اطلاعات که پزشک از بیمار خود به دست می‌آورد جزء اسرار و پزشک موظف به حفظ آن است.
افشای اسرار بیمار توسط پزشک در قانون جرم محسوب می‌شود ولی باید در نظر داشت که در این خصوص استثنائاتی هم وجود دارد.
در این نوشتار افشای اسرار بیماران توسط پزشک و مجازات و استثنائات آن بررسی شده است.
در موارد زیر افشای بیماری از سوی پزشک جرم تلقی نمی‌شود:
- الزام قانونی و رضایت خود بیمار
یکی از مواردی که افشای اسرار بیمار توسط پزشک را بلامانع می‌کند، الزام‌های قانونی است.
در این مورد دیگر پزشک دغدغه عواقب قانونی را ندارد؛ زیرا عمل او نقض اخلاق پزشکی نیست.
همچنین در صورتی است که بیمار به افشای اطلاعات آگاه باشد و رضایت بدهد.
- افشای اسرار کودکان و نوجوانان
والدین یا سرپرست کودک به پزشک اجازه می‌دهند که به اطلاعات پزشکی کودک دسترسی داشته باشد.
- منافع عمومی
گاهی بحث سلامتی افراد جامعه به میان می‌آید.
در چنین شرایطی پزشک باید از خود بیمار رضایت بگیرد مگر این که امکان آن وجود نداشته باشد یا بیمار از افشای آن خودداری کند، در این صورت حفظ منافع عموم بر حفظ منافع بیمار الویت دارد و پزشک می‌تواند اطلاعات را فاش کند.
- پیشگیری از وقوع جرم و جلوگیری از سوء استفاده
پزشک موظف نیست که به صورت داوطلبانه جرم و جنایت را گزارش دهد، اما اگر مطمئن باشد در مورد بیمار جرم فیزیکی، روانی یا جسمی رخ داده، می‌تواند قانون عدم افشای اسرار را نقض کرده و به مسئولین مربوط گزارش دهد.
- افشای اطلاعات برای حسابرسی پزشکی
حسابرسی پزشکی به معنی پیگیری مراحل درمان و اقداماتی است که تاکنون انجام شده و همچنین اقداماتی که لازم است برای بیمار انجام شود.
در مورد این قانون دو موضوع مطرح است:
- افشای اطلاعات بیمار به تیم حسابرسی کادر درمان که این کار به نفع خود بیمار است؛ پزشک در این موارد می تواند اطلاعات بیمار را به تیم مربوطه گزارش کند.
- افشای اطلاعات به موسسات دیگر مثل شرکت بیمه که برای این کار حتما رضایت بیمار لازم است.
- بیماری های واگیردار
اگرچه حفظ اسرار بیمار مهم است، اما در موارد خاص مثل زمانی که بیمار مبتلا به امراض واگیردار مثل وبا، تیفوس، آبله و… انتقال اطلاعات توسط پزشک لازم و ضروری است.
مجازات افشای اسرار خصوصی
با افشای اسرار بیماران چند نوع مسئولیت کیفری، انتظامی و مدنی ممکن است برای پزشکان و کادر درمانی ایجاد شود.
براساس قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات)، افشای اسرار بیماران از سوی اطبا، جراحان و ماماها مسئولیت کیفری در پی دارد.
فرد یا افراد افشا کننده به ۳ ماه و یک روز تا یک سال حبس یا به جزای نقدی یک میلیون و ۵۰۰ هزار ریال تا ۶۰۰ میلیون ریال محکوم می‌شوند.
