در قانون کار ایران، مجموعه ای از مواردی که قرارداد کار را به حالت تعلیق در می آورند، ذکر شده است که این موارد تحت عنوان موارد تعلیق قرارداد کار شناخته می شوند و یکی از مهم ترین مواردی که قرارداد کار را به حال تعلیق در می آورد، اخذ مرخصی بدون حقوق توسط مشمولان قانون کار می باشد؛ به همین دلیل، آشنایی با مفهوم مرخصی بدون حقوق و احکام مربوط به آن طبق قانون کار ضروری است.
بنابراین، در ادامه این مقاله قصد داریم به بررسی مرخصی بدون حقوق بر اساس قانون کار پرداخته و سپس احکام مربوط به مرخصی بدون حقوق از جمله مدت زمان مرخصی بدون حقوق، بازگشت به کار پس از مرخصی بدون حقوق و سوابق کارگر در صورت اخذ مرخصی بدون حقوق یا مزد را مورد بررسی قرار بدهیم.
مرخصی بدون حقوق چیست؟
به طور کلی، قانون کار جمهوری اسلامی ایران، انواع و اقسام مرخصی را مورد پیش بینی قرار داده است که از جمله مهم ترین این مرخصی ها می توان به مرخصی استحقاقی به مدت یک ماه به ازای هر سال کار و مرخصی استعلاجی در مواقع بیماری اشاره نمود که برای رشد و خود سازی و فراغت مشمولان قانون کار و در صورت بیمار شدن ، به آنها تعلق می گیرد.
علاوه بر مرخصی های مذکور، که اصولا همراه با پرداخت مزد و مزایای کارگر یا کارمند در طول مدت مرخصی می باشند، در قانون کار مرخصی دیگری را نیز تحت عنوان مرخصی بدون حقوق مورد پیش بینی قرار داده اند و همانطور که از نام آن مشخص است، این نوع مرخصی بدون پرداخت حقوق یعنی مزد و حقوق ماهیانه خواهد بود.
در واقع، مرخصی بدون حقوق می تواند به دلیل موضوعات شخصی و یا خانوادگی باشد که کارگر یا کارمند بتواند در مدت مرخصی بدون حقوق، به تامین خواسته ها و نیازهای خود بپردازد.
مدت مرخصی بدون حقوق قانون کار
در ماده ۱۶ قانون کار، مدت مرخصی بدون حقوق به همراه مرخصی تحصیلی مورد پیش بینی قرار گرفته است که بر اساس ماده مذکور، قرارداد کارگرانی که مطابق این قانون از مرخصی تحصیلی و یا دیگر مرخصی های بدون حقوق یا مزد استفاده می کنند، در طول مرخصی و به مدت دو سال به حالت تعلیق در می آید.
بنابراین، مدت مرخصی بدون حقوق اشخاصی که مشمول قانون کار هستند ، دو سال خواهد بود.
البته لازم به ذکر است که استفاده از مرخصی بدون حقوق، منوط به تقاضای کارگر و موافقت کارفرما می باشد؛ چرا که بر اساس ماده ۷۲ قانون کار، نحوه استفاده از مرخصی بدون حقوق و مدت آن و شرایط برگشت به کار پس از استفاده از مرخصی، با توافق کتبی کارگر یا کارمند و کارفرمای او تعیین خواهد شد.
بازگشت به کار پس از مرخصی بدون حقوق
همانگونه که در قسمت قبل مورد اشاره قرار گرفت، ترتیبات و نحوه استفاده از مرخصی بدون مزد یا حقوق، با توافق کتبی میان کارگر و کارفرما مشخص می شود.
با این حال، این سوال ممکن است مطرح شود که آیا پس از پایان مدت مرخصی بدون حقوق، امکان بازگشت به کار وجود خواهد داشت یا اینکه مرخصی بدون حقوق از جمله موارد خاتمه قرارداد کار محسوب می شود؟
بر اساس ماده ۱۶ قانون کار که صراحتا استفاده از مرخصی بدون حقوق را از جمله موارد تعلیق قرارداد کار محسوب نموده است؛ بر این اساس، امکان بازگشت به کار پس از استفاده از مرخصی بدون حقوق یا مزد وجود دارد و با پایان مدت زمان تعلیق قرارداد و مرخصی بدون حقوق، بازگشت به کار حق کارگر یا کارمند می باشد و کارفرما نیز مکلف به پذیرش وی خواهد بود.
سوابق کارگر یا کارمند در مرخصی بدون حقوق
پس از ذکر جزییات مربوط به مرخصی بدون حقوق در قانون کار، لازم است تا این سوال را نیز پاسخ دهیم که آیا در صورت اخذ مرخصی بدون حقوق، مدت مرخصی بدون حقوق جزء سوابق کاری محسوب خواهد شد یا خیر؟
طبق عمومات مربوط به حقوق کار، پاسخ به این سوال منفی است؛ به این معنا که مدت زمان استفاده از مرخصی بدون حقوق در قانون کار جزء سابقه کاری مشمولان محسوب نخواهد شد و تنها در صورت اشتغال به کار مجدد، سابقه کار وی ادامه خواهد یافت.
