افراد معمولا چون با قصد و رضایت خود قرارداد را می بندند، به آن متعهد می مانند اما با همه اینها باز هم احتمال پشیمانی از بستن قرارداد وجود دارد، بنابراین مواردی جهت انحلال قرارداد در نظر گرفته شده است که در این شرایط قانون به متعاقدین (یعنی همان دو طرف قرارداد) اجازه می دهد به قرارداد خود خاتمه دهند.
یکی از موارد انحلال قرارداد اقاله یا تفاسخ است، اقاله همان انحلال قرارداد با توافق دو طرف عقد است.
در حالت کلی با توجه به اصل حاکمیت اراده هیچ ممنوعیت قانونی ای برای اینکه همان دو اراده ای که قرارداد را بوجود آورده اند آن را از بین ببرند، نیست اما در قانون برای حفظ نظم عمومی، انحلال بعضی از قراردادها حتی با توافق طرفین نیز ممکن نیست که به این دسته از عقود، عقود غیر قابل اقاله یا عقود اقاله ناپذیر گفته می شود.
از این رو در این مقاله به بررسی مستثنیات اقاله از قیبل عقد نکاح، عقد ضمان، عقد وقف می پردازیم.
عقد نکاح
اولین عقد از عقود اقاله ناپذیر، عقد نکاح یا ازدواج است؛ ازدواج از عقودی است که اقاله نمی پذیرد.
در واقع برای اینکه زن و شوهر بخواهند از هم جدا شوند باید یک سبب قانونی خاص وجود داشته باشد، ضمن این که باید در خواست خود را حتی در صورتی قصد دارند طلاق توافقی بگیرند، باید در خواست خود را در دادگاه خانواده مطرح کنند و با گذراندن شرایط قانونی طلاق از جمله دریافت گواهی عدم امکان سازش اقدام به ثبت طلاق کنند.
بنابراین طلاق صرف توافق دو طرف و اقاله عقدنامه ازدواج بر هم نمی خورد.
عقد وقف
عقد وقف، عقدی است که بر اساس آن کسی مالی را به عنوان هدیه به دیگران می دهد تا از آن استفاده کنند.
به کسانی که عقد وقف به نفع آنها صورت می گیرد، موقوف علیهم می گویند.
یکی از مستثنیات اقاله، عقد وقف است.
طرفین قرارداد وقف یعنی واقف و موقوف علیهم نمی توانند با تراضی عقد وقف را منحل کنند.
عقد ضمانت
عقد ضمانت، عقدی است که به موجب آن یک ضامن، دین دیگری را بر عهده می گیرد.
در واقع عقد ضمانت به این صورت شکل می گیرد که الف به ب تعهد مالی ای دارد.
ج، تعهد مالی الف به ب را تضمین می کند؛ در این حالت ج ضامن الف است.
با توجه به نحوه شکل گیری عقد ضمانت، پذیرش اینکه عقد ضمانت بتواند با اقاله منحل شود مشکل است، بنابراین می توان گفت ضمانت یک عقد اقاله ناپذیر است.
