نیاز جسمی کارگران به استراحت کردن و اوقات فراغت و همچنین پیگیری امور و مسائل شخصی که در طی روزهای کاری قادر به انجام آن نیستند، سبب شده است تا در قوانین و مقررات ناظر بر حقوق کار، قواعدی در راستای انواع تعطیلات برای کارگران و همچنین مقررات مربوط به انواع مرخصی وضع گردد.
یکی از انواع مرخصی های مشمولان قانون کار، مرخصی حج واجب است که برای ادای فریضه حج واجب (تمتع) مورد استفاده قرار می گیرد.
به همین مناسبت، در ادامه این مقاله قصد داریم به بررسی این سوال بپردازیم که مرخصی حج واجب در قانون کار به چه صورت است و استفاده از مرخصی حج واجب توسط کارگران چه شرایطی خواهد داشت.
مرخصی حج واجب برای مشمولان قانون کار
همانطور که اشاره گردید، یکی از انواع مرخصی های پیش بینی شده در قانون کار تحت عنوان مرخصی حج واجب مورد پیش بینی قرار گرفته است که مقررات مربوط به این نوع مرخصی، به صورت مختصر و ضمن یک ماده یعنی ماده ۶۷ قانون کار مورد اشاره قرار گرفته است.
بر اساس ماده ذکر شده، "هر کارگر حق دارد به منظور ادای فریضه حج واجب، در تمام مدت کار خویش فقط برای یک نوبت، یک ماه به عنوان مرخصی استحقاقی یا مرخصی بدون حقوق استفاده نماید".
همانگونه که در این ماده مورد اشاره قرار گرفته است، استفاده از این نوع مرخصی، با تشریفات و ترتیبات خاصی برای کلیه کارگران و کارمندانی که مشمول قانون کار هستند، امکان پذیر شده است که ذیلا به بررسی مهم ترین شرایط مربوط به استفاده از مرخصی حج واجب توسط کارگران و کارمندان خواهیم پرداخت.
شرایط استفاده از مرخصی حج واجب
بر اساس ماده ۶۷ قانون کار که در رابطه با مرخصی حج واجب تدوین شده است، می توان استفاده از این مرخصی را منوط به شرایطی دانست که از جمله مهم ترین شرایط استفاده از مرخصی حج واجب، می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
- مرخصی حج واجب، یک مرخصی خاص می باشد که با سایر انواع مرخصی های ذکر شده در قانون کار یعنی مرخصی بدون حقوق و مرخصی سالانه کارگران و کارمندان متفاوت است.
- تمام کارگران و کارمندان مشمول قانون کار حق استفاده از مرخصی حج واجب را خواهند داشت.
- مرخصی حج واجب اصولا در مواردی موضوعیت می یابد که کارگران یا کارمندان مشمول قانون بخواهند به سفر حج بروند و این سفر حج، از نوع واجب آن یعنی حج تمتع است ؛ نه از نوع مستحب حج یا عمره.
- هر شخصی که مشمول قانون کار است، صرفا در تمام مدت کار خود، یک بار می تواند از مرخصی گرفتن برای حج واجب استفاده کند و بیشتر از یک بار مرخصی برای حج واجب ، در قانون کار مورد حمایت قرار نگرفته است.
- مدت زمان استفاده از مرخصی حج واجب، یک ماه می باشد که این یک ماه، مطابق با بازه زمانی حج واجب ( یعنی یک ماه ) خواهد بود؛ لذا شخص مشمول قانون کار، نمی تواند به میزانی بیش از مدت زمان تعیین شده در قانون، از کارفرما تقاضا و درخواست مرخصی برای حج واجب نماید.
- هر چند که در قانون کار، مرخصی حج واجب نوعی مرخصی خاص و متفاوت با سایر انواع مرخصی ها به شمار می رود، با این حال استفاده از مدت یک ماهه برای مرخصی حج واجب، باید لزوما در قالب یکی از انواع مرخصی سالانه یا مرخصی بدون حقوق قرار گیرد.
به این معنا که اگر کارگر یا کارمند به مدت یک ماه مرخصی برای تشرف به حج واجب تقاضا کند، علی الاصول این مدت یک ماه، یا به عنوان مرخصی سالانه یا استحقاقی وی منظور می شود و یا در صورت به پایان رسیدن مرخصی های استحقاقی کارگر، مرخصی حج واجب تحت عنوان مرخصی بدون حقوق برای وی منظور خواهد شد.
موید این مطلب نیز قسمت انتهایی ماده ۶۷ می باشد که بر اساس آن ، عنوان مرخصی حج واجب شامل مرخصی استحقاقی یا بدون حقوق منظور گردیده است.
