی به جرم ارتکابی وی می‌شود. عدم رعایت مرور زمان شکایت، یعنی عدم توجه به مهلت قانونی برای طرح شکایت، سبب اسقاط حق شکایت می‌شود.
برای جرائم تعزیری و قابل گذشت، مهلت زمانی که برای شکایت تعیین شده، یک سال از تاریخ اطلاع از وقوع جرم است. در صورت بی توجهی به این مهلت تعیین شده حتی اگر دلایل شاکی محکمه‌پسند باشد، از نظر قانونی حق شکایت وی ساقط می‌شود.
مرور زمان تعقیب
این مرور زمان دو حالت عمده دارد: یا اصلا شخص شکایت نکرده باشد و یا اینکه شکایت شده است اما از تاریخ آخرین اقدام تعقیبی، ۳ تا ۱۵ سال گذشته و رای قطعی صادر نشده است.
مرور زمان مجازات
در صورتی که حکم قطعی صادر و مهلت قانونی برای اجرای حکم سپری شود و حکم اجرا نشده باشد در این صورت اجرای حکم متوقف می‌شود. این نکته مورد تاکید وکیل تلفنی بنیاد وکلا می‌باشد.
چه جرائمی مشمول مرور زمان نمی‌شوند؟
قانونگذار در خصوص مرور زمان قائل به یک سری از استثنائات شده است که عبارتند از:
- جرائم علیه امنیت داخلی و خارجی کشور
- جرائم اقتصادی شامل کلاهبرداری، رشوه، جرائم گمرکی، اخلال در نظام اقتصادی کشور و جرائمی که در ماده (۳۶) قانون مجازات اسلامی ذکر شده است.
- جرائمی که در قانون مواد مخدر ذکر شده است.
نحوه اعتراض به مرور زمان
طبق قانون، متهم و شاکی یا مدعی خصوصی یا وکلاء آنان باید تمام ایرادها و اعتراضهای خود از قبیل مرور زمان، عدم صلاحیت، رد دادرس یا قابل تعقیب نبودن جرم انتساب شده، ناقص بودن تحقیقات و لزوم رسیدگی به دلایل دیگر یا ادله جدید و کافی نبودن دلایل و مدارک را ظرف مهلت مقرر به دفتر دادگاه تسلیم کنند.
پس از خاتمه مدت مذکور، هیچ ایراد و اعتراضی از طرف اشخاص مزبور پذیرفته نمی‌شود، مگر آن که دلیل اعتراض پس از مهلت تعیین شده، کشف شود.
اگر احتیاج به اطلاعات تکمیلی‌تری دارید به مشاوره حقوقی آنلاین بنیاد وکلا پیام دهید.
