اموال شخص غایب در صورتی به تصرف موقت ورثه داده خواهد شد که غایب کسی را برای اداره اموال خود معین نکرده باشد و مدت دو سال تمام از تاریخ آخرین خبر از غایب گذشته باشد و وراث درخواستی مبنی بر تسلیم اموال وی به دادگاه تقدیم نمایند.
زمانی اموال به تصرف قطعی ورثه داده می شود که حکم موت فرضی غایب صادرشود.
حفظ اموال قبل از تعیین امین
بعد از اینکه مفقودالاثر بودن غایب محرز شد، برای حفظ و اداره اموالش، امینی به وسیله دادگاه تعیین خواهد شد.
قانونگذار حفظ و نظارت بر روی اموال در مدت زمان قبل از تعیین امین را بر عهده دادستان قرار داده است.
بنابراین دادستان یا نماینده او باید اقدامات لازم را برای حفظ اموال به عمل آورد؛ به عنوان مثال باید این اموال را مهر و موم کند، اموال ضایع‌شدنی را بفروشد و طلب غایب را وصول کند.
هرگاه غایب مفقودالاثر در خارج از ایران اموالی داشته باشد، حفظ و نظارت اموال مزبور تا تعیین امین بر عهده ماموران کنسولی خواهد بود و وظایف و اختیارات آنان همان است که برای دادستان‌ها مقرر شده است (ماده ۱۱۵ قانون امور حسبی).
نصب امین برای اداره اموال
قانونگذار برای جلوگیری از حیف و میل اموال شخص غایب، تعیین شخص مورد اعتمادی را به عنوان امین پیش‌بینی کرده است.
برابر با ماده ۱۰۱۲ قانون مدنی، «اگر غایب مفقودالاثر برای اداره اموال خود تکلیفی معین نکرده باشد و کسی هم نباشد که قانونا حق تصدی امور او را داشته باشد، محکمه برای اداره اموال او یک نفر امین معین می‌کند و تقاضای تعیین امین فقط از طرف مدعی‌العموم و اشخاص ذی نفع در این امر قبول می‌شود.»
بر این اساس، قانونگذار به دادگاه اختیار داده است که از امینی که تعیین می‌کند، ضامن بگیرد یا تضمینات دیگری اخذ کند تا هرگاه امین در حفظ اموال غایب، تقصیر یا اموال او را حیف و میل کرد، جبران خسارت وارده ممکن باشد.
مدارک و منضمات مورد نیاز جهت طرح دعوا
- تصویر مصدق شناسنامه غایب و وراث (اجباری)
- به همراه داشتن کارت ملی جهت احراز هویت و کارت عابر بانک جهت پرداخت هزینه ی دادرسی الزامی است.
در صورت عدم وجود مدارک اختیاری فوق می توانید یکی از دلایل ذیل را ارائه نمایید:
- استماع شهادت شهود و مطلعین
- تحقیقات محلی
- شماره پرونده استنادی
- سایر دلایل و مستندات
