ضامن شدن جزء مواردی است که مسئولیت زیادی برای ضامن در پی دارد؛ شاید به همین دلیل بخشی از قانون مدنی ایران به این موضوع به صورت سرفصلی مجزا پرداخته است.
با توجه به اینکه در بسیاری از موارد افراد ممکن است برای اموری چون دریافت وام از بانک یا استخدام و … نیاز به ضامن داشته باشند، لازم است که اشخاصی که قصد دارند به عنوان ضامن معرفی شوند، نکاتی را باید مورد توجه قرار دهند تا بعد از امضا ضمانت نامه دچار اختلاف و مشکلات حقوقی نشوند.
اطلاع از مقدار بدهی
فرد ضامن با حسن نیت و اطلاع از شرایط بدهکار تعهدی را قبول می‌کند، اما با توجه به اوضاع پرتلاطم امروزی بهتر است ضامن از مقدار تعهد و شرایط پرداخت دین به طور کامل مطلع باشد و سپس ضمانت را بپذیرد.
کسب اجازه از بدهکار در ضامن شدن
یکی از حقوق ضامن این است که میتواند دادخواستی علیه بدهکار بدهد و پولی را که به طلبکار و یا به بانک می‌دهد بعدها از بدهکار و یا مضمون عنه (کسی که از او ضمانت شده) پس بگیرید، اما اگر بدهکار از ضمانت ضامن به نفع وی اطلاع نداشته باشد، این امر میسر نیست.
بنابراین از آنجا که قرارداد ضمانت بین ۲ نفر یعنی ضامن و فردی که از او ضمانت کرده، انجام می‌شود و به اراده و اجازه بدهکار برای انعقاد قرارداد نیاز ندارد، در صورتی که بدهکار از ضمانت اطلاع نداشته باشد، ضامن نمیتواند علیه بدهکار دادخواست دهد.
بسیار دیده شده که افراد به سبب دوستی، ضمانتی را از روی خیرخواهی قبول میکنند.
در این مورد، ضامن نمیتواند ادعا کند که چون از روی لطف این کار را انجام داده است، پس مسئولیت ندارد؛ زیرا در صورت که بدهکار بدهی را پرداخت نکند، در واقع ضامن باید بدهی او را بپردازد؛ چون با اطلاع و آگاهی به این موضوع ضامن شده و تعهد داده که اگر بدهکار، بدهی را ندهد، آن را پرداخت خواهد کرد.
در این صورت نمیتواند ادعا کند که بدهکار پول وی را پس بدهد، زیرا اصل عقد ضمان مبتنی بر اجازه بدهکار نبوده و اراده بدهکار برای انعقاد عقد لازم نیست. اشخاصی که ضامن دیگران میشوند و نیت خیر دارند باید آگاه باشند که در ضمانتشان حتما باید اجازه بدهکار را بگیرند.
