یکی از فواید اسناد رسمی، توان اجرایی و توان اثباتی سند رسمی در دعاوی مختلف می باشد.
در قانون آیین دادرسی مدنی، ویژگی های اسناد رسمی و اعتبار اسناد رسمی پیش بینی شده است، اما سوالی که ممکن است مطرح شود آن است که اسنادی که در خارج از کشور تنظیم می شوند چه اعتباری خواهند داشت؟
به همین مناسبت، در این مقاله قصد داریم به بررسی این سوال بپردازیم که اعتبار اسناد تنظیم شده در خارج از کشور چیست؛ بنابراین، به بررسی اسناد تنظیمی در خارج از کشور و اعتبار اسناد تنظیمی در خارج از کشور خواهیم پرداخت.
اسناد تنظیم شده در خارج از کشور
اسنادی که طرفین دعوا در دادگاه ارائه می دهند، ممکن است که در خارج از ایران، به وسیله مامورین صالح ایرانی و در حدود صلاحیت آنها و بر طبق مقررات ایران تنظیم شده باشند.
در این صورت، اسناد تنظیم شده در خارج از کشور، اعتبار سند رسمی را دارند و به نوعی سند رسمی محسوب می شوند؛ مانند شناسنامه، سند ازدواج و طلاق، که ماموران کنسولی ایران در خارج از کشور آنها را تنظیم می کنند.
اما ممکن است که اسناد در خارج از کشور و توسط ماموران خارجی تنظیم بشوند؛ بنابراین، منظور از اسناد تنظیم شده خارج از ایران، به اسنادی گفته می شود که به وسیله مأمورین سایر کشورها در خارج از ایران تنظیم شده اند.
اعتبار اسناد خارجی در ایران
حال سوال مهم این است که اعتبار اسناد تنظیم شده در خارج از کشور چیست؟ اسنادی که به وسیله مامورین سایر کشورها در خارج از ایران تنظیم می شوند چه اعتباری خواهند داشت؟
در ماده ۱۲۹۵ قانون مدنی به این سوال پاسخ داده شده است.
بر اساس این ماده، "محاکم ایران به اسناد تنظیم شده در کشورهای خارجه همان اعتباری را خواهند داد که آن اسناد مطابق قوانین کشوری که در آنجا تنظیم شده دارا می باشند؛ مشروط بر اینکه:
- اولا اسناد مزبوره به علتی از علل قانونی از اعتبار نیفتاده باشد.
- ثانیا مفاد آنها مخالف با قوانین مربوطه به نظم عمومی یا اخلاق حسنه ایران نباشند.
- ثالثا کشوری که اسناد در آنجا تنظیم شده به موجب قوانین خود یا عهود، اسناد تنظیم شده در ایران را نیز معتبر بشناسد.
رابعا نماینده سیاسی یا کنسولی ایران در کشوری که سند در آنجا تنظیم شده یا نماینده سیاسی و یا کنسولی کشور مزبور در ایران تایید کرده باشند که سند موافق قوانین محل تنظیم شده است".