افراد در زندگی خود هر لحظه با اموال سر و کار دارند، از آنها استفاده می کنند و خرید و فروش می کنند.
تمام این اعمال دارای نتایج و پیامدهای حقوقی است که افراد باید از ان اطلاع داشته باشند.
آگاهی نسبت به اینکه مالی که مورد معامله یا استفاده قرار می دهیم چه عنوان حقوقی ای دارد، باعث می شود از اشتباهات رایج در شناسایی هر مال و آثار حقوقی ناشی از آن جلوگیری شود.
یکی از مهم ترین مسائل حقوقی در رابطه با انواع مال، تقسیم بندی آن به اموال منقول و اموال غیر منقول است که آثار حقوقی مهمی را نیز به دنیال خواهد داشت.
به همین مناسبت، در ادامه این مقاله قصد داریم یکی از مهمترین تقسیم بندی اموال را یعنی مال منقول و انواع مال منقول را بررسی کنیم.
مال منقول، مالی است که قابلیت جا به جایی دارد و می توان آن را از محلی به محل دیگر منتقل کرد.
مثال های زیادی می توان برای اموال منقول بر شمرد؛ از جمله اتومبیل، دوچرخه، گوشی موبایل، کتاب، میز، تلویزیون و ….
البته منظور از جا به جایی، جا به جایی بدون آسیب است؛ یعنی این جا به جایی باید به نحوی باشد که نه به خود مال منقول و نه به محلی که مال منقول در آن قرار گرفته است، آسیب وارد نشود.
مثلا پنجره زمانی مال منقول حساب می شود که جدا کردن پنجره از دیوار و جا به جا کردن آن صدمه ای به پنجره و دیوار نرساند؛ بنابراین پنجره تا زمانی که به دیوار نصب نشده است، مال منقول محسوب می شود.
یا به عنوان مثال لوله ای که در لوله کشی ساختمان از آن استفاده می کنیم، تا زمانی که نصب نشده است، مال منقول است؛ ولی بعد از نصب، چون جا به جایی آنها بدون آسیب ممکن نیست، دیگر آثار مال منقول بر آنها مترتب نخواهد بود؛ چون این چنین اموالی، غیر منقول محسوب خواهند شد که در مقاله دیگری به صورت جداگانه به توضیح آن پرداخته شده است.
انواع مال منقول
با توجه به تعریفی که از اموال منقول کردیم، می بینیم که محیط اطراف ما پر از اموال منقول است و ما روزانه با تعداد زیادی از آنها سر و کار داریم، اما در این میان برخی از اموال هستند که برای تشخیص منقول بودن آنها باید دقت کنیم تا بتوانیم از آثار حقوقی منقول بودن مال استفاده کنیم.
در اینجا تعدادی از این موارد انواع مال منقول را بیان می کنیم:
- مصالح بنایی؛ مثل سنگ و آجر تا زمانی که در بنا به کار گرفته نشوند مال منقول حساب می شوند؛ یعنی یک آجر به تنهایی مال منقول است اما وقتی همین آجر بخشی از یک بنا یا ساختمان باشد، مال غیر منقول محسوب می شود.
- تمام دیون مثل قرض یا اجاره خانه یا هر دین مالی دیگر، در حکم مال منقول هستند و آثار حقوقی مال منقول بر آنها حاکم است.
- کشتی ها و قایق های کوچک و بزرگی که روی آب قرار دارند و می توان آنها را حرکت داد هم مال منقول هستند.
شناسایی اموال منقول از غیر منقول
در قسمت قبل به توضیح مفهوم و تعریف مال منقول پرداخته شد و مثال هایی نیز در خصوص انواع اموال منقول آورده شد؛ با این حال همانطور که در مقدمه بحث اشاره نمودیم، قایل شدن تفاوت میان اموال منقول از اموال غیر منقول آثار و ثمرات مهم حقوقی به همراه خواهد داشت.
به عنوان نمونه، دادگاه صالح برای رسیدگی به دعاوی راجع به اموال منقول و غیر منقول با هم متفاوت است، حتی هزینه دادرسی نسبت به رسیدگی به دعاوی راجع به اموال منقول و غیر منقول نیز تفاوت هایی داشته و نسبت به توقیف اموال منقول و غیر منقول احکام متفاوتی جاری خواهد بود.
